وزیرنیرو:مخالفان سدسازی دیدگاه رمانتیک دارند

 

وزیرر نیرو می گوید: مخالفان سدسازی دیدگاهی صحیح نسبت به مسایل واقعی جامعه ندارند؛ آنها دیدگاهی رمانتیک دارند، در حالی که ما در کشور با مسایلی واقعی روبرو هستیم.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایرنا،«حمید چیت چیان» در حاشیه نشست هیات دولت، در پاسخ به این سوال که « برخی سدسازی را متناسب با روند توسعه کشور نمی دانند» گفت: از کسانی که فکر می کنند سدسازی با توسعه کشور هماهنگ نیست یک سوال ساده بپرسید؛ اگر پنج سد لار، لتیان، ماملو، کرج و طالقان نبودند، آب شرب شهر تهران، شهرهای اطراف تهران و همچنین آب شرب کرج را چگونه تامین می کردیم؟
وی «با طرح این سوال که اگر سدهای خوزستان نبود چطور ممکن بود بتوانیم کشاورزی را در این سطح در خوزستان توسعه دهیم؟» گفت: چرخ صنعت برای گردش نیاز به آب دارد؛ تولید غذای مردم به آب نیاز دارد؛ آب شرب یک نیاز حیاتی برای ادامه حیات انسان است.
چیت چیان اضافه کرد: در فروردین ماه امسال ما شاهد سیل هایی مهیب در استان های بوشهر، هرمزگان و جنوب فارس بودیم؛ آن افراد که می گویند احداث سد ضرورت ندارد، بدانند که اگر بعضی از این سدها نبود، در جریان سیل های فروردین و اردیبهشت ماه امسال تعداد زیادی از شهرهای جنوب کشور از بین رفته بودند و مردم زیادی جانشان را از دست می دادند.

** حتی یکی از موارد توافق پاریس برخلاف منافع ملی نیست
وزیر نیرو در پاسخ به پرسش دیگر مبنی بر اینکه گفته می شود توافق پاریس جلوی توسعه ایران را می گیرید گفت: کسانی که این حرف را می زنند با متن توافق پاریس آشنایی ندارند.
چیت چیان افزود: در این توافق هیچ الزام و اجباری بر روی دوش دولت ها گذاشته نشده ، بلکه هر کشور بنا به ظرفیت خود به صورت داوطلبانه اقداماتی را عنوان کرده است.
وزیر نیرو گفت: این اقدام ها دقیقا همان نکاتی است که در سالهای گذشته توسط رهبر معظم انقلاب ابلاغ شده است. به عنوان نمونه یکی از این موارد استفاده بیشتر از انرژی های تجدید پذیر است؛ ما به صورت داوطلبانه اعلام کردیم که از انرژی های تجدید پذیر بیشتر استفاده می کنیم؛ این کار بسیار خوبی است، چون که آلودگی برای محیط زیست ایجاد نمی کند و در عوض به صادرات ما کمک می کند.
وی ادامه داد: علاوه بر این، در سیاست های کلی بخش انرژی که رهبر معظم انقلاب در دهه 1370 آن را ابلاغ کردند تصریح شده است که در سبد انرژی کشور باید سهم انرژی های تجدید پذیر را بالا ببریم.
وزیر نیرو افزود: در توافق نامه پاریس ما داوطلب شده ایم راندمان انرژی را بالاببریم؛ این دقیقا سیاست های بخش انرژی مورد تاکید دولت، مجلس، رهبری و نظام است.
چیت چیان اظهار کرد: اینکه بتوانیم راندمان را بالا ببریم و شدت انرژی را کاهش دهیم جزو اهداف ملی ما بوده است؛ همین ها را ما جزو پیشنهادات ایران و برنامه های ایران اعلام کردیم؛ بنابر این هیچ کدام از اینها موارد جدیدی نیست و همه قبلا مورد تاکید مجلس شورای اسلامی بوده و در برنامه های دولت ها و در سیاست های ابلاغی رهبر معظم انقلاب قرار داشته است.
وزیر نیرو در پاسخ به این سوال خبرنگار که «اینکه می گویند آمریکا از توافق نامه بیرون رفته و ما هم باید برای حفظ منافع بیرون می رفتیم؟» گفت: مطلقا چنین نظری درست نیست؛ برای اینکه اگر ما این برنامه های داوطلبانه را اجرایی کنیم، رقابت پذیری اقتصادی افزایش می یابد و در عوض هزینه های ملی و انتشار آلاینده ها در کشور کاهش پیدا می کند.
چیت چیان تصریح کرد: پیوستن به توافق پاریس بسیار ارزشمند است و من تصور نمی کنم حتی یک مورد از این توافقنامه برخلاف منافع ملی ما باشد.

** صنعت آب و برق در دولت یازدهم نمره قبولی گرفت
چیت چیان همچنین در پاسخ به سوال یک خبرنگار درباره علمکردش در دولت یازدهم گفت: این سوال را باید از مردم سوال کرد.
وی درباره این پرسش افزود: یکی از بهترین شاخص های اندازی گیری عملکرد آب و برق این است که امسال با این دمای کم سابقه – که هر 40 سال اتفاق می افتد – و افزایش مصرف در آب و برق ، کشور دچار مشکل نشد.
وزیر نیرو افزود: صنعت آب و برق فقط وزارت نیرو نیست؛ مالکیت و مدیریت بیش از نیمی از نیروگاه های کشور توسط بخش خصوصی انجام می شود؛ یک مجموعه بزرگی از بخش دولتی و خصوصی کار می کنند تا آب و برق کشور تامین شود.
چیت چیان، سدسازی ، احداث تصفیه خانه ، توسعه شبکه های جمع آوری فاضلاب، آب رسانی به روستاها و ... را از جمله اقدامات صنعت آب و برق در دولت یازدهم عنوان کرد و گفت: در سال 1395 نزدیک به سه هزار روستا آبرسانی شد که این میزان از کل عملکرد 10 سال اخیر بیشتر بوده است.
وی با اشاره به اینکه از ابتدای امسال تاکنون بیش از 800 روستا آبرسانی شده است، گفت: به لطف الهی و برنامه ریزی های صحیح، صنعت آب و برق در دولت یازدهم نمره قابل قبولی گرفت.
چیت چیان در پاسخ به این سوال که توصیه شما به وزیر نیرو در دولت دوازدهم چیست؟ گفت: کارش را بداند و درست انجام دهد.

** افزایش 20 درصدی اوج مصرف برق در استان هرمزگان
وزیر نیرو درباره مصرف آب و برق در فصل تابستان و برنامه های این وزارتخانه برای گذر از اوج مصرف گفت: آنطور که اطلاعات هواشناسی نشان می دهد این هفته و هفته آینده احتمال افزایش دمای هوا وجود دارد؛ طبیعی است که با افزایش دما، مصرف آب و برق در کشور افزایش پیدا می کند.
چیت چیان ادامه داد: همه نیروگاه ها، ظرفیت های اجرایی و عملیاتی و دیسپاچینگ آماده هستند که موضوع تامین آب و برق را در این روزها مدیریت کنند.
وی با تاکید بر اینکه میزان افزایش مصرف از آنچه که پیش بینی شده بسیار پیشی گرفته است، گفت: در استان هرمزگان پیک برق امسال نسبت به اوج مصرف پارسال نزدیک به 20 درصد افزایش پیدا کرده و این میزان در کل دنیا سابقه نداشته است.

وی افزود: وقتی چنین وضعیتی پیش می آید، مصرف کنندگان و تامین کنندگان باید هماهنگی هایی در مسیر مدیریت مصرف داشته باشد.
وزیر نیرو گفت: ما انتظار نداریم یک شهروند خود را آزار دهد، بلکه انتظار داریم در مواقعی که آسیبی به رفاه و آسایش اش وارد نمی شود مصرف برق را کاهش دهد؛ به عنوان مثال از استفاده همزمان وسایل برقی خودداری کنند؛ مثلا اتو و ماشین لباس شویی و ... همزمان روشن نباشد؛ اگر نیازی به روشن بودن یک لامپ نیست، آن را خاموش کنند.
چیت چیان تاکید کرد: این موارد کمک می کند که ما در هیچ جای کشور کمبود برق نداشته باشیم و همه مردم بتوانند از این نعمت ها بهره مند باشند.

سلامت نیوز

روش‌های کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی

گزارش «فناوری‌های موردنیاز برای ارتقای بهره‌وری آب آبیاری» که به همت کمیسیون آب، محیط زیست و اقتصاد سبز اتاق ایران تهیه شده، روش‌های افزایش بهره‌وری آب و فناوری‌های این حوزه را معرفی کرده است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از خبرگزاری صدا و سیما؛ کمیسیون آب، محیط زیست و اقتصاد سبز اتاق ایران در گزارش اخیر خود با عنوان «فناوری‌هایموردنیاز برای ارتقای بهره‌وری آب آبیاری» به مشکل دیرینه کم‌آبی در کشور پرداخته است و تأکید دارد مصرف بیش از حد آب کشاورزی و عدم استفاده بهینه از منابع آبی موجود به عنوان چالشی جدی مطرح است.

در این گزارش به مهم‌ترین دلایل پایین بودن بهره‌وری آب در کشور اشاره شده است؛ طراحی نامناسب سیستم‌های آبیاری، نامناسب بودن روش آبیاری، مدیریت غیر صحیح آب در مزرعه، استفاده نکردن از بذر‌ها و ارقام اصلاح‌شده، استفاده از تجهیزات و لوازم نامناسب آبیاری، فقر آموزش و اطلاع‌رسانی به کشاورزیان، ضعف در مدیریت اغذیه و مدیریت ضعیف مکانیزاسیون در عملیات داشت، کاشی و برداشت از این جمله هستند.

بر اساس مطالعه انجام شده افزایش بهره‌وری آب آبیاری به همراه کاهش مصرف آب در اراضی کشاورزی برای مقابله با مسئله کم‌آبی یک ضرورت است.
در این بخش علاوه بر توجه به فناوری‌های روز دنیا، طراحی مناسب سیستم‌ها آبیاری، انتخاب مناسب روش آبیاری، مدیریت صحیح آب در مزرعه، استفاده از بذر‌ها و ارقام اصلاح شده، استفاده از تجهیزات و لوازم مناسب آبیاری و آموزش و اطلاع‌رسانی به کشاورزان نیز مورد تأکید قرار می‌گیرد.
کمیسیون آب اتاق ایران در این اقدام پژوهشی سعی دارد روش‌ها و تکنیک‌های روز دنیا برای بهبود وضعیت بهره‌وری آب را معرفی کند.
در واقع پایداری در ارتقای بهره‌وری آب از اهمیت بالایی برخوردار است. پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی استفاده از فناوری‌های ارتقای بهره‌وری آب باید مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.
در جمع‌بندی این گزارش بر ضرورت بررسی پایداری استفاده از فناوری‌های ارتقای بهره‌وری آب تأکید شده و ضمن اشاره به لزوم کنترل کیفی لوازم آبیاری، استفاده از بذرهای اصلاح شده در افزایش بهره‌وری آب، موضوعی مهم و اساسی شناخته شده است.
مصرف ۹۲ درصد‌ی آب کشور در بخش کشاورزی صحت ندارد

صرفه جویی حداکثری مصرف آب از موارد مهم در تدوین برنامه ششم توسعه و اقتصاد مقاومتی برای بخش کشاورزی است، اما بخش مورد نظر به دلیل نبود آمار و اطلاعات کافی همیشه به مصرف بالای آب کشاورزی در کشور متهم است.
سید محمد موسوی مدیر گروه پژوهشی و برنامه ریزی موسسه پژوهش‌های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهاد کشاورزی در پاسخ به این پرسش که آیا مصرف ۹۲ درصد‌ی آب کشور در بخش کشاورزی صحت دارد، افزود: تاکنون هیچ مدرک و سند علمی معتبر این اظهار نظر را اثبات نکرده است.
وی در ادامه اظهارداشت: طبق برآورد کارشناسان موسسه تحقیقات آب و خاک کشور ۶۰ تا ۶۵ درصد آب کشور سالانه در بخش کشاورزی به مصرف می‌رسد.
مدیر گروه پژوهشی و برنامه ریزی موسسه پژوهش‌های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهاد کشاورزی گفت: این براورد طبق آخرین تکنولوژی‌های موجود، تصاویر ماهواره ای، محاسبه تبخیر و تعرق گیاهان و فضای سبز موجود در کشور انجام شده است.
وی افزود: با توجه به تغییر اقلیم و خشکسالی تمامی تلاش‌ها باید به سمت صرفه جویی حداکثری منابع آب موجود در مملکت معطوف شود.
موسوی اضافه کرد: به عنوان نمونه وزارت جهاد کشاورزی در عین اینکه برای خوداتکایی یا خودکفایی گندم تلاش می‌کند همزمان در حد قابل ملاحظه‌ای سطح زیر کشت این محصول را در کشور کاهش داده است.
وی گفت: وزارتخانه مربوطه در عمل سیاست صرفه جویی در مصرف آب کشاورزی را با تاکید بر بهره وری عوامل تولید در پیش گرفته است.
مدیر گروه پژوهشی و برنامه ریزی موسسه پژوهش‌های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهاد کشاورزی افزود: خوشبختانه با اجرای این راهبرد تولید محصول گندم به رغم کاهش سطح زیر کشت در کشور روند صعودی داشته است.
وی یادآور شد: این وزارتخانه به جهت صرفه جویی و ارتقای بهره وری آب در بخش کشاورزی توسعه شبکه‌ها و سامانه‌های نوین آبیاری را در سطح کشور به شدت دنبال‌
می‌کند.

علی کیانی راد معاون پژوهشی موسسه پژوهش‌های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهاد کشاورزی هم در برنامه «چشم انداز» رادیو اقتصاد گفت: تامین امنیت غذایی در اسناد بالا دستی، اصل سوم و چهل و سوم قانون اساسی، سند چشم انداز ۱۴۰۴، سیاست‌های کلی نظام در بخش آب، کشاورزی، سلامت و بهداشت مورد تاکید قرار گرفته است.
وی در پاسخ به این جمله که برخی‌ها می‌گویند «برای تامین امنیت غذایی چه لزومی دارد که به بحث خودکفایی توجه شود با واردات هم می‌توان به این مهم رسید» افزود: متاسفانه این اشتباه برداشت در سطح عامه مردم و حتی در برخی از رده‌های برنامه ریزی، تصمیم گیری و سیاست گذاری در کشور وجود دارد.
معاون پژوهشی موسسه پژوهش‌های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهاد کشاورزی در ادامه ضمن اشاره به ایجاد شورای عالی سلامت و امنیت غذایی بر اساس برنامه ششم توسعه اظهار داشت: وظیفه این شورا سیاست گذاری، برنامه ریزی، پایش و نظارت بر شاخص‌های سلامت و امنیت غذایی در جامعه است.

 سلامت نیوز

واگذاری میلی منابع ملی

واژه جنگل در ایران، مترادف با جنگل‌های شمال است اما جنگل‌های ایران تنها هیرکانی، ابر، دو هزار، ناهارخوران، چالوس و... نیست که تمامی توجه مردم و مسئولان به حفاظت از این مناطق است و از حال و روز دیگر جنگل‌های ایران بی‌خبر هستند. یکی از این جنگل‌های فراموش‌شده، زاگرس است که بیش از 40 درصد جنگل‌های کشور و 11 استان را در خوی جای داده است.

زاگرس، مخمل سبزی که در میانه ایران رخ نمایی می‌کند و زندگی را به یک میلیون و نیم زاگرس‌نشین هدیه داده، نفس‌اش به‌شماره افتاده است. تغییرکاربری جنگل به باغ و مزرعه، راه‌سازی و ایجاد خطوط انتقال گاز، انتقال آب از رودخانه‌های زاگرس، تجارت سیاه زغال و آتش‌سوزی که به‌دست انسان‌ها انجام می‌شود درکنار کاهش نزولات جوی، نفس زاگرس را بریده است. براساس آمار، یک میلیون و سیصد هزار هکتار از جنگل‌های زاگرس تنها درهفت سال گذشته تخریب شده است.

امان از آتش‌سوزی، تغییرکاربری

مدیر طرح حفاظت از زاگرس به «قانون» درباره وضعیت این جنگل‌ها گفت: «از سال 88 تاکنون که سازمان حفاظت محیط‌زیست، رصد بر جنگل‌های زاگرس را برعهده گرفته است، آتش‌سوزی، انحراف سرشاخه‌های آب، تغییرکاربری و خشکسالی موجب از بین رفتن درحدود یک میلیون و سیصد هزار هکتار از عرصه جنگلی زاگرس شده است. این میزان از جنگل‌های زاگرس تنها به‌دلایلی که عنوان شد، از بین رفته و دلایل دیگری همچون کرم چوب‌خوار و آفت، جزو آن محسوب نمی‌شوند».

باغ‌هایی که در زاگرس می‌رویند

جنگل‌های زاگرس، آهسته آهسته درحال تبدیل شدن به مزارع و باغ‌ هستند. کشاورزان زاگرسی با شخم‌زدن جنگل‌ها، موجب ازبین‌رفتن آن‌ها شده‌اند. به‌گفته کارشناسان، شخم زدن سطح منابع طبیعی و جنگل‌ها سبب می‌شود تا قسمت‌های زیرین خاک در معرض جریان هوا قرارگرفته و رطوبت خود را از دست دهد که این مساله، موجب خشکی درختان و تخریب تدریجی جنگل‌های زاگرس خواهد شد. شیرین ابوالقاسمی درباره طرح‌های تغییرکاربری جنگل گفت:« جنگل‌زایی در ایران شروع شده و هر روز بر شدت آن افزوده می‌شود؛ براساس آمار در 70 سال گذشته، هفت میلیون هکتار از جنگل‌های زاگرس از بین رفته و درحال حاضر تنها پنج میلیون هکتار جنگل باقی مانده است. بسیاری از وزارتخانه‌ها با تصمیمات غیرکارشناسی، موجب از بین رفتن هزاران هکتار از این جنگل‌ها شده‌اند. به‌عنوان مثال، جهادکشاورزی در جنگل‌های زاگرس به‌صورت مجانی زمین و آب در اختیار کشاورز و باغدار قرار می‌دهد که به کشاورزی بپردازند. درخت بلوطی راکه عمر 500 سال می‌کند و ریشه در آب دارد و نیازی به آبیاری ندارد قطع می‌کنند، جنگل را به باغ تغییر کاربری می‌دهند و در آن درخت سیبی می‌کارند که عمر نهایت 15 ساله دارد و برای تولید یک کیلو ی آن 840 لیتر آب نیاز است. تمامی این فجایع، تحت عنوان «معیشت مردم» انجام می‌شود. حال پرسش این است که این، چه معیشتی است که طبیعت را به تاراج ببریم و محصولی تولید کنیم که صرفه اقتصادی نداشته باشد که در نهایت یک معیشت ناپایدار بیش نیست».

جنگل‌های سوخته ،دیگر احیا نمی‌شوند

یکی دیگر از عوامل نابودی زاگرس، آتش‌سوزی جنگل‌ها در فصول گرم سال است. هرساله شاهد آتش‌سوزی‌های بسیاری در جنگل‌های زاگرس و از بین رفتن صدها هکتار جنگل در اثر آتش‌سوزی هستیم.

« به‌گفته رییس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، به‌طور معمول 70 درصد آتش‌سوزی‌های کشور در جنگل‌های زاگرس رخ می‌دهد».

مدیر طرح حفاظت از زاگرس با اشاره به آتش‌سوزی در این جنگل‌ها گفت:« آتش‌سوزی بلای جان زاگرس شده است؛ چراکه امکان احیای برخی از این جنگل‌ها دیگر وجود ندارد. برخی از جنگل‌های زاگرس به‌دلیل قرارگیری در کمربند خشک ایران،ابتدا باید به‌شکل مرتع احیا شوند که حداقل 50 سال زمان نیاز دارد و متاسفانه باید گفت تنها در برخی از مناطق، می‌توانیم مرتع داشته باشیم و دیگر خبری از جنگل نیست زیرا احتمال رشد بلوط در کمربند خشکسالی، صفر درصد است».

تجارت زغال، بخت زاگرس را سیاه کرد

کاهش نزولات جوی، برداشت بی‌رویه آب و انسان، عوامل مرگ تدریجی جنگل‌های زاگرس هستند. این جنگل‌ها درحالی به‌دست انسان‌ها تخریب می‌شوند که نظارت مسئولان به‌اندازه‌ای ضعیف است که می‌توان گفت نظارتی وجود ندارد.

یکی از تجارت‌های پرسودی که پای انسان‌ها را به نقاط بکر زاگرس باز کرده، تجارت زغال است. زغال‌گیری همچون آفت کرم‌ چوب‌خوار به‌جان زاگرس افتاده است. بارها خبر اکتشاف محموله‌های زغال رادر زاگرس شنیده‌ایم اما این بازی اکتشاف همچنان ادامه دارد. طبق قانون تهیه، حمل‌ونقل و استفاده از درختان برای درست کردن زغال ممنوع است. پایان دادن به تجارت سیاه زغال در زاگرس مستلزم فرهنگ‌سازی، آگاهی بخشی، اطلاع رسانی و همچنین ایجاد معیشت‌های جایگزین برای جوامع محلی است. شنیده‌ها حاکی از آن است که بخش عمده‌ای از زغال‌های درختان زاگرس در رستوران‌ها و مجتمع‌های تفریحی بین‌راهی و ... مورد استفاده قرار می‌گیرد.

قطع درختان برای راه‌سازی و انتقال گاز

توسعه ناپایدار، یکی دیگر از دلایل تخریب زاگرس است. هزاران درخت برای احداث جاده یا خطوط انتقال گاز قطع می‌شوند. در چند سال اخیر شرکت‌های خطوط انتقال نفت و گاز در تمامی بخش‌های زاگرس به تخریب جنگل‌ها مشغولند و سازمان محیط زیست به‌تنهایی توان مقابله با آن‌ها را ندارد. خطوط انتقال گازعلاوه‌بر اینکه طبیعت بکر و دست‌نخورده زاگرس را نابود می‌کند، به‌دلیل گرد و غبار ناشی از انفجارها باعث خشکیدگی درختان نیز می‌شود.

زاگرس درحال پیر شدن است

پیری، معضلی است که به‌تازگی به لیست مشکلات جنگل‌های زاگرس افزوده شده است. براساس تحقیقات انجام شده، پدیده پیری درختان به‌خاطر عواملی مانند حمله آفات و خشکسالی‌های متوالی، ریزگردها و... رخ داده که انسان در به‌وجود آمدن آن تاثیر زیادی داشته است. پیر شدن زاگرس، پیامدهای منفی بسیاری برای این جنگل‌ها دارد. شاید خطرناک‌ترین آن‌ها ، نزدیک شدن تاریخ مرگ زاگرس است. حال پرسش این است درصورت مرگ زاگرس آیا جایگزین مناسبی برای این منبع غنی طبیعی وجود دارد.

منبع:قانون

کوچه بن بست گردشگری در جنگل

لیلا مرگن:

گردشگری بی‌قاعده بلای جان جنگل‌های کشور شده است. گردشگری که در دنیا نسخه‌ای شفابخش برای جلوگیری از برداشت‌های مستقیم نظیر قطع درخت و کسب درآمد با این شیوه بود، در ایران به بلایی تبدیل شده که دهیاران و استانداران را می‌آزارد. ارفع‌ده یکی از آن نقاط گردشگری است که به دلیل جاذبه‌های طبیعی و نزدیکی به دو مرکز استان یعنی ساری و تهران، هدف گردشگری خوبی است. اما جذب گردشگر خرج روی دست دهیاری این روستا گذاشته و مردم محلی را با تلی از زباله روبرو کرده است. کسب درآمد از محل اخذ ورودی هم پیچ و خم‌های خاص قانونی را دارد که سبب می‌شود، متولیان ده، از خیر آن بگذرند. نتیجه اینکه جمعه گذشته مردم ارفع‌ده به صورت خودجوش کمر همت به پاکسازی روستای خود بستند تا شاید گردشگران بیاموزند که نباید زباله‌های خود را در طبیعت رها کنند.

ارفع‌ده خیلی دور نیست. نزدیک به دو ساعت از تهران فاصله دارد. اگر سوار ماشین‌های قائمشهر شوید، باید در چاپارخانه، کمی آن‌ طرف‌تر از پل ورسک، از ماشین پیاده شده و مسیر ارفع ده که در ارتفاع ۱۵۰۰ متری از سطح دریا واقع شده است را در پیش بگیرید. ارفع ده روستایی بر روی دامنه‌های البرز است. از پایین جاده اصلی فیروزکوه در ۷۰ کیلومتری قائمشهر و ۳۰ کیلومتری پل سفید و در مسیر فرعی راه ارتباطی تهران به مازندران قرار گرفته است. روستایی است بر روی دامنه‌های رشته کوه البرز که وقتی از پایین جاده به آن نگاه می‌کنید متوجه جاده پر پیچ و خم، غیر استاندارد و نیمه آسفالت شده‌ای که شما را به روستا می‌رساند، نمی‌شوید. جاده در دوران احمدی نژاد آسفالت شده است. اگرچه ارفع ده یکی از روستاهای شهرستان سواد کوه است اما در پایین جاده اصلا احساس نمی‌کنید که در حال سفر به روستایی جنگلی، آن هم در دل جنگل‌های هیرکانی هستید. در کنار جاده فیروزکوه، جز خشکی و چند درخت گز چیز دیگری قابل مشاهده نیست. هرچه پیچ‌های جاده را پشت سر می‌گذاری، سر و کله درختان هیرکانی پیدا می‌شود. بعد از روستا هم پوشش متراکمی از درختان جنگلی را می‌توانید مشاهده کنید. تک درختانی در میان پوشش سبز دامنه‌های کوه دچار خشکیدگی شده‌اند. شاهرخ جباری ارفعی، عضو شورایعالی جنگل که به تازگی بازنشسته شده است، توضیح می‌دهد که درختان خشک شده راش‌هایی هستند که به دلیلی نامعلوم خشک شده‌اند. قصد دارد به کمک گیاهپزشکان، برای گردوهای دست کاشت ارفع‌ده و راش‌هایی که به طور کامل خشک شده‌اند، نسخه‌ای بیابد. به من می‌آموزد که چگونه از دور نوع گونه‌ها را تشخیص دهم. توضیح می‌دهد که درختانی که پس از وزش باد، سطح زیرین برگ‌های آنها براق و سفید به نظر می‌‎رسند، بلوط هستند. به اعتقاد جباری، ارفع‌ده از پای کوه تا خود روستا دارای سه نوع آب و هواست. در پای کوه شاهد آب و هوای بیابانی و ظهور عناصر گیاهی نظیر گز هستیم و در روستای ارفع‌ده، آب و هوا نیمه مرطوب شده و درختان جنگلی هیرکانی ظاهر می‌شوند. وی مردم روستا را هم به چند دسته تقسیم می‌کند. به اعتقاد این عضو شورایعالی جنگل، مردم روستا به گروه جنگل‌نشینان بومی (که از دیرباز در روستا ساکن بوده‌اند)، خوش نشینان مولد (که در شهر ساکن بوده و در روستا باغ داشته و به تولید محصولات کشاورزی مشغول هستند)، خوش‌نشین (جمعیتی که تولید ندارد و روزهای آخر هفته و یا در تعطیلات در منازل خود در روستا ساکن می‌شوند) و ویلانشینان شهری، تقسیم می‌شوند.

گردشگرانی که تغییر می‌آفرینند

روستا بافت خود را حفظ نکرده است. در لابه‌لای خانه‌هایی که ویلانشینان شهری و جمعیت خوش‌نشین با مصالح کاملا به روز و شهری یعنی سنگ مرمر و تیرآهن و غیره ساخته‌اند، چند خانه روستایی چوبی و گلی هم دیده می‌شود. در روستای ارفع‌ده، حتی کسانی هستند که بر خلاف قوانین، خانه‌ای چهار طبقه ساخته‌اند. در جمعه‌ای که مردم تصمیم گرفته‌اند زباله‌های ده را جمع کنند تا شاید گردشگران بیاموزند که در زمان استفاده از طبیعت چگونه با آن برخورد کنند، سیل گردشگر به سمت ارفع‌ده سرازیر شده‌ است. ماشین‌هایی با مدل‌های مختلف در هر گوشه‌ای از روستا پارک شده و صدای دست و شادی خوش نشینانی که احتمالا با دوستان خود آخر هفته را در ارفع‌ده می‌گذرانند، به گوش می‌رسد. اما مردم روستا که در مسجد ده دور هم جمع شده‌اند، متحد می‌شوند که زباله‌های گردشگران، به ویژه پلاستیک‌ها را از دل طبیعت جمع کنند. دسته‌های داوطلب جمع‌آوری زباله در سطح روستا توزیع شده و کوچه به کوچه، گذرگاه به گذرگاه از زیر آقطی‌های رشد کرده در بستر مسیرها و کنار دیوارها، انبوهی از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی را جمع می‌کنند. بهرام قبادی دهیار ارفع‌ده در پاسخ به اینکه زباله‌های جمع‌آوری شده را به کدام نقطه منتقل می‌کنید، از کمبود منابع مالی برای ساماندهی زباله‌های این روستا خبر می‌دهد. به گفته وی زباله‌‎ها ماهانه ۵۰۰ هزار تومان خرج روی دست ده باقی می‌گذارد زیرا هفته‌ای یکبار و در مواقع پر ترافیک گردشگر دو بار، یک ماشین جمع‌آوری زباله از رودبار آمل به این منطقه اعزام شده و زباله‌ها را با خود می‌برد. البته از آنجا که در شمال همواره با مشکل دفع زباله مواجه هستیم، احتمالا زباله‌های ارفع ده را به جنگل دیگری منتقل می‌کنند!

دهیار ارفع‌ده بر این باور است که ۵۰ درصد زباله‌های روستا به‌وسیله گردشگران تولید می‌شود اما اگر آنها بخواهند برای جبران کسری بودجه، از گردشگران ورودی بگیرند، باید هفت خوان رستم را طی کنند. اول باید با شورای بخش مرکزی هماهنگ کنند، این شورا نیز باید در کمیته انطباق، درخواست‌ها را مطرح کرده و در صورت موافقت با این تصمیم، دهیاری باید سرویس بهداشتی و خدمات متنوع دیگر برای گردشگران در نظر بگیرد تا بتواند به ازای ورود هر گردشگر، ورودی ناچیزی اخذ کند.

به اعتقاد قبادی ارفع‌ده جاذبه‌های زیادی دارد. چشمه‌های مختلف، امامزاده و جنگل مشرف به روستا بسیار جذاب هستند اما شیب ملایم کوه ارفع‌ده که حتی یک بچه ۱۰ ساله هم می‌تواند آن را بپیماید، جاذبه‌ای است که می‌تواند خانواده‌ها را به این روستا بکشاند.

وی درباره میزان مراجعه گردشگران به روستا می‌گوید: "در زمستان هر هفته ۳۰ خانوار و در فصول پر تردد، ۲۰۰ خانوار به روستا مراجعه می‌کنند. آخر هفته‌ها حتی در زمستان هم ارفع‌ده شلوغ بوده و پذیرای گردشگران است".

نگرانی از تغییر فرهنگ روستا

کوهنوردان از امنیت ارفع‌ده راضی هستند. آنها می‌گویند که وقتی ماشین را در ده رها کرده و به قله می‌روند، مطمئن هستند که هیچ آسیبی به ماشینشان وارد نخواهد شد. تعدادشان هم چندان کم نیست. انگیزه‌شان از حضور در منطقه و صعود به قله ارفع‌کوه، استفاده از فضای جنگلی زیبای مسیر است. تعداد گردشگران ارفع ده زیاد است. گروهی از گردشگران به جای صعود به قله اقامت در کنار چشمه‌های این روستا را انتخاب می‌کنند. اما با وجود رضایت گردشگران، مردم روستا نگرانی‌هایی دارند. آنها که از شیوه پوشش گردشگران و عدم رعایت شئونات توسط آنها راضی نیستند، نگرانند که فرهنگ روستا آسیب ببیند. پرویز جهانگیری یکی از روستاییانی است که در شهر ساکن است و مثل بسیاری از جوانان سه دهه پیش، روستا را ترک کرده و در نقطه‌ای دیگر ساکن شده است اما سرزمین پدری را هم رها نکرده است. وی بخشی از زمین‌های خود را با استفاده از آب چشمه نزدیک به این زمین، با در نظر گرفتن حق‌آبه حیات وحش گردو کاری کرده و قصد دارد در ملک پدری خود، گردشگر بپذیرد اما حاضر نیست هر گردشگری را به خانه خود راه دهد زیرا با هنجار شکنی‌های رایج مخالف است.

به اعتقاد وی عدم رعایت اصول توسط گردشگران، برای روستا معضلاتی را ایجاد کرده است و دلیل این مسئله نیز فراهم نشدن زیرساخت‌های لازم برای توسعه گردشگری است.

مردم روستای ارفع‌‎ده با خشک شدن چشمه‌های متعدد روستا راهی به جز توسعه گردشگری برای کسب درآمد ندارند اما از آنجا که نقشه راهی در دست آنها نیست، نمی‌دانند چگونه باید با این صنعت درآمدزا اما مخرب در ایران، کنار بیایند. شاهرخ جباری ارفعی می‌گوید: جنگل‌های ارفع‌ده دارای طرح‌های جنگلداری غیر تولیدی بوده است. طرح‌ها توسط دارویش خانلری نوشته شده است اما هیچ‌گاه مجری برای این طرح‌ها پیدا نشده است. وی نیم نگاهی هم به مشکلات روستای کمر پشت که درست رو به روی ارفع ده بر روی دامنه‌های البرز و در آن سوی جاده واقع شده دارد و بیان می‌کند: معدن فلوئورین نزدیک این روستا، غار اسپهبد خورشید به عنوان یک جاذبه گردشگری را به شدت تهدید کرده و بر گردشگری منطقه تاثیرگذار است. وی می‌گوید: بر اساس قانون، غارها ۵۰۰ متر حریم دارند اما این حریم توسط صاحبان معدن فلوئورین روستای کمرپشت رعایت نشده است.

با گذشت زمان، خورشید به تدریج به وسط آسمان نزدیک می‌شود و قرار پاکسازی روستا هم ساعات پایانی خود را طی می‌کند. طبق قرار قبلی، روستاییان تا ظهر روز جمعه زباله‌های گردشگران را جمع‌آوری و در مقابل مسجد روی هم انباشتند. حاصل این تلاش نیم روزه، یک وانت آبی مملو از زباله‌هایی بود که مردم نمی‌دانستند بهتر است آنها را بسوزانند و یا در انتظار ماشین حمله زباله رودبار، زباله‌ها را در گوشه‌ای از روستا باقی گذارند.

منبع:ایانا

راه فروبسته آب؛ بحران یا ورشکستگی/معیار فالکن مارک، تخصیص آب کشاورزی ایران را دچار چالش کرده است/امنیتی کردن مسئله آب، گفتمان ملی را تعطیل می‌کند

لیلا مرگن:

ایران کشوری است که در کمربند خشک جهان واقع شده و بخش عمده آن بیابانی است. هزاران سال است که این کشور با مسئله کمبود آب روبروست اما چندی است که استفاده از عبارت "بحران آب" در رسانه‌ها و مجامع کارشناسی، شدت یافته است. کشوری که با اتکا به تکنولوژی قنات و با روش‌های سخت، آب استحصال می‌کرد و همواره با مسئله کمبود منابع آب روبرو بود، به یکباره در سال‌های اخیر به کشوری بحران زده تبدیل شد. این در حالی است که در آثار تاریخی ایران، استحصال آب به سختی مبارزه با شیر و خروج طعمه از دهان این حیوان معرفی شده است و آثار به جا مانده از گذشتگان نشان می‌دهد که ایران از صدها سال پیش، برای استحصال آب از راه‌های سریع و زودبازده، بهره نمی‌بردند. متاسفانه در کشوری که با گوشت و پوست و استخوان خود کم آبی را درک کرده و از هزاران سال پیش برای مبارزه با این رویه راهکارهایی داشته است، به یکباره با تکیه بر راهکارهایی که شاید منطبق بر فرهنگ و شرایط اقلیمی ایران نبود، در وادی پا گذاشت که مدیریت منابع آبش را از حالت پایداری خارج کرد. ورود تکنولوژی چاه‌های عمیق و پمپ آب، قنات‌ها را به حاشیه راند و برداشت پایدار از منابع آب نیز به دست فراموشی سپرده شد به نحوی که امروز ۶۰۹ دشت بحرانی و ۳۵۰ دشت ممنوعه روی دست کشور باقی گذاشته شده است. منابع آب سطحی نیز با اجرای طرح‌های مختلف انتقال و غیره وضعیت مطلوب‌تری از آب زیرزمینی ندارند و بسیاری از تالاب‌های کشور خشک شده یا در معرض تهدید هستند. برای بررسی ابعاد و دلایل پیدایش شرایط کنونی میزگردی با حضور محمد حسین عمادی مشاور سازمان ملل و وزیر جهاد کشاورزی، کاوه مدنی، استاد امپریال کالج لندن و علی میرچی استادیار منابع آب دانشگاه تگزاس در ال پاسو برگزار شد. در این میزگرد به ابعاد مختلف مسئله آب در ایران پرداخته شد و از آنجا که مباحث متعددی در آن مطرح شد، مطالب را به بخش‌های مختلف تقسیم کردیم. نخستین بخش از سخنان این کارشناسان بین‌المللى در حوزه آب و کشاورزی در زمینه وضعیت منابع آب ایران را در ادامه می‌خوانیم:

آیا ایران دچار بحران آب است؟

مدنی: شاخص‌هایی که بسیاری از متخصصان ایرانی برای تشخیص بحران آب از آن استفاده می‌کنند تا بدانند که بحران داریم یا خیر، شاخص‌هایی نظیر فالکن مارک و میزان برداشت از منابع آب تجدید شونده است. این شاخص‌ها جزو شاخص‌های متعددی هستند که در زمینه بررسی وضعیت منابع آب وجود دارند. بر اساس این گونه شاخص‌ها اگر بیش از میزان معینی از منابع آب تجدید شونده یک کشور برداشت شود یا میزان سرانه آب موجود از حدی کمتر شود، آن کشور دچار شرایط وخیم یا ویژه می‌شود. البته این شاخص‌ها تنها پیشنهاد شده و هیچ قطعیتی درباره آنها وجود ندارد. در واقع در تفسیر این شاخص‌ها کلمه Critical که معانى متفاوتی دارد استفاده شده است. در فارسی "بحرانی" ترجمه شده است. با تکیه بر این گونه شاخص‌ها به این استدلال می‌رسند که ما بحران داریم. مسئله دیگر این است که ایران اولین کشور دنیا در میزان استفاده از آب‌های تجدید شونده معرفی می‌شود و گفته می‌شود که بعد از ایران، مصر در رتبه بعدی قرار می‌گیرد. این‌ها همه اشتباه است. میزان مصرف آب تجدیدشونده در برخی کشورها خیلی بیشتر است زیرا آنها یاد گرفته‌اند آب را بچرخانند. مثلا کشوری وجود دارد که ۶ برابر منابع تجدید شونده خود یا ۶۰۰ درصد منابع آب خود را برداشت می‌کند چون میزان بازچرخانی آب در این کشور معجزه و باورکردنى نیست. شاخص فالکن مارک و شاخص‌های مشابه در ایران معیار تصمیم‌گیری ما شده است اما این شاخص دقت و قدرتش به اندازه همان معیاری است که جنجال‌های تخصیص آب به بخش کشاورزی در ایران را ایجاد کرده است. می‌گوییم ۹۰ درصد آب ایران به بخش کشاورزی اختصاص می‌یابد. هزار تا تصمیم بر پایه این عدد گرفته می‌شود اما هیچ اطلاعاتی در این عدد نهفته نیست. حرف زدن راجع به بحران از مسیر شاخص فالکن مارک اشتباه است و این شاخص برای تعریف بحران ساخته نشده است.

در فرهنگ ما بحران معنی وخامت می‌دهد اما از نظر عملی بحران به معنی یک شرایط حدی است که پیش‌بینی می‌شود در یک زمان و مکانی اتفاق افتد اما ما نمی‌دانیم که کی و کجا بحران رخ می‌دهد. در زمان وقوع بحران، با ارائه راهکارها یا می‌توان شرایط را به قبل باز گرداند و یا اینکه در حل مشکل شکست می‌خوریم. برای تشریح بهتر مسئله مثالی می‌زنم. هفته گذشته فردی با چاقو در متروی تهران به فرد دیگری حمله می‌کند. شرایط بحرانی می‌شود، جلوی ورودی‌ها را می‌بندند و به غلط یا درست، ضارب کشته می‌شود. با کشته شدن ضارب بعد از چند دقیقه شرایط به حالت عادی باز می‌گردد. مثال دوم شرایط پلاسکو است. بعد از ریختن ساختمان و از بین رفتن آتش نشان‌ها بحران تمام شد. در هر دو مثال نمی‌دانستیم بحران در چه زمان و مکانی رخ می‌‎دهد اما احتمال آن منتفی نبود. در مثال اول یعنی در مترو با حل بحران به شرایط عقب بازگشتیم و در مثال دوم یعنی ساختمان پلاسکو، در حل بحران شکست خوردیم. در ایران سال‌هاست که از بحران سخن می‌گوییم. خود من برای اولین بار در سال ۸۱ درباره بحران آب مطلب نوشتم اما اگر از آن زمان تا کنون بحران ادامه یافته است، به اشتباه از این کلمه استفاده می‌کنیم. تصور می‌کردم عمر کلمه بحران آب در ایران کمتر از ۲۰ سال است. اخیرا فیلم سازی آرشیو فیلم‌های آبی قبل از انقلاب را استخراج کرده بود و دیدم که در دهه‌های قبل از انقلاب هم از کلمه بحران استفاده شده است. به نظر من از کلمه بحران درست استفاده نکرده‌ایم. ما این کلمه را لوث کرده‌ایم. به همین دلیل با شنیدن کلمه بحران احساس شرایط حدی نمی‌کنیم. بحران همه را باید بسیج کند و جامعه را وادار به نشان دادن عکس‌العمل کند. وقتی داعش به مجلس حمله می‌کند، کل شهر باید عکس‌العمل نشان دهد. با یک واکنش جمعی باید این مسئله حل شود اما اصلا درباره آب واکنش جدی نداریم. بحران بار روانی دارد. استفاده مکرر از کلمه بحران این بار روانی را از آن گرفته است و این روند جامعه را به سمت افسردگی می‌برد. استفاده مکرر از کلمه بحران سبب شده است که اگر از این به بعد بگوییم آب نیست، دیگر کسی واکنش نشان نمی‌دهد.

اخیرا به این نتیجه رسیده‌ام که یک ایراد فلسفی دیگر نیز به مسئله بحران آب در ایران وارد است. همواره برای آب از کلمه بحران استفاده می‌کنیم و از برگشت به شرایط قبل هم صحبت می‌کنیم. به واقع ما در انکار شکست، زندگی می‌کنیم. همواره امیدواریم که شرایط بهبود یابد. یعنی امیدواریم دریاچه ارومیه نجات پیدا کند. آب به هورالعظیم بازگردد و یا گاوخونی احیا شود. آب یزد تامین شود و همه مسایل حل شود. در واقع همه نگاه‌های ما به سمت حل مشکل است. اما اگر بپذیریم شکست خورده‌ایم، نگاهمان متفاوت می‌‎شود و به درجه‌ای از شعور و فهم می‌رسیم و خود را با شرایط جدید تطبیق می‌دهیم. بررسی می‌کنیم که در رسیدن به این شرایط چه اشتباهاتی مرتکب شده‌ایم و یاد می‌گیریم که این اشتباهات را اصلاح کنیم. خود را با شرایط جدید تطبیق داده و قول نادرست به مردم نمی‌دهیم. محیط زیست و طبیعت مسخره ما نیست که هر جوری دلمان خواست به آن ضربه بزنیم و بگوییم که این اشتباهات را اصلاح می‌کنیم. به همین دلیل است که من اخیرا در مقالات و صحبت‌های خودم در مورد وضعیت آب ایران از عبارت ورشکستگی آبی استفاده می‌کنم.

عمادی: بحران را می‌توان دو گونه تعریف کرد. بحران یک تعریف سیاسی -مدیریتى و یک تعریف آکادمیک و علمی دارد. در عالم سیاست، بحرانى شدن یک مقوله این اجازه را به مدیران و سیاستگذاران می‌دهد که تصمیم‌گیرى را وارد فاز ویژه کرده تا اختیارات و امکانات بیشترى را بکار ببرند تا یک مشکل لایتحمل را برطرف کند. در عالم عقلانیت علمى بحران به شرایط ناپایدارى گفته می‌شود که ادامه آن امکان‌پذیر نبوده و باید معادله عوامل تاثیر گذار به سمت تعادل مجدد تغییر نماید. با این تعریف، نمی‌توان وضعیت ایران در بخش آب را بحرانی اعلام کرد. اما با تعریف سیاسی میتوان. در ایران این مسئله را به قدری بزرگ و لایتحمل جلوه میدهیم تا آنرا وارد فاز بالاتر تصمیم گیرى کنیم که آنهم به پاسکاری بین دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها آن هم براى تعیین مقصر و تسویه حساب جناحى تبدیل می‌شود. این رفتار بسیار خطرناک است. اخیرا رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس اعلام کرده است که آب یک مسئله بحرانى و امنیتی است. وقتی بحث آب به سمت امنیتی شدن سیر میکند ممکن است اهمیت بیشترى پیدا کند اما پرونده آن از حوزه گفتمان ملى به سطح شوراهاى خاص و سیاسی و دربسته محدود میشود. در صورتیکه آب با زندگى و حیات روزمره همه شهروندان مرتبط میباشد و بدون تعامل فعال همه اقشار قابل درک و حل نمیباشد. در شرایط کنونی ایران برای حل بحران نیازمند یک فضای باز برای گفتمان هستیم. اگر به هر دلیلی، حتی به دلیل دلسوزی بیش از حد غلوآمیز یک مشکل را آن قدر بزرگ کنیم که و آن قدر جدی کنیم که بگوییم بحران است، بحران امنیت است و بحران امنیت ملی است، شرایطی با دست خود ایجاد کرده‌ایم که گفتمان و تعامل فعال تعطیل شود، در شرایط امنیتى و پلیسی فقط تعدادى معدود کارشناس معتمد حق اظهار نظر خواهند داشت. ترس من از این است که شرایطی ایجاد شود که بحث و گفتگو برای عبور از بحرانی که شناخت محدودى از آن داریم، بسته شود.

اما در جواب شما و ماهیت مقوله کنونى آب باید گفت که به دلیل تفکر ناصحیح مدیریت منابع و اجرای برنامه‌های اشتباه در بخش آب طی ۵۰ سال گذشته، ما در منابع آب به نسل فعلی و آینده بدهکار هستیم. میزان موجودی ما از تقاضایی که ایجاد کرده‌ایم، کمتر است و در نتیجه در شرایط بدهکار و یا بقولى در ورشکستگی به سر می‌بریم. بنابراین باید این مسئله را بپذیریم و اقدامات مناسب را شروع کنیم. هر کسی باید سهم خود را برای رفع مشکل بدهد. به عنوان مثال خیلی‌ها ورشکستگی صندوقهاى اعتبارى را نمی‌پذیرفتند و آن را انکار می‌کردند تا اینکه بانک به نقطه عدم پرداخت پول مردم رسید. با عدم پرداخت پول توسط بانک، مردم به خیابان‌ها ریخته و این مسئله به یک بحران تبدیل شد. اگر به حل مسئله به موقع پرداخته نمی‌شد، یک بحران اجتماعی، سیاسی و امنیتی به‌وجود می‌آمد اما وقتی همه پذیرفتند که اشتباه کرده‌اند، نتیجه نسبتا مطلوب به دست آمد. مدیران صندوق‌ها و بانک مرکزی و حتی سپرده گذارها به کوتاهى خود اذعان کردند و این شرایط را پذیرفتند که باید سهم خود را در ورشکستگی بدهند. اما اگر آن را به یک بحران امنیتى تبدیل کرده بودیم، هیچکس منتفع نمی‌شد و یک پرونده ننگین براى همه بجا می‌ماند. استفاده از کلمه بحران ممکن است یک بهانه و دلیلی برای عده‌ای شود که علمی و منطقی به قضیه نگاه نکنند و فضای گفتگوی علمی به قضیه بسته شود. بحران اصلی زمانی رخ می‌دهد که یک مقوله را به سمتی پیش ببرید که کسی حق گفتگو درباره آن را نداشته باشد. نسل ما و نسل پدران ما در ایجاد مشکلات آبی کشور سهیم بوده‌اند و باید هر کس سهم خود را پرداخت کند تا با قبول ریاضت از بدهى و افق مایوس کننده فعلی با همت همه خارج شویم.

با خروج از مرحله انکار و پذیرفتن شکست، باید در شرایط کنونی به سازگاری با شرایط خشک فکر کرد؟

مدنی: دلیلی که این مفهوم ورشکستگی آبی را اخیرا مطرح کردم این است که باید شکست را بپذیریم. در حال حاضر انتظارات ما از موجودی بیشتر است. یعنی تقاضا از عرضه بیشتر است. اگر به کسی که ورشکست شده است وام بدهید و ورشکستگی فرد را انکار کنید، منافع بیشتری نصیب شما می‌شود یا اینکه ورشکستگی فرد را بپذیرید؟

قطعا با پذیرش ورشکستگی فارغ از اینکه چه کسی مسئول است، می‌توان برای حل مسایل برنامه‌ریزی کرد. مشکل آب در ایران با افزایش عرضه این ماده حیاتی حل نمی‌شود. وقتی در انکار به سر می‌بریم متوجه این نکته نیستیم که تقاضای بیش از حد ما هم می‌تواند یکی از دلایل این ورشکستگی باشد. فکر می‌کنیم که این وضعیت یک شرایط حدی است و به خاطر طبیعت یا مدیریت چند نفر آدم، سدسازی ترکیه و غیره ایجاد شده است. در حالی که باید بپذیریم که ورشکسته هستیم و منابع نداریم. ورشکسته اولین کاری که می‌کند این است که باید برود و طلب‌های خود را پرداخت کند. طلبکاران را راضی کند. به طلبکاران بگوید که منابع مالی نداریم، بر اساس پولی که داریم یا همه با هم، این پول را قسمت می‌کنیم و به فعالیت خود ادامه می‌دهیم یا به قولی همه با هم بدبختی را تقسیم می‌کنیم. در شرایط کنونی ایران باید به جای اینکه به دنبال افزایش دارایی باشد، برای کاهش مصرف تلاش کند.

ما در ایران همچنان به دنبال مقصر ایجاد وضعیت فعلی هستیم. می‌خواهیم بدانیم کدام بخش مقصرتر از بقیه است. برخی کشاورزی را مقصر می‌دانند و گروهی نیز صنعت و شرب را مسئول وضعیت فعلی معرفی می‌کنند. آیا به راستی بخش کشاورزی را می‌توان مقصر اصلی ورشکستگی آبی ایران معرفی کرد؟

عمادی: باید همه بپذیریم که مقوله آب یک مسئله چند بعدی است. در زمان و جغرافیا مختلف، وضعیت منابع آبی تغییر می‌کند. در انگلستان کمتراز پنج درصد از منابع آبی خود را صرف کشاورزی می‌کنند. زیرا در طول سال با باران مناسب تمامى محصولات و مراتع آبیاری می‌شود لذا نیازى به استفاده از منابع سطحى و زیر زمینى آب نیست. اما از دیرباز هنر اصلی مردم ایران بر اساس نظر مردم شناسان و نوشته‌های سفرنامه‌ها در هنر و شاهکار"آب ورزی" بوده است. یزد به عنوان میراث فرهنگی ثبت می‌شود زیرا انسان‌هایی در وسط کویر با کمتر از هفتاد میلیمتر بارش توانسته‌اند تمدن چند هزار ساله ایجاد کنند مدیریت منابع آب و کنترل هوا و کشاورزی ایجاد کرده‌اند. بنابراین، بحث اینکه کشاورزی ما به منابع آب سطحی و زیرزمینی همواره وصل بوده است و بخشی از آب مورد نیاز از طریق قنات و بخشی هم منابع آب سطحی استحصال می‌شده است، یک مسئله بدیهی است. تولد کشاورزی ایران در بی‌آبی و استفاده بهینه از آب بوده است. اگرچه بعضی‌ها می‌گویند که ۹۰ درصد آب کشور به بخش کشاورزی اختصاص می‌یابد اما من می‌گویم حتی اگر ۹۵ درصد از آب کشور در بخش کشاروزی مصرف شود، این یک اتهام نیست این طبیعت کشاورزى ایران هست.

اما از نظر دیگر باید گفت که آب را از سه منظر می‌توان دید. آب براى شرب، آب براى معاش وتولید غذا و آب برای حفظ تعادل در محیط زیست. یعنی آب برای تامین نیازهای شرب، آبی که غذا و نان مورد نیاز مردم را تامین می‌کند و آبی که به محیط زیست داده می‌شود تا جلوی گرد و غبار را بگیرد. آب آشامیدنی اولویت اول کشورها را دارد. آب زراعی اشتغال ایجاد می‌کند و آب برای حفظ محیط زیست و جلوگیری از ریزگردها هم اهمیت دارد.

اما سهم بالذاتی که بخش کشاورزی در تاریخ و تمدن ایران از آب می‌برده است را به یکباره و یک شبه نمی‌توان زیر سئوال برد. کشاورزی ایران یک شبه به کشاورزی انگلیس تبدیل نخواهد شد. نه به دلیل تکنولوژی، بلکه به دلیل اقلیم ایران نمی‌توانیم به آب باران برای کشاورزی متکی باشیم. ما همواره به منابع آبی سطحی و زیرزمینی برای کشاورزی وابسته بوده، هستیم و خواهیم بود. یعنی حتی اگر آبیاری تحت فشار در تمام مزارع ایران ایجاد شود، به آب سطحی و زیرزمینی متصل خواهد بود و با اتکا به کشت دیم، نمی‌توانیم محصول کشت کنیم. کشت دیم در ایران به دلیل تبخیر و افزایش دما، هر روز محدودتر می‌شود. یافتن مقصر شرایط کنونی بین سه دستگاه اجرایی دولتی به یک دعوا و یک پینگ پنگ سه جانبه تبدیل شده است. بین وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و نیرو به همراه سازمان حفاظت محیط زیست بحث بر سر مسئله آب و یافتن مقصر ادامه دارد. تا زمانی که ما نپذیریم ورشکسته هستیم و همه مقصر هستند و هر کس باید سهم خود را در این شرایط بپذیرد، مشکلات حل نمی‌شود. حتی اگر در کشاروزی صرفه‌جویی هم بکنیم، این صرفه‌جویی به آب شرب تبدیل نخواهد شد. این یک اشتباه استراتژیک است که بسیاری از کسانی که می‌خواهند مشکل را انکار کنند، مرتکب می‌شوند. در حال حاضر هیچ کس مسئولیت بحران آب را نمی‌پذیرد. بحث آب را باید به مسئله‌ای منطقی تبدیل کرد که هر کس سهم و وظیفه خود در حل بحران را بداند و از این دعوا، اتهام زنی و توپ را به زمین هم انداختن بیرون آییم و بپذیریم بحران آب واقعیتی است که وجود دارد. نباید آن را انکار کنیم بلکه هر کس باید سهم خود را بپذیرد و برای حل مشکل وارد عمل شود.

میرچی: شرایط مختلفی در بروز مشکل دخیل است. خیلی وقت‌ها می‌شنوم که با تکیه بر آمارهای رسمی و با اشاره به اینکه ۹۰ درصد آب‎های کشور در بخش کشاورزی صرف می‌شود، این بخش را عامل بروز تمام معضلات آبی ایران معرفی می‌کنند. در حالی که همه بخش‌ها باید مسئولیت این قضیه را بپذیرند. زیرا در خیلی از موقعیت‌ها، بخش‌های مختلف کارکردهای متفاوتی دارند که نمی‌توان این کارکردها را ندیده گرفت. بنابراین درست است که راجع به آب به عنوان یک منبع مشترک در بین تمام بخش‌ها صحبت می‌کنیم اما آب شهری با توجه به کیفیت، بها و هزینه صرف شده برای تامین آن و مبالغ دریافتی از مشترکان، شرایط متفاوت‌تری نسبت به آب کشاورزی که به شکل ساده‌تر استحصال می‌شود و کیفیت آن کمتر است، خواهد داشت. در چنین شرایطی مهم است که مصرف کننده شهری و صنعتی نیز وظایف خود را بدانند. نیازهای آبی بخش‌های مختلف را به راحتی نمی‌توان با هم مقایسه کرد. مثالی که دکتر مدنی هم زیاد می‌زنند را در اینجا یادآوری می‌کنم. در شهر تهران، نمی‌توانیم بگوییم که ۹۰ درصد آب مصرف شده در حوزه جغرافیایی این شهر، به کشاورزی اختصاص می‌یابد. این اعداد در جغرافیاهای متفاوت با یکدیگر فرق داشته و کیفیت آب مورد نیاز در هر بخش نیز متغیر است. این تفاوت‌ها در شکل‌گیری وضعیت جدید منابع آبی و ورشکستگی آبی دخیل هستند. انتشار اخبار مختلف در زمینه قطعی آب در مناطق مختلف ایران نشان می‌هد که شرایط به مرحله‌ای رسیده که قادر به تامین آب شهری به عنوان اولویت اول تامین آب، نبوده‌ایم و در واقع تامین این آب نیز تحت تاثیر تبعات ناشی از اضافه برداشت و مصرف بیش از حد، قرار گرفته است. بنابراین باید دید که الگوهای رشد در مناطق مختلف به چه صورت پیش رفته و کجاها تقاضا از عرضه بیشتر شده است.

از مباحث مطرح شده می‌توان این گونه نتیجه گرفت که هر بخشی که آب گران‌تری مصرف می‌کند، در برابر صرفه‌جویی و مسایل مرتبط با کاهش تقاضای آب، مسئول‌تر است؟

میرچی: ما بهترین کیفیت آب، مرغوب‎ترین و گرانترین آب را به مصرف کننده شهری اختصاص می‌دهیم و این رفع مسئولیت بزرگی است که بگوییم ۹۰ درصد آب، در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و صرفا این بخش باید صرفه‌جویی انجام دهد. بهترین محصول منابع آب کشور در دست من مصرف کننده شهری قرار دارد و نمی‌توانم به هر شکلی که دلم می‌خواهد، منابع آب را مصرف کنم و خیالم راحت باشد که بخش دیگری مسئول معضلات آبی کشور است. مثالی در زمینه مصرف منابع آب می‌خواستم بزنم. بعد از هشت سال که به ایران آمدم در حالی که از دور مسایل مربوط به کم آبی در ایران را رصد می‌کردم، چهره تهران را با وضعیت کم آبی ایران متناسب ندیدیم. این همه سرسبزی و چمن در تهران نشان می‌دهد که ما مشکل آب شهری را درک نکرده‌ایم. آیا سیاست‌ها به نحوی بوده است که شهروند ما پیامی که راجع به وضعیت منابع آبی است، به درستی دریافت کند؟ آیا شرایطی فراهم کرده‌ایم که شهروندان متوجه عمق مطلب شود؟ روش‌های به کار گرفته شده در تهران متناسب با اقلیم ما هست یا نه؟ این به درک مسئله ورشکستگی آبی باز می‌گردد و اینکه بدانیم چه بخشی به چه میزان در شکل‌گیری این شرایط درگیر است. اگر ما همه اعتقاد داشته باشیم که تمام مشکل ما در بخش کشاورزی خلاصه می‌شود و نیازی نیست مدیریت آب شهری را بهبود دهیم، به نظر من نتیجه‌اش شهرهایی می‌شود که شباهتی به اقلیم اطراف خود ندارند. تهران در دامنه جنوبی البرز است. در قسمت شمالی باران‌های مناسب وجود دارد و رطوبت به دامنه کوه برخورد کرده و پوشش گیاهی متراکم ایجاد می‌کند اما تهران این گونه نیست. فضای سبز تهران شبیه اقلیمش نیست اما در آمریکا به مسئله تطابق اقلیم با فضای سبز شهری توجه جدی می‌شود. در شهر ال پاسو توجه به اقلیم یک پایه اصلاح مدیریت شهری بوده است. شهر ال پاسو باید شبیه اقلیمش باشد. این بسیار خطرناک است که همواره آب مورد نیاز گیاه را تامین کنیم و هر گیاهی به هر اندازه نیاز تبخیر و تعرق خود، آب در دسترس داشته باشد و شهر سرسبزی ایجاد کنیم در حالی که واقعیت‌های اقلیمی به ما این اجازه را نمی‌دهند.

منبع:ایانا

برای حل بحران آب فقط 5 سال زمان باقی مانده است

مشاور عالی وزیر جهاد کشاورزی با تاکید بر اینکه در زمینه آب 50 سال غفلت کرده‌ایم، گفت: برای حل بحران آب فقط یک فرصت 5 ساله برنامه ششم توسعه باقی مانده است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا، محمد حسین شریعتمدار امروز در افتتاحیه چهل و هشتیمن گردهمایی روسای دانشکده‌های کشاورزی و منابع طبیعی کشور که در هتل پردیسان برگزار شد، اظهار کرد: اگر در طول برنامه ششم توسعه برای حل بحران آب موفق نباشیم فرصت‌ها از دست خواهد رفت، همچنین هر چه زمان بگذرد هزینه ترمیم افزایش و حتی غیر ممکن خواهد شد.

وی ادامه داد: کمبود اعتبارات مالی مورد نیاز یکی دیگر از محدودیت‌های ما در زمینه حل بحران آب است.

مشاور عالی وزیر جهادکشاورزی تصریح کرد: اگرچه بسیاری از افراد در خصوص حل مساله بحران آب ناامید هستند اما معتقدیم می‌توان این مشکل را حل کرد و حل آن اراده می‌خواهد، تعادل بخشی منابع زیر زمینی، افزایش بهره‌وری، آبخیزداری، استفاده از آب باران، کاهش ضایعات و ... از جمله راه‌ حل‌های حل بحران آب است.

وی گفت: بهره‌وری در کشاورزی تنها راه نجات ممکن آب کشور است و بازچرخانی آب در مرحله بعد قرار دارد. در حال حاضر در سطح دنیا 20 میلیون هکتار مزارع آبی از طریق بازچرخانی آب آبیاری می شود این موضوع در کشور ما هم آغاز شده است.

شریعتمدار افزود: تعادل‌بخشی منابع زیرزمینی را آغاز کردیم اما به کندی پیش می‌رود، در خصوص افزایش بهره‌وری می‌توان سطح زیر کشت چغندر قند را مثال زد ، در سال گذشته رکورد تولید شکر در کشور شکسته شد.

وی در خصوص کاهش ضایعات بیان کرد: از مرحله برداشت محصول تا قبل از مصرف 12 درصد آب ضایعات می‌شود.

شریعتمدار دیپلماسی آب را یکی دیگر از راه‌های حل بحران آب دانست و گفت : ما باید مسائل را با کشورهای همسایه حل کنیم در حال حاضر به این فکر افتاده‌ایم، همچنین باید به اقتصاد آب شامل بازار آب، آب مجازی و ... توجه کنیم.

مشاور عالی وزیر جهادکشاورزی بیان کرد: به وجود آمدن شورای عالی آب، آشکار شدن آثار بحران و احساس خطر، آگاهی‌های عمومی مردم، اقدامات گروه‌های مختلف و ... از جمله امیدواری‌ها برای حل بحران آب است.

وی با اشاره به اینکه بحران آب و اشتغال بنیان کم است، خاطرنشان کرد: سوریه فعلی در 2500 سال قبل از میلاد تمدنی بزرگ داشت که با بحران خشکسالی آب و اعتراضات مردمی نابود گردید. تمام مشکلات سوریه به ناشی از خشکسالی است.

شریعتمدار گفت: در بررسی چالش‌های کشور بحران‌آب، اشتغال و محیط زیست جز ردیف‌های اول، دوم، سوم و گاها دوم، سوم و چهارم بوده اند. شعار شورای بین المللی آب در سال 2016 هم مساله آب و اشتغال بوده این موضوع نشان می‌دهد مساله آب و اشتغال در سطح جهانی مطرح است.

وی گفت: از مسئولین کشاورزی درخواست داریم که به مساله آب ورود پیدا کنند، در حال حاضر نیازمندترین موضوع کشور موضوع آب است.

شریعتمدار در خصوص این که چرا در حال حاضر موضوع آب به یک بحران در کشور تبدیل شده است، خاطرنشان کرد: در دهه 50 متوسط بارندگی در کشور 260 میلیمتر بوده این رقم در 5 سال اخیر به 214 میلیمتر رسیده است.

مشاور عالی وزیر جهادکشاورزی با اشاره به این که میزان مطلوب برداشت از آب تجدید پذیر ده درصد است، ادامه داد: حداکثر میزان مجاز برای برداشت آب تجدید پذیر 40 درصد است، در حال حاضر این رقم در ایران به بیش از 80 درصد می‌رسد، در زمینه برداشت از آب تجدید پذیر غرب آسیا و شمال آفریقا بدترین مناطق در دنیا هستند و حدود 69 درصد از آب تجدید پذیر استفاده می‌کنند.

وی با بیان این که میزان متوسط برداشت از آب تجدید پذیر در سطح دنیا 8 درصد است، گفت: این میزان در کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه به ترتیب 9 درصد و هشت درصد می باشد.

شریعتمدار افزود: در دهه پنجاه تعداد چاه‌های کشور 44 هزار چاه بوده که در حال حاضر به 800 هزار رسیده است.

مشاور عالی وزیر جهادکشاورزی تصریح کرد: در دو ماهه اخیر 800 چاه جدید در کشور ایجادشده که مسدود کردن آنها حدود 70 سال طول خواهد کشید .

مشاور عالی وزیر جهادکشاورزی در خصوص مهمترین دلایل بحران آب کشور تصریح کرد: پس از اصلاحات عرضی همه کارها از جمله منابع آب دولتی شده است، شیوه مدیریت 50 ساله اخیر در خصوص آب آن را به یک بحران تبدیل کرده است، به گونه‌ای که حتی وزیر انرژی افغانستان گفته ما سوء مدیریت داریم، افغانستان این موضوع را در حالی بیان کرده است که به آب ایران تجاوز می کند.

وی عنوان کرد: تغییر اقلیم یکی دیگر از دلایل بحران آب در کشور است، البته تغییر اقلیم را همه کشورهای پیشرفته هم داشته‌اند. مهمتر از تمام این مسائل تهدیدهای عمیق کشورهای همجوار همچون ترکیه و افغانستان است که تهدیدهای کمرشکنی برای محیط زیست و منابع آب هستند.

شریعتمدار اضافه کرد: آوارگان محیط زیستی منازعات اجتماعی و قومی، فقر سراسری، بیکاری ، یاس و ناامیدی و توسعه ریزگردها از جمله عواقب ادامه بحران آب در کشور است.

وی گفت: از دانشکده‌های کشاورزی انتظار داریم که به حل بحران آب به عنوان یک وظیفه ملی و صنفی نگاه کنند.

سلامت نیوز

آیا «گاپ» پروژه صهیونیستی است؟

نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، ابعاد پشت پرده پروژه گاپ ترکیه و خطرات آن برای منطقه را تشریح و تاکید کرد: مجلس این مسئله را با جدیت دنبال خواهد کرد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از مهر،محمدمهدی برومندی با اشاره به جلسه اخیر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و کمیته «امنیت آب» این کمیسیون درباره ابعاد پروژه «گاپ» ترکیه، اظهار داشت: در این نشست با حضور مسئولان وزارت امور خارجه، وزارت اطلاعات، وزارت نیرو، سازمان حفاظت محیط‌زیست و مرکز پژوهش‌های مجلس، این پروژه ترکیه را بررسی کردیم و وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های مختلف، گزارش‌های کارشناسی خود را ارائه کردند.

وی افزود: تاکنون پیگیری‌هایی در این رابطه صورت گرفته و برخی از دستگاه‌ها نیز بر اساس گزارش‌هایی که قبلاً وزارت اطلاعات تهیه کرده و به مراجع ذیصلاح ارائه داده است، مأمور شده بودند که مسائلی را پیگیری کنند.

نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: در جلسه کمیسیون امنیت ملی نیز بعد از اینکه طرح مسئله شد و ابعاد آن مورد بررسی قرار گرفت، قرار شد ابتدا گزارش کار دستگاه‌هایی را که پیش از این بر اساس گزارش وزارت اطلاعات موظف به انجام اقداماتی شده بودند، دریافت کنیم.

برومندی با تأکید بر اینکه بررسی ابعاد این پروژه در کمیسیون و در ارتباط با دستگاه‌ها ادامه خواهد داشت، گفت: در نشستی هم که با آقای ظریف در وزارت امور خارجه داشتیم، مسئله پروژه «گاپ» را مطرح کردیم؛ ظاهراً در این خصوص وزارتخانه‌های امور خارجه و نیرو هر دو فعال هستند و کار در دست پیگیری است.

وی با اشاره به نتایج نشست‌های تشکیل شده تاکنون، خاطرنشان کرد: تأکید شده است که مذاکراتی با کشورهای همسایه به ویژه ترکیه و نیز با عراق و سوریه که مشکلات آنها در پی پروژه گاپ خیلی بیشتر از ما خواهد بود، انجام شود.

عضو کمیته امنیت آب کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: این موضوع باید با جدیت پیگیری شود و این پیگیری هم باید در مجامع بین‌المللی و بر اساس کنوانسیون‌های حقوق بین‌الملل باشد و هم باید در داخل تمهیداتی برای مقابله با این پروژه اندیشیده شود و وزارتخانه‌های مختلف ما تأثیرات این پروژه ترکیه را بر مناطق مختلف ایران رصد و ارزیابی کنند و در پاسخ به آن، طرح‌های جایگزین داشته باشند.

خطر خشکسالی برای ایران، عراق و سوریه با احداث ۲۲ سد در ترکیه

برومندی با تأکید بر اینکه باید گزینه‌های مختلف را در این رابطه تحلیل و بررسی کنیم، اظهار داشت: در قالب پروژه گاپ ۲۲ سد بر روی رودخانه‌های دجله و فرات در منطقه آناتولی شرقی در حال احداث است که این پروژه، یک پروژه مهم و راهبردی برای امنیت زیست محیطی منطقه است که در صورت بهره‌برداری، علاوه بر خشکسالی وسیع در عراق و سوریه، نوار غربی ایران هم به شدت درگیر خشکسالی می‌شود و خطر ریزگردها به کل کشورمان تسری می‌یابد.

وی افزود: مباحث زیادی در خصوص این پروژه مطرح است؛ حتی بانک جهانی هم به دلیل مشکلاتی که این پروژه برای منطقه ایجاد می کند، در این پروژه سرمایه‌گذاری نکرده و سرمایه‌گذار اصلی این پروژه، رژیم صهیونیستی است؛ به گونه‌ای که از میان حدود ۸۰ پیمانکار قوی این پروژه، بین ۵۰ تا ۶۰‌ پیمانکار متعلق به رژیم صهیونیستی هستند.

نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: با توجه به همین ترکیب، می‌توان گفت که این پروژه یک پروژه صهیونیستی برای منطقه است، بنابراین همه ارکان نظام باید این مسئله را دنبال کنند.

سلامت نیوز

طرح ممنوعیت بهره برداری از جنگل فقط مخصوص شمال کشور است

 

 مهندس کوروش خلعتبری درباره محدوده اجرای طرح ممنوعیت بهره برداری از جنگل ها گفت: این طرح فعلا در محدوده جنگل های شمال کشور اجرا می شود. مسئولین در تلاش هستند کمترین آسیب را به کسانی که از جنگل ارتزاق داشتند، برسانند.

به گزارش سلامت نیوز، برنامه "صبح و گفت و گو" رادیو گفت و گو با موضوع طرح ممنوعیت بهره برداری از جنگل و صنایع چوبی ، با حضور مهندس کوروش خلعتبری مدیرکل دفتر جنگل کاری و پارک ها و ذخیره گاه های جنگلی معاونت جنگل های شمال کشور و دکتر نعمت الله خراسانی استاد دانشگاه و عضو انجمن جنگل روانه آنتن شد.
مهندس کوروش خلعتبری با اشاره به اینکه سال های سال است که سازمان های مردمی و حتی کارشناس های سازمان، با شیوه های بهره برداری کنونی در جنگل های شمال مخالف بودند، گفت: این مخالفت ها در نهایت منجر به مصوبه قانونی شده است که در برنامه ششم و تا پایان سه سال نخست، باید بهره برداری از جنگل ها را به صفر برسانیم.
وی تصریح داشت: البته این بدان معنا نیست که هر نوع بهره برداری از منابع طبیعی ممنوع است بلکه فقط بهره برداری های چوبی از جنگل های شمال کشور است زیرا در واقع دولت و مجلس می خواهند از توانمندی و کارکردهای جنگل که استفاده بیشتری برای نسل آینده دارد، حفاظت کند.
مدیرکل دفتر جنگل کاری و پارک ها و ذخیره گاه های جنگلی معاونت جنگل های شمال کشور درباره محدوده اجرای این طرح بیان داشت: این طرح فعلا در محدوده جنگل های شمال کشور اجرا می شود. مسئولین در تلاش هستند کمترین آسیب را به کسانی که در گذشته از بهره برداری جنگل استفاده می کردند و ارتزاق داشتند، برسانند.
وی در خصوص دوره زمانی اجرای این طرح اظهار داشت: دوره زمانی این طرح و پایان آن مشخص نیست. در حال حاضر در شروع این طرح هستیم و ارزیابی و برآورد ابتدایی آن صورت گرفته است. دولت به بعضی از مجریان طرح ها بدهکار است و از بعضی دیگر طلبکار است. تا پایان شهریور با 40 مجری بهره برداری از مجموع 115 مجری، تسویه حساب می کنند.
خلعتبری به عوامل تخریب جنگل ها اشاره کرد و گفت: بهره برداری غیر اصولی و قاچاق چوب و همچنین تغییرات اقلیمی که در قالب آفات و بیماری ها خود را بروز می دهد، از جمله عوامل تخریب جنگل ها هستند.
در ادامه دکتر نعمت الله خراسانی با بیان اینکه مرحوم دکتر جزیره ای رئیس اسبق جنگل های ایران در یک سمینار موضوع استراحت جنگل را مطرح کرد، گفت: اگر بتوانیم یک استراحتی به جنگل ها بدهیم، قسمت هایی که تخریب شده اند فرصت پیدا می کنند تا خودشان را بازیابی کنند و قسمت هایی که توان احیای طبیعی ندارند را با کاشت و کمک، احیا کنیم.
این استاد دانشگاه ادامه داد: عده ای با این موضوع مخالفت می کردند و عده دیگری از این نظریه دفاع می کردند. به تدریج افرادی که مخالف بودند به افراد موافق پیوستند و الان تقریبا همه کارشناس ها موافق این نظر هستند.
عضو انجمن جنگل با تصریح بر اینکه برای استراحت جنگل ها نیازمند اقدامات دیگری نیز هستیم، عنوان داشت: باید همزمان بتوانیم دام ها را از جنگل ها خارج کنیم. همچنین باید جلوی قاچاق چوب که بخش عمده ای بهره برداری از جنگل ها از این طریق صورت می گیرد را گرفت. این تدابیر در کنار طرح استراحت جنگل، می تواند جنگل های شمال که ارزش فوق العاده ای برای کشور دارند، حفظ کرد.

سلامت نیوز

در ۵ سال‌آینده تهران ۴۰ سانتیمتر نشست می‌کند

 

 درحال حاضر منطقه 17 تهران در سال بین 32 تا 36 سانتیمتر فرونشست می‌کند. یکی از دلایل آن استفاده بی‌رویه از آب‌های زیر‌زمینی در این مناطق است. پیش‌بینی می‌شود در پنج سال آینده 40 سانتیمتر فرونشست را در این مناطق داشته باشیم.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از فرهیختگان آنلاین، کشور ما جزء مناطق خشک و نیمه‌خشک است که میزان بارندگی در آن به مراتب پایین‌تر از متوسط جهانی است. با این حال به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم برای جمع‌آوری آب‌‌های سطحی، حجم زیادی از این آب‌ها از دسترس خارج می‌شوند. در این میان به دلیل لوله‌های انتقال آب فرسوده همان آب در دسترس هم به هدر می‌رود. سیدمحسن طباطبایی‌مزدآبادی، دبیر انجمن اقتصاد شهری کشور با ارائه آماری از میزان بارندگی در کشور و میزان هدررفت‌ آن به ارائه توضیحاتی درباره دلایل این موضوع و مشکلاتی که برای شهر ایجاد می‌کند، می‌پردازد.

ارزیابی شما از وضعیت‌ منابع آبی کشور و مصرف شهری آب چیست؟

در حوزه مصرف آب شهری باید گفت که تنها یک‌پنجم آب مصرفی در کشور تقریبا در فرآیند شهر و شهروندی مصرف می‌شود. این درحالی است که کشور ماهیت خشک و نیمه‌خشک دارد و میزان بارندگی در آن کم است و در این میان توزیع عادلانه‌ای هم در این بخش وجود ندارد. درحالی میانگین میزان بارندگی در کشور 250 میلی‌لیتر است که میانگین حجم بارندگی در جهان 860 ملی‌لیتر است؛ در واقع حدود یک‌چهارم میانگین جهانی بارندگی داریم. کل میزان بارندگی در کشور حدود 450 میلیارد متر‌مکعب است که به دلیل اینکه ناوگان مناسبی برای جمع‌آوری آب‌های سطحی فراهم نشده است، هدررفت زیادی دارد. درحالی که این آب‌های سطحی می‌توانند منبع خوب اقتصادی هم برای کارآفرینی و هم توسعه در سایر بخش‌های تولید و حتی مدیریت مصرفی باشند. درحال حاضر بر اثر فرسودگی شبکه انتقال آب، 32 درصد از آب در بخش شهری به هدر می‌رود. این درحالی است که میزان مصرف در بخش شهری و خانگی حدود 6 درصد از آب‌های مصرفی را تشکیل می‌دهد.

براساس آمارهای موجود، 74 درصد جمعیت کشور شهرنشین هستند که درحال حاضر شهرها بیش از آن که رشد عمودی داشته باشند، ساختار و ساخت افقی دارند. طبیعی است می‌توانیم بیش از 65 درصد بارش‌ها را از طریق فراهم کردن زیرساخت و آبراه‌های زیرزمینی در همین محیط‌های شهری جمع‌آوری کنیم. از طرفی چون افزایش دما در شهرها زیاد است، علاوه‌بر مشکلاتی که در نهربندی و جمع‌آوری آب‌های سطحی وجود دارد، با تبخیر آب هم مواجه هستیم. تبخیر آب‌ در شهرها برعکس محیط دریایی، آثار بدی را بر محیط‌های شهری می‌گذارد و از جهاتی آلودگی را می‌تواند در فضای شهری تشدید کند. البته این موضوعی است که کمتر کارشناسان و مسئولان روی آن کار می‌کنند. با این اوصاف تقریبا فقط سالانه حدود 130 میلیارد مترمعکب منابع آب تجدیدشدنی برای استفاده باقی می‌ماند که البته استفاده خوبی از آنها نمی‌شود. حدود 20 درصد از این میزان از دسترس خارج می‌شود و تنها 104 میلیارد مترمکعب باقی می‌ماند. حالا این میزان باید جوابگوی جمعیت 80 میلیون نفری کشور با حجم تولید ناخالص هزار و 148 هزار میلیارد تومان باشد. آب‌ها منابع انباشته در شهرها هستند که می‌توان با همین منابع مشکلات صنعت، کشاورزی و خانگی را حل کنیم، به این معنی که هدررفت همین‌ها را می‌توان به سرمایه تبدیل کرد. نکته دیگری که باید به آن توجه شود این است که صرفا 20 درصد آب مصرفی در شهرها برای شرب است و80 درصد آن برای سایر موارد است که نیازی به هزینه تصفیه ندارد. این تفکیک در برخی مناطق از طریق استفاده از آب چاه انجام می‌شود. مثلا در مناطق مرفه شهری مثل منطقه یک و حتی شمال منطقه 14 و درکل مناطقی که به قنوات نزدیک‌تر هستند از آب چاه استفاده می‌کنند اما در سایر مناطق شهری این اتفاق نمی‌افتد. بار دیگر می‌گویم که 80 درصد منابع مصرفی شهری اصلا نیاز به تصفیه ندارند، درحالی که پول کلانی برای تصفیه این میزان آب هزینه می‌شود.

دلیل این به هم‌ریختگی در بخش آب مصرفی شهری چیست؟

در کشور مدیریت یکپارچه شهری در کلانشهرهایی مثل تهران وجود ندارد، اغلب افراد جامعه نیز خود دغدغه‌ای برای اینکه جلوی مصرف بی‌رویه آب را بگیرند، ندارند. تهران در بحث برنامه‌های توسعه‌ای علی‌رغم آنکه دو برنامه اول و دوم توسعه را از تصویب شورای شهر گذرانده است، بنا داشته بر یکپارچگی مدیریت شهری مخصوصا فرآیند زیرساخت‌ها تاکید کند اما از آنجا که این موضوع محقق نشده، طبیعی است که موضوعی مثل آب‌های شهری و تامین آب‌های آشامیدنی برای مردم و نظارت بر مصرف کاملا بدون متولی در مقیاس کلانشهری هدایت می‌شود و هزینه سنگینی را به شهر وارد می‌کند. در این میان دستگاه‌ها برای پرداخت این هزینه‌های سنگین تقسیم‌بندی و سهم‌بندی نشدند و این هدررفت را بیشتر حوزه‌های نیرو مثل شرکت آبفا به دوش می‌کشند. درحالی که اگر خود شهرداری را در این کار مسئول کنند و سهمی به او بدهند، بیش از 60 درصد منابع مصرفی شهر تهران در بحث آب قطعا کاهش پیدا می‌کند، چراکه عمده فعالیت شهری با ساختمان مسکونی و صنوف است و عمده مصرف آب بیش از اینکه در بخش کشاورزی نظیر فضاهای سبز درختان به مصرف برسد، در بخش خانگی منهای بخش مفید مصرفی آن به هدر می‌رود.

آیا فرسودگی لوله‌ها می‌تواند ایمنی شهر را تحت‌تاثیر قرار دهد؟

فرسودگی لوله‌ها می‌تواند باعث فرونشست زمین شود. درحال حاضر منطقه 17 تهران در سال بین 32 تا 36 سانتیمتر فرونشست می‌کند. یکی از دلایل آن استفاده بی‌رویه از آب‌های زیر‌زمینی در این مناطق است. در واقع به تدریج و طی حدود 20 سال اخیر برداشت از آب‌های زیرزمینی برای تامین و توسعه و نگهداشت فضای سبز افزایش یافت و باعث شد سطح آب‌های زیرزمینی پایین برود و درنتیجه فرونشست‌ها تشدید شود. پیش‌بینی می‌شود در پنج سال آینده 40 سانتیمتر فرونشست را در این مناطق داشته باشیم. در واقع یک زلزله زیست‌محیطی اقلیمی در این حوزه داریم. از همه مهم‌تر این است که امکان ارزش‌افزوده و برابری اقتصاد شهری را در مناطقی که تاثیر برداشت آب‌های زیرزمینی در آنها بیشتر است، بحرانی می‌کند و قطعا یک شکاف اقتصادی و طبقاتی در بهره‌برداری از امکانات و رفاه شهری در مناطق مختلف شهر که این مشکل را دارند، خواهیم دید.

سلامت نیوز

چالش‌های احیای "هامون" از دید محققان

 

در حالی تالاب "هامون" زیستگاه بیش از 183 گونه پرنده و انواع اردک، پلیکان، ماهی و انواع گیاهان بومی است که به گفته رییس پژوهشکده تالاب بین‌المللی هامون، به دلیل خشکسالی در این تالاب 3 کانون ریزگرد ایجاد شده و با افزایش ناامیدی در منطقه مردم نیز علاقه‌ای به احیای آن ندارند.

به گزارش ایسنا، "خشم زمین و قهر آسمان"؛ این توصیف تالاب هامونی است که در گذشته‌های دور در ادبیات و اسطوره‌های ایران کهن داستانسراهای زیادی درباره آن شده است. رودخانه‌های هیرمند به همراه خاش‌ رود، فراه، هاروت‌رود، شور رود، حسین‌آباد و نهبندان به دریاچه هامون می‌ریزند.

رود هیرمند، از رودهای پرآب فلات ایران، اصلی‌ترین رود در حوضه آبریز دریاچه هامون است که از بلندی‌های کوه‌های بابا در ۴۰ کیلومتری غرب کابل از رشته کوه هندوکش در افغانستان سرچشمه می‌گیرد و پس از مسافت ۱۱۰۰ کیلومتر وارد دریاچه هامون می‌شود و قصه پر غصه این تالاب بین‌المللی از همینجا آغاز می‌شود. یعنی از جایی که قرار است حقابه آن از هیرمند افعانستان تامین شود، ولی بنا به دلایلی این امر صورت نمی‌گیرد.

با ادامه روند خشکسالی‌های ناشی از تغییر اقلیم این تالاب رو به کوچک شدن می‌رود، به گونه‌ای که به گفته دکتر قرائی رییس پژوهشکده تالاب بین‌المللی هامون 3 کانون ریزگرد در این تالاب ایجاد شده، ضمن آنکه حیات گونه‌های گیاهی و جانوری این منطقه نیز رو به تهدید است.

توصیف "هامون" از دید محققان کشور
دکتر احمد قرائی، رییس پژوهشکده تالاب بین‌المللی هامون در گفت‎وگو با خبرنگار ایسنا با اشاره به وضعیت آبگیری تالاب بین‌المللی هامون، افزود: آورده آب این تالاب به صورت سیلابی بوده است، به گونه‎ای که در مدت زمان کمی حجم زیادی از آب وارد تالاب می‌شود؛ از این رو کنترل و نگهداری آن نیاز به برنامه‌ریزی دقیق دارد.

وی ادامه داد: در چند سال اخیر به منظور احیای این تالاب پروژه‌های تحقیقاتی را اجرایی کردیم که از آن جمله می‌توان به تهیه نقشه توپوگرافی تالاب‌ها با حمایت اداره کل حفاظت محیط زیست استان سیستان و بلوچستان اشاره کرد که بر اساس نقشه تهیه شده اطلاعات دقیقی از «شیب تالاب» و رفتار آب در آن به دست آمده است.

رییس پژوهشکده تالاب بین‌المللی هامون با بیان اینکه برای این پژوهشکده برنامه‌ریزی‌های 4، 5 و 7 ساله تدوین شده است،‌ گفت: برای انجام بسیاری از این مطالعات به خودرویی نیاز داریم که قادر به حرکت در تالاب باشد و علاوه بر آن ایستگاه پرتابل برای مدیریت آب ورودی تالاب مورد نیاز است تا به محض ورود آب به اپراتور هشدار دهد و این پژوهشکده فاقد زیر ساخت‌های تحقیقاتی محیطی است.

قرائی ادامه داد: با این امکانات محدود ما مطالعات یک ساله بر روی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آب تالاب انجام دادیم و اثبات کردیم احداث چاه نیمه چهارم با هزینه‌های گزاف ضروری نبود؛ چراکه کیفیت آب در چاه نیمه چهارم بر اثر تماس مستقیم جنس بستر آن کاهش می‌یابد و بهتر است به جای نگهداشتن آب در این نواحی از آن در سایر موارد چون شرب و کشاورزی استفاده شود.

اجرای دو طرح کلان
رییس پژوهشکده تالاب بین‌المللی هامون از اجرای دو پروژه تحقیقاتی در راستای طرح کلان ملی حفاظت از تالاب‌ها در تالاب هامون خبر داد و یادآور شد: «ارائه راهکارهایی برای تعیین و تامین آب اکولوژیک تالاب‌های بین‌المللی هامون» یکی از پروژه‌های مهمی است که با حمایت مالی اداره کل حفاظت محیط زیست استان در دستور کار این پژوهشکده قرار دارد.

وی با تاکید بر اینکه در کشور اولویت تامین آب در درجه اول به شرب و اولویت بعدی تامین آب جهت احیای تالاب‌های کشور چون تالاب بین‌المللی هامون در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفته است، خاطر نشان کرد: در این مطالعات، سعی می‌شود تا حداقل نیاز آبی این تالاب در سال‌های کم آبی و متوسط آبی برای احیا و حداقل کارکرد آن تعیین شود.

به گفته وی، نتایج به دست آمده از این تحقیقات به سازمان محیط زیست کشور ارائه شده است.
قرائی، «شناسایی کانون‌های پرخطر ریزگرد» را از دیگر پروژه‌های کلان این پژوهشکده نام برد و اضافه کرد: برای این منظور اقدام به تدوین سناریوهای رفتار آب ورودی کردیم؛ چراکه در این مطالعات فرضیه این است که آب ورودی به این حوضه بتواند کانون‌های ریزگرد را پوشش دهد و در آینده اگر قرار است آبی در تالاب باقی بماند، این آب در گودال‌ها و کانون‌های ریزگرد متمرکز شود.

اثرات تالاب در ایجاد ریزگرد
دانشیار دانشگاه زابل با اشاره به اثرات این تالاب در ایجاد کانون‌های ریزگرد، توضیح داد: به دلیل تغییرات اقلیمی ضمن تغییر جهت کریدور بادهای سیستان میزان وزش آنها نیز از 120 روز به بیش از 160 روز افزایش یافته است.

وی با تاکید بر این که تالاب بین‌المللی هامون از سه تالاب اقماری «هامون پوزک»، «هامون صابری» و «هامون هیرمند» تشکیل شده ‌است، گفت: آب پس از ورود به هامون صابری به هامون هیرمند به عنوان آخرین ایستگاه ورود آب به دشت سیستان، وارد می‌شود. این دشت در حال حاضر تبدیل به دشت عظیمی از ریزگردها و مواد آبرفتی شده است و در حال حاضر که با خشکسالی مواجه شدیم، با وزش بادهای 120 روزه ریزگردها را از کف تالاب به پیرامون خود پراکنده می‌کند.

قرائی با تاکید بر اینکه در این تالاب سه کانون اصلی ریزگرد وجود دارد، یادآور شد: در صورتی که روند خشکسالی این تالاب ادامه یابد، بر دامنه نفوذ ریزگردها افزوده خواهد شد.

رییس پژوهشکده تالاب بین‌المللی هامون با اشاره به ورود ریزگردها از کشور افغانستان به ایران، اظهار کرد: به این ترتیب ما با نفوذ افزایشی ریزگردها مواجه هستیم؛ چراکه از یک سو ریزگردها از افغانستان وارد ایران می‌شود و از سوی دیگر ریزگردهای تالاب نیز به آن اضافه می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه آب این تالاب‌ها وابسته به ورودی آن از رود هیرمند است؛ افزود: به دلیل تغییر اقلیم و بروز خشکسالی‌های پی‌درپی، هیچگاه انتظار آبگیری تالاب از طریق بارش نبوده و همواره آب این تالاب از هیرمند تامین می‌شده است؛ از این رو لازم است تا اقداماتی در سطح بین‌المللی صورت گیرد تا حق آبه این تالاب‌های بین‌المللی از این رود که از سمت افغانستان به ایران می‌آید، با نظارت سازمان‌های بین‌المللی همچون UNEP تامین شود.

قرائی خاطر نشان کرد: در صورتی که بتوانیم کشور همسایه را در این زمینه متقاعد کنیم، شاید بتوانیم امید بیشتری نسبت به احیای این تالاب داشته باشیم، در غیر این صورت باید آب‌های سیلابی را به گونه‌ای مدیریت کنیم تا بتوانیم با آن بخشی از آب این تالاب‌ها را حداقل برای بیش از نیمی از سال تامین کنیم.

تهدید زیستگاه‌های تالاب هامون با خشکسالی‌های بیشتر
رییس پژوهشکده تالاب بین‌المللی هامون با اشاره به تنوع زیستی این تالاب گفت: با پیشرفت خشکسالی، آبزیان این حوضه در حال حاضر در محدوده چاه نیمه پناه گرفته‌اند.

وی شیزوتراکس زارودنی (Schizothorax zarudnyi) و شیزوسیپریس آلتی دورسالیس (Schizocypris altidorsalis) را دو گونه ماهی بومی منطقه ذکر کرد و افزود: این دو گونه ماهی از گونه‌های منحصر به فرد در دنیا هستند که در حوضه هیرمند زیست می‌کنند و اینکه این گونه‌ها آیا از افغانستان وارد ایران می‌شوند یا خیر، اطلاعات زیادی در دست نیست؛ چون مطالعاتی در این دو کشور صورت نگرفته است.

قرائی گونه‌های «کپور» و «آمور» موجود در این حوضه را از گونه‌هایی دانست که به صورت مصنوعی وارد تالاب شده‌اند و ادامه داد: هامون به دلیل قرار گرفتن در مرکز مناطق کویری و نیمه کویری کشورهای ایران و افغانستان، تنها مأمن زیست پرندگان مهاجر در این نواحی محسوب می‌شود.
وی اظهار کرد: بر اساس مطالعات و آمارهای موجود بیش از 183 گونه پرنده در این منطقه مشاهده شده است و این تعداد در قالب 51 خانواده دسته‌بندی می‌شوند که نشان از تنوع کم نظیر انواع پرندگان در این منطقه دارد؛ از این رو اهمیت پرندگان پناهگاه حیات وحش هامون از بعد ملی و بین‌المللی قابل توجه است.

این محقق، انواع پلیکان و اردک سرسفید (leucocephala Oxyura) ، عقاب شاهی Aqulia heliacal (عقاب تالابی Aquila clanga)، اردک بلوطی Aythya nyroca، