طبیعت نیازمند همیاری دولت، سازمان‌ها و جامعه

مهندس خدیجه جدا مشاور استراتژی سازمان‌ها

با آغاز انقلاب صنعتی در اروپا از اواسط قرن هجدهم میلادی و افزایش بی‌رویه تقاضا برای کالاهای مختلف، نیروی ماشین که جایگزین قدرت انسان و حیوان شده بود، تولید سنتی را با سرعت خیره‌کنندهای تصاحب کرد تا به‌این‌ترتیب صنعت بتواند با بهره‌گیری از این نیروی کار جدید پاسخگوی نیاز روزافزون بشر بوده به تولید ثروت برای سرمایه‌گذاران بپردازد. در این عصر، اصل و اولویت در هرگونه فعالیت اقتصادی با تولید بود و همه‌چیز اعم از انسان، زمین، موجودات زنده و... در اختیار افزایش تولید و فروش آن به مصرف‌کنندگان قرار گرفت. به‌این‌ترتیب صاحبان سرمایه در دنیای صنعتی تمام تلاش خود را بر تولید و فروش بیشتر متمرکز کردند. به مرور و با پیشرفت صنایع مختلف، افزایش تنوع محصولات و ارتقای جایگاه انسانی در جوامع صنعتی، قدرت انتخاب بیشتر در بازار برای مشتریان فراهم شد. به‌این‌ترتیب بود که تقریبا در دهه 1930 میلادی عرضه محصولات مختلف به صورت عام از تقاضای آنها پیشی گرفت به‌گونه‌ای که مفهوم مشتری و مشتری مداری در مرکز توجه سرمایه‌داران قرار گرفت. از این زمان بود که مفاهیم جدیدی همچون مدیریت بازار و بازاریابی به ادبیات مدیریت راه پیدا کرد. در این دوران اصالت از تولید به مشتری انتقال پیدا کرد، به‌گونه‌ای که بنگاه‌های تجاری به این نتیجه رسیدند به منظور موفقیت و سودآوری بیشتر علاوه‌ بر توجه به تولید باید به مشتری نیز توجه خاصی داشته باشند. اندکی از ظهور این مفاهیم در جوامع پیشرفته نگذشته بود که کشورهای‌ توسعه‌یافته و صنعتی با چالش جدیدی روبه‌رو شدند. چالشی که می‌توانست به‌شدت بر سوددهی طولانی مدت سازمان‌ها و نهادهای اقتصادی و حتی جوامع بشری اثرگذار باشد. این چالش چیزی نبود جز محیط زیست. براین‌اساس سودآوری پایدار و اثربخش بنگاه‌های تجاری در طولانی مدت بدون توجه به محیط به صورت عام و محیط زیست به‌طور خاص متصور نبود. به‌این‌ترتیب بنگاه‌های تجاری از اوایل دهه 1970 میلادی به محیط و محیط زیست به عنوان یکی دیگر از بازیگران عرصه صنعت نگاه کردند. در این زمان نهادها و سازمان‌های متنوعی به منظور حفظ محیط زیست در کشورهای توسعه‌یافته شکل گرفت تا ضمن حفاظت از محیط زیست، تضمین‌کننده توسعه پایدار در بخش‌های مختلف صنعت باشند، اگرچه تا پیش‌از‌این صنعت‌گران به منظور افزایش سوددهی خود به دو عامل تولید و مشتری توجه داشتند اما ازاین‌پس عامل سومی به عنوان محیط زیست نیز به کانون توجه صنعتگران اضافه شد. آنچه امروز دنیای توسعه‌یافته به آن رسیده، این است که انسان به منظور بهره‌گیری پایدار و طولانی مدت از نتیجه پیشرفت‌ها و فناوری‌های کسب شده، ناچار است به محیط زیست به عنوان عامل تعیین‌کننده و حیاتی توجه ویژه‌ای داشته باشد و صرفا منافع کوتاه مدت و آنی خود را در نظر نگیرد. به‌همین‌دلیل است که امروزه در دنیا نهادها و سازمان‌های تجاری یا غیرانتفاعی متنوعی با هدف حفاظت از محیط زیست و گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی تشکیل شده و حمایت‌های مالی فراوانی از آنها می‌شود. امروزه سازمان‌های بزرگ و مطرح دنیا به دنبال توسعه و به کارگیری تکنولوژی‌های به اصطلاح سبز هستند تا به‌این‌ترتیب تا حد امکان، اثرات سوءناشی از صنعت بر روی محیط زیست را کاهش دهند. توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر (انرژی خورشیدی، بادی، آبی و ...) بهره‌گیری از خودروهای هیبریدی، زیست‌توده، استفاده از کالاهای تجدید‌پذیر در طبیعت و... از این دست اقدامات هستند که هر روزه در دنیا در حال گسترش هستند.
واضح و آشکار است که امروزه با به کارگیری این مفاهیم، ابزارها و فناوری‌ها در صورت وجود‌نداشتن آموزش و ضعف تکنولوژیک دارای هزینه‌های بالایی برای سازمان‌ها و دولت‌ها است. بااین‌حال و با‌وجود هزینه‌های فراوان، اقبال به استفاده از این فناوری‌های سبز در کشورها و سازمان‌ها روز‌به‌روز بیشتر و بیشتر می‌شود.
متأسفانه باوجود تجربه‌ها و آموخته‌های فراوان در سطح دنیا، درباره توجه به محیط زیست، این امر نه تنها در سطح تصمیم‌گیری‌های کلان دولتی بلکه در سطح سازمان‌ها و شرکت‌های تجاری و همچنین در زندگی فردی و اجتماعی ما نیز بسیار مهجور مانده است. چنین بی‌توجهی‌هایی منجر به آسیب‌های جبران ناشدنی به محیط زیست شده که از آن دست می‌توان به خشک‌شدن دریاچه ارومیه، خشک‌شدن تالاب‌های مختلف در سطح کشور، افزایش درجه حرارت، خشکسالی‌های طولانی مدت، باران‌ها و سیل‌های بی‌سابقه، گرد و غبار، آلودگی هوا و ... اشاره کرد؛ جبران اثرات ناشی از آنها (چه در شکل بحران‌های زیست‌محیطی و چه در شکل بیماری‌های صعب العلاج و مزمن) هزینه‌های فراوانی به جامعه تحمیل می‌کند.
متأسفانه نظام قانون‌گذاری، بودجه‌ریزی و سیاست‌های کلان حمایتی درباره حفظ و سرمایه‌گذاری بر روی محیط زیست در کشور ما از کمبود برنامه‌ریزی کلان رنج می‌برد. اگرچه زمزمه‌هایی شنیده می‌شود که در برنامه ششم توسعه برای اولین‌بار به این مهم پرداخته شده است.
از‌سوی‌دیگر در سازمان‌ها و شرکت‌های خصوصی و دولتی نیز به دلیل وجود‌نداشتن چشم‌انداز بلند‌مدت به مقوله سودآوری و توسعه پایدار، این امر مورد غفلت مدیران ارشد قرار گرفته و سازمان‌ها در بهترین حالت، به رعایت استانداردهای حداقلی اعمال‌شده در قانون اکتفا می‌کنند. کوتاه سخن اینکه فرهنگ توجه به محیط زیست باید در وجود تک‌تک افراد جامعه نهادینه شود و باور کنیم، برای رفع بخش زیادی از معضلات فراوان امروز که ناشی از قهر طبیعت با انسان است، تنها چاره کار، علاوه‌بر مدیریت کلان جامعه، گام‌های کوچکی است که هر شهروند باید متناسب با توان و وظیفه خود بردارد. بی‌شک این تک‌تک قطرات باران هستند که دریایی عظیم را تشکیل می‌دهند و این بستر دریاست که حافظ آب‌های خروشان است.

منبع : روزنامه وقایع اتفاقیه

اظهارات روازاده در مورد درخت کاج بی پایه و اساس است

زیست بوم/ لیلا مرگن: شبکه‌های مجازی اگرچه ارتباط بین افراد را افزایش داده‌اند اما در ایران به دلیل انتشار برخی باورهای غلط، در حال تبدیل شدن به یک معضل برای بسیاری از مدیران و برنامه‌ریزان شده‌اند. تلگرام، فیس بوک و غیره در ایران رسانه‌هایی هستند که بدون هیچ ممیزی خاصی، حجم عظیمی از اطلاعات نادرست را به مخاطبان منتقل می‌کنند. راهکار مقابله با این معضل قطعا فیلتر شبکه‌های اجتماعی نیست اما مدیران باید برای اصلاح آن، سطح آگاهی‌های عمومی را به روش‌های مختلف افزایش دهند.

 

تا همین دو دهه پیش و قبل از ظهور شبکه‌های اجتماعی در جهان و ایران رسانه‌های دیداری و شنیداری مجرای انتقال اطلاعات به مردم بودند اما با پیشرفت تکنولوژی هر شهروند برای خود رسانه دارد. در کسری از ثانیه از تصادف مرگبار یک خیابان فیلم تهیه و در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود. خصوصی‌ترین مباحث زندگی افراد در بین مردم دست به دست می‌شود و یا نظراتی که پایه و اساس علمی ندارند، با استفاده از کلیپ‌های کوتاه چند دقیقه‌ای با کمترین وقت و هزینه، روی ذهن صدها و شاید هزاران مخاطب تاثیر می‌گذارد.

