مدیر ملی مقابله با گرد و غبار گفت: مدل‌های زمستانی گرد و غبار در سال‌های اخیر خسارت‌زا بوده و قطعی برق در جنوب کشور نیز به دلیل وقوع این پدیده بوده است.
ضیاء الدین شعاعی در گفتگو با خبرنگار ایانا با بیان اینکه سازمان حفاظت محیط زیست از سال ۹۲ تا کنون الگوهای گرد و غبار را شناسایی کرده است، مساعد شدن شرایط زمین را عاملی برای بروز پدیده گرد و غبار در ایران معرفی کرد.
وی افزود: طی ۷ تا ۱۰ سال اخیر به دلیل خشکسالی، مدیریت غلط و رها شدن زمین‌های کشاورزی ناشی از نبود امنیت، شرایط زمین برای بروز پدیده گرد و غبار مستعد شده است. در واقع ما شاهد تغییر جدی در الگوهای اقلیم و باد نبوده‌ایم و مساعد شدن شرایط زمین، سبب شده که وزش بادها عامل بروز پدیده گرد و غبار شود.
مدیر ملی مقابله با گرد و غبار گفت: الگوهای باد کاملا شناخته شده است. در منطقه، باد شمالغرب-جنوب شرق داریم که در امتداد رشته کوه‌های البرز از شمال عراق می‌آید. این باد می‌تواند وارد ایران بشود یا اینکه وارد مرزهای کشورمان نشود. برخی الگوها نشان می‌دهد که باد شمالغربی از مرز خوزستان به ایران وارد شده و بر اساس برخی الگوهای دیگر، گاهی این باد وارد کشور نشده است. وی افزود: عموما این باد گرد و غبار را از عرصه‌های شمالی عراق به ایران می‌آورد.
به گفته شعاعی بادهای غربی نیز از سمت سوریه و اردن حرکت می‌کنند، مرکز عراق را در می‌نوردند و وارد اهواز می‌شوند. این بادها گاهی گرد و غبار را به کرمانشاه و ایلام هم حمل می‌کنند.
وی ادامه داد: بادهای داخلی که در سمنان، اصفهان و یزد در قالب بادهای محلی می‌وزند، منشا بروز پدیده ریزگرد هستند.
مدیر ملی مقابله با گرد و غبار یادآور شد: یکی از بادهایی که مردم خوزستان را دچار مشکلات عدیده می‌کند، باد شمالغرب –جنوب شرق است که از روی استان خوزستان رد شده و وارد عربستان میشود. این باد در عربستان دور زده و با شدت و سرعت بیشتری وارد ایران میشود.
وی اضافه کرد: بادهای بازگشت داده شده از عربستان معمولا در فصل زمستان می‌وزند و در ماه‌های دی، بهمن و اسفند گرد و غبار شدیدی را در خوزستان ایجاد می‌کنند. از آنجایی که این باد از روی خلیج فارس عبور کرده و وارد ایران میشود، گرد و غبار خاصی به همراه ندارد اما چون شادگان ایران در جنوب اهواز، مستعد گرد وغبار است، این باد، غبارهای محلی را جمع می‌کند.
شعاعی بیان کرد: بادهای بازگشتی از عربستان، یک تا دو سال است که برای مردم جنوب، مشکل ایجاد کرده است. در سال ۹۳ و ۹۵ این پدیده توانست در جنوب ایران قطعی برق ایجاد کند.
به اعتقاد وی وقتی باد شمالغرب و جنوب شرق با الگوی باد غربی که از سمت عراق می‌آید مخلوط شود، مصیبتی برای ایران ایجاد میشود و تلفیق ا ین دو باد، می‌تواند گرد و غبار زیادی را وارد غرب کشور کند.
