منابع طبیعی سقز

بیان مسائل و مشکلات منابع طبیعی و محیط زیست

منابع طبیعی سقز

بیان مسائل و مشکلات منابع طبیعی و محیط زیست

استفاده از مطالب این وبلاگ با ذکر منبع بلامانع می باشد.

پیوندهای روزانه

۱۰۳ مطلب در فروردين ۱۳۹۶ ثبت شده است


 

جلوگیری از برداشت بی رویه گیاهان دارویی با شناسنامه دار کردن آنها

 رئیس انجمن گیاهان دارویی شاخه استان اصفهان گفت: برخی از گیاهان دارویی به دلیل برداشت بی رویه در معرض خطر انقراض قرار دارند که با اقداماتی مانند شناسنامه دارکردن یا واگذاری داوطلبانه اراضی ملی به مردم می توان از این معضل جلوگیری کرد.

به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از سلامت نیوز به نقل از ایرنا،برداشت بی رویه و غیراصولی در سال های اخیر از عرصه های طبیعی یکی از معضلاتی است که سبب شده تا این گیاهان به عنوان سرمایه ملی، در معرض خطر انقراض قرار گیرند.


دکتر حسین زینعلی افزود: با شناسنامه دارکردن گیاهان دارویی علاوه بر مقابله با برداشت بی رویه آنها می توان بر میزان تولید، برداشت و فروش محصولات، کنترل و نظارت جدی کرد.


وی با اشاره به اینکه با اجرای دقیق این طرح، نمی توان گیاهان دارویی را به صورت غیرمجاز عرضه کرد،گفت: با اجرای این طرح، می توان عرضه غیرمجاز گیاهان دارویی را در هر مکانی به عنوان محصول قاچاق، مصادره کرد تا امکان فروش غیرمجاز آنها وجود نداشته باشد.


زینعلی تاکید کرد: در کشورهای پیشرفته محصولات خود را از این طریق کنترل و نظارت می کنند و ما هم باید زیرساخت های لازم را برای اجرای این طرح مهم فراهم آوریم تا از مزایایی آن بهره مند شویم.


وی راهکار دیگر برای جلوگیری از برداشت بی رویه گیاهان دارویی را واگذاری اراضی طبیعی و مراتع به صورت داوطلبانه به مردم اعلام کرد و گفت: مردم با نظارت متولیان این حوزه هم از این گیاهان مراقبت می کنند و هم برداشت آنها را به صورت اصولی و مناسب انجام می دهند.


رئیس انجمن گیاهان دارویی شاخه استان اصفهان به نقش موثر اقدامات فرهنگی برای مقابله با برداشت بی رویه این گیاهان اشاره و بیان کرد: با اینگونه اقدامات هم می توان از گیاهان دارویی حفاظت کرد و هم زمینه ایجاد اشتغال و درآمد را برای مردم و دولت فراهم کرد.
وی ادامه داد: هرچند فقر و بیکاری مهمترین عامل برداشت بی رویه گیاهان دارویی از مراتع و عرصه های طبیعی است اما با اقداماتی مانند واگذاری داوطلبانه اراضی طبیعی و مراتع می توان با این معضل مقابله کرد.


زینعلی با اشاره به اینکه ادارات منابع طبیعی و آبخیزداری استان ها به دلیل محدودیت نیروی انسانی وتجهیزات، امکان نظارت کامل و دقیق بر این کار را ندارد،گفت: خیلی از گیاهان دارویی از عرصه های طبیعی برداشت می شوند و ادارات منابع طبیعی و آبخیزداری استانها اطلاعی از این موضوع ندارند.
وی ادامه داد: اگر این کارها به نتیجه مطلوب برسد، خیلی از مشکلات ما در این زمینه برطرف می شود در غیر این صورت همچنان شاهد برداشت بی رویه گیاهان دارویی از عرصه های طبیعی و در نهایت انقراض آنها خواهیم بود.


زینعلی برلزوم توسعه کشت انبوه گیاهان دارویی در کشور تاکید کرد و گفت: کشور ما ظرفیت های بسیاری در تولید انبوه این گیاهان دارد. توسعه کشت انبوه این گیاهان هم می تواند زمینه رفع این معضل را فراهم آورد.
تحقیقات دانش­ پژوهان نشان می دهد که از هشت هزار گونه گیاهی موجود در کشور، بیش از دو هزار و 300 گونه دارای خواص دارویی، عطری، ادویه ای و آرایشی بهداشتی هستند.


تعدادی از آنها، گیاهان انحصاری ایران می باشد. سرزمین ایران از نظر تنوع اقلیمی، کشوری ممتاز بوده و به لحاظ غنای گیاهی و تنوع زیستی دارای 11 اقلیم از 13 اقلیم شناخته شده جهانی است.


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۳۱ فروردين ۹۶ ، ۰۷:۵۳
پیمان صاحبی


 

نگرانی‌ها از پسروی آب خزر

می‌گویند در دریای خزر جزیره جدیدی سربرآورده، مدعیان این موضوع معتقدند عوامل زیست‌محیطی و تغییر اقلیم به همراه عوامل انسانی موجب پسروی آب دریای خزر و تشکیل جزیره جدید در این منطقه شده است.

به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از سلامت نیوز، وقایع اتفاقیه نوشت: کارشناسان اما این ادعا را تأیید نمی‌کنند. شاید بتوان نام آنچه در روزهای اخیر در خزر مشاهده شده را جزیره گذاشت اما کارشناسان می‌گویند آنچه مشاهده شده امتداد جزیره آشوراده، تنها جزیره ایرانی در خزر است که تاکنون در زیر آب پنهان بوده و حالا با پسروی آب نمایان شده است. مطالعات علمی نشان می‌دهند که به وجود‌آمدن جزیره به این سادگی نیست؛ البته عوامل انسانی می‌توانند در به وجود‌آمدن جزیره دخیل باشند اما جزیره می‌تواند به علت حرکت پوسته زمین و بالا‌آمدن بستر دریاها یا با منشأ آتش‌فشانی به وجود آید. بعضی جزایر هم براثر به‌جای‌ماندن اسکلت آهکی مرجان‌ها تشکیل می‌شوند.


پسروی آب خزر و نگرانی‌ها


از سال ۹۴ پسروی آب دریای خزر و خشک‌شدن خلیج گرگان به موضوعی نگران‌کننده تبدیل شد تا جایی که در اسفند همان سال این موضوع در کارگروه ویژه مرز کشور مطرح و انجام مطالعات زیست‌محیطی و اکولوژیک خلیج گرگان بر عهده سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور نهاده شد.
هرچند پیش‌تر از تشکیل جلسات این کمیته، مطالعاتی درباره خلیج گرگان از سوی سازمان بنادر و کشتیرانی و وزارت نیرو انجام‌ شده بود اما بر‌اساس مصوبه کمیته ملی نجات خلیج، انجام مطالعات جامع بر عهده سازمان حفاظت محیط‌زیست گذاشته شد.
درحالی‌که مطابق مصوبه این کمیته، محیط‌زیست موظف به پایان مطالعات در مدت سه ماه شده بود اما انجام این مطالعات تا بهمن‌ ۹۵ به درازا کشید و در نهایت ۱۰ بهمن سال گذشته یک‌بار دیگر کمیته ملی نجات خلیج گرگان به میزبانی استانداری گلستان تشکیل جلسه داد تا تکلیف مطالعات مشخص شود.
در این جلسه، نظرات کارشناسی متفاوتی ارائه شد. برخی شرایط خلیج گرگان را بحرانی و نگران‌کننده و عده‌ای دیگر آن را طبیعی می‌دانستند و معتقد بودند شرایط خشکی خلیج در سال‌های ۵۵ تا ۵۷ بحرانی‌تر از شرایط فعلی بوده و این سیکل بازگشت‌پذیر است و در نهایت، بعد از سپری‌شدن یک دوره، آب دوباره به تنها خلیج ایرانی خزر بازمی‌گردد.


جزیره جدیدی در خزر نداریم


اطلاع از صحت‌وسقم خبر سر برآوردن جزیره جدید در دریای خزر سؤالی بود که معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گلستان به آن پاسخ داده است. رضا مروتی وجود جزیره جدید در خزر را تکذیب می‌کند و به مهر می‌گوید: نمی‌دانم می‌توان اسم آن را جزیره گذاشت یا خیر اما آنچه مشخص است اینکه براثر پسروی آب دریای خزر، بخشی از دهنه تنگه چپاقلی که عمق کمی داشته، نمایان شده است.
آنچه امروز از آن به‌عنوان جزیره جدید نام ‌برده می‌شود امتداد جزیره آشوراده بوده که در گذشته زیر آب بوده و حالا نمایان شده است. او ادامه داد: در سال‌های ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۷ که دریای خزر حداکثر پسروی را داشته هم این قسمت نمایان شده بود. معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گلستان با تأکید بر اینکه جزیره جدید جداشده در دریای خزر نداریم، ادامه داد: آنچه به‌عنوان جزیره جدید از آن نام ‌برده شده بخشی از ساختار زمین‌شناسی است که عمق کمی دارد و با پایین‌رفتن تراز آب دریا نمایان شده است.
او اضافه کرد: در علم مهندسی سواحل با این سرعت نام‌گذاری انجام نمی‌شود و به‌عنوان کارشناس این حوزه نمی‌دانم واقعا می‌شود آن را جزیره نامید یا خیر.
مروتی تصریح کرد: حدفاصل تنگه چاپاقلی، جزیره آشوراده و بندر خواجه‌نفس برآمدگی مثلثی شکلی از آب بیرون زده و به‌صراحت اعلام می‌کنم این اتفاق، ساختار زمین‌شناسی جدیدی نیست.
او خاطرنشان کرد: این پدیده قبلا هم اتفاق افتاده و مسبوق به سابقه است و در جریانات پریودی دریای خزر، پیداشدگی این نقطه براثر پسروی انجام ‌شده است. او بیان کرد: این برآمدگی که با بالا‌آمدن آب دریا پنهان می‌شود، حاصل نهشته‌ها و رسوبات است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گلستان گفت: درواقع، منطقه جنوب‌شرق دریای خزر (انتهای شبه‌جزیره میانکاله) که اتصال به سرزمین اصلی و مادری در آن اتفاق می‌افتد، طبیعتا محل رسوب‌گذاری است و به‌مرور زمان و در سال‌های متمادی از عمق آب کاسته شده و براثر پسروی آب دریا این رسوبات نمایان می‌شوند.


