نـامهـربانیم با طبیعت
برخی او را به‌خاطر سفرهای پرشمارش به نقاط مختلف کشور، مارکوپولو می‌نامند و برخی به او لقب سخنگوی محیط‌زیست داده‌اند اما فارغ از عناوین و القابی که گاه با حب‌و‌بغض هم در‌آمیخته، تلاش‌های او برای حفاظت از محیط‌زیست را نمی‌توان نادیده گرفت.
محمد درویش، دانش‌آموخته آموزش محیط‌زیست حالا بیش از 4سال است که مدیرکل مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط‌زیست است اما این سمت رسمی هم هیچ تغییری در شیوه زندگی او ایجاد نکرده است. او همچون گذشته پای ثابت همه نشست‌های محیط‌زیستی است و هرجا که صحبت از محیط‌زیست است او هم حضور دارد؛ گاه در جمع دانش‌‌آموزان مدرسه و گاه در جمع بومیان بندرعباس و گاه در جمع دانشجویان. او حرف‌های شنیدنی بسیاری برای حفظ محیط‌زیست دارد. درویش می‌گوید:تنها زمانی حال مردمان یک سرزمین خوب است که حال محیط‌زیست آن سرزمین خوب باشد. در یک بعدازظهر نخستین روزهای پاییز با او به گفت‌وگو نشستیم و او از بی‌مهری‌هایمان با طبیعت گفت. او گفت:ما آخرین نسلی هستیم که می‌توانیم: طبیعت را نجات بدهیم و با آشتی با طبیعت، شادمانی و آرامش را به زندگی بازگردانیم.
«محیط‌زیست به‌صورت مستقیم روی کیفیت زندگی انسان‌ها اثر می‌گذارد»؛ این را محمد درویش، مدیرکل مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌گوید و ادامه می‌دهد که از سال2006 کشورها را براساس وضعیت محیط‌زیست در حوزه گیاهی، جانوری و مناظر طبیعی و بنا بر شاخص سرزمین شاد(Happy Planet Index) رتبه‌بندی می‌کنند. براساس این شاخص، مردمی شادترند و کمتر به افسردگی مبتلا می‌شوند که محیط‌زیست سالمی دارند.
او می‌گوید مدت‌هاست که گروهی از پزشکان و روانپزشکان، بیماران را با ویتامین گرین(G) - طبیعت - درمان می‌کنند. آنها بیماران را به حضور در طبیعت و دیدن آبشارها، مناظر طبیعی و دیدن حیات‌وحش تشویق می‌کنند و براساس همین نسخه، بیماری آنان مداوا می‌شود. این شیوه درمانی 10 سال است که وارد ادبیات پزشکی جهان شده و نشان می‌دهد که اگر ما تلاش کنیم وضعیت محیط‌زیست بهتر شود تلاش نکرده‌ایم که آلودگی صوتی کمتر، آسمان آبی‌تر و وضعیت آب و خاک بهتر شود بلکه تلاش برای ارتقای مولفه‌های محیط‌زیست، تلاش برای بهبود کیفیت زندگی، شادمانی و سلامتی انسان‌هایی است که در یک سرزمین زندگی می‌کنند. به‌خاطر داشته باشیم اگر ما بتوانیم نسل شادمان‌تری را بپرورانیم ریسک سرمایه‌گذاری در سرزمین‌مان کمتر می‌شود و رشد اقتصادی و رفاه شتاب بیشتری می‌گیرد.
شهری با رکورد جهانی 400سال بدون خشونت
به گفته درویش، اتهامی که برخی مسئولان به محیط‌زیست وارد کرده و آن را محیط ایست و مانع از توسعه کشور می‌دانند ناشی از آن است که از ارزش‌های محیط‌زیست آگاه نیستند؛ درحالی‌که بنا بر تجارب جهانی، توجه به ارزش‌های محیط‌زیست ضامن ارتقای کیفیت معیشت مردم یک سرزمین است. مثال‌های متعددی در این زمینه وجود دارد؛ برای نمونه، در فریدون‌شهر اصفهان 400سال است که قتلی اتفاق نیفتاده و این نه‌تنها در آسیا و خاورمیانه که در جهان یک رکورد بی‌نظیر است. این شهر که در جوار شاهان‌کوه مشهور به بام ایران واقع شده از طبیعت بی‌نظیری برخوردار است. شاهان‌کوه، سرچشمه رودخانه‌های کارون و زاینده‌رود است و سالانه 2میلیارد مترمکعب آب از آن سرازیر می‌شود که 2.5برابر حجم آب زاینده رود است.
شاهان‌کوه، بهترین رویشگاه زاگرسی است که در آنجا زیباترین آبشارها مثل آبشار پونه‌زار هر بیننده‌ای را مبهوت می‌کند. آنجا زیستگاه متنوع‌ترین پرندگان ایران است. در این منطقه طبیعت به مردم لبخند می‌زند و با وجود آنکه قوم‌های مختلف ترک، فارس، ارمنی، بختیاری و گرجی در کنار هم زندگی می‌کنند و این تنوع قومی می‌تواند بسیار تنش‌زا باشد اما قتلی اتفاق نیفتاده است.