یکی از این کلیپ‌های بدون پایه و اساس علمی، فیلمی کوتاه از سخنان فردی به نام «روا زاده» است که دوباره در فضای مجازی دست به دست می شود. وی که به دکتر روا زاده و متخصص طب سنتی در بین طرفدارانش شهرت دارد، در یک فیلم کوتاه، در جمع کوچکی از مخاطبان خود کاج آمریکایی (کاج تهران) را نوعی گیاه وارداتی و خطرناک برای ایران توصیف کرده و می‌گوید: درخت کاج خاک را اسیدی کرده و برای همیشه در مناطقی که کاج کاشته شده، کشاورزی غیر ممکن می‌شود. (+ لینک فیلم)

روازاده

وی مخاطبان خود را تشویق می‌کند تا قبل از شکوفه زدن کاج آمریکایی و درست زمانی که تازه شهرداری نهال‌ها را در خاک می‌کارد، اندکی نهال را از خاک بیرون بکشند تا خشک شود! دلیل این توصیه را هم بی‌استفاده بودن میوه درخت، انتقال آب به عمق و عدم رشد حتی علف هرز در پای این گونه اعلام می‌کند. در پایان کلیپ هم روا زاده به مسئولان توصیه می‌کند به جای کاج آمریکایی توت بکارند. اما آیا نظرات وی صحیح است و مردم باید تیشه به ریشه این درختان بی‌گناه بزنند؟

محمد کاظم عراقی عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، اظهارات روا زاده را بی‌پایه و اساس توصیف می‌کند.

وی نکات مثبت زیادی برای درخت کاج بر می‌شمرد و تاکید می‌کند: کشت این گونه با توجه به سازگاری بالا و مقاومت به خشکی برای جنگل‌کاری در حاشیه بسیاری از شهرهای ایران می‌تواند مفید باشد.

به گفته این عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع ،تحقیقات نشان داده که کاج تهران درجه قلیاییت خاک را اندکی کاهش می‌دهد. اگر بارش در منطقه‌ای بیشتر باشد سرعت تغییرات PH (درجه اسیدی) در خاک بیشتر و در منطقه خشکی مانند تهران این تغییرات به کندی انجام می‌شود.

وی که سال‌ها در باغ گیاهشناسی ملی ایران هم فعالیت داشته با اشاره به قلیاییت بیش از حد خاک در باغ گیاهشناسی ملی ایران، بیان می‌کند: ما برای حل مشکل خاک قلیایی، به دنبال گیاه و یا ترکیبی می‌گردیم که میزان قلیاییت خاک را کاهش دهد. بنابراین در ایران که قلیاییت خاک‌ بسیاری از مناطق بالاست، اسیدی کردن خاک صفت منفی برای کاج تهران به حساب نمی‌آید. ضمن آنکه بسیاری از سوزنی‌برگان مشابه کاج تهران خاک را اسیدی می‎کنند.

عراقی تاکید می‌کند: هیچ گیاهی نمی‌تواند بافت خاک را تغییر دهد. خاک دارای سه خصوصیت فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک است. گیاهان خواص شیمیایی خاک و ترکیب موجودات زنده آن (خواص بیولوژیک) را کم و زیاد می‌کنند اما هیچ گیاهی نمی‌تواند میزان آهک که جزء بافت خاک بوده و در بستر وجود دارد را کم یا زیاد کنند یا اینکه خاک رسی را تبدیل به شنی و برعکس کنند.

به گفته وی قدرت بالای رقابت گونه کاج سبب می‌شود هیچ گیاهی در پای آن ظاهر نشود. یعنی کاج با ایجاد سایه در زیر خود، مانع رشد سایر گیاهان می‌شود. درخت گردو هم در سایه‌اندازی صفاتی مشابه کاج ایجاد می‌کند.

این عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع لاشبرگ‌های تولید شده به وسیله کاج تهران را هم عامل دیگری برای رشد نکردن گیاه در پای این درخت اعلام می‌کند.

وی ادامه می‌دهد: لاشبرگ درختی مانند گردو، یکبار در سال روی زمین می‌ریزد. کشاورزان به راحتی می‌‎توانند این لاشبرگ‌ها را ساماندهی کرده و جمع‌آوری کنند. حتی اگر لاشبرگهای گردو جمع‌آوری نشود به دلیل بافت برگ، به سرعت تجزیه شده و تا اسفند و فروردین از بین می‎رود. اما بافت رزینی کاج سبب می‌شود که برگ‌ها به ویژه در مناطقی که بارندگی آن کم است، خیلی دیر تجزیه شوند. ضمن آنکه برگ‌های کاج در تمام 12 ماه سال خزان می‌کنند و برگ جدید در تاج درخت ایجاد می‌شود.

عراقی اضافه می‌کند: اگر برگ‌های کاج را در یک جا جمع کرده و آب کافی روی آن بریزیم به سرعت تجزیه می‌شود. حتی در یک آزمایش ساده به برگ‌های کاج، کرم خاکی اضافه کردم و کود بسیار مناسبی از آن تولید شد.

وی درخت کاج تهران را گونه‌ای با ریشه افشان و دارای رشد در تمام طول سال معرفی کرد.

به گفته این عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع علت خشکی زیر تاج درخت کاج در مقایسه با درختانی مانند گردو، عدم انتقال آب بارندگی‌های کمتر از دو تا پنج میلیمتر از روی تاج درخت به زمین است.

وی اضافه می‌کند: سوزنی برگان بارندگی‌های کوچک را روی تاج خود نگه داشته و زمینه تبخیر آن را فراهم می‌کنند. اگرچه این یک نقص به حساب می‌آید اما می‌توان با تکان دادن برگ‌های قدیمی و حتی هرس کردن، تا حدودی این مشکل را برطرف کرد.

عراقی تاکید می‌کند: کاج از نظر سازگاری، استقرار، راحتی کاشت و کم بودن آفات و بیماری‌ها یک گونه قابل قبول برای جنگلکاری در اطراف شهرها است. از خراسان تا لرستان، آذربایجان، کرمان، یزد و جیرفت این گونه کشت شده و به حیات خود ادامه داده‌است.حتی در خاک شور حسن آباد قم هم این گونه مستقر شده‌است.

وی ادامه می‌دهد: کاج تهران شرایط اکولوژیک سخت نظیر کم آبی، سرما و غیره را تحمل می‌کند. به گونه مهاجم هم نمی‌شود زیرا زادآوری طبیعی ندارد. پاجوش نمی‌زند، بذرش پراکنده نمی‌شود. ضمن آنکه میوه و بذر درخت منبع مناسبی برای تغذیه پرنده‌ها می‌شود و تاج درخت پناهگاهی برای وحش به حساب می آید.

این عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع می‌گوید: از منظرهای مختلف می‌توان به کاج تهران برای کشت در کشور امتیاز داد. رشد این گونه سریع است. درختان برای تولید هر یک کیلو چوب، دو کیلو دی اکسید کربن مصرف می‌کند. این قاعده درباره کاج تهران هم صدق می‌کند.

وی اضافه می‌کند: این درخت با تولید چوب، دی اکسید کربن مصرف می‌کند. نیاز آبی گیاه هم پایین است که برای شرایط خشک ایران یک مزیت به حساب می‌آید. از این درخت در اروپا به عنوان یک گونه چوب‌ده استفاده می‌کنند. قبل از انقلاب سازگاری آن در شمال کشور بررسی شده ا‌ست و نتایج این تحقیقات، در موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع موجود است. بنابراین از کاج تهران می‌توان برای تولید چوب هم بهره برد.

منبع: زیست بوم

گزارش سمینار "خرافات آب" به سخنرانی دکتر کاوه مدنی

در 21 دی ماه 1394 سمیناری تحت عنوان "خرافات آب" در دانشگاه صنعتی شریف به سخنرانی دکتر کاوه مدنی برگزار شد.

دکتر کاوه مدنی یکی از جوان‌ترین و سرشناس‌ترین متخصصان مدیریت منابع آب در دنیا هستند. این دانشمند جوان دکترای خود را در رشته‌ی مدیریت آب و محیط زیست از دانشگاه دیویس آمریکا اخذ نموده است؛ از افتخارات اخیر ایشان اخذ جایزه دانشمند جوان علوم زمین در سال 2015 می‌باشد. همچنین ایشان، استاد مدیریت محیط زیست در دانشگاه امپریال کالج لندن است.

وی در این سمینار به باور های غلطی که در سیستم مدیریت منابع آب کشور وجود دارد و در بین مردم رسوخ نموده است، اشاره نمود.

استفاده اشتباه و نابه‌جا از کلماتی چون بحران

وی به عنوان اولین باور غلط، به استفاده نا به جا از "بحران آب" به جای "مشکل آب" در کشور اشاره نمود و در تکمیل سخنان خود گفت: بحران دوره‌ی موقتی دارد و در یک مکانی رخ می‌دهد؛ در حالیکه در کشور ما در حدود 13 سال است که می‌گوییم با بحران آب مواجه هستیم! در واقع مسئله‌ای که وجود دارد استفاده اشتباه و نابه‌جا از کلمات است. با تکرار استفاده نابه جا از کلمات حساسیت موضوع را از بین برده‌ایم. بحران کلمه‌ایست که باید آنقدر حساسیت برانگیز باشد که کل جامعه و کارشناسان برای حل آن متحد شوند. برای مثال، در کالیفرنیا که چهار سال است با مشکل خشکسالی بی سابقه در صد سال اخیر مواجه شده است به شدت در برابر استفاده از کلمه بحران در رسانه‌ها و یا توسط کارشناسان مقابله شده است و به عنوان سال‌های کم آب و یا خشک از این مشکل یاد می‌شود.

باور غلط به دانستن ریشه‌های مشکل

وی اشاره نمود: از آنجا که همیشه باورمان این است که با بحران مواجه شده‌ایم در نتیجه اظطرار به حل این بحران سبب می‌شود زمان کافی برای بررسی ریشه‌های مشکل در اختیار نخواهیم داشت؛ در نتیجه، بدون دانستن ریشه‌های مشکل با این باور که ریشه‌ها را میدانیم اقدام به حل مشکل می‌نماییم! بنابراین با توجیه اینکه در مرحله‌‌ی بحران هستیم و زمانی برای مطالعه نداریم، وارد مرحله‌ی حل مشکل می‌شویم. در واقع مریضی را به اتاق عمل می بریم که نمی‌دانیم مشکل اصلیش چیست!