وسعت آشوراده از ۶۸۰ هکتار به ۹۰۰ هکتار رسید


آشوراده تنها جزیره دریاچه خزر است که در آن واقع شده، این جزیره در اثر بالا‌آمدن سطح آب دریاچه خزر به صورت جزیره آشوراده از شبه‌جزیره میانکاله جدا شده ‌است. به‌این‌ترتیب، جزیره آشوراده از شمال به دریاچه خزر، از شرق به تنگه‌ای باریک موسوم به تنگه چپاقلی و از غرب به کانال طبیعی خزینی و ادامه شبه‌جزیره میانکاله و از جنوب به خلیج گرگان منتهی می‌شود. آشوراده که به زبان ترکمنی به معنای جزیره آشور است تا سال‌های بیش از 1372 بیش از هزار نفر سکنه را در خود جای داده بود اما در سال ۱۳۷۲ به علت بالا‌آمدن سطح آب دریای خزر و رخ‌دادن سیل مردم جزیره، آنجا را ترک کردند. مروتی در ادامه می‌گوید: حالا شاید این سؤال مطرح شود که راه‌حل چیست؟ برخی کارشناسان معتقدند چاره کار در لایروبی است اما عده‌ای دیگر در محیط‌زیست می‌گویند طبیعت خود‌پالایش است، به‌شرط آنکه انسان در آن دخالت نکند.
او متذکر شد: در جایی که انسان در طبیعت دخالت کرد باید با برنامه‌ریزی بلندمدت آثار دخالت خود را یا از بین ببرد یا به حداقل برساند تا چرخه محیط‌زیست، خود‌پالایی را حفظ کرده و بتواند حرکت کند. او ادامه داد: آنچه امروز از آن به‌عنوان جزیره جدید نام ‌برده می‌شود امتداد جزیره آشوراده است که در گذشته زیر آب بوده و حالا نمایان شده است. وسعت جزیره آشوراده در گذشته ۶۸۰ هکتار بود که با پسروی آب دریا در سال‌های اخیر به حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ هکتار رسیده است. به گفته او، طبیعتا وسعت اضافه‌شده قابل‌ استفاده نیست زیرا باتلاقی و نیزار است و باید صبر کنیم تا آب خزر به نقطه اولیه بازگردد.
مروتی گفت: باید بپذیریم طبیعت متناسب با موقعیتش شرایط محیط‌زیستی خود را تعریف و ترسیم می‌کند و دخالت‌های بشر موجب به وجود‌آمدن عارضه جدیدی می‌شود.
هم‌اکنون کسانی که در عرصه محیط‌زیست فعالیت می‌کنند بر طبل «نه» می‌کوبند؛ از محیط‌زیست به‌شرط رعایت حقوق آن می‌توان استفاده کرد. درهرصورت، این وظیفه بشر است در جایی که خارج از چارچوب‌های محیط‌زیست دخالت می‌کند، حق مدیریت، تسلط و مالکیت خود را در غالب رفتارهای پیش‌بینی و پیشگیری‌کننده محیط‌زیستی بروز دهد.


محیط‌زیستی‌ها بر طبل «نه» می‌کوبند


معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گلستان خاطرنشان کرد: درحال‌حاضر، تمام کسانی که در عرصه محیط‌زیست فعالیت می‌کنند بر طبل «نه» می‌کوبند؛ من اعتقاد دارم از محیط‌زیست می‌توان استفاده کرد به‌شرط آنکه حقوقش را رعایت کنیم.
مروتی می‌گوید: بشر را نمی‌توان از چیزی محروم کرد اما می‌توان به آن آموخت که به محیط‌زیست احترام گذاشته و کمتر به آن آسیب وارد کند. به گفته مروتی، نه‌گفتن ساده‌ترین کار ممکن است، تعریف مناسب و درست اجرا‌کردن و درعین‌حال حقوق دیگران را تأمین‌کردن جزء وظایف ذاتی بشر اما سخت‌تر از نه‌گفتن است. معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گلستان همچنین گریزی به طرح «طبیعت‌گردی آشوراده» و تعلل‌های صورت‌گرفته در تصویب آن زد و گفت: متأسفانه، این روزها کمتر حقوق محیط‌زیست رعایت می‌شود و همه یاد گرفته‌اند با یک «نه»‌گفتن خیال خود را راحت کنند. او افزود: سال‌ها به استان گستان گفتند اینجا منطقه سخت حفاظت‌شده محیط‌زیستی است و اجازه استقرار صنایع ندارد.
او ادامه داد: با مصوبه مجلس شورای اسلامی هم نمی‌توانستیم صنایع را در گلستان مستقر کنیم. طبیعتا باید برای تعدیل یا لغو این مصوبه تلاش می‌کردیم، لغو آن امکان‌پذیر نبود. اینکه می‌خواهیم صنایع در گلستان شکل بگیرد معنا و مفهوم آن، این نیست که از فردا کارخانه ساخت حشره‌کش هم در استان مستقر می‌کنیم. باید متناسب با اکوسیستم و طبیعت گلستان صنایع در استان شکل بگیرد، اینکه جای اشکال و ایراد ندارد.
او تأکید کرد: در مورد صنایع خطرساز هم باید عوامل خطر برطرف شده و برگرداندن حقوق محیط‌زیست در سرمایه‌گذاری‌ها لحاظ شود؛ درواقع، باید مدیریت کنیم تا آسیب به محیط‌زیست را به حداقل برسانیم و حق‌وحقوق بخش‌های مختلف را رعایت کنیم.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۳۱ فروردين ۹۶ ، ۰۷:۵۲
پیمان صاحبی


ناگفته‌های نجات دریاچه ارومیه

 «مدیر کل ستاد بحران استان آذربایجان غربی از روزهای دولت قبل به تلخی یاد می‌کند و می‌گوید در آن روزها به تلاش «ان‌جی‌اُو»ها با دید منفی نگاه می‌شد و فعالیت‌های مردمی برای نجات دریاچه ارومیه با برخوردهای سخت همراه بود اما حالا و پس از آن که در اولین جلسه دولت یازدهم موضوع تشکیل کارگروه ملی احیای دریاچه تصویب شد، هم‌زمان با برنامه‌هایی که برای ۲۷ دستگاه اجرایی تدوین شد، آموزش و جلب مشارکت‌های مردمی هم در دستور کار قرار گرفت و نتایج خوبی به‌ همراه داشته است.»

به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از سلامت نیوز، هفته‌نامه جامعه‌ پویا نوشت: «پانزدهم فروردین سال جاری بود که بالاخره مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه خبر پرداخت بودجه معوقه سال ۹۵ را برای عملیات احیا اعلام کرد و گفت: «امروز ۲۷۰ میلیارد تومان اسناد خزانه و ۳۰ میلیارد تومان نقد در اختیار دستگاه‌های اجرایی برای اجرای پروژه‌های دریاچه ارومیه قرار می‌گیرد.»

«فرهاد سرخوش» همچنین در کنار اعلام این خبر گفت: «هم‌اکنون تراز آبی دریاچه ارومیه ۶۸ سانتی‌متر نسبت به مهرماه ۹۴ بالاتر است. این میزان از رقمی که برای دوره تثبیت در نظر گرفته شده بود نیز بالاتر است.» او از برنامه‌های ستاد احیا برای سال ۹۶ هم سخن گفت و اعلام کرد: «مقرر است در سال آبی ۹۵-۹۶ به میزان ۳۷۰ میلیون متر مکعب آب به دریاچه ارومیه رهاسازی شود و چنانچه بارش‌ها در بهار امسال مطلوب باشد و یخ‌های ارتفاعات نیز ذوب و سبب افزایش آب سدها و رودخانه شود، مرحله سوم رهاسازی نیز آغاز می‌شود.»

حیات دریاچه در گرو بودجه

پولی که «سرخوش»، خبر واریز شدنش را در نخستین روزهای سال جدید اعلام کرد، همان حداقل بودجه لازم برای از نفس‌ نیفتادن پروژه عظیم احیای دریاچه ارومیه است؛ بودجه‌ای که البته بخش درخور توجهی از آن به شکل اسناد خزانه و اوراق مشارکت پرداخت شده و حالا احیاگران دریاچه ارومیه باید پیمانکاران خود را قانع کنند تا به‌ جای پول، این اوراق را دریافت کنند. این خبر از‌ آن‌ رو درخور توجه و مهم بود که پیش از این در آبان سال گذشته و در جریان همایش آگاه‌سازی عمومی از چالش‌های آب در دریاچه ارومیه، عیسی کلانتری به‌ عنوان بالاترین مقام و مسئول کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه، در سخنانی هشدارآمیز، زنگ خطر توقف این پروژه حساس را به‌ دلیل پرداخت‌ نکردن اعتبارات به صدا درآورده بود. کلانتری در آن روز اتمام موفقیت‌آمیز مرحله تثبیت آب دریاچه ارومیه را نشان از تعامل خوب مردم و ستاد احیای این دریاچه عنوان کرد و گفت: «متأسفانه اکنون که به مرحله احیای دریاچه رسیده‌ایم، سازمان برنامه و بودجه در عمل به تعهداتش موفق نبوده است. امروز عملیات احیای دریاچه به‌ لحاظ مالی متوقف شده، وظیفه ستاد احیای دریاچه ارومیه نشان‌ دادن مسیر احیای دریاچه است و باید دولت اهتمام جدی در این زمینه داشته باشد؛ چرا که در این‌ باره کمبودها را به اطلاع رئیس‌جمهور رساندیم.»

او همچنین در جملاتی هشدارگونه گفته بود: «وظایف دستگاه‌های اجرایی در احیای دریاچه ارومیه مشخص شده است و هیچ قصوری در انجام وظیفه قابل گذشت نیست و در صورت کم‌کاری دولت، نباید از مردم انتظار داشت همکاری کنند.»

در شرایطی که پس از این هشدارهای کلانتری، وعده‌هایی مبنی بر واریز اعتبارات مورد نیاز، به ستاد احیای دریاچه داده شد اما تا آخرین روزهای سال هم از این پول خبری نشد و متولیان این پروژه، فقط برای از دست‌ نرفتن حاصل کار سه‌ ساله خود، همچنان با دست خالی به اجرای برنامه‌های تدوین‌ شده احیای دریاچه ادامه دادند. در آخرین روزهای سال ۹۵ بود که برای بازدید از عملیات احیای دریاچه ارومیه، راهی این منطقه شدیم تا ببینیم در این سه سال، چه اقداماتی انجام شده و کار به‌ دلیل تأمین‌ نشدن بودجه و اعتبارات در چه مرحله‌ای در حال متوقف‌ شدن است.

از تکیه بر مشارکت مردم تا شائبه‌های یک انتقال آب دیگر

پیش از هر چیز پای سخنان امیرعباس جعفری، مدیر کل ستاد بحران استان آذربایجان غربی و نماینده استاندار در ستاد احیای دریاچه نشستیم. جعفری از سیرِ خشکیدن دریاچه شروع کرد و گفت: «در فاصله سال‌های ۷۴ تا ۹۲، سطح آب دریاچه بیش از هشت متر کاهش داشته و ۹۵ درصد آن خشک شده است.»

او از روزهای دولت قبل به تلخی یاد می‌کند و می‌گوید در آن روزها به تلاش «ان‌جی‌اُو»ها با دید منفی نگاه می‌شد و فعالیت‌های مردمی برای نجات دریاچه با برخوردهای سخت همراه بود اما حالا و پس از آن که در اولین جلسه دولت یازدهم موضوع تشکیل کارگروه ملی احیای دریاچه تصویب شد، هم‌زمان با برنامه‌هایی که برای ۲۷ دستگاه اجرایی تدوین شد، آموزش و جلب مشارکت‌های مردمی هم در دستور کار قرار گرفت و نتایج خوبی به‌ همراه داشته است.

جعفری درباره مهم‌ترین اقدامات انجام‌ شده می‌گوید: «۹۰ درصد آب منطقه ما در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و بنا بر برنامه‌ای که داریم قرار شده در ۱۰ سال این میزان را کاهش دهیم. در همین راستا طرح آموزش ۲۰ هزار کشاورز برای استفاده از روش‌های نوین آبیاری آغاز شده و اعتباراتی هم برای بهره‌مندشدن کشاورزان از تجهیزات آبیاری مکانیزه در حال تأمین است.»