درویش که با هدف جلب مشارکت مردمی برای حفاظت از محیط‌زیست، بخش عمده‌ای از روزهای کاری خود را در سفر می‌گذراند، از منطقه « دیزآبادبالا» در نیشابور به‌عنوان منطقه نمونه دیگری یاد می‌کند که طبیعت سالم و زیبای آن مانع از خشونت و باعث سرزندگی ساکنان آن شده است. در این منطقه هم در طول 100سال اخیر هیچ قتلی گزارش نشده و بهترین تعامل بین مردم و طبیعت را در آنجا می‌توان به چشم دید. آنجا محل تولید بهترین محصولات ارگانیک کشور است و گیلاس و گردوی ارگانیک آن شهرت جهانی دارد. آنها هرگز از کود و سم استفاده نمی‌کنند چون به پرندگان علاقه‌مندند. آنها دستورالمعل 10ماده‌ای دارند که براساس آن، کسی در دیزآبادبالا حق ندارد درختان بلندقامت را قطع کند چون محل آشیانه پرندگان است، همچنین هر کس بخواهد استخری داشته باشد باید چوبی روی آب قرار دهد تا پرندگان هنگام خوردن آب غرق نشوند.
در دیزآباد بالا اجازه ساخت خانه صادر نمی‌شود مگر آنکه آشیانه‌ای برای پرندگان بر بام خانه تعبیه شده باشد؛ از همین روست که پرندگان کود زیادی را در سطح روستا تولید می‌کنند و به همین دلیل زمین‌های کشاورزی دیگر نیازی به کود شیمیایی ندارد. تراکتور و شخم مکانیزه هم در این روستا جایی ندارد. گاوآهن همچنان تنها وسیله شخم زدن است؛ ضمن آنکه آنها دریافته‌اند گرازها که از آنها به‌عنوان باغبان طبیعت نام برده می‌شود، نقشی مهم در شخم زدن اراضی دارند. کشاورزان دیزآبادبالا در فصل شخم سیب‌زمینی و میوه‌های مورد علاقه گرازها را در جای‌جای زمین‌های کشاورزی خود پنهان می‌کنند و گرازها در فصل شخم با زیرورو کردن و درواقع شخم زدن زمین‌ها، میوه‌ها را پیدا می‌کنند و جایزه می‌گیرند. برای جلوگیری از حمله گرازها هم موانعی را ایجاد کرده‌اند تا وارد مزرعه نشوند. در دیزآباد بالا تابلویی با مضمون «زباله‌های شما را می‌خریم» نصب‌شده بدین‌ترتیب هیچ گردشگری زباله خود را در طبیعت رها نمی‌کند و این زباله‌ها با تحویل به روستاییان تبدیل به کمپوست می‌شود. به جز فریدون‌شهر اصفهان و دیزآبادبالا در نیشابور، مردمان روستای «پاقلات» در لامرد فارس و روستاهای پاوه و کرمانشاه هم به گفته درویش، به‌خاطر رفتار مناسب با طبیعت زندگی شادتری را تجربه می‌کنند.
تهران؛ سومین شهر نزاع‌خیز جهان
مهندس محمد درویش می‌گوید: اگر ما تلاش کنیم وضع محیط‌زیست خوب شود فقط برای بهبود وضعیت حیات وحش و بهبود وضعیت منابع آب تلاش نکرده‌ایم بلکه تلاش کرده‌ایم تا زندگی سالم‌تر و بانشاط‌تری داشته باشیم. به باور وی، اگر در تهران به ازای هر 100هزار شهروند 7هزار نزاع اتفاق می‌افتد و تهران سومین شهر نزاع‌خیز جهان لقب گرفته فقط ناشی از مشکلات اقتصادی و حق‌کشی نیست بلکه ریشه این نزاع‌ها در مشکلات محیط‌زیستی است. خوب است بدانیم در زمینه آلودگی صوتی حداکثر تحمل بشر 60دسی‌بل است درحالی‌که آلودگی صوتی در محدوده پل سیدخندان 80دسی‌بل است و همین آلودگی صوتی انسان‌ها را پرخاشگر می‌کند و می‌بینیم که با کوچک‌ترین مسئله‌ای شهروندان به جان هم می‌افتند. به گفته درویش، تأکید بیش از حد بر خودرومحوری در تهران، سبب شده تا به‌رغم گسترش بزرگراه‌ها، باز هم گره‌ای از معضلات باز نشود درحالی‌که رعایت ملاحظات محیط‌زیستی از یک سو، هزینه کمتری را بر دولت تحمیل می‌کند و از سوی دیگر، زندگی بانشاط‌تری را برای شهروندان به ارمغان می‌آورد.