بنابر این لازم است قبل حل مشکل، بر سر ریشه‌های آن به زبان مشترک و فهم دقیق برسیم.

رجوع به حوزه‌های مربوط به آب چون مدیریت منابع آب برای حل مشکلات آب

وی شرح داد: همه‌ی ما به این باور رسیده ایم و مدام تکرار می‌نماییم که این اتفاق به دلیل مدیریت غلط منابع آب اتفاق افتاده است. در حالیکه اگر شناخت دقیقی از سامانه‌های آبی داشته باشیم، خواهیم دانست که این سامانه به هیچ وجه از سامانه اجتماعی و سامانه‌های دیگر چون انرژی، غذا و ... جدا نخواهد بود. حتی در بسیاری از موارد ریشه‌ها و راه‌حل‌های این نوع مشکلات در خارج از حوزه مدیریت منابع آب نهفته است. این نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشور‌‌های دنیا وجود دارد و سبب دامن زدن به مشکل‌ها، عدم موفقیت در حل آن‌ها و ایجاد مشکلات جدید خواهد شد.

تفکر حاکم در ارتباط با بحث جمعیت در کشور

وی در این زمینه گفت: سوالی مطرح است: آیا افزایش جمعیت بر مشکل آب تاثیر گذار است؟ تفکری می‌گوید افزایش جمعیت لازم است و دغدغه‌های منطقی خود را دارند و در مقابل نگاه دیگری وجود دارد که می‌گوید قطعا با افزایش جمعیت بسیاری از مشکلات شدیدتر خواهد شد. همانطور که قبلا هم گفته شد باید به دیدگاه مشترکی رسید. مشکل ما این است که توزیع جمعیتی ما چگونه خواهد بود؟! این جمعیت در کجا ساکن میشود؟ ما در کشوری زندگی می‌نماییم که برای مثال 5 کلانشهر دارد و همه تمایل به زندگی در این کلان شهر‌ها را دارند. بدر نتیجه، در کشور شهر‌های کوچک و متوسط به مقدار کافی نداریم. روستاییان ما تمایل به مهاجرت به شهر‌ها و روی آوردن به مشاغل خدماتی و حاشیه نشینی دارند. حاشیه نشینی در تمام نقاط دنیا اتفاق خوبی نیست و مشکلات خود را خواهد داشت. پس، اگر توزیع جمعیتی مناسبی داشته باشیم و ایجاد اشتغال داشته باشیم، می‌توان به شکوفایی صنعتی و اقتصادی دست یافت. بنابراین، اگر طرح آمایش سرزمین ازطرح افزایش جمعیت حذف شود، افزایش جمعیت بسیار بد است.

برای حل مشکل آب کشاورزی باید تعطیل شود!

در ادامه اذعان داشت: وزارت نیرو همواره به علت اهداف سازمانی‌اش در تقابل با سازمان جهاد کشاورزی بوده است و بالعکس. کشاورزی در ایران نمی‌تواند تعطیل شود، زیرا در حدود 30 درصد جمعیت کشور به نوعی به این صنعت وابسته است. کشاورزی را باید با خلق مشاغل جدید در صنعت و خدمات به تدریج کوچکتر نماییم. همچنین، با توانمند سازی کشاورز و افزایش بهره‌وری در این بخش، می‌توان سطح زیر کشت در کشور را کاهش داد.

عده ای معتقدند باید کشاورزی دیمی را افرایش داد و به آمار جهانی نزدیک شد ( در دنیا به طور متوسط 60 درصد دیم و 40 درصد آبیاری در حالیکه متوسط ایران 89 درصد آبیاری و 11 درصد دیم است). باید توجه نماییم که نرخ میانگین بارندگی نیز در کشور ما نسبت به میانگین جهانی متفاوت است و این مقایسه صحیح نخواهد بود.

این بخش را باید با ایجاد بازار مناسب اقتصادی توانمند نمود و تشکل‌های کشاورزی قدرتمند ایجاد نمود و از دیکته کردن سیاست‌ها بدون توجیه این بخش خود داری نمود.

امنیت غذایی یا امنیت آبی؟

وی در ادامه ی صحبت‌هایش در ارتباط با باور‌های اشتباه موجود گفت: همواره سوالی مطرح بوده است امنیت غذایی مهمتر است و یا امنیت آبی؟ مسئلهمهمی که وجود دارد این است: تمامی این امنیت ها زیر مجموعه‌ای از امنیت انسانی است و باید به صورت یک مجموعه‌ی پیوسته به این مسئله نگریست. این تفکر که هر المان به صورت مجزا به امنیت برسد به امنیت نهایی می‌توان دست یافت، تفکر غلطی است و باید نگرشی پیوسته به این مسئله داشت. تمامی این تفکر‌ها؛ امنیت غذایی، امنیت آبی، امنیت انرژی، امنیت اقتصادی و ... باید با تعامل با یکدیگر کار نمایند تا به هدف نهایی یعنی امنیت انسانی دست یافت.

هدف نهایی برای رفع مشکل چیست؟

وی بیان کرد: در بسیاری موارد باید پرسید چرا؟ هدف از رفع این مشکل چیست؟ زمانیکه که هدف مشترکی تعیین شود، هزینه‌ها، راهکار‌ها، و دستاورد‌ها مشخص خواهد شد.

وضعیت ما در خاورمیانه از تمام کشور‌های دیگر وخیم‌تر است!

مدنی در ارتباط با این باور غلط گفت: آیا وضعیت ما در خاور میانه بسیار وخیم تر از سایر کشور هاست؟ خیر، زیرا ما مشکلاتی را ساخته‌ایم که آن ها هنوز نساخته‌اند و ما هم اکنون به مرحله‌ی بیداری رسیده ایم! همچنین، ما در خاورمیانه در ارتباط با سرانه آب بعد از لبنان، دوم هستیم.

سد عامل تمامی مشکلات موجود بوده است، پس سد سازی بد است!

وی در ادامه اشاره نمود: در کشوری زندگی می‌نماییم که زمان پیک مصرف با زمان پیک بارش متفاوت است ( 75 درصد از بارندگی زمانی اتفاق می افتد که ما به آن نیاز چندانی نداریم) و75 درصد بارندگی در 25 درصد از سطح کشور می‌بارد. بنابرین برای ادامه‌ی زندگی در این کشور با این وضعیت جغرافیایی به سد سازی نیاز داریم. اینکه چه تعداد سد در کجا؟ با چه ابعاد؟ به چه هدف؟ و چه طراحی ساخته ایم؟ مقوله ای جدا خواهد بود. سد چیز بدی نیست، سد زدگی بد است. در کل، سد سازی، انتقال آب، آب شیرین کن و یا چاه بد نیستند اما استفاده نامناسب از آن‌ها می‌تواند مخرب باشد.

مکتب تفکر ما چه در سطح مدیران و چه در سطح اجتماع سازه‌ای ست. در جامعه ما مسائل زیست محیطی دغدغه‌ای برای جامعه نیست بلکه تنها مشکل مدیران است و در سطح جامعه تلاشی برای حل این گونه مشکلات صورت نمی‌گیرد! بنابراین تفکر سازه ای مدیران پاسخی به نیاز جامعه است. وی در راستای اتخاذ راه حل‌ها گفت: ما همواره به دنبال پاک کردن صورت مسئله هستیم و تنها کاری که انجام می‌دهیم جا به جایی صورت مسئله از جایی به جای دیگر است.

ایجاد وحشت عمومی!

وی در پاسخ به این سوال که آیا صحبت‌های مسئولین در ایجاد وحشت در جامعه دردی از مشکل را حل می‌نماید؟ گفت: نه تنها مشکلی را حل نمی‌نماید بلکه باعث ایجاد بی‌اعتمادی در جامعه خواهد شد و در نهایت مردم نسبت به موضوع بی‌تفاوت خواهند شد. برای مثال، چهار سال است به مردم تهران گفته می‌شود آب امسال قطع خواهد شد! سال پنجم جامعه دیگر نسبت به این موضوع بی‌تفاوت می‌شود و خواهد گفت چهار سال است می‌گویند اما اتفاقی نمی‌افتد.

اینکه گاهی گفته می‌شود سی سال آینده خشکسالی 11 برابر می‌شود! و یا در ایران جنگ آب شروع شده است! صد درصد تغییر اقلیم در بروز مشکلات تاثیر گذاشته است! واقعا این مسائل قابل پیش بینی نیست. بنابراین، باید مراقب بود نسبت به حرف‌هایی که زده می‌شود.

خشکسالی نرمال جدید است!

وی یاد آور شد: باور غلط دیگر این است که باور کنیم خشکسالی ایجاد شده و کاری هم نمی‌توان کرد! این بسیار خطرناک است و یعنی تسلیم شدن در برابر مشکل. در واقع کشور ما دچار خشکسالی اقتصادی-اجتماعی است؛ این یعنی کشور ما دچار ورشکستگی آبی است. یعنی آن مقدار آب که می‌خواهیم نداریم. از لحاظ سرانه وضعیت آبی ما بد نسیت؛ ما آب داریم اما به درستی از آ استفاده نمی‌کنیم. پس ما فقر آبی نداریم ورشکستگی آبی داریم.

ناسا گفته: ...

وی در ادامه به مثال‌هایی از نقل قول‌هایی نامعتبراز ناسا اشاره نمود و گفت: مدام در خبرها اشاره می‌شود: ناسا از خشکسالی 50 ساله خبر داده است. باید توجه نمود اینکه هر مطالعه‌ای بیرون می‌آید لزوما ناسا نگفته است و اصلا این مقاله در کجا چاپ شده است. ناسا اگر می‌توانست خشکسالی را پیش‌بینی نماید برای کالیفرنیا این کار را انجام می‌داد.