او همچنین از اتصال سیمینه‌رود و زرینه‌رود توسط سازمان آب منطقه‌ای به‌ عنوان یکی دیگر از اقدامات یاد می‌کند و می‌گوید با اجرای این طرح آب سدهای بالادستی به دریاچه منتقل شده است اما همچنان مهم‌ترین طرحی که احیاگران دریاچه با وجود همه اما و‌ اگرها و مخالفت‌های فعالان محیط زیست به آن چشم امید بسته‌اند، طرح انتقال آب رودخانه «زاب» به دریاچه ارومیه است؛ طرحی که بر اساس برنامه‌ریزی‌ها قرار است در سال ۹۸ به بهره‌برداری برسد و سالانه ۵۵۰ میلیون مترمکعب آب را وارد دریاچه ارومیه کند. عملیات تونل‌سازی برای این انتقال پرماجرا همچنان در حال انجام است؛ آن‌ هم در شرایطی که سازمان محیط زیست برای آن مجوزی صادر نکرده اما با نظر شورای ‌عالی امنیت ملی همچنان احداث تونل انتقال آب ادامه دارد. موافقان این طرح معتقدند مسیر رودخانه زاب در سردشت کاربرد کشاورزی ندارد و پس از آن هم وارد خاک عراق می‌شود و با انتقال این آب به دریاچه ارومیه، به‌ جای آن که سالانه صدها میلیون متر مکعب آب از کشور خارج شود، این آب برای احیای دریاچه ارومیه استفاده خواهد شد. مخالفان نیز می‌گویند این انتقال باعث نابودی اکوسیستم مسیر رود در سردشت می‌شود و پس از آن هم به‌ دلیل نرسیدن آب به بین‌النهرین در عراق، بحران خشک‌ شدن آن سرزمین و افزایش ریزگردهایی که هر سال از آنجا به جنوب و غرب کشور حمله می‌کنند، تشدید خواهد شد. آنها می‌گویند طرح‌های انتقال آب، عمل‌ کردن بر خلاف مسیر طبیعت است و خسارت به بار می‌آورد و برای حرف‌شان هم دو مثال زنده دارند: یکی احداث تونل کوهرنگ که قرار بود زاینده‌رود را نجات دهد اما مشکلات دیگری ایجاد کرد و دیگری کاری که افغانستان با سرچشمه‌های هیرمند کرد و هامون را خشکاند. به هر تقدیر، این طرح هم در مجموعه نهادهای پیگیر احیای دریاچه ارومیه با جدیت پیگیری می‌شود و همچنان سال ۹۸ به‌ عنوان سال بهره‌برداری از آن هدف‌گذاری شده است.

تصفیه فاضلاب، مقابله با شن‌زارها و معضل چاه‌های غیر مجاز

دو طرح دیگری که در این راستا در حال اجراست، طرح بازیافت فاضلاب و انتقال آن به دریاچه و همچنین طرح تثبیت شن‌ها و نمکزارهای به‌ جا‌ مانده از دریاچه است و تاکنون نیز بخش‌هایی از این دو طرح در کنار چند عملیات موازی دیگر انجام شده است.

فرهاد سرخوش، مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه که به‌ عنوان نماینده مستقیم عیسی کلانتری در ستاد استان فعالیت می‌کند، درباره این طرح‌ها این‌گونه توضیح می‌دهد: «بر اساس برآوردی که انجام شده، سالانه از آبراه‌های مختلف منطقه چیزی در حدود ۱۹۰ میلیون متر مکعب، آب به دریاچه وارد می‌شد اما به‌ دلیل لایروبی‌ نشدن و مسدود شدن بسیاری از این آب‌راه‌ها، این ورودی مختل شده بود که در سه سال گذشته، لایروبی انجام شد و حالا روان‌آب‌ها دوباره به دریاچه می‌ریزند؛ اتفاقی که اگر زودتر می‌افتاد، سطح آب دریاچه این‌ قدر فرونمی‌نشست.»

او می‌گوید: در سال ۹۴ از مجموع مساحت پنج‌هزارو ۴۰۰ کیلومتر مربعی دریاچه، فقط ۵۰۰ کیلومتر مربع باقی مانده بود و در شرایطی بودیم که اگر در سه سال نمی‌توانستیم دریاچه را تثبیت کنیم، دیگر امکان احیای آن وجود نداشت.

به گفته سرخوش برای تثبیت یک‌ سوم از مساحت دریاچه به دو میلیارد متر مکعب آب نیاز بود که تا مهر سال ۹۵ دو و‌ نیم میلیارد متر مکعب آب به دریاچه وارد شد و سطح آب هم یک متر بالاتر آمد و به این ترتیب فاز تثبیت دریاچه با موفقیت به پایان رسید تا همه به احیای آن امیدوار شوند. او می‌گوید: پس از مهر سال ۹۵ وارد فاز آب‌رسانی به دریاچه با هدف احیا شده‌ایم و تاکنون سالانه ۳۷۰ میلیون متر مکعب آب رهاسازی‌ شده از سدهای استان را برای دریاچه تأمین کرده‌ایم.»

برنامه بازیافت فاضلاب هم برای این مرحله در نظر گرفته شده که به گفته سرخوش قرار است سالانه هزار و ۵۰۰ میلیون متر مکعب از استان آذربایجان شرقی و همین مقدار هم از آذربایجان غربی وارد دریاچه ارومیه شود؛ آب‌هایی که البته هنوز برای ورود به دریاچه، علاوه بر بودجه مورد نیاز برای کانال‌کشی، به مجوز وزارت بهداشت هم نیاز دارند.

برای دیدن آن چه در این قسمت انجام شده، راهی تصفیه‌خانه مکانیزه فاضلاب ارومیه شدیم؛ جایی که با استقرار دستگاه‌های روز دنیا و در چندین حوضچه وسیع، فاضلاب شهر در نهایت به‌ صورت آبی زلال در مسیر خروجی تصفیه‌خانه قرار می‌گرفت. مسیری که به بیابان منتهی می‌شد و کارشناسانی که این سیستم را اداره می‌کردند، گفتند برای انتقال این آب به آبراه‌های منتهی به دریاچه، هنوز بودجه‌ای اختصاص داده نشده است؛ بودجه‌ای که باید صرف احداث کانال‌های انتقال این آب به مسیر دریاچه شود.

به گفته سرخوش، با توجه به مصرف چشمگیر آب در بخش کشاورزی منطقه، از سال ۹۳ بر اساس مصوبه دولت، توسعه کشاورزی در این مناطق ممنوع شده و برنامه‌های کاهش کشت محصولات پر آب نیز در حال اجرای تدریجی است.

او می‌گوید: چاه‌های غیر مجاز یکی از اصلی‌ترین دلایل خشک‌ شدن دریاچه ارومیه هستند و در این‌ باره به آماری تکان‌دهنده اشاره می‌کند: «آذربایجان غربی رتبه اول تعداد چاه‌های غیر مجاز کشور را دارد؛ به‌ طوری‌ که از مجموع ۹۶ هزار چاه این استان، فقط ۳۶ هزار چاه مجوز دارند و در حال‌ حاضر کشاورزان نیز از ۶۰ هزار چاه بی‌مجوز بهره‌برداری می‌کنند. البته در این مدت، ما سه هزار چاه غیر مجاز را تعطیل کرده‌ایم اما به‌ محض تعطیلی چاه‌ها اعتراض‌ها شروع می‌شود و حتی برخی از نمایندگان به ما فشار می‌آورند که برای رفاه حال کشاورزان، از تعطیل‌ کردن چاه‌ها خودداری کنیم.»

سال مرگ و زندگی

یکی از طرح‌های بسیار وسیع و تحسین‌برانگیزی که در آن مدت در منطقه احیا اجرا شده، طرح تثبیت شن‌زارها و نمک‌زارهای به‌ جا مانده از دریاچه است. شن‌ها و نمک‌هایی که اگر مهار نمی‌شدند، با وزش باد و برخاستن از زمین می‌توانستند بحرانی بزرگ رقم بزنند.

به گفته سرخوش، برای مهار این روانگردها، ۶۵۰۰ هکتار از اراضی منطقه قرق شد و در فرایند تثبیت، ضمن کاشت برخی اقلام گیاهی، از ورود دام به این مناطق جلوگیری به عمل آمد و در نهایت طرح تثبیت با موفقیت انجام شد. طرحی که حالا نیازمند بودجه است و اگر بودجه آن تأمین نشود، همه آن چه در این سه سال به دست آمده، از دست خواهد رفت.

سرخوش می‌گوید: قرار بود در سال ۹۵ مبلغ هزار و ۱۲۰ میلیارد تومان بودجه به طرح‌های ستاد احیا اختصاص پیدا کند؛ بودجه‌ای که پس از پایان سال ۹۵ و در نخستین روزهای بعد از تعطیلات نوروز ۹۶، گفته شده فعلا ۳۰۰ میلیارد آن پرداخت شده و از این مقدار هم ۲۷۰ میلیاردش به‌ صورت اوراق بوده است. این که با این بودجه‌ها، می‌توان دریاچه نجات‌ یافته از مرگ را زنده نگه‌ داشت یا باید شاهد از‌ دست‌ رفتن حاصل زحمات سه‌ ساله بر اثر تزریق‌ نشدن بودجه باشیم؛ سؤالی است که شاید برای یافتن پاسخ آن به صبر زیادی نیاز نباشد؛ چرا‌ که برخی از کارشناسان فعال در پروژه احیای دریاچه معتقدند اگر تا تابستان سال جاری فاز دوم اجرا نشود، باید با دریاچه ارومیه خداحافظی کنیم و منتظر عواقب وحشتناک این وداع نیز باشیم.»

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۳۱ فروردين ۹۶ ، ۰۷:۵۱
پیمان صاحبی


 

سیل؛ بلای انسانی نه طبیعی/ تاثیر فرسایش خاک بر وقوع سیل

باران نعمتی است که این روزها در کشور به‌دلیل نبود مدیریت اصولی به نقمت تبدیل شده است. سیل در سیستان و بلوچستان، لرستان، کردستان، زنجان، آذربایجان شرقی و غربی جان ده‌ها تن از هموطنان عزیزمان را گرفته است. اما چراکشوری که با پدیده خشکسالی و کاهش نزولات‌جوی مواجه‌است، با چنین سیل ویرانگری مواجه می‌شود؟

به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از سلامت نیوز، روزنامه قانون نوشت: پاسخ این پرسش در هشدارهایی است که طی چند دهه اخیر توسط کارشناسان گفته شده اما گوش شنوایی برای آن وجود نداشته است. هشدارها درباره فرسایش خاک، کاهش نرخ نفوذپذیری خاک و رشد شتابان بیابان‌زایی بوده است. براساس آمار، میزان کل فرسایش خاک در جهان 26 میلیارد‌تن است و سهم ایران از آن در حدود دومیلیارد تن است. براساس همین آمار، ایران، رتبه نخست فرسایش خاک در جهان به‌شمار می‌رود. با نگاهی به این آمار و جایگاه ایران در فرسایش خاک، می‌توان به‌ ارتباط سیلاب‌های چند سال اخیر کشور با این موضوع پی برد.

مهم‌ترین دلیل وقوع سیل

یک کارشناس محیط‌زیست به «قانون» درباره تاثیر فرسایش خاک بر وقوع سیل می‌گوید:«کاهش پوشش گیاهی، مهم‌ترین عامل وقوع سیل در کشور است. پوشش گیاهی مناسب موجب نفوذ 50 درصد از آب به داخل خاک می‌شود. نفوذ آب در خاک، سفره‌های زیرزمینی را تقویت می‌کند و نرخ فرسایش خاک را کاهش می‌دهد. بیش از 80درصد از قدرت تخریب خاک‌دانه‌ها، زمانی است که قطره‌های باران با زمین برخورد می‌کنند. این قدرت تخریبی، با پوشش گیاهی گرفته و موجب حفظ خاک‌دانه‌ها می‌شود. هنگامی‌که پوشش‌گیاهی‌حذف‌شود، قدرت قطره‌های باران که با خاک برخورد می‌‌کنند، باعث پاشیدگی ساختار خاک‌دانه‌ها و حرکت آن‌ها می‌شود. علاوه‌بر اینکه خاک را از دست می‌دهیم، تمام خلل و فرجی که در سطح زمین وجود دارد نیز، پر می‌شود. درحقیقت اولین خسارت‌های حذف پوشش گیاهی، برخورد مستقیم باران با خاک و کاهش نرخ نفوذپذیری آب در خاک است».

کاهش نرخ نفوذپذیری آب در خاک

خاکپور در ادامه درباره نحوه‌ی وقوع سیلاب عنوان می‌کند:« بحث کاهش نفوذ آب در خاک در درازمدت موجب کاهش میزان سفره‌های‌زیرزمینی می‌شود. باتوجه به برداشت‌هایی بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی در بیشتر مناطق کشور، شاهد پدیده بیابان‌زایی هستیم. بیابان‌زایی از اینجا شروع می‌شود که حتی اگر بارندگی نیز در کشور رخ بدهد، به‌دلیل حرکت خاک‌دانه‌ها، تمامی منافذ ورودی آب پر شده است و دیگر امکان نفوذ آب در خاک وجود ندارد. کاهش نرخ نفوذپذیری آب در خاک باعث می‌شود حجم زیادی از بارش‌ها درحدود 80درصد به‌صورت « روان آب» حرکت کنند. هنگامی‌که روان آب‌ها حرکت می‌کنند، به‌دلیل نبود مانع، با سرعت بیشتری به نقطه تمرکز می‌رسند و در آنجا سیل ایجاد می‌شود».

چرای دام، مهم‌ترین دلیل تخریب پوشش گیاهی

این کارشناس محیط‌زیست با اشاره به عوامل کاهش پوشش گیاهی می‌گوید:« مهم‌ترین دلیل کاهش پوشش گیاهی به‌دلیل چرای بیش از اندازه دام است. پنج برابر ظرفیت مراتع در کشور، دام وجود دارد. بیش از سه برابر زمان مجاز، چرای دام در داخل مراتع کشور انجام می‌شود. تمامی این عوامل موجب فقر پوشش گیاهی می‌شود.

یکی دیگر از این عوامل، نابودی جنگل‌ها است. این اتفاق به‌دلیل زغال‌گیری، بحث اراضی و پروژه‌های عمرانی صورت می‌گیرد. در جنگل‌های زاگرس‌که به‌عنوان جنگل‌های شارژ منابع آبی نیز به‌شمار می‌روند با ضعف شدیدی مواجه هستیم. علاوه‌بر اینکه منابع آبی را از دست می‌دهیم، خاک را نیز از دست می‌د‌هیم. از دست رفتن منابع آب و خاک پیامدهایی همچون سیلاب‌های اخیر را درپی دارد».

بلای انسانی نه بلای طبیعی

خاکپور با اشاره به سیل به‌عنوان بلایای طبیعی تصریح می‌کند:« در مدیریت کشور یک ادبیاتی استفاده می‌شود تحت عنوان بلایای طبیعی. من به شدت مخالف این ادبیات هستم. ما درکشور بلای‌طبیعی نداریم. اگر به حکمت خداوند در آفرینش طبیعت دقت کنیم، بلای طبیعی از حکمت خداوند دور است. این اتفاقاتی که ما نامش را بلای طبیعی گذاشته‌ایم، در واقع بلای انسانی است. به هرحال نمی‌توانیم سیل را منکر شویم. حتی در بهترین شرایط ایده‌ال نیز می‌توانیم سیل داشته باشیم اما درصورتی که شدت بارش باران بالا باشد چگونه می‌توانیم از میزان خسارت این سیل‌ها جلوگیری کنیم؟ مدیریت رودخانه‌های‌کشور راه‌حل مهار سیل است. متاسفانه اتفاقی که درحال حاضر رخ داده است ناشی از سوء مدیریت رودخانه‌هاست. تمامی حریم رودخانه‌ها تصرف شده و دربرخی از مناطق حتی در بستر رودخانه ساخت و ساز انجام شده است.

در زمان وقوع سیل، قرار است این پدیده در مسیر طبیعی خود حرکت کند و هنگامی‌که ما در مسیر سیل، خانه ساخته‌ایم، همین مساله موجب خسارت مالی، جانی و بلا می‌شود.

سیل نه‌تنها بلا نیست بلکه یک نعمت است. جلگه خوزستان یکی از حاصلخیزترین جلگه‌ها و مناطق کشور است که از همین وقوع نعمت سیل به‌وجود آمده است. سیل موجب ایجاد جلگه می‌شود. سیل خاک را شست‌وشو داده که میانگین استاندارد جهانی آن درحدود 6 تن در سال است. در ایران حدود 17 تن فرسایش خاک در هر هکتار رخ می‌دهدکه به طور دقیق سه برابر میانگین جهانی فرسایش داریم».

طرح‌های آبخیزداری؛ راه‌کار مهار سیلاب

خاکپور درباره راه‌حل فعلی مهار سیلاب و افزایش نفوذپذیری خاک می‌گوید:« توسعه پوشش‌گیاهی، بهترین راه‌کار فعلی این موضوع است. البته در برخی نقاط امکان ایجاد و توسعه پوشش گیاهی وجود ندارد.

یکی از کارکردهای مهم فعالیت‌های مکانیکی در بحث آبخیزداری همین است. با ایجاد سازه‌های مکانیکی در آبراهه‌ها باعث ایجاد تاخیر در منطقه تمرکز می‌شویم. نقطه تمرکز، نقطه‌ای است که آب از تمام آبراهه‌های یک حوزه در یک زمان مشخص، به آن نقطه می‌رسد و آنجا تبدیل به سیل می‌شود. نقش پوشش گیاهی ایجاد تاخیر در نقطه تمرکز است. در مناطقی که پوشش گیاهی نداریم، می‌توان با عملیات مکانیکی آبخیزداری این تاخیر را ایجاد کرد. »

آماری از فرسایش خاک نداریم

او درباره وجود آمار دقیق از فرسایش خاک می‌گوید:« متاسفانه بعید می‌دانم روی این موضوع کار یا مطالعه‌ای شده باشد. برای داشتن چنین آماری، باید از میزان پوشش جنگلی در کشور یک آمار مشخص وجود داشته باشد. چنین آماری در کشور وجود ندارد که سازمان‌های مربوطه به آن استناد کنند. زمانی‌که در بحث میزان پوشش‌گیاهی آماری وجود ندارد، انتظار آن نمی‌رود که آماری از میزان نرخ نفوذناپذیری خاک وجود داشته باشد».

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۳۱ فروردين ۹۶ ، ۰۷:۴۹
پیمان صاحبی


با فرا رسیدن فصل بهار، باغچه های منازل هم از گل و گیاه پر می شوند؛ این گیاهان منابع درمانی اسرار آمیزی هستند که خواص درمانی تنها برخی از آنها شناخته شده است.
 

به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از  قانون به نقل از روزنامه دیلی میل، گل ها و گیاهان منبعی فوق العاده از داروهای نجات بخش به شمار می روند اما این پتانسیل درمانی تنها منوط به گل و گیاهانی که در مناطق خاصی از جهان وجود دارند، نمی شود و بسیاری از داروهای جدید از عصاره گل هایی تهیه می شوند که در باغچه ی خانه ها قابلیت پرورش دارند.

گل صد تومانی
این گل می تواند آرتریت زانو را درمان کند؛ محققان دانشگاه لیورپول در انگلیس به تازگی متوجه شدند که گل صدتومانی موجب کاهش درد مفاصل می شود و از روند تخریب غضروف می کاهد.
در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان آرتریت زانو وجود ندارد و در نتیجه هر سال شمار زیادی از افراد مبتلا به این بیماری در سراسر جهان تحت عمل جراحی تعویض مفصل زانو قرار می گیرند. اما آزمایش روی حیوانات نشان می دهد که داروی مبتنی بر گل صد تومانی به نام APPA می تواند از سرعت روند تخریب غضروف بکاهد.
این دارو با مسدود کردن سلول سفید موسوم به نوتروفیل عمل می کند؛ نوتروفیل توسط سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با عفونت ترشح می شود، اما در عین حال می تواند به صورت غیر مناسب در افراد مبتلا به پوکی استخوان فعال شده و به التهاب منجر شود.
این دارو بدون متوقف کردن ترشح نوتروفیل که برای حفاظت از بدن در برابر ارگانیسم های مهاجم حیاتی است، اثرات التهابی نوتروفیل را در بافت داخل زانو مسدود می کند.
داروی یاد شده پتانسیل زیادی برای ارائه یک درمان موثر دارد و محققان امیدوارند که اواخر سال جاری میلادی آزمایش های بالینی آن آغاز شود.

زعفران زینتی
گل زعفران زینتی می تواند سرطان را درمان کند؛ محققان دانشگاه برادفورد در انگلیس در حال ابداع یک 'بمب هوشمند' ضد سرطانی هستند که به طور بالقوه می تواند یک سری از تومورهای جامد را از بین ببرد. عامل کلیدی این دارو، یک ماده شیمیایی به نام 'کلشی سین' است که به طور طبیعی در پیاز گل زغفران زینتی به وجود می آید.
اما استفاده از این ماده در وضعیت طبیعی آن و به صورت فرآوری نشده سمی است، بنابراین محققان شکل غیر فعالی از آن را تولید کرده اند که زمانی فعال می شود که در تماس با پروتیین منتشر شده توسط سلول های سرطانی قرار می گیرد.
ایده این است که داروی یاد شده با کد ICT2588 از طریق سازوکار این سم برای تخریب رگ های خونی تغذیه کننده تومور، سلول های سرطانی را از بین ببرد.
مهم این است که داروی یاد شده این کار را بدون از بین بردن سلول های سالم انجام می دهد و به این ترتیب مزیتی بر داروهای شیمی درمانی دارد.

گل ادریسی
این گل می تواند آرتریت روماتوئید را درمان کند؛ محققان دانشکده پزشکی هاروارد در بوستون آمریکا در طی چند سال گذشته مشغول ساخت دارویی از ریشه گیاه ادریسی هستند.
ریشه این گیاه حاوی مولکولی به نام halofuginone است که می تواند برای درمان آرتریت روماتوئید، دیابت نوع یک و بیماری ام.اس مورد استفاده قرار گیرد. تصور می شود که این بیماری ها بر اثر به هم ریختن سیستم عصبی بدن و حمله آن به سلول ها، بافت ها و ارگان های سالم بدن به وجود می آیند.
محققان در چند آزمایش روی حیوانات متوجه شدند که مولکول halofuginone ، ترشح یک سلول سیستم ایمنی به نام Th17 را که یکی از سلول های اصلی دخیل در این حملات است، متوقف کرد. مولکول یاد شده این کار را با مسدود کردن تولید آمینو اسیدهای لازم برای تامین انرژی سلول ها انجام داد و قطعا این کار بدون مسدود کردن ترشح سایر سلول های سیستم ایمنی که برای حفاظت از بدن در برابر ارگانیسم های مهاجم لازم هستند، انجام شد.

گل شمعدانی
این گل می تواند چاقی را درمان کند و به واقع نوعی از آن به نام Jester’s Jackets می تواند سلاحی در مبارزه با چاقی باشد؛ محققان کره جنوبی در حال بررسی بیشتر روی این موضوع و مطالعه کیفیت های چربی سوزی این گل هستند.
پیش از این نیز مطالعه ای که سال 2011 روی موش انجام شد، نشان داد موش هایی که با مواد شیمیایی حاصل از این گل ها تغذیه شده بودند ، مقدار قابل توجهی وزن - به ویژه چربی احشایی در اطراف اندام ها که به بیماری قلبی و دیابت منجر می شود- کم کردند.
نتایج این تحقیق که در مجله Molecular Medicine منتشر شد، نشان داد که عصاره گل شمعدانی همچنین از میزان کلسترول بد LDL و تری گلیسیرید می کاهد.

گل نرگس
می تواند الزایمر را درمان کند؛ این گل حاوی مقادیر زیادی از ترکیبی به نام 'گالانتامین' است که برای ساخت دارویی به نام Reminyl مورد استفاده قرار می گیرد.
این دارو به درمان علائم خفیف تا متوسط زوال عقل و آلزایمر کمک می کند.
تصور می شود که در این گیاه، گالانتامین به مبارزه با عفونت کمک می کند اما در انسان این ماده موجب کندی روند تجزیه یک ماده شیمیایی به نام acetylcholine می شود؛ این ماده پیام رسانی است که سیگنال هایی را میان سلول های عصبی و مغز ارسال می کند.
بیماران آلزایمری سطوح کمتری از این ماده شیمیایی را دارند. مشخص شده است که مصرف این دارو به شکل قرص یا شربت موجب تقویت عملکرد آزمون های حافظه ای و ذهنی می شود.

گل انگشت دانه
می تواند نارسایی قلبی را درمان کند؛ گل انگشت دانه یکی از متمایزترین گیاهان گلدار است که گل های مخروطی شکل زیبا و بلند به رنگ صورتی و بنفش دارد و یکی از اولین گل هایی است که از آن در داروسازی استفاده شد.
یک شرکت عظیم داروسازی نسخه ای مصنوعی از این گیاه را به شکل قرص تولید کرده است که برای درمان بیماران مبتلا به نارسایی قلبی و فیبریلاسیون دهلیزی (ریتم غیر طبیعی قلب) استفاده می شود.
این دارو از طریق افزایش سطوح کلسیم در عضله قلب و با پیوند به سلول هایی که در قلب کلسیم را به درون و خارج پمپاژ می کنند، کار می کند.
داروی یاد شده توانایی این سلول ها را برای حذف کلسیم کاهش می دهد؛ کلسیم انرژی عضله قلب را برای انقباض تقویت کرده و میزان خون غنی از اکسیژن را که در ارگان ها، عضلات و بافت های سراسر بدن پمپاژ می شود، افزایش می دهد.

منبع:قانون

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۳۰ فروردين ۹۶ ، ۰۷:۵۲
پیمان صاحبی


بیشتر گونه‌های زیستی به منظور دستیابی به غذا یا برای نجات خودشان دست به حمله می‌زنند و معمولا این کار را بر اساس غریزه انجام می‌دهند. درختی در جهان وجود دارد به نام Pisonia grandis که به نظر می‌رسد از قوانین متفاوتی تبعیت می‌کند. این گونه درخت بدون هیچ دلیل مشخصی پرنده‌ها را می‌کشد.

به گزارش قانون به نقل از ایسنا، درختان پیزونیا که به نام « درختان پرنده‌گیر » نیز شناخته می‌شوند در هاوایی، نیوزلند و هندوستان یافت می‌شوند. این گونه مشابه با دیگر گیاهان گوشتخوار نیست و حجم زیاد پرنده‌هایی که در پای آن مرده‌اند قدرت مرگبار درخت را نشان می‌دهند.

پیزونیا دانه‌های چسبناکی تولید می‌کند تا حشره‌ها را به دام بیندازد. وقتی پرنده بر روی شاخه‌های این درخت می‌نشیند تا حشره‌ها را صید کند این دانه‌ها روی آن‌ها می‌افتند. تعداد زیادی پوسته دانه به بدن پرنده‌ها می‌چسبد و پرنده‌ها آن قدر سنگین می‌شوند که نمی‌توانند پرواز کنند.

پرنده‌ها به زمین و به شاخه‌ها می چسبند و مدت‌ها در همین حال می‌مانند تا از گرسنگی بمیرند. دیگر صیادان مثل جغدها و سایر پرنده‌هایی که برای تغذیه از پرنده‌های مرده به درخت نزدیک می‌شوند نیز با سرنوشت مشابهی مواجه می‌شوند.

نکته عجیب در این مورد آن است که هیچ دلیل مشخص و روشنی برای این کشتار دسته جمعی وجود ندارد. چندی پیش اکولوژیستی به نام آلن بورگر از دانشگاه ویکتوریا سعی کرد نشان دهد که درخت چه سودی از کشت و کشتار پرنده‌ها می‌برد اما به هیچ نتیجه‌ای نرسید.

نتایج آزمایش‌های او به طرز متقاعد کننده‌ای نشان می‌دهد که پیزونیا مشخصا از به دام انداختن فجیع پرنده‌ها هیچ سودی نمی‌برد. چسبیدن به بدن پرنده هیچ فایده‌ای برای دانه‌های درخت ندارد و موجب رشد سریع‌تر یا بهتر آن‌ها نمی‌شود. مواد مغذی حاصل از پرنده‌های مرده نیز در مقایسه با موادی که درخت از پرنده‌های زنده به دست می‌آورد بسیار ناچیز است.

یک دلیل احتمالی برای رفتار پیزونیا این است که پرنده‌ها احتمالا به انتقال دانه‌ها به دیگر جزیره‌ها کمک می‌کنند. پرنده‌های مرده با افتادن در آب راه خود را به سمت پیکره‌های آبی در سایر جزیره‌ها پیدا می‌کنند. اما در صورتی که دانه‌ها ظرف پنج روز غرق شدن در آب از بین بروند این فرضیه عملا باطل می‌شود. با این حال بورگر دریافت که اگر دانه‌ها از طریق فضله پرنده‌های زنده دفع شوند در طول مدت چهار هفته زنده خواهند ماند. بنابراین زنده نگه داشتن پرنده‌ها کلید پراکنش دانه‌هاست.

به نظر می‌رسد این پدیده یکی ازعواقب تاسف بار داشتن دانه‌های بسیار چسبناک است و تولید تعداد زیادی دانه خوشه‌ای باعث می‌شود که پرنده‌ها به طرز مرگباری گرفتار شوند.

بورگر پیشنهاد می‌کند که مرگ پرنده‌ها بیشتر یک اثر جانبی تاسف‌بار و ناخواسته است و هدف پیزونیا نیز به هیچ عنوان کشتن پرنده نیست.

تحقیقات بورگر در Journal of Tropical Energy به چاپ رسیده است.

منبع:قانون

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۳۰ فروردين ۹۶ ، ۰۷:۵۱
پیمان صاحبی


تقاضای جهانی برای مواد غذایی و فیبرها تا سال ۲۰۵۰ نزدیک به ۷۰ درصد افزایش خواهد داشت. این افزایش در تولیدات کشاورزی به ناچار باید از طریق زمین های قابل کشت موجود، و تحت شرایط آب و هوایی سخت تر و با منابع آبی و خاکی که کیفیت آن ها رو به افول است به دست آید.

به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از ایانا از onlinelibrary.wiley نویسندگان مقاله حاضر تاکید می کنند: به علاوه، ما باید از همان ابتدا از محصولات کشاورزی خود در مقابل ظهور آفات و عوامل بیماری زای بوم گیر محافظت کنیم. بهره برداری از منابع طبیعی از جمله "فیتومیکروبیوم"،(بهزیست‌بوممیکروبی، قارچی بدن گیاه گفته می‌شود که نوعیهم‌زیستیوهم‌سُفرگیبا آن پیدا کرده‌اند و وجودشان بخشی از سازوکار طبیعی و گاه ضروری و بایسته گیاه شده است) به عنوان موثرترین رویکرد در جهت بهبود پایدار بهره وری مزارع و کیفیت غذا مطرح شده است که همچنین بتواند پیامدهای مثبت زیست محیطی و اجتماعی را نیز ترویج کند.

کشاورزی سنتی که از مواد شیمیایی در قالب کود و آفت کش ها استفاده می کند، تولیدات کشاورزی را در مقیاسی گسترده افزایش داده است و کمک بزرگی به اهداف مربوط به دسترسی به غذا و کاهش فقر کرده است. با این حال، استفاده بیش از حد و بدون اساس از این محصولات شیمیایی موجب آلوده شدن مواد غذایی، به بار آمدن پیامدهای منفی زیست محیطی و مقاومت در برابر بیماری می شود که همه این ها تاثیر مهمی بر سلامت انسان و امنیت غذایی می گذارد. تکنولوژی میکروبیوم امکان همزمان کاهش این تاثیرات زیست محیطی و افزایش پایدار کمیت و کیفیت تولیدات کشاورزی را فراهم می کند.

گیاهان و میکروبیوتا (میکروبیوتا معرف مجموعه ای از گونه های میکرو ارگانیسم است که در ارگان های مختلف بدن که با محیط خارج از بدن ارتباط دارند زندگی می کنند) های همبسته با آن ها با هم تکامل یافته اند و یک رابطه دو سویه را شکل داده اند که هر دو شریک از این همکاری سود می برند. با این حال، برنامه های پرورش و اصلاح نژادی گیاهان به طور ناخواسته این همکاری را برهم زده است، و باعث از دست رفتن اعضای کلیدی سودمند در میکروبیوم محصول شده است. بر مبنای دانش محدود به دست آمده تا به امروز، بدیهی است که بازدهی و سلامت محصول به میکروبیوم گیاه مربوط است. حفظ میکروبیوم گیاه در نتیجه، به طور بالقوه می تواند در کشاورزی و صنعت غذا انقلاب ایجاد کند، به وسیله ی: ۱- یکپارچه سازی سلامت محصول، با شیوه های مدیریتی بهتر برای استفاده در شرایط آب و هوایی مختلف در جهت بهبود تولیدات و کیفیت؛ ۲- استفاده از رویکردهای دوستدار محیط زیست برای کنترل آفات و ریزاندامگان بیماری زا و در نتیجه کاهش استفاده از سموم شیمیایی مضر برای محیط زیست و سلامت؛ ۳- لحاظ کردن روش های کاراتر و هوشمندانه تر برای استفاده از منابع طبیعی از جمله خاک و آب؛ ۴- تولید غذای با کیفیت بهتر با کاهش آلوده کننده های شیمیایی و حساسیت زا؛ ۵- و به حداقل رساندن خسارات، با بهبود سلامت محصول در آب و هواهای نامعتدل.

ریزوسفر در مقابل رویکردهای فیتومیکروبیوم

با وجود این که فیتومیکروبیوم شامل میکروبیوتاهای درگیر در تمام بخش های گیاه است ( ریشه، ساقه، برگ، گل، دانه ها) بخش گسترده ای از پژوهش ها در این حوزه بر میکروبیوم ریزوسفر(بخشی از خاک اطراف ریشه است که از لحاظ شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی با ریشه‌ی گیاه در ارتباط است) تمرکز می کنند، که تعامل کلیدی بین ریشه گیاهان و خاک را برحسب دستیابی به منابع و سلامت گیاه هدایت می کند. مجموعه ای از این کارهای پژوهشی، نقش کلیدی میکروبیوم ریزوسفر را در به دست آوردن مواد مغذی، مقاومت در برابر بیماری ها و سلامت در محیط زیست های جدید، نشان داده است. با این حال، به علت چالش های فنی، فیتومیکروبیوم درگیر در سایر بخش های گیاه، توجه کمتری را دریافت کرده است.