مدیر ملی مقابله با گرد و غبار به این پرسش که آیا تلفیق دو باد و ورود گرد و غبار زیاد به ایران می‌تواند زمینه خسارت بیشتر و قطعی برق را فراهم کند، این گونه پاسخ گفت: قطعی برق استثنایی است که دنیا به آن توجه کرده است. گرد و غباری از عراق وارد ایران میشود، شدت زیادی ندارد و در طول زمان ممکن است روی سیستم‌های برق بنشیند و ما را دچار آسیب کند.
وی افزود: اما گرد و غبارهای منشا نزدیک معمولا چون انرژی باد زیاد است و منشا نزدیک است، غلظت بالایی دارد و ذرات درشت‌تری را با خود می‌آورد. گزارش‌های وزارت نیرو از قطعی برق در جنوب ایران طی سال گذشته، حکایت از این داشت که در برخی تاسیسات برقی تحت تاثیر گرد و غبار دارای بیش از ۴۰ درصد نمک بوده‌اند. یعنی مشخص است که نمی‌تواند این گرد و غبار از راه دور آمده باشد. چنین گرد وغباری از جنوب اهواز شکل گرفته است. وقتی گرد و غبار روی مقره بنشیند و رطوبت هوا به ۸۰ تا ۹۰ درصد برسد، نمک از آنجا که جاذب رطوبت است، بنابراین با افزایش رطوبت نسبی هوا، لایه نمک روی مقره‌ها توانسته است شرایط حادی ایحاد کرده و با ایجاد قوس الکتریکی، زمینه قطع برق را فراهم کند.
شعاعی ادامه داد: از آنجا که نیروگاه‌ها بنا بر قوانین خاص به هم مرتبط هستند، اگر جایی به دلیل آسیبی دچار قطعی برق شود، بقیه نیروگاه‌ها نیز به تبع این آسیب، برای جلوگیری از خسارت بیشتر، قطع می‌شوند. این فرآیند سبب شد سال گذشته چهار نیروگاه جنوب کشور از مدار خارج شود و قطعی برق چند ساعته ایجاد شود.
به گفته وی از آنجا که در سال ۹۴ شرایط بارندگی در ایران مناسب بود، تعداد حوادث ناشی از گرد وغبار در این سال کمتر بوده است.
مدیر ملی مقابله با گرد و غبار افزود: با توجه به شرایط ایران در تمام طول سال باید منتظر گرد و غبار باشیم مگر اینکه زمین را به درستی مدیریت کنیم.
وی اضافه کرد: ما نمی‌توانیم بگوییم که چه زمانی مصون از گرد وغبار هستیم. از فروردین تا اواخر خرداد طوفان گرد وغبار زیادی در ایران و عراق نداریم. کشورهای منشا ریزگردهای ایران در یک منطقه قرار گرفته‌اند و فصول آنها شبیه هم است. اواخر خرداد، معمولا چون گرما بالا می‌رود، شرایط زمین مساعد میشود و اگر باد مساعد بوزد، گرد وغبار به‌وجود می‌آید.
شعاعی عنوان کرد: اگرچه الگوهای باد شناخته شده است اما تفاوت محسوسی با هم دارند. وضعیت بادها از نظر شدت و زمان تداوم در طول سال‌های مختلف، تغییر می‌کند. مثل این است که می‌شنویم بارشی با دوره برگشت ۵۰ ساله در کشور رخ داده است. مفهوم این جمله آن است که چنین بارشی طی پنج دهه، فقط یکبار تکرار شده است.
وی افزود: بنابراین شدت و نوع بادها هم تغییر می‌کند ولی ناشناخته نیست. از تابستان انتظار گرد و غبار داریم. وقتی مدل‌های باد آرامش یافت، در شهریور وضعیت کمی آرام میشود. از اول مهر تا آذر و دی ماه بارش داریم بعد هم مدل‌های زمستانی گرد وغبار شروع میشود. اگر وضع بارش خوب نباشد، انتظار گرد و غبار شدید و غلظت بالای ۵۰ برابر استاندارد داریم.
منبع:ایانا