سوء مدیریت آب

وی در انتها اذعان داشت: مسئله‌ی سوء مدیریت باید بررسی شود؛ این سوء مدیریت از جانب کیست؟ اینکه مشکل سوء مدیریت داریم یعنی چه؟ بیاییم تعریف درستی از این مسائل داشته باشیم. همه مسائل گفته شده مربوط به سوء مدیریت نیست و حتی مربوط به سوء مدیریت آبی نیست و ریشه‌ی بسیاری از این مشکلات خارج از حوزه مسایل آبی بوده است. نباید فراموش کنیم کنار سوء مدیریت همیشه عطش توسعه هم بیاوریم. مشکل ما عطش توسعه است! ما از زمان های بسیار دور با این مشکل رو به رو بوده‌ایم و به یک دوره خاص محدود نمی‌شود.

متاسفانه دولت‌ها در تمام دنیا به مشکلات و فجایا نیاز دارند تا تغییر رفتار دهند. در هلند باید سیلی اتفاق می‌افتاد تا امروز هلند شود مدیر سیل! ژاپن به زلزله نیاز داشت تا شود مدیر زلزله! و تنها در صورت بروز این مشکلات است که تغییر رویه می‌دهیم و کار آیی سیستم را بالا می‌بریم.

و در انتها اذعان داشت تنها نباید به دنبال این بود که مشکل را به گردن دولت انداخت باید بدانیم ما هم مسئولیم و خیلی میتوانیم خیلی تاثیرگذار باشیم و ببینیم چه فرصت‌هایی داریم. هر مقدار این سیستم‌ها مطالعه می‌شود شود در می‌یابیم، پر هستند از عدم قطعیت‌ها، پویایی و تعامل بین بخش‌های مختلف، که هر مقدار هم مطالعه شوند به طور کامل قابل شناسایی نخواهند بود. دانسته‌های ما نسبت به وقایع بسیار محدود است.

منبع:ستاد احیای دریاچه ارومیه

جراحی بزرگی که منجر به مرگ بیمار می‌شود

ادغام سازمان محیط زیست، سازمان جنگل ها و بخش آب وزارت نیرو

در برنامه پیشنهادی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و نیرو بیش از هر مجموعه دیگری دستخوش تغییر و تحول می‌شوند. بر اساس این پیشنهادات وزارت نیرو باید در طول برنامه ششم منحل شود. معاونت‌های مرتبط با تولید برق این وزارتخانه با وزارت نفت ادغام و تشکیلات جدیدی به نام وزارت انرژی را ایجاد خواهد کرد.

زیست بوم/ لیلا مرگن: پیشنهادات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی برای برنامه ششم از جنس برنامه نویسی‌های سابق نیست و به نظر می‌رسد انحلال و ادغام‌های بدون هدفی را پیگیری می‌کند. به نظر می‌رسد پیشنهاد دهندگان در برخی از این ادغام‌ها قصد دارند ساختارهای فرو پاشیده شده در دولت‌های قبلی را احیا کنند. محمد قاسمی معاون پژوهشی مرکز پژوهش‌های مجلس در نشست آب و برنامه ششم تاکید داشت که با توجه به قرار گرفتن ایران در آستانه بحران آب و نیاز توجه جدی به این مقوله، برنامه ششم برنامه‌ای سرنوشت ساز برای حفظ تمدن ایران خواهد بود. اما در برنامه ششم به جای اینکه به حل معضل آب توجه جدی شود و به صورت مدون، برنامه‌ریزی دقیقی برای احیای منابع آب زیرزمینی و اصلاح ساختار سدهای کشور تهیه شود، کارشناسان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به دنبال انحلال ساختار اجرایی و مدیریتی آب کشور است!در برنامه پیشنهادی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و نیرو بیش از هر مجموعه دیگری دستخوش تغییر و تحول می‌شوند. بر اساس این پیشنهادات وزارت نیرو باید در طول برنامه ششم منحل شود. معاونت‌های مرتبط با تولید برق این وزارتخانه با وزارت نفت ادغام و تشکیلات جدیدی به نام وزارت انرژی را ایجاد خواهد کرد.اما نکته قابل تامل تصمیم سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی درباره بخش آب کشور است. در حالی که تا کنون بخش آب از کمبود منابع مالی رنج می‌برد و به دلیل نبود بودجه کافی و سیاستگذاری درست، مدیران در این بخش فقط متکی بر اجرای فعالیت‌های سازه‌ای به منظور تامین آب برای رفع نیازهای جامعه بودندو در شرایطی که به تازگی تشکل‌های مختلفی در بخش آب ایجاد شده تا جلوی افراط‌ها و تفریط‌های بخش آب در کشور گرفته شود و ادبیات جدیدی وارد مقوله مدیریت منابع آب کشور شود، ناگهان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تصمیم می‌گیرد که بخش آب وزارت نیرو با سازمان محیط زیست و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور با یکدیگر ادغام شوند.

بر اساس این پیشنهاد تمام شرکت‌های تابعه بخش آب وزارت نیرو با سازمان‌های یاد شده در قالب یکی از معاونت‌های ریاست جمهوری به فعالیت‌های خود ادامه خواهند داد. در واقع سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی قصد دارد دو مجموعه اجرایی یعنی سازمان جنگل‌ها و بخش آب وزارت نیرو را با یک مجموعه نظارتی یعنی سازمان محیط زیست ادغام کند. این در حالی است که علیرضا دائمی معاون برنامه‌ریزی و اقتصاد وزارت نیرو بر این باور است که مدیریت بخش آب در قالب یکی از معاونت‌های ریاست جمهوری سبب تضعیف این بخش و کاهش قدرت اجرایی آن خواهد شد.

معلوم نیست سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی بر اساس کدام منطق معتقد است که باید سازمان جنگل‌ها، محیط زیست و بخش آب وزارت نیرو با یکدیگر ادغام شوند. سازمان جنگل‌ها که وظیفه حفاظت از عرصه‌های طبیعی کشور را به عهده دارد، دارای 32 اداره کل و ادارات تابعه زیادی در استان‌های سراسر کشور است. سازمان محیط زیست هم به همین تعداد اداره در سراسر کشور دارد. بخش آب وزارت نیرو علاوه بر شرکت‌های آب منطقه‌ای استانی، دارای شرکت‌های آبفای شهری و روستایی در سراسر کشور است. معاونت جدیدی که از ادغام این سه مجموعه (که تصادفا مشکلات ساختاری و مالی فراوانی هم دارند) ایجاد شود، حجم زیادی از نیروی انسانی را در خود جای خواهد داد که بدون شک تنها مدیریت کردن نیروی انسانی در چنین تشکیلاتی، کار بسیار پیچیده‌ای خواهد بود.

بند دیگر پیشنهادی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به انفکاک سازمان امور عشایر از وزارت جهاد کشاورزی مربوط می‌شود. بر اساس این بند دولت موظف می‌شود برای بهبود کیفیت زندگی و پایداری توسعه مناطق روستایی و جوامع عشایری و کاهش نابرابری‌ها و عدم تعادل‌های بین جوامع روستایی ، عشایری و شهری، نسبت به ادغام سازمان‌های امور روستایی و عشایری در سطح ملی، منطقه ای و محلی (معاونت توسعه روستایی عشایری و مناطق محروم معاون اول ریاست جمهوری، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، سازمان امور عشایری، سازمان تعاون روستایی و دوایر و ادارات مرتبط در سطوح استانی و محلی) به عنوان سازمان توسعه روستایی و عشایری تا پایان سال اول برنامه ششم اقدام کند. بر اساس این پیشنهاد به نظر می‌رسد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور به دنبال احیای جهاد سازندگی سابق با نامی جدید است. وزارت کشاورزی و جهاد سازندگی در سال 79، با یکدیگر ادغام شدند. اما جهادگران سابق ارتباطات خود را با یکدیگر قطع نکردند و هر سال در قالب همایش‌های جهادی دور هم جمع شدند.

آنها همواره در این همایش‌ها سعی کردند بر مواضع خود یعنی اشتباه بودن انحلال جهاد سازندگی تاکید کنند. در دوران وزارت محمدرضا اسکندری، جهادگران بیش از هر دوره دیگری به ادغام وزارت کشاورزی و جهاد سازندگی واکنش نشان دادند. در سال‌های وزارت محمدرضا اسکندری، وی بارها اعلام کرد که ادغام جهاد سازندگی و کشاورزی غلط بوده و این مسئله توسعه روستایی را دچار مشکل کرده‌است.

حالا به نظر می‌رسد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در برنامه ششم قصد دارد با منفک کردن سازمان امور عشایر از وزارت جهاد کشاورزی به همراه سایر بخش‌های مرتبط با مسایل روستایی و عشایری، سازمانی مستقل برای توسعه روستایی ایجاد کند تا شاید جلوی مهاجرت معکوس روستاییان گرفته شود. اما این اقدام بیشتر شبیه احیای جهاد سازندگی با نامی جدید است.

در طول برنامه ششم بخش بازرگانی کشاروزی هم باید از بدنه وزارت جهاد کشاورزی جدا شود. در طول فعالیت دولت دهم با ادغام وزارتخانه‌های صنعت و بازرگانی، وظیفه تنظیم بازار محصولات کشاورزی و مسایل مرتبط با آن بر اساس طرحی که در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید، به وزارت جهاد کشاورزی منتقل شد. اجرای رسمی این مصوبه که با کش و قوس‌های فراوان بود، در نهایت به سال 93 موکول شد.

در حالی که وظایف بازرگانی کشاورزی از سال 91 بر اساس مصوبه مجلس باید در وزارت جهاد کشاورزی پیگیری می‌شد، سرانجام شرکت بازرگانی دولتی ایران رسما در 13 مهرماه سال 93 به وزارت جهاد کشاورزی ملحق شد. هنوز یک سال و نیم از این الحاق نمی‌گذرد که سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی پیشنهاد می‌دهد در طول برنامه ششم، بار دیگر وظایف بازرگانی کشاورزی از بدنه وزارت جهاد کشاورزی جدا شده و در زیر مجموعه وزارت اقتصاد مدیریت شود. بنابراین بخش دیگری از بدنه وزارت جهاد کشاورزی به وزارتخانه دیگری منتقل می‌شود. معلوم نیست سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور با این ادغام و انحلال‌ها به دنبال چه می‌گردد.

اما آنچه مسلم است، این است که ایران در بخش‌های مختلف به ویژه بخش آب از نبود دیدگاه درست در میان مدیران و فشارهای سیاسی -بیش از ساختارهای اجرایی- در رنج بوده و تغییرات ساختاری کمکی به حل مشکلات موجود نخواهد کرد.

منبع: زیست بوم

اینجا به‌جای جنگل، باغ می‌کارند!

زیست بوم/مژگان جمشیدی: به‌ طور متوسط دولت هر سال بیش از ٢٣٣ ‌هزار هکتار از اراضی ملی کشور را واگذار می‌کند یا متصرفان این اراضی را صاحب می‌شوند. این را آمارهای وزارت جهاد کشاورزی می‌گوید. «واگذاری و تصرف بیش از هفت ‌میلیون هکتار از اراضی ملی کشور در سه دهه اخیر»! دراین‌میان سهم واگذاری‌های قانونی که عمدتا به بهانه توسعه کشاورزی بوده، رقمی معادل پنج ‌میلیون هکتار است و دو ‌میلیون دیگر متعلق به تصرفات غیرقانونی است. در تمامی این موارد آنچه از بین رفته عرصه‌های جنگلی و مرتعی کشورمان بوده که تغییرکاربری یافته و به باغ و ویلا و زمین زراعی متروکه و... تبدیل شده است.

حالا اما در شرایطی که به نظر می‌رسد دولت عزم خود را برای مبارزه با زمین‌خواران جزم کرده، وزارت جهاد کشاورزی طرح دیگری را با عنوان «طرح توسعه باغات با واگذاری اراضی شیب‌دار» در دست اجرا دارد که به موجب آن قرار است بیش از ٨٠٠‌ هزار هکتار از اراضی ملی کشور واگذار شده تا در آن درختان مثمر و باغی کشت شود. مشابه این طرح در سال‌های گذشته با عناوین پرطمطراق طوبی، فلاحت در فراغت، باغشهر و... امتحان خود را به بدترین شکل ممکن پس داده‌اند. طرح‌های شکست‌خورده‌ای که تنها موجی از تخریب‌ها و تصرفات و ویلاسازی‌ها را در کشور دامن زدند.

با‌این‌حال و با علم به اینکه مشاور معاون‌اول رئیس‌جمهوری بارها توسعه بی‌رویه کشاورزی در کشور را باعث بحران آب و تخلیه بیش از ٨٠ درصد منابع آب زیرزمینی دانسته است، اما انگار قرار نیست تغییری در رویکرد توسعه کشاورزی کشور ایجاد شود؛ چراکه همچنان افزایش سطح زیر کشت و تخریب گسترده جنگل‌ها و مراتع، سیاست قالب برنامه‌ریزان دولتی در بخش کشاورزی است. سیاستی که به گواه مسئولان سازمان محیط‌‌زیست موجب شده میزان تخریب جنگل‌ها و مراتع کشور در سال‌های اخیر به بیش از یک ‌میلیون هکتار در هر سال افزایش یابد.

حیرت‌آور اینکه، مسئولان سازمان جنگل‌ها و مراتع و وزارت جهاد کشاورزی ادعا می‌کنند هیچ واگذاری قطعی زمین، در قالب این طرح صورت نخواهد گرفت؛ در‌حالی‌که بند دو ماده ٤٥ قانون رفع موانع تولید که اخیرا دولت به دستگاه‌ها ابلاغ کرده، موانع قانونی قبلی برای مالکیت اراضی ملی را از میان برداشته و انتقال سند مالکیت برای اراضی را که به منظور طرح‌های کشاورزی و گردشگری و صنعتی واگذار می‌شوند مجاز شمرده است. در همین حال گفته می‌شود بخش اعظم اراضی شیب‌داری که قرار است به باغ تبدیل شود، دیم‌زارهای رهاشده و کم‌بازده است و اراضی ملی واگذار نمی‌شود.

حال پرسش این است اگر این دیم‌زارها به دلیل بی‌آبی رها شده یا کم‌بازده شدند چطور می‌توانند پذیرای محصولات با نیاز آبی بالای باغی باشند؟ به‌راستی آب موردنیاز این طرح از کجا تأمین می‌شود و آیا با این طرح فشار بیشتری بر منابع آب زیرزمینی وارد نخواهد شد؟ از سوی دیگر اخیرا سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کردستان اطلاعیه‌ای را با عنوان واگذاری اراضی ملی برای اجرای طرح توسعه باغات در اراضی شیبدار منتشر کرده و با بیان اینکه اولویت واگذاری اراضی ملی با اعضای این سازمان است از اعضای خود خواسته درخواست خود را به ادارات جهاد کشاورزی شهرستان محل سکونت‌شان ارائه کنند و بالاخره آنچه این روزها بی‌تدبیری در اجرای این طرح را بیش‌ازپیش آشکار کرده این است که به موجب صورت‌جلسه نشست مسئولان جهاد کشاورزی و منابع طبیعی در ١٣ مرداد سال جاری، قرار است حتی اراضی جنگلی مخروبه کردستان به جای اینکه حفاظت و بازسازی شوند برای اجرای طرح باغداری «با اولویت افرادی که سابقه تخریب و تصرف دارند» واگذار شود! (صورت‌جلسه این نشست در آرشیو روزنامه موجود است

منبع:زیست بوم

سود حاصل از گیاهان دارویی سه برابر درآمد کشت گندم است

رییس مرکز جنگل های خارج از شمال سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور با بیان اینکه برخی از زمین‌های زراعی به دلیل بهره‌برداری بیش از اندازه قابل کشت نیستند و کشت در این اراضی توجیه اقتصادی ندارد گفت: براساس مطالعات انجام شده از سوی مرکز تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشت گیاهان دارویی در این اراضی می‌تواند دو تا سه برابر کشت حاصل از گندم و جو برای کشاورزان درآمد ایجاد کند.

به گزارش خبرنگار اعزامی پایگاه اطلاع رسانی سازمان جنگل ها به استان کرمان- فریبرزغیبی روز پنج شنبه در نخستین همایش گیاهان دارویی شرکت کیمیا گران بوستان کرمان تصریح کرد: باید به گیاهان دارویی با چشم خرد نگریست زیرا خداوند نعمت های فراوانی در وجود خاک قرار داده و خاک کشور ایران قابلیت کشت انواع گیاهان دارویی را دارد.

غیبی با بیان اینکه در حال حاضر 11 اقلیم از 13 اقلیم موجود دنیا در ایران وجود دارد خاطر نشان ساخت: با یک برنامه ریزی مناسب می توان برای بهره برداری منطقی و اصولی، درآمدی را برای روستائیان ایجاد کرد تا موجب پایداری منابع طبیعی شود.

مجری طرح ملی گیاهان دارویی همچنین گفت: تا کنون 2400 گونه گیاهان دارویی در کشور شناسایی شده است که متاسفانه بسیاری از محصولات این گیاهان بصورت خام و فله ای به کشورهای دیگر فروخته می شود.

فریبرز غیبی تصریح کرد: یکی از راه‌های توسعه کشت گیاهان دارویی اقتصادی کردن تولید است و از آنجا که این محصولات مانند برخی از محصولات کشاورزی فاقد خرید تضمینی است باید قبل از توسعه و تولید مسائل بازاریابی و بازرگانی آن حل شود.

سازمان جنگل ها برنامه جنگل کاری دولتی ندارد

رییس مرکزجنگل های خارج از شمال، سیاست سازمان جنگل ها را کار با مردم در عرصه های منابع طبیعی برشمرد و گفت: سازمان جنگل ها دیگر برنامه جنگل کاری دولتی ندارد.

وی میزان تحصیل کرده های بخش کشاورزی و منابع طبیعی را بسیار بالا خواند و گفت: باید به دانش آموختگان این بخش زمین برای کشت گیاهان دارویی واگذارشود.

مجری طرح ملی گیاهان دارویی تصریح کرد: وجود دام مازاد در مراتع و جنگل ها خسارات زیادی به عرصه ها منجمله به گیاهان دارویی وارد کرده و وقتی بهره‌برداران بدانند که از طریق تولید گیاهان دارویی سود قابل ملاحظه‌ای حاصل می‌کنند قطعا رفتار معیشتی خود را عوض می‌کنند و به جای دامپروری به سمت تولیدات گیاهان دارویی سوق می‌یابند.

تولید گیاهان دارویی؛ حفظ عرصه های منابع طبیعی

معاون دفتر امور گلخانه ای گیاهان دارویی و قارچ معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی در همایش گیاهان دارویی شرکت کیمیا گران بوستان کرمان گفت: گیاهان دارویی از دیرباز جزء طب سنتی محسوب می شوند و با تولید آن گام اساسی برای حفاظت منابع طبیعی برداشته می شود.

مهندس میترا مجدزاده به وضعیت گیاهان دارویی و کاربرد آن در دنیا پرداخت و گفت: خوشبختانه نگاه جوامع بشری در دنیا به گیاهان دارویی و اثرات شفا بخش آن کاملا مثبت است و در ایران هم این اتفاق افتاده و به همین دلیل چندین سال است که توجه خاصی به سامان دهی وضعیت گیاهان دارویی در کشور صورت گرفته است.

مجدزاده یادآور شد: 7500 گونه گیاهان دارویی که کاربرد های مختلفی در صنایع دارند در دنیا وجود دارد که 2400 نوع آن در ایران وجود دارد و 1700 گونه آن خاصیت دارویی دارد.

وی گفت: شرکت کیمیاگران بوستان حرکت خوبی را آغاز کرده اما نباید کار خود را تنها به بسته بندی گیاهان دارویی محدود کند.

وی تهیه و تولید اسانس از گیاهان که امروزه کاربرد بسیار زیادی در تهیه مواد بهداشتی و غذایی دارند را بسیار مهم دانست و گفت: حدود 15 هزار هکتار از عرصه های زراعی کشور زیر کشت گل محمدی قرار دارد اما متاسفانه بیشترین اسانس گل محمدی را کشور بلغارستان که به مراتب از سطح بسیار پایینی برخوردار است تولید و به کشورهای دیگر ارسال می کند.

مجد زاده سطح زیر کشت گیاهان دارویی در کشور را حدود 40هزار هکتار نام برد و یادآور شد این میزان بسیار ناچیز است و در برنامه ششم توسعه پیدا می کند.

ناگزیریم به سمت درآمد های غیر نفتی برویم

پورابراهیمی نماینده مردم کرمان در مجلس شورای اسلامی در این همایش گفت: یکی از اولویت های اصلی کشور رفتن به سمت درآمدهای غیرنفتی است و ما چه قبل و چه بعد از انقلاب وابسته به نفت بودیم و این چالش بزرگ ماست.

نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: راهی نداریم مگر اینکه به سمت درآمدهای پایدارغیر نفتی برویم.

پورابراهیمی گفت: ایران از تنوع اقلیمی فراوانی برخوردار است و ظرفیت بالایی برای کشت و تولید گیاهان دارویی وجود دارد و باید کشت گیاهان دارویی را جزء اولویت قرار دهیم.

نماینده مردم کرمان؛ طبیعت و شرایط آب و هوایی استان کرمان را بی نظیر خواند و گفت: اقلیم های مختلفی در سطح استان وجود دارد بطوری که در یک روز گرمترین نقطه کشور کهنوج و سردترین آن شهربابک بود که تلاقی آن در یک استان بی نظیر است.

دوران توسعه دولتی به پایان رسیده است

رییس اتاق بازرگانی کشور از دیگر مدعوین همایش گیاهان دارویی در کرمان گفت: دوران توسعه دولتی به پایان رسیده و باید به سمت کار آفرینی و تولید ارزش افزوده باشیم.

محسن جلال پورافزود: دولت بدنبال فراهم کردن زمینه سرمایه گذاری خارجی در کشور است و تلاش دارد سرمایه ها را به داخل کشور ورود دهد.

وی گفت: ایجاد موسسه بسته بندی و فرآوری محصولات گیاهان دارویی از جمله کارهای نو و دانش بنیان است که باید مورد توجه و حمایت قرار گیرد.

وی با بیان اینکه باید به ظرفیت های داخلی که نیاز چندانی به سرمایه گذاری ندارند توجه شود یادآور شد: کشت و توسعه گیاهان دارویی که دارای ارزش افزوده بالایی است و از خام فروشی ممانعت به عمل می آورد باید در برنامه کار دولت قرار گیرد.

بر اساس این گزارش، ماریا اعتبار مدیرعامل شرکت کیمیا گران بوستان کرمان که میزبان همایش گیاهان دارویی بودند گفت: بسی جای خوشحالی است که میزبان فعالان عرصه گیاهان دارویی و همچنین اساتید آموزش، کاشت، داشت، برداشت و اصلاح گونه های نادر گیاهی هستیم.

مدیرعامل شرکت گیاهان دارویی کیمیاگران بوستان به پتانسیل بالای استان کرمان در زمینه گیاهان دارویی اشاره کرد و افزود: گیاهانی چون آویشن جیرفت،گز شهداد ،زیره رمون، گل محمدی لاله زار،آلاله بافت و...که خواص درمانی خوبی دارند باید فرآوری شوند.

اعتبارافزود: تاکنون در زمینه بسته ‌بندی و فرآوری گیاهان دارویی در این استان به ‌صورت جدی کاری انجام نشده، اما با استفاده از طرح‌ کارآفرینی و به همراه حمایت‌های معنوی جهاد کشاورزی، منابع طبیعی و حمایت‌های مالی خانواده توانستیم در بخش گیاهان دارویی ناشناخته و بومی استان کرمان اقداماتی نو وجدید را به سرانجام برسانیم.

وی همچنین تصریح کرد: مجموعه شرکت تمام تلاش خود را برای تولید بهترین نوع محصولات گیاهی ارگانیک، ادویه جات و تنوع دمنوش های سرد و گرم بکار خواهد بست تا فضایی مناسب جهت توسعه فرهنگ مصرف در کشور ایجاد شود.

شایان ذکر است نخستین همایش گیاهان دارویی شرکت کیمیا گران روز پنج شنبه هفدهم دی ماه در هتل جهانگردی شهرکرمان برگزار شد.

منبع:سازمان جنگل ها،مراتع و آبخیزداری کشور

با انجام هر هکتار آبخیزداری 520 مترمکعب آب استحصال می شود

معاون آبخیزداری، مراتع و امور بیابان سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور اعلام کرد: انجام هر هکتارعملیات آبخیزداری منجر به استحصال 520 مترمکعب آب، کاهش 8 تن فرسایش خاک و 5/5تن رسوب و افزایش 120 کیلوگرم علوفه می‌شود.
به گزارش مرکز اطلاع رسانی سازمان جنگل ها: پرویز گرشاسبی که اواخر هفته گذشته به زنجان سفر کرده است تصریح کرد: امروز دولت به این نتیجه رسیده که برنامه‌های آبخیزداری حرکت مثبتی در راستای اقتصاد مقاومتی است؛ چرا که هر مترمکعب آب تولید شده توسط پروژه‌های آبخیزداری فقط 2400 ریال هزینه دارد، در حالی که همین مقدار آب اگر توسط سدسازی وزارت نیرو تولید شود 12 هزار و 500 ریال هزینه دارد. علاوه بر این، متاسفانه ما سالانه 13 میلیارد مترمکعب آب، بیشتر از آنچه که تغذیه کرده مصرف می‌کنیم. از این‌رو می‌توان گفت امنیت ملی در پروژه‌های آبخیزداری نهفته است.

در برنامه ششم توسعه 14 میلیون هکتار عملیات آبخیزداری مورد هدف قرار گرفته است

گرشاسبی یادآور شد: خوشبختانه در برنامه ششم توسعه 14 میلیون هکتار عملیات آبخیزداری مورد هدف قرار گرفته که عمدتا در بحث استحصال آب است. همچنین 11 میلیارد مترمکعب آب تولیدی ناشی از کاهش تبخیر آب خواهیم داشت که توسط احیای مراتع و تقویت پوشش گیاهی صورت خواهد گرفت.

وی گفت: در طرح نجات دریاچه ارومیه نیز یک میلیارد و 800 میلیون مترمکعب از محل کاهش تبخیر به دبی آب رودخانه‌ها اضافه خواهد شد.

معاون سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور افزود: اگر برخورد با طبیعت و مدیریت منابع آب به روند کنونی خود ادامه دهد سال به سال شاهد بیابان‌زایی بیشتری خواهیم بود. از این‌رو مدیریت منابع باید عاقلانه و دینامیک باشد. البته خوشبختانه پارسال موفق شدیم 8000 هکتار را در ارومیه بیابان‌زدایی کنیم، این در حالی است که ماده 14 قاون افزایش بهره‌وری به این مسئله تاکید می‌کند که در این خصوص پای وزارت نیرو در میان نیست و وزارت جهادکشاورزی باید وارد عمل شود.

960 هزار خانوار وابسته به مراتع کشور هستند

این مسئول همچنین با تاکید بر احیا و حراست از مراتع که بخش بی‌دفاع منابع‌ طبیعی است، گفت: امروزه 84 میلیون هکتار مرتع داریم که 56 درصد از مساحت کشور را تشکیل داده و در تعادل اقلیم و کنترل گازهای گلخانه‌ای نقش به‌سزایی ایفا می‌کند. این در حالی است که از 960 هزار خانوار وابسته به این مراتع، دام‌های 500 هزار خانوار زیر 20 هزار رأس است و حذف خانوارهای زیر 50 هزار رأس، منوط به ایجاد معیشت جایگزین از برنامه‌های سازمان است.

وی تاکید کرد: خوشبختانه امروزه در اجرای برنامه‌های بیابان‌زدایی یکی از کشورهای موفق آسیا به‌شمار می‌رویم و تاکنون موفق شدیم 8000 هکتار از بیابان‌های کشور را تحت پوشش این برنامه‌ها قرار دهیم. البته 7.7 هکتار از مساحت بیابان‌های کشور، به عنوان کانون بحران شناخته شده و برای اجرای برنامه‌های بیابان‌زدایی در اولویت قرار دارد، به گونه‌ای که خوشبختانه امسال هشت منطقه از خوزستان، آذربایجان غربی و شرقی و جازموریان به مساحت تقریبی 50 هزار هکتار تحت امور مقابله با پراکنش گرد و غبار قرار گرفتند.

سدسازی و مدیریت غلط مراتع، مهم‌ترین عامل بیابان‌زایی به شمار می‌رود

گرشاسبی با اشاره به تشکیل کارگروه ملی با ریاست وزیر جهاد کشاورزی، جهت هماهنگی بین دستگاه‌ها و برای مقابله با بیابان‌زایی، خاطرنشان کرد: امروزه می‌توان به صراحت گفت سدسازی و مدیریت غلط مراتع، مهم‌ترین عامل بیابان‌زایی به شمار می‌رود. در خصوص اجرای همه طرح‌های آبخیزداری نیز متاسفانه دولت با مشکل مالی و اعتبار مواجه است، به گونه‌ای که پارسال فقط 65 درصد و امسال حدود 45 درصد از منابع مصوب در این راستا را از دولت گرفته و به استان‌ها دادیم.

این مسئول تصریح کرد: تبصره پیشنهادی ما به دولت این بود که برای اجرای طرح‌های آبخیزداری، 80 درصد از منابع مالی را سازمان و 20 درصد مابقی را مردم تامین کنند و به عبارتی استقبال برای اجرای طرح‌هایی از این دست، از جانب خیران باشد، همان‌طور که در هرمزگان خیران تاکنون 14 سد به ارزش 40 میلیارد ریال ساخته‌اند. در واقع مردم می‌توانند بخشی از سرمایه‌هایشان را در جهت حفاظت از منابع آب و خاک صرف کنند.

گرشاسبی همچنین به سی و هشتمین نشست کنفرانس عمومی یونسکو اشاره کرد و گفت: ایجاد مرکز بین‌المللی مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز در سرزمین‌های گرم و خشک پیشنهاد دولت جمهوری اسلامی بود که به تصویب نهایی مجمع عمومی رسید و امروزه ما در حال اجرای مقدمات برای ایجاد این مرکز هستیم. در واقع یونسکو در بخش آب 54 مرکز دارد ولی همه آن‌ها منطقه‌ای بوده و این مرکز بین‌المللی به کل جهان سرویس خواهد داد.

 منبع:سازمان جنگل ها،مراتع و آبخیزداری کشور

سدسازی؛ تجمیع آب یا تخریب محیط زیست؟

سدسازی خوب است یا بد؟ این سؤال که مدت‌ها است در میان کارشناسان و حتی عوام مطرح است. جالب آن است که اغلب صاحب‌نظران این حوزه در یکی از دو قطب بد یا خوب قرار گرفته‌اند. به عبارتی کمتر پیش می‌آید که به مزایا و معایب سدها هم‌زمان توجه و برای کاهش آثار سوء آن برنامه‌ریزی شود.

در این یادداشت تعدادی از معضلاتی که با احداث یک سد گریبان‌گیر محیط زیست خواهد شد، ارایه شده است. با این حال هدف قضاوت در مورد خوب یا بد سدسازی نیست. اعتقاد آن است که با ارایه معایب و مزایای هر پدیده و طرحی، خواننده می‌تواند قضاوت عادلانه‌تری در مورد ارزش و یا عدم ارزش آن داشته باشد. در سوی دیگر صاحب‌نظران و فعالان نیز امکان خواهند داشت تا با علم به زوایای مختلف اجرای یک طرح نسبت به بهینه کردن آن اندیشه کنند.

با این مقدمه اثرات مخرب زیست محیطی سدها عبارتند از:

1. عملیات خاک‌برداری و خاکریزی در سد باعث ایراد خسارات جبران‌ناپذیری به بستر سد و اکوسیستم مربوطه می‌شود.

2. احداث سدها باعث انتقال رسوبات به پایین دست رودخانه‌ها و یا دشت‌های سیلابی خواهد شد.

3. این رویداد به تدریج نوعی مرداب و فساد تدریجی در مخزن سد ایجاد خواهد کرد. این رویداد در پایین دست نیز باعث محدودیت فضای مورد نیاز آبزیان برای تخم‌گذاری شود.

4. مناطق تاریخی و باستانی به همراه چشم‌اندازهای طبیعی و زمین‌شناختی، که بعضاً در نوع خود استثنایی هستند، در زیر ده‌ها متر آب جمع‌آوری شده در مخزن مدفون و ناپدید می‌شوند.

5. کاهش سطح آب در پایین دست آب باعث می‌شود تا تحت تأثیر کوچک‌ترین بارشی بستر رودخانه، که محل تخم‌گذاری ماهی‌های مهاجر است، تخریب شود. در مواردی نیز کاهش سرعت جریان آب باعث پوشیدگی بستر از ذرات ریزدانه و خارج از دسترس شدن بخش درشت‌دانه رسوبات، به عنوان مکان مناسب تخم‌گذاری ماهی‌ها می‌شود.

6. ایجاد پهنه‌هایی عمودی متفاوت از نظر دما، شوری و میزان اکسیژن انحلال یافته در آب، درون مخزن سد باعث ایجاد محیطی متفاوت از اکوسیستم رودخانه‌ای خواهد شد. این رویداد ضمن محدود کردن امکان زیست موجودات و ساکنین پیشین این اکوسیستم عامل ایجاد و توسعه زیست‌بوم‌های جدید در منطقه خواهد شد. ورود آب زه‌کش شده از لجن‌زارها و مرداب‌های جانبی به مخزن، به دلیل سکون آن، این پدیده را تشدید می‌کند.

7. سدها باعث محدودیت جدی در تردد حیوانات هستند. این محدودیت در هر دو مورد حیوانات خشکی و دریایی، به ویژه ماهی‌ها مؤثر است. تجربه نشان می‌دهد جمعیت ماهی‌ها در بخش‌های پایین سدها به شدت کاهش می‌یابد. به علاوه عبور ماهی‌ها از دریچه‌های سد، توربین‌ها و پمپ‌ها باعث نابودی آن‌ها خواهد شد.

8. توسعه کشاورزی، هم‌زمان با بهره‌برداری سد در بالا دست باعث ورود آلاینده‌های بیشتر به مخزن و ایجاد مسمومیت، تغییر تعادل زیستی و یا توسعه‌ی انگل‌ها و موجودات زیان بخش در مخزن شود. عدم پویایی اکوسیستم و در نتیجه عدم توان در بهبود این شرایط می‌تواند در نهایت منجر به نابودی زیست‌بوم شود.

9. ورود فضولات انسانی و یا تشدید فرسایش در نتیجه فعالیت‌های مدنی باعث کدورت آب و کاهش کیفیت آن می‌شود.

10. رژیم هیدرولیکی رودخانه و حوضه آبریز آن ممکن است به دلیل تخریب وسیع محیط زیست تغییر کند. ایجاد سیلاب‌های گسترده از نتایج این تحول منفی است. اتفاقی که به نوبه خود تخریب پوشش گیاهی و حتی سازه‌های انسانی را تشدید خواهد کرد.

11. بر اساس تئوری تقریباً اثبات شده، سدها باعث افزایش احتمال رخداد زلزله می‌شود.

12. با توجه به افزایش سطح آب در معرض هوا، میزان تبخیر افزایش و ضمن از دست رفتن بخشی از منابع آب باعث تغییر نسبی اقلیم خواهد شد. این تغییرات اقلیمی، و یا به بیان بهتر میکرواقلیم، می‌تواند در نتیجه تغییرات جزیی دما، جنبش‌های بادی و موارد مشابه نیز ایجاد و یا تشدید شود.

13. روابط آب و خاک، مواد مغذی، در طول سال‌های متمادی ایجاد شده است. این تعادل با احداث سد در مدت کوتاهی دستخوش تغییر شده و باعث تغییر رژیم حاکم بر اکوسیستم گیاهی و در نهایت حیوانی و انسانی، به ویژه در پایین دست خواهد شد.

. سدها در زمان همه‌گیری بیماری‌هایی هم‌چون تیفوس، تب حصبه، مالاریا و وبا نقشی بسیار منفی دارند و باعث آلوادگی ثانویه محیط بسیار وسیعی می‌شوند.

علاوه بر مشکلات زیست محیطی، سدها تغییرات عظیمی بر ساختار اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی منطقه نیز تحمیل خواهند کرد. اجبار ساکنین به مهاجرت از جمله این مشکلات است.

اثرات منفی متعدد دیگر را می‌توان به احداث سدها نسبت داد. البته در میان این مضرات برخی موقت و گروهی بلند مدت هستند. هم چنین بازگشت‌پذیری و یا عدم بازگشت‌پذیری این خسارات باید مطالعات محیط‌زیستی احداث سدها توجه جدی در مباحث سدسازی باشد.

این مسئله با سازماندهی گروهی از محققان زیستی، مهندسین هیدرولوژیست، زمین‌شناسان زیست‌محیطی، صاحب‌نظران علوم اجتماعی و متخصصان مرتبط دیگر قابل بررسی و ممیزی است.

منبع:پول نیوز

سود 5 هزار دلاری هر ایرانی با انرژی‌های تجدیدپذیر

از زمان کشف زغال‌‌سنگ در اواخر قرن 18 و اوایل قرن 19 و روی‌آوردن به استفاده از نفت، گاز و باقی سوخت‌های فسیلی تا امروز، انسان به حدی به این منابع وابسته شد که بی‌توجه به تجدیدناپذیر بودنشان از آن استفاده کردند. دراین‌مدت برای به دست‌آوردن سوخت‌های فسیلی آن‌قدر هزینه کردیم و جنگیدیم که بی‌توجه به نابودی جهان، گالن‌گالن گازهای گلخانه‌ای تولید شد، زمین گرم‌تر شد و سوخت‌ها رو به اتمام رفت تا درنهایت معدود کسانی به فکر نجات جهان بیفتند.
با‌این‌وجود40 سال پیش، طرحی جایگزین برای روی‌آوردن به سوخت‌های تجدیدپذیر پیشنهاد شد. هرچند کسانی که از نابودی زمین سود می‌برند، از مخالفان سرسخت این طرح بوده‌اند. براساس این طرح که به‌طور دقیق برنامه‌ای را برای 139 کشور پیشنهاد کرده تا سال 2050 استفاده از سوخت‌های فسیلی در تمام کشورها متوقف خواهد شد و انرژی بادی و خورشیدی منبع اصلی تأمین سوخت خواهد بود. خبرآنلاین دیروز در گزارشی نوشت: در سال 1975 یک فیزیکدان دانمارکی به نام بنت ‌سورنسن، در مقاله علمی خود حرف از ممکن‌بودن رؤیایی زد که در آن صددرصد انرژی‌های مصرفی در زمین از انرژی‌های تجدیدپذیر تأمین شود. این رؤیا شاید همان راه‌حلی باشد که انسان را نجات می‌دهد. حدود 40 سال بعد از مقاله علمی بنت سورنسن، استاد دانشگاه استنفورد مارک جیکوبسون، به همراه همکارانش طرحی را ارائه داده است که رؤیای استفاده صددرصدی از انرژی‌های تجدیدپذیر را به حقیقت نزدیک می‌کند. تا آن زمان در بعضی مناطق از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده می‌شد اما به فکر کسی هم نمی‌رسید روزی دیگر از سوخت‌های فسیلی استفاده نشود.
این طرح که برای 50 ایالات متحده آمریکا هم به‌طور جزئی اجرا می‌شود، ایران را نیز شامل می‌شود. با‌توجه به رتبه هشتم ایران در تولید گازهای گلخانه‌ای در جهان، سرزمین ما سهمی1,6 درصدی از گازهای گلخانه‌ای کره زمین را دارد. به‌طوری‌که حتی معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست ایران به‌تازگی در‌این‌باره گفت: «رد پای اکولوژیک ایران، 3,5 برابر ظرفیت اکولوژیک کشور است». این طرح برای کشور ما چه نقشه‌ای دارد؟ براساس این گزارش اگر این طرح اجرا شود، هر سال 175,1میلیارد دلار از هزینه‌های سلامت ایرانیان کم می‌شود. همچنین میزان مرگ‌و‌میر به‌علت آلودگی هوا به29850 نفر کاهش می‌یابد. با اجرای این طرح پس از سال 2050 در ایران هر نفر سالانه ۵۰۵۱ دلار سود می‌کند. ۱۸میلیون و ۶۸۸ هزارو ۷۰۰ تومان در سال و یک‌میلیون و ۵۵۷ هزارو ۳۹۱ تومان در ماه سود می‌کند. البته با دلار ۳۷۰۰تومانی سال ۱۳۹۴. اگرچه مقرر شده طرح پروفسور جیکوبسون ابتدا در نیویورک، بعد در تمام ایالات آمریکا و در آخر شاید در کل جهان اجرا شود اما احتمال همه‌گیرشدن این طرح بسیارکم است؛ چون افرادی که از سوخت‌های فسیلی و نابودی زمین سود می‌برند، به‌شدت با این طرح مخالفت خواهند کرد. خروج سوخت‌های فسیلی از جهان منجر به ضررکردن عده زیادی می‌شود و شاید دشمن اصلی این‌گونه طرح‌ها، نظام سرمایه‌داری باشد. این موضوع را به‌راحتی می‌توان در اتفاقی که برای فولکس واگن افتاد توضیح داد. فولکس واگن دومین شرکت تولیدکننده خودرو در جهان آزمایش‌های محیط‌ زیستی برای خودرو‌هایش را به شکلی فریب داده بود تا بیشتر سود ببرد. مثال‌های این‌چنینی زیادی وجود دارد، مثلا در آمریکا از سال 2008 تا 2015 صنایع سوخت‌های فسیلی سالانه20 میلیارد دلار کمک مالی گرفته‌اند. سرمایه‌گذاری‌های زیادی در کشور‌های مختلف درباره سوخت‌های فسیلی انجام می‌شود و بدون‌ شک این سرمایه‌گذارها هستند که با طرح صددرصد انرژی تجدیدپذیر مخالف هستند. با اینکه بسیاری از متخصصان می‌گویند، انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند زندگی انسان در جهان را نجات دهند اما اگر چنین اتفاقی بیفتند، نظام سرمایه‌داری هم آسیب خواهد دید. با‌‌وجود‌این و رؤیاگونه‌بودن استفاده صددرصدی از منابع تجدیدپذیر اما درحال‌حاضر بعضی شهر‌ها و کشور‌ها ازجمله ایسلند، نروژ و پاراگوئه به‌طور‌کامل از انرژی‌های سبز استفاده می‌کنند.

منبع:وقایع اتفاقیه

«داریان» تاریخ را غرق می‌کند

مهتاب جودکی: کشف آثاری از دوران پارینه سنگی جدید و فراپارینه سنگی در روستای هورامان کردستان و روستای هجیج کرمانشاه، اگرچه در سایت‌های شناخته‌شده نشنال جئوگرافیک، مؤسسه باستان‌شناسی آمریکا و همچنین وبگاه تاریخ نوین بازتاب پیدا کرد اما سد داریان که نیمی از این روستا را نابود کرده، بعد از آبگیری رد تاریخ را در این منطقه محو خواهد کرد.
به‌جز چشمه «کانی بل» که برای مردمان کردستان و کرمانشاه ارزش بسیاری دارد و تاکنون برای نجاتش از غرق‌شدن در داریان دست به اعتصاب غذا‌‌زده، طومارها امضا‌کرده و نامه‌ها نوشته‌اند، روستای پلکانی هجیج که باوجود معماری خاص «روستای نمونه گردشگری» شده بود و هر سال گردشگران را به کردستان می‌کشاند، حالا کشف آثاری از دوران پارینه سنگی، فراپارینه سنگی و اولین مکان فعالیت انسان توجه‌ها را به این منطقه جلب کرده است.
با‌این‌همه ساخت سد داریان روی روخانه سیروان که از میان رفتن هزار هکتار جنگل و مرتع را رقم زد، علاوه‌بر نابودی چند روستا و تهدید روستای هورامان، بخش پایینی روستای هجیج را تخریب کرد و نیمی از اهالی را از منطقه کوچاند.
باستان‌شناسان علاوه‌بر کشف آثاری به جامانده از دوره‌های پارینه سنگی جدید و فراپارینه‌سنگی 12 تا 40 هزارساله، با آثار معماری سنگ‌چین از دوره اسلامی نیز در اورامان روبه‌رو شــده‌اند. عملیــــات کاوش نجات بخشی در مکان‌های پارینه سنگی هجیج و سد داریان که با مجوز رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شده، همچنین به کشف دست ساخته‌های سنگی با قدمت 40 هزار سال در روستای هجیج نیز انجامیده است.
در کنار مناطق مسحورکننده این نقطه از سرزمینمان، یافته‌های باستان شناختی کهن‌ترین بقایای فرهنگی این منطقه را به دوره آشوری نسبت داده‌اند. سد داریان که بخشی از آن نیز آبگیری شده، یکی از سدهای پرمناقشه در حوزه میراث طبیعی و تاریخی کشورمان است که پس از ساخت و آبگیری چشمه تاریخی کانی بل و همین‌طور روستای تاریخی هجیج را نابود خواهد کرد.
«نشنال جئوگرافیک» از هورامان نوشت
تاریخ این منطقه اگرچه از چشم سد‌سازان دور مانده اما رسانه‌ها به کاوش‌ها و کشفیات تازه در این روستا بی‌توجه نبودند. در روزهای اخیر، وبسایت «نشنال جئوگرافیک» در مطلبی با عنوان «آثار وجود شکارچیان دوران پارینه سنگی در کردستان» این‌طور نوشت: «باستان‌شناسان در کردستان، منطقه‌ای واقع در غرب ایران، با مدارک و شواهدی مواجه شده‌اند که گویای زندگی شکارچیان پارینه سنگی است. شکارچیانی که زمانی در این منطقه از ایران زندگی می‌کردند: رودخانه سیروان واقع در مرز ایران و عراق است که در منطقه‌ای به نام هورامان واقع است»
این سایت شنـــاخته شده، با استناد به گفتـــه‌های فریدون بیگلــری، مجـــری این طرح در گزارش خود آورده: «مهم‌ترین یافته ما در این منطقه یک پناهگاه سنگی در نزدیکی روستای «ناو» بود. این پناهگاه مربوط به اواسط دوران پارینـــه سنگــــی است و احتمالا یکی از اولین مکان‌هایی است که انسان در آن شروع به فعالیت کرده است».
آن‌طور که بیگلری گفته، بررسی وسایل و ابزارآلات مورد استفاده برای شکار توسط این گروه نشان داد، این ابزار برای شکار بزهای وحشی است که در کوه‌های صعب‌العبور این منطقه زندگی می‌کرده‌اند. همچنین استفاده از سنگ چخماق بیانگر این نکته است که شکارچیانی که در عصر پارینه در این منطقه زندگی می‌کردند احتملا انسان‌های نئاندرتال (انسان‌های اولیه) بودند. ازسوی‌دیگر سنگ‌های مشابه به انواع کشف‌شده در کردستان در مرکز ایران به‌ویژه در رشته کوه زاگرس نیز کشف شده است.
در این گزارش با توجه به گفته‌های مسئولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران نوشته شده که این کشف جدید تنها یافته محققان درباره محل زندگی شکارچیان عصر یخی در این منطقه نیست و درواقع گروهی از محققان نیز اثراتی از زندگی در عصر آهن را در این منطقه یافته‌اند. همچنین یک گور سنگی بزرگ که به شکل یک گنبد بود و تاریخچه آن مربوط به سه هزار سال پیش بود نیز در این منطقه پیدا شده است. این خبر از چشم رسانه‌های دیگر ازجمله وبسایت مؤسسه باستان‌شناسی آمریکا و همچنین نیوهیستورین (تاریخ نوین) هم دور نماند. «نیوهیستورین» در مطلبی با عنوان «رد پای شکارچیان پارینه سنگی در کردستان» درباره محوطه باستانی که با سد داریان زیر آب می‌رود چنین نوشت: «باستان‌شناسان با حفاری و کاوش بخشی از زمین درکردستان، با آثار مربوط به عصر سنگی و استخوان حیوانات سوخته روبه‌رو شدند. پناهگاه این موجودات در غارها و پناهگاهای سنگی واقع در امتداد رودخانه سیروان بود».در این گزارش به این مسئله اشاره شده که یافته‌های جدید، محققان را در کسب اطلاعات ارزشمندی درباره نحوه زندگی، نحوه شکار و ابزارهای اولیه مورد استفاده برای جمع‌آوری غذا کمک می‌کند. نیوهیستورین در ادامه درباره کشفیات روستای هجیج نیز نوشته است: «با بررسی تاریخ این منطقه می‌توان دریافت که بیش از 40 هزار سال پیش تا پایان عصر یخبندان اثراتی از فعالیت و زندگی انسان‌ها در این شهر وجود داشته است».

منبع:وقایع اتفاقیه