علاوه بر مشکلات فنی، فقدان یک رویکرد کل گرا نسبت به میکروبیوم گیاه به علت وجود این فرض که میکروبیوتای ریزوسفر در باروری گیاه اصلی ترین نقش را بازی می کند، وجود دارد. می توان در این مورد بحث کرد که بر اساس شواهد محدود موجود، ریشه (ریزوسفر و اندوفیت های درون ریشه) ممکن است که نقش مهمتری در جذب مواد مغذی داشته باشد در حالی که سایر بخش های میکروبیوم گیاه نقش قوی تری در دفاع در مقابل ریزاندامگان بیماری زا (پاتوژن) و حمله آفات و بهره وری در استفاده از منابع ایفا می کنند و در نتیجه کمیت و کیفیت بازدهی گیاه را تحت تاثیر قرار می دهند.

با این حال این مطلب ممکن است در همه موارد صدق نکند؛ مثلا در مناطقی که محصولات یا آب و هوای خاص دارند. در نتیجه، در ابتدا، ما نیاز به تشریح ویژگی های کامل فیتومیکروبیاهای درگیر در محصولات مختلف و نیز بخش های مختلف گیاهان که در محیط های با آب و هوای مختلف رشد می کنند داریم. این به ما اجازه می دهد که خصوصیات هسته ای میکروبیوم گونه های زراعی را به خوبی تشریح کنیم و بین شرایط زیست محیطی مختلف تفاوت قائل شویم. تشریح هرچه بیشتر نقش هسته ای میکروبیوتا در سلامت و بازدهی محصول، که با شناسایی مسیرهای سوخت و سازی میکروبیوم همبسته است، به طراحی ابزاری برای دستکاری در فیتومیکروبیوم برای افزایش پایدار بهره وری کشاورزی و کیفیت غذا کمک خواهد کرد.

منحصر به فرد بودن فیتومیکروبیوم در میان سازواره های مختلف و متنوع، در راستای بهره برداری از فیتومیکروبیوتا برای افزایش تولیدات کشاورزی، بهبود کیفیت غذایی و حفظ محیط زیست توابع، هم ایجاد موقعیت و هم چالش می کند. شواهد مهمی وجود دارد که نشان می دهند که کارکردهای زیست محیطی فیتومیکروبیوم، توانایی گیاه را برای تطبیق خود با تغییرات و شرایط زیست محیطی مختلف گسترش می دهد، چیزی که از مسائل پایه ای مهم برای سلامت گیاهان با در نظر گرفتن شیوه زندگی یکجا نشین آنها، محسوب می شود. با این حال، برنامه های اصلاح نژادی سنتی عناصر کلیدی سلامت محصول را در نظر نمی گرفتند، مانند فیتومیکروبیوتا، و در نتیجه بعضی نقطه ضعف های محصول نسبت به تنش ها به این غفلت مربوط می شود. استفاده بیش از اندازه از مواد شیمیایی نیز همچنین به طور منفی استحکام این رابطه را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین برنامه اصلاح نژادی آینده نیاز دارند تا ترکیبی از اطلاعات مربوط به ژنتیک گیاه میزبان و مسیر سوخت و سازی میکروبیوم های مرتبط را مورد استفاده قرار دهند. چنین رویکردی برای تضمین حصول تمام مزایای در نظر گرفته شده از برنامه های اصلاح نژادی، بدون از دست دادن میکروبیوتاهای مفید بسیار مهم است. درآینده نیز استفاده از مواد شیمیایی(به ویژه آفت کش ها) جزئی مهم از کشاورزی باقی خواهند ماند؛ با این حال، استفاده دقیق از آن به معنی ترکیب مواد شیمیایی بهتر و بهبود برنامه های اصلاح نژادی به منظور لحاظ کردن دقیق سلامت فیتومیکروبیوم است که برای افزایش پایدار بهره وری و کیفیت غذایی یک کار اساسی محسوب می شود.

توانایی دستکاری کردن میکروبیوم در موقعیت(in situ)

در سال های اخیر، آگاهی ما درباره تنوع زیستی خاک افزایش یافته است، عوامل موثر در تنوع زیستی در سیستم کشاورزی و ارتباط بین تنوع زیستی و کارکردهای زیست بوم از جمله در دسترس بودن مواد غذایی و بهره وری کشاورزی است. هم چنین دانش عمیق درباره نقش اساسی جامعه میکروبیول ها در ریزوسفر، به ویژه در زمینه دسترسی به مواد مغذی و مقاومت در برابر بیماری، افزایش یافته است. گیاهان و میکروبیوتاهای مرتبط با آن ها (به ویژه در ریزوسفر) برای دسترسی به منبع مورد نیاز و دفاع در مقابل عوامل بیماری زا و حمله آفات، دائما با یکدیگر در ارتباط هستند. اطلاع زیادی از مولکول (سیگنال) های ارتباطی که توسط گیاه یا میکروبیوم ها برای ایجاد این ارتباط استفاده می شود در دست نیست. شناخت این مولکول های سیگنال دهنده باید به تمرکز اصلی در تحقیقات تبدیل شود تا بتوان ابزاری موثر برای دستکاری کردن کنش بین گیاه – میکروب به منظور به حداکثر رساندن دسترسی به منابع و حفاظت از گیاه، فراهم کرد.

مهندسی "میکروبیوم درموقعیت" ((Mueller and sachs, ۲۰۱۵ می تواند یک گزینه برای طراحی ابزار بهره برداری از میکروبیوم برای رسیدن به نتایج مفید در کشاورزی و صنعت غذا باشد. این تکنولوژی پیشنهاد می کند که میکروبیوم را ایجاد نکنیم، بلکه میکروبیوم موجود را دستکاری کنیم و ورای تکنولوژی های موجود که از آنتی بیوتیک و پروبیوتیک های گزینش شده استفاده می کنند حرکت کنیم. زیست شناسی ترکیبی نقش بسیاری مهمی را در هدایت عملکرد تازه ولی قابل پیش بینی پروبیوتیک محصول بازی می کند که علاوه بر گیاه و خاک، میکروبیوم و فعالیت های آن را در یک مسیر قابل پیش بینی دستکاری می کند.

اختصاصی کردن غذا و امنیت غذایی

در کشورهای در حال توسعه، تمرکز بر افزایش بهره وری کشاورزی برای اطمینان یافتن از امنیت غذایی است، در حالی که در کشورهای توسعه یافته امنیت مواد مغذی و غذاهای سلامت هدف اصلی سیاست گذاران است. شخصی سازی مواد مغذی برای نتایج بهتر در زمینه سلامتی یک مفهوم در حال ظهور است. رسیدن به این هدف نیازمند غذاهایی است که به شکلی متفاوت کشت شده اند تا آلودگی شیمیایی و کاهش غلظت مواد حساسیت زای طبیعی را به حداقل برسانند. رژیم های غذایی شخصی به طور دقیق ژنتیک فرد، فیزیولوژی و تفاوت در میکروبیوم ها و فعالیت های سوخت و سازی را در نظر می گیرند. تحقیقات اولیه از طرح شخصی سازی رژیم غذایی حمایت می کنند چراکه هیچ دونفری به یک غذای یکسان پاسخ مشابهی نمی دهند، براین اساس نقش کلیدی برای کنش بین میزبان-میکروبیوم نتایج مربوط به مواد مغذی قائل می شوند. در آینده، مردم بر مبنای میکروبیوم هایشان برای شخصی سازی رژیم غذایی گروه بندی می شوند. این مساله می تواند نوید بخش یک دوره جدید از زندگی سالم و پیشگیری از متابولیک (دیابت، ناراحتی های قلبی) و شرایط فیزیولوژیک ( آلرژی به ترکیبات طبیعی) باشد.

طرح های فعلی جهانی

در طرح های جهانی علاقه فوق العاده ای به ایجاد بهره وری میکروبیوم برای افزایش تولیدات کشاورزی وجود داشته است. در سال ۲۰۱۶، دو طرح کلیدی که به طور دقیق پتانسیل رویکرد میکروبیومی را شناسایی می کنند راه اندازی شده اند.

1- کاخ سفید طرح میکروبیوم امریکا را در ۱۴ مه ۲۰۱۶ با بودجه ای در حدود ۴۵۰ میلیون دلار برای افزایش نوآوری و تجاری کردن و برای توسعه صنایع جدید مربوطه راه اندازی کرده است. میکروبیوم های مربوط به محصولات و خاک، اجزاء اصلی این طرح هستند که آن را به طور نزدیک با طرح مربوط به فیتوبیوم پیوند می زنند تا موفقیت آن تضمین شود.

2- کمیسیون اتحادیه اروپا انجمن بین المللی بیواکونومی را در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۶ راه اندازی کرده است، و بهره برداری از میکروبیوم برای امنیت غذایی، در کنار رشد اقتصادی منطقه و ایجاد شغل، اولین و اصلی ترین جزء آن است. هر دو طرح، مدل مشارکت عمومی-خصوصی را به عنوان کلیدی برای نوآوری سریع و تجاری کردن محصولات در نظر گرفته اند. هم چنین تعدادی از صنایع کوچک و بزرگ هستند که بر تحقیقات میکروبیوم سرمایه گذاری سنگین می کنند، که نتیجه یک شناخت روشن از مزایای تجاری پژوهش پیرامون میکروبیوم با منافع زیست محیطی و اجتماعی اساسی است. برای مثال، این مساله قابل پیش بینی است که در اتحادیه اروپا، تعداد بالاتری از آفت کش های زیست محیطی در مقایسه با آفت کش های شیمیایی تا سال ۲۰۲۰ فروخته خواهند شد. بخش مربوط به کشاورزی و مواد غذایی، در کنار بخش سلامت، منطقه کلیدی توسعه در فن آوری زیستی میکروبی است و یک هدایت گر مهم در زمینه رشد اقتصاد جهانی و پایداری اجتماعی و زیست محیطی خواهد بود.

مترجم: بهاران پدرام

منبع:ایانا

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۳۰ فروردين ۹۶ ، ۰۷:۴۸
پیمان صاحبی


وزیر نیرو همواره در زمان وقوع سیلاب‌ها تلاش می‌کند سدها را ناجی شهرهای ایران معرفی کند اما عباسقلی جهانی عضو سابق شورای جهانی آب معتقد است که برای اعلام نظر درباره تاثیر سدها به روی کنترل سیلاب، نیازمند مطالعه دقیق‌تر هستیم.

سیلاب‌های اخیر خسارات زیادی در شمال‌غرب کشور ایجاد کرده است. حمید چیت‌چیان در جریان بازدید از مناطق سیل‌زده اعلام کرد که اگر سدها نبودند، خسارات سیل بسیار بیشتر از مقدار کنونی بود. این در حالی است که در منطقه سیل‌زده‌ای نظیر عجب شیر حتی سدها هم نتوانسته‌اند منجی باشند.

عباسقلی جهانی عضو سابق شورای جهانی آب در گفتگو با ایانا گفت: اندازه‌گیری‌ها و داشتن توزیع زمانی و مکانی بارش‌ها و اطلاعات مرتبط با آن برای اظهار نظر کارشناسی بر روی تاثیر سدها در کنترل سیلاب بسیار مهم است و بدون این اطلاعات اظهار نظر کردن خیلی مشکل است.

وی افزود: در کل اگر امکانات ذخیره‌ سازی سیل‌ها وجود داشته باشد، ممکن است باعث کاهش خسارات شود و این فرضیه، یک فرض کاملا کلاسیک و منطقی است. اما ما روی رودخانه‌های قلعه چای و عجب شیر سد داریم. در رودخانه صوفی چای نیز سد داریم که می‌تواند آب را ذخیره کند با این وجود شاهد سیل هم بوده‌ایم.

جهانی بیان کرد: اینکه به طور مشخص کدام سدها توانسته‌اند سیل را کنترل کنند، میزان کنترل و درصد کنترل آنها چگونه بوده است، حوضه پایین دست سد چقدر ایجاد جریان کرده است که منجر به بروز سیل شده است، نیازمند یک مطالعه میدانی و بررسی‌های دقیق است که بتوان در رابطه با اثرگذاری سدها اظهار نظر کرد.

وی به وزیر نیرو توصیه کرد: برای اینکه بدانیم نقش سدها چگونه است، خوب است کمیته کارشناسی ایجاد شود و وضعیت مناطق سیل‌زده از نظر میزان خسارت ایجاد شده و تاسیسات موجود در منطقه بررسی شود تا بدانیم که این تاسیسات چقدر در کنترل سیل موفق بوده است. ابعاد موضوع به چه صورتی بوده تا بتوانیم به صورت مستند، مطالب کارشناسی شده ارایه دهیم.

این عضو سابق شورای جهانی آب افزود: نظر من این است که ممکن است در حوضه‌های میانی و پایین دست سدها، جریان‌های شدیدی ایجاد شده باشد که موجب بروز خسارت در منطقه شده است، البته این مسئله تا زمانی که ارزیابی و مستند نشود، ارائه نظر کارشناسی متقن، کار بسیار دشواری خواهد بود.

وی گفت: سخنان وزیر نیرو درباره نقش سدها در کنترل سیلاب، صرفا بیان یک مسئله به صورت کلی است و از آنجا که وزیر نیرو ۲۴ ساعت بعد از وقوع سیل، درباره نقش سدها سخن گفته است، احتمالا این سخنان مستند به مطالعه‌ای نبوده و فقط یک اصل کلی توسط وی مطرح شده است.

منبع:ایانا

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۳۰ فروردين ۹۶ ، ۰۷:۴۷
پیمان صاحبی


 

آیا ایرانیان سواد محیط زیستی دارند؟

این صحنه تکراری است: «تابستان است. شعله‌های گرم آفتاب قطرات عرق را روی پیشانی انسان نقش می‌بندد. مرد عرق ریزان پیاده راه را می‌پیماید. بطری آبی را که در دست دارد، سر می‌کشد. عطش که بر طرف می‌شود آب به انتها رسیده، گوشه دست راست پیاده‌رو به فاصله نیم متر سطل بزرگ و مشکی زباله زیر آفتاب خود نمایی می‌کند و بوی زباله‌ها را درآورده. مرد بطری آب را پایین می‌آورد و بی‌توجه به سطل زباله، نیم متر آن طرف‌تر از سطل رهایش می‌کند.»

به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از  سلامت نیوز، ابتکار نوشت: بارها و بارها چنین صحنه‌ای را دیده‌ایم. صحنه‌ای که شاید ما را به این فکر فرو برده است که ما ایرانیان تا چه اندازه به محیط زیستمان احترام می‌گذاریم؟ تا چه اندازه آن را می‌شناسیم؟ آیا برای شناخت آن تلاش می‌کنیم؟ شاید در درجه اول وقتی که شما هم صحنه‌هایی چون زباله‌های تلبار شده در کنار جاده یا ساحل دریا را به خاطر بیاورید، پاسختان به این پرسش‌ها منفی باشد. یا شاید هم دید مثبتی به جامعه امروز ایران در برابر محیط زیست داشته باشید. با این حال گرچه این دو دیدگاه در ذهن ایرانیان وجود دارد اما بسیاری از فعالان محیط زیست معتقدند که باید نسبت به سواد محیط‌زیستی ایرانیان دید مثبت داشت چرا که فجایع محیط زیستی رخ‌داده، مردم و مسئولان را نسبت اثرات منفی تخریب محیط زیست بر زندگی‌اشان بیدار کرده و بیش از هر زمان دیگری آنها را متوجه حفاظت از محیط زیست کرده است. اما آیا تنها بیداری و توجه به محیط‌زیست می‌تواند نشان از سواد محیط زیستی ایرانیان باشد؟ شاید بهتر است بیش از هر پاسخ دیگری به سواد محیط زیستی را تعریف کنیم.

سواد محیط زیستی چیست؟


زمانی سواد تنها به معنی توانایی خواندن و نوشتن بود اما پس از دهه ۱۹۷۰، به ویژه پس از رواج اینترنت، مفهوم سواد به کلی تغییر کرد و مفاهیمی چون سواد اطلاعاتی، سواد آماری، سواد رسانه‌ای و سواد زیست محیطی باب شد. پدیدار شدن اصطلاح‌ها و فعالیت‌های زیست محیطی مثل محیط باوری، اکوسیستم‌، اکولوژی، جامعه‌شناسی محیط زیست اما حکایت از ارتباط آنها با اخلاق و فرهنگی انسان این عصر دارد. نمادهای تخریب محیط زیست همچون ضایعات شیمایی، معادن حفاری شده، کانال‌های باز فاضلاب، رودخانه‌های مسموم از ماهیان مرده، دود دوکش‌ها، زباله‌های شهری، گورستان‌ اتومبیل‌ها، ضایعات دور ریختنی و اوراقی، نمادهای زشت شهری بودند که
چالز ای. روث پدر سواد زیست محیطی را برای اولین بار وادار به طرح این اصطلاح کردند. به باور او، ظرفیت درک زیبایی انسان امروز کاهشی چشم‌گیر داشته و همین زشتی‌های محیط ما را آزار نمی‌دهدکه نشان‌گر آن است که ما در بی‌سوادی زیست محیطی یا بی‌سوادی بوم زیستی به سر می‌بریم و نه تنها از بی‌سوادی خود آگاه نیستیم بلکه بدترین ستم‌ها را در حق نسل فردای خود روا می‌داریم. چرا که این بی‌سوادی را به آنان نیز منتقل می‌کنیم، طوری که زشتی‌ها برایشان عادی تلقی می‌شود. اما آیا آموزش‌ها که در سالیان گذشته به واسطه تخریب‌های پیاپی محیط زیست ایران از طریق رسانه‌ها و آموزش و پرورش، سازمان محیط زیست و ان جی او‌ها یا تشکل‌های مردم نهاد به مردم منتقل شده سواد محیط زیستی آنها را بالا برده است؟ محمد درویش، مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در گفت و گو با فرارو بر این باور بوده که باید سواد محیط زیستی را تا حد امکان در جامعه گسترش دهیم تا منابع غنی سرزمین مان را حفظ کنیم. وی با اشاره به ترویج سواد محیط زیستی در جامعه تصریح کرده: مهم‌ترین و بهترین راهکاری که می‌توانیم در رابطه مردم با محیط زیست انجام دهیم، استفاده از فرآیندی به نام «سواد محیط‌زیستی» است. در این فرآیند ما باید تلاش کنیم تا بستر مساعد شناخت سرزمین مان را برای مردم فراهم کنیم. مردم اگر بدانند با چه غنایی در محیط زیست کشورمان روبرو هستندحتما کمتر به آن ضربه وارد خواهند کرد. کما اینکه در گذشته نیز چنین بوده و ساخت کاریزها و برقراری بهترین و مسالمت‌آمیزترین رابطه با طبیعت توسط همین مردم انجام شده است.


توصیه های ده گانه «برنامه محیط زیست سازمان ملل» (یونپ) به شهروندان جهان در سال 2015


اما جهان در رابطه با افزایش سواد محیط زیستی شهروندان چه می‌کند؟ برنامه محیط زیست سازمان ملل «یونپ» معتقد است هر کدام از هفت میلیارد شهروند ساکن زمین، می‌تواند گام‌های موثری برای حفاظت از زمین بردارد. فقط کافی است تا هر روز برای کاهش تولید گازهای گلخانه ای (رد پای کربن)، جلوگیری از اتلاف انرژی، مقابله با کاهش فضای سبز، تلاش برای کاهش تولید زباله و آگاهی بخشی به دوستان و همکاران خود گامی عملی بردارد. این سازمان به ۱۰ گام عملی و بسیار ساده به عنوان «اقدامات اثرگذار» برای حفظ زمین اشاره می‌کند.
۱. هر نفر یک روز در هفته از رژیم غذایی گیاهی استفاده کرده و گوشت نخورد. با رعایت این توصیه ، پس از یک سال، میزان «کاهش تولید گازهای گلخانه ای» توسط هر نفر تقریبا برابر است با بیرون نیاوردن خودرو از منزل به مدت یک ماه.حالا تصور کنید که اگر همه هفت میلیارد نفر این توصیه را رعایت کنند. تا چه میزان تولید گازهای گلخانه ای کاهش پیدا خواهد کرد؟ در ضمن به دلیل رعایت این «رژیم غذایی فاقد گوشت»، سلامت هیچکس نیز در معرض خطر قرار نمی‌گیرد.
۲. هر کسی بلیت سفرهای خود را الکترونیکی تهیه کرده و «بلیت کاغذی» دریافت نکند. این اقدام در کاهش میزان مصرف کاغذ، قطع درختان و سایر هزینه ها تاثیر گذار است. حالا تصور کنید که اگر همه هفت میلیارد نفر این توصیه را عملا رعایت کنند ،چه میزان از مصرف کاغذ و نهایتا قطع درختان کاسته می شود؟
۳. لوله های آب دارای نشتی به منظور جلوگیری از هدر رفت آب ، تعمیر و بهسازی شوند . اگر تنها و تنها یک لوله آب دارای نشتی ،تعمیر و بهسازی شود،سالیانه به صورت میانگین از هدر رفت حدود ۴۰ هزار لیتر «آب در دسترس» جلوگیری می شود.
۴. لامپ های کم مصرف، جایگزین لامپ های معمولی شوند. جایگزینی یک لامپ معمولی یا رشته ای با یک لامپ کم مصرف، موجب ۷۵ درصد صرفه جویی در مصرف انرژی برق می شود.
۵. هیچکس وسایل و ابزارهای الکترونیکی کهنه را دور نینداخته و به عنوان زباله تلقی نکند، بلکه این دستگاه ها را بازیافت نموده و از قطعات آنها استفاده کند. رعایت این توصیه به فرایند بازیافت کمک کرده و مانع از هدر رفت انرژی و آب فراوانی می‌شود.
۶. برخی فعالیت‌های خانگی از طریق اینترنت، تلفن و سایر وسایل الکترونیکی و ارتباطی انجام شده و برای انجام برخی کارها از تردد غیر ضروری (بخصوص با اتومبیل شخصی) خوداری شود. این اقدام تا حد زیادی به کاهش تولید کربن و گازهای گلخانه ای و کاهش آلودگی هوا و در برخی جاها (مانند ایران)به سهولت ترافیک (مخصوصا ترافیک درون شهری)کمک می کند.
۷. برای مصرف آب به جای بطری های یک بار مصرف پلاستیکی از قمقمه و بطری های دائمی استفاده شود. با این اقدام، از هدر رفت آب جلوگیری شده و زباله پلاستیکی کمتری نیز به طبیعت وارد خواهد شد.


۸. شیشه و آلومینیم ازسایر زباله ها جدا گشته و به مراکز بازیافت تحویل داده شوند. با رعایت این توصیه توسط شهروندان ،پس از حدود شش هفته امکان بازیافت و بازگشت مجدد شیشه یا آلومینیم جدا شده به چرخه تولید وجود داشته و بنابراین می توان از آنها بارها استفاده کرد.
۹. هر شهروندی در صورت امکان و زمینه مناسب با استفاده از دوچرخه به محل کار خود برود. اگر کسی با دوچرخه به محل کار خود برود، در ازای هر کیلومتر مسافت ، زمین را از شر ۲۵۰ گرم کربن خلاص می کند.
۱۰. هر کسی تلاش کند تا غذا را در خانه بخورد و از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی استفاده نکند. با رعایت این توصیه، علاوه بر کاهش تولید زباله‌های پلاستیکی، ۲۶۰ گونه جانوری نیز از خطر مرگ ناشی از خوردن زباله‌های پلاستیکی و گیر افتادن در آنها نجات پیدا می کنند.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۳۰ فروردين ۹۶ ، ۰۷:۴۳
پیمان صاحبی


 

ایران در گرداب بلایای طبیعی

ایران کشور حادثه‌خیزی است. در یک ماه گذشته مناطق مختلف ایران حداقل چند مورد از شدیدترین بلایای طبیعی را تجربه کرده‌اند. زلزله 6 ریشتری در خراسان‌جنوبی، خسارت‌های زیادی به مناطق مسکونی وارد کرد و تعدادی از ساکنان این منطقه هم راهی بیمارستان شدند. در روزهای اخیر، بارندگی‌های بی‌سابقه در کشور، خسارت‌های زیادی به بار آورده است.

به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از  سلامت نیوز، وقایع اتفاقیه نوشت: سیل تاکنون جان 42 نفر را در شمال‌غرب کشور گرفته، 12 مصدوم داشته و صدها خانه را ویران کرده است. طوفان در مناطق شمال‌غربی کشور نیز ویرانی‌های زیادی بر جای گذاشته است. بارش برف بی‌موقع در بهار، ذوب‌شدن برف کوه‌ها و بارندگی‌های روزهای گذشته در استان‌های شمالی، خسارت‌های زیادی به کشاورزان این منطقه وارد کرده است. بلایای طبیعی در روزهای گذشته، زندگی شهروندان را در بسیاری از مناطق مختل کرده‌ است. طوفان و سیل، خسارات زیادی به تأسیسات آبی و برقی شهرها وارد کرده و باوجود گذشت چند روز از این حوادث در برخی مناطق هنوز این معضلات حل نشده است. آن‌طور که مدیر کل مبارزه و کنترل عوارض بلایای طبیعی وزارت بهداشت می‌گوید، سالانه دو هزار و 900 نفر در کشور بر اثر بلایای طبیعی، جان خود را از دست می‌دهند.


تندباد در اردبیل، تخریب مدارس و قطعی آب


بعد از انعکاس اخطاریه‌ها از صبح روز جمعه، هوای کدر و مه‌آلودی در آسمان استان اردبیل حاکم شد و بادهای گرم با سرعت قابل‌توجه در اغلب مناطق استان وزیدن گرفت. شاید برای شهرنشینان، این بادها فقط گردوخاک بلند می‌کرد اما در کوه سبلان، پدیده کم‌نظیری اتفاق افتاد. مدیرکل مدیریت بحران استانداری اردبیل دراین‌باره به مهر می‌گوید: به‌صورت معمول، برف سبلان تصعید می‌شود اما به یکباره ما شاهد آب‌شدن آن و جاری‌شدن روان‌آب‌ها بودیم. این موضوع موجب شد رودخانه خیاوچای مشگین‌شهر طغیان کرده و منابع آبی ورودی به تصفیه‌خانه مشگین‌شهر کدر شود. او در ادامه گفت: برای ممانعت از ورود آب، حوضچه‌ها تخلیه و آب تصفیه‌شده نیز قطع شد تا بتوان به منابع آبی سالم دست یافت. میرعلی رحیمی‌زاد، فرماندار مشگین‌شهر گفت: تندباد موجب شده برف مناطق کوهستانی، سریع‌تر از حد معمول آب شده و باعث کدورت آب ورودی به تصفیه‌خانه شود. به‌منظور جلوگیری از ورود آب کدر، ورودی کنترل شده و در وضعیت ایجادشده آب شهر از چند چاه معتبر داخل شهر تأمین شد. موضوع تندباد، فرصت آزمون‌وخطا را فراهم کرد و هیچ پیش‌بینی‌ای برای تصفیه‌خانه مشگین‌شهر در دامنه کوه سبلان درباره وضعیت بحرانی منابع آبی آن صورت نگرفته است.

هرچند در ابتدا مسئولان در مقابل قطعی آب مشگین‌شهر مقاومت کرده و در رسانه‌ها از مدیریت منابع گفتند اما در ادامه مشخص شد ۲۴ تانکر آب‌رسانی سیار در مشگین‌شهر مستقر شده و آب بسته‌بندی نیز در بین مردم توزیع می‌شود. موضوع قطعی آب تا دو روز دیگر ادامه یافت و مسئولان منتظر ماندند تا بادهای تند آرام گرفته و مخازن تصفیه‌خانه مجددا با آب سالم و بهداشتی پر شود. از سویی با تندبادهایی که به بیش از صد کیلومتر در ساعت رسیده بود، موج‌هایی در دریاچه شورابیل ایجاد شد و آب دریاچه به محوطه‌های اطراف و پیرامونی سرریز می‌شد؛ پدیده‌ای که بارها تجربه شده اما ایمن‌سازی محوطه شورابیل را در نگاه مسئولان ضروری نکرده است. آبگرفتگی معابر به‌ دلیل آسفالت‌ریزی‌های غیر‌اصولی و همچنین ترکیدگی لوله‌ها به ‌دلیل فرسودگی و امر دراز آن فقط با یک تندباد، بار دیگر عیان شد. خبری از تصادفات درون‌شهری انعکاس نیافت اما به‌ دلیل تندباد، ترافیک تردد با کاهش همراه شده بود. درعین‌حال، تخریب یکی از مدارس کانکسی نیز بار دیگر ضرورت ایمنی را تأکید کرد. مدرسه روستای تازه‌کند سرعین به ‌دلیل تندباد تخریب شد و از قضا به ‌دلیل وقوع تندباد در روز جمعه و تعطیلی مدرسه، هیچ خسارت جانی‌ای به ثبت نرسید. این در حالی است که میزان خسارت در صورتی که تندباد فقط با یک روز تأخیر حادث می‌شد، نامشخص است و آموزش‌وپرورش استان، احداث مدارس کانکسی را بهترین گزینه برای برخی روستاها می‌داند، دریغ از آنکه ایمنی این مدارس مورد تأکید است. قطعی آب در مشگین‌شهر در ادامه، مدارس سری صبح و بعدازظهر روز شنبه را به تعطیلی کشاند.

دانش‌آموزان به ‌دلیل قطعی آب در مدارس حاضر نشدند و سومین روز تعطیلی را بعد از پنجشنبه و جمعه تجربه کردند. مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان به خبرنگاران گفت: تندباد به راه ارتباطی ۱۲۰ روستا خسارت زده و ۵۰۰ تابلوی راهداری را تخریب کرده است. علی رحمتی تصریح کرد: فقط در حوزه راهداری، دو میلیارد تومان خسارت از سوی تندباد را شاهد بودیم. این اظهارات در حالی است که چنانکه گفته شد، تندباد یکی از پدیده‌های غالب طبیعی در استان اردبیل است. تعدد تندبادها در این منطقه تازگی ندارد، همچنان‌ که آسیب ناشی از آن. از سویی تندبادها که موجب طغیان رودخانه‌ها شده بودند، در شهرستان نیر موجب سیلاب و در ادامه خسارت به مزارع کشاورزی و باغات شدند. خسارت‌های واردشده بر اثر طوفان در حالی است که مدیرکل مدیریت بحران استانداری اردبیل مدعی است مدیریت بحران موفق بوده است. امامی‌یگانه، جمع کل خسارت وارده به استان را ۱۱ میلیارد تومان در چهار شهرستان مشگین‌شهر، اردبیل، نیر و گرمی عنوان کرد. او می‌گوید: اطلاعیه و اخطاریه‌های هواشناسی به‌موقع صادر شده بود و ما آمادگی کامل برای تندباد داشتیم، به‌طوری‌که با شهرستان‌ها هماهنگی‌های لازم صورت گرفته بود. امامی‌یگانه، رقم خسارت را پایین توصیف کرد و گفت: خدا را شاکر هستیم که خسارت، جرح و فوت نداشتیم.


خسارت‌های باران زیاد، برف بی‌موقع


گرمای چند روز اخیر و ذوب‌شدن برف در ارتفاعات از یک‌سو و بارندگی دست‌به‌دست هم داد و سبب جاری‌شدن سیلاب در مناطق دو هزار و سه هزار تنکابن و بلده نور شده است. همچنین ساخت‌وساز غیرمجاز در حاشیه رودخانه‌ها و لایروبی‌نشدن آن موجب تشدید آسیب‌های ناشی از طغیان رودخانه‌ها در غرب مازندران شده است. علی‌اصغر احمدی، مدیرکل مدیریت بحران مازندران، ساخت‌وساز در حاشیه رودخانه‌ها را عامل اصلی برخی حوادث نظیر سیلاب و جاری‌شدن آب در استان بیان می‌کند و می‌گوید: تجاوز به حریم و بستر رودخانه‌ها ازجمله مشکلاتی است که باید تدبیر اساسی برای آن طراحی کرد. در حادثه سیلاب اخیر در دو هزار و سه هزار تنکابن نیز شاهد تجاوز به بستر و حریم رودخانه‌ها هستیم و عمده آسیب‌ها نیز به مناطق حاشیه رودخانه‌ها وارد شده است. او در ادامه می‌گوید: ذوب‌شدن برف‌ها در مناطق کوهستانی به‌ دلیل گرم‌شدن تدریجی دما و افزایش دبی آب در دو هزار و سه هزار تنکابن سبب طغیان رودخانه شده و آسیب‌هایی را درپی داشته است.

احمدی، مدیرکل مدیریت بحران مازندران با اشاره به صدور اطلاعیه‌ای مبنی‌بر وقوع سیلاب در روزهای گذشته گفت: بارش باران در نواحی کوهستانی و بارندگی، ناشی از ذوب‌شدن برف و باران در بلده نور و تنکابن خسارت‌هایی برجای گذشته است. به گفته او، در ساعت‌های اولیه فرمانداری و بخشداری با کمک مردم توانستند نسبت به انحراف آب اقدام کنند اما تعدادی از واحدهای مسکونی، اراضی کشاورزی و دامداری و تعدادی تیر برق و پل‌های منطقه دچار آسیب شدند. معاون استاندار و فرماندار ویژه تنکابن درباره میزان خسارت سیل رودخانه دو هزار و سه هزار گفت: بر اثر وقوع سیل، حدود ۷۰ واحد مسکونی با برآورد اولیه 7,8 میلیارد تومان که عموما در حاشیه رودخانه قرار دارند، دچار خسارت شدند.
سیدامیر حسینی گفت: در بخش پل، ابنیه و راه، سه‌دهنه پل و حدود ۱۰ کیلومتر از طول مسیر سه هزار به ارزش ۱۲ میلیارد ریال خسارت دیدند و میزان خسارت سیل در بخش باغات و اراضی زراعی حدود ۱۰ هکتار و به ارزش سه میلیارد ریال، سه هکتار باغ کیوی و ۵۰۰ اصله نهال به ارزش چهار میلیارد ریال و چهار هکتار از باغات خرمالو به ارزش 3,5 میلیارد ریال بوده است. حسینی، میزان خسارت به واحد پرورش ماهی را 6 واحد تولیدی به میزان هفت میلیارد ریال اعلام و اظهار کرد: ۱۵ رأس گوسفند به ارزش صد میلیون ریال، ۱۵ کلونی کندوی عسل به ارزش ۶۰ میلیون ریال و تخریب سه واحد دامداری با برآورد اولیه 1,2 میلیارد ریال دچار خسارت شدند.

منبع:سلامت نیوز

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۳۰ فروردين ۹۶ ، ۰۷:۴۲
پیمان صاحبی