«داریان» تاریخ را غرق می‌کند
مهتاب جودکی: کشف آثاری از دوران پارینه سنگی جدید و فراپارینه سنگی در روستای هورامان کردستان و روستای هجیج کرمانشاه، اگرچه در سایت‌های شناخته‌شده نشنال جئوگرافیک، مؤسسه باستان‌شناسی آمریکا و همچنین وبگاه تاریخ نوین بازتاب پیدا کرد اما سد داریان که نیمی از این روستا را نابود کرده، بعد از آبگیری رد تاریخ را در این منطقه محو خواهد کرد.
به‌جز چشمه «کانی بل» که برای مردمان کردستان و کرمانشاه ارزش بسیاری دارد و تاکنون برای نجاتش از غرق‌شدن در داریان دست به اعتصاب غذا‌‌زده، طومارها امضا‌کرده و نامه‌ها نوشته‌اند، روستای پلکانی هجیج که باوجود معماری خاص «روستای نمونه گردشگری» شده بود و هر سال گردشگران را به کردستان می‌کشاند، حالا کشف آثاری از دوران پارینه سنگی، فراپارینه سنگی و اولین مکان فعالیت انسان توجه‌ها را به این منطقه جلب کرده است.
با‌این‌همه ساخت سد داریان روی روخانه سیروان که از میان رفتن هزار هکتار جنگل و مرتع را رقم زد، علاوه‌بر نابودی چند روستا و تهدید روستای هورامان، بخش پایینی روستای هجیج را تخریب کرد و نیمی از اهالی را از منطقه کوچاند.
باستان‌شناسان علاوه‌بر کشف آثاری به جامانده از دوره‌های پارینه سنگی جدید و فراپارینه‌سنگی 12 تا 40 هزارساله، با آثار معماری سنگ‌چین از دوره اسلامی نیز در اورامان روبه‌رو شــده‌اند. عملیــــات کاوش نجات بخشی در مکان‌های پارینه سنگی هجیج و سد داریان که با مجوز رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شده، همچنین به کشف دست ساخته‌های سنگی با قدمت 40 هزار سال در روستای هجیج نیز انجامیده است.
در کنار مناطق مسحورکننده این نقطه از سرزمینمان، یافته‌های باستان شناختی کهن‌ترین بقایای فرهنگی این منطقه را به دوره آشوری نسبت داده‌اند. سد داریان که بخشی از آن نیز آبگیری شده، یکی از سدهای پرمناقشه در حوزه میراث طبیعی و تاریخی کشورمان است که پس از ساخت و آبگیری چشمه تاریخی کانی بل و همین‌طور روستای تاریخی هجیج را نابود خواهد کرد.
«نشنال جئوگرافیک» از هورامان نوشت
تاریخ این منطقه اگرچه از چشم سد‌سازان دور مانده اما رسانه‌ها به کاوش‌ها و کشفیات تازه در این روستا بی‌توجه نبودند. در روزهای اخیر، وبسایت «نشنال جئوگرافیک» در مطلبی با عنوان «آثار وجود شکارچیان دوران پارینه سنگی در کردستان» این‌طور نوشت: «باستان‌شناسان در کردستان، منطقه‌ای واقع در غرب ایران، با مدارک و شواهدی مواجه شده‌اند که گویای زندگی شکارچیان پارینه سنگی است. شکارچیانی که زمانی در این منطقه از ایران زندگی می‌کردند: رودخانه سیروان واقع در مرز ایران و عراق است که در منطقه‌ای به نام هورامان واقع است»
این سایت شنـــاخته شده، با استناد به گفتـــه‌های فریدون بیگلــری، مجـــری این طرح در گزارش خود آورده: «مهم‌ترین یافته ما در این منطقه یک پناهگاه سنگی در نزدیکی روستای «ناو» بود. این پناهگاه مربوط به اواسط دوران پارینـــه سنگــــی است و احتمالا یکی از اولین مکان‌هایی است که انسان در آن شروع به فعالیت کرده است».
آن‌طور که بیگلری گفته، بررسی وسایل و ابزارآلات مورد استفاده برای شکار توسط این گروه نشان داد، این ابزار برای شکار بزهای وحشی است که در کوه‌های صعب‌العبور این منطقه زندگی می‌کرده‌اند. همچنین استفاده از سنگ چخماق بیانگر این نکته است که شکارچیانی که در عصر پارینه در این منطقه زندگی می‌کردند احتملا انسان‌های نئاندرتال (انسان‌های اولیه) بودند. ازسوی‌دیگر سنگ‌های مشابه به انواع کشف‌شده در کردستان در مرکز ایران به‌ویژه در رشته کوه زاگرس نیز کشف شده است.
در این گزارش با توجه به گفته‌های مسئولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران نوشته شده که این کشف جدید تنها یافته محققان درباره محل زندگی شکارچیان عصر یخی در این منطقه نیست و درواقع گروهی از محققان نیز اثراتی از زندگی در عصر آهن را در این منطقه یافته‌اند. همچنین یک گور سنگی بزرگ که به شکل یک گنبد بود و تاریخچه آن مربوط به سه هزار سال پیش بود نیز در این منطقه پیدا شده است. این خبر از چشم رسانه‌های دیگر ازجمله وبسایت مؤسسه باستان‌شناسی آمریکا و همچنین نیوهیستورین (تاریخ نوین) هم دور نماند. «نیوهیستورین» در مطلبی با عنوان «رد پای شکارچیان پارینه سنگی در کردستان» درباره محوطه باستانی که با سد داریان زیر آب می‌رود چنین نوشت: «باستان‌شناسان با حفاری و کاوش بخشی از زمین درکردستان، با آثار مربوط به عصر سنگی و استخوان حیوانات سوخته روبه‌رو شدند. پناهگاه این موجودات در غارها و پناهگاهای سنگی واقع در امتداد رودخانه سیروان بود».در این گزارش به این مسئله اشاره شده که یافته‌های جدید، محققان را در کسب اطلاعات ارزشمندی درباره نحوه زندگی، نحوه شکار و ابزارهای اولیه مورد استفاده برای جمع‌آوری غذا کمک می‌کند. نیوهیستورین در ادامه درباره کشفیات روستای هجیج نیز نوشته است: «با بررسی تاریخ این منطقه می‌توان دریافت که بیش از 40 هزار سال پیش تا پایان عصر یخبندان اثراتی از فعالیت و زندگی انسان‌ها در این شهر وجود داشته است».
منبع:وقایع اتفاقیه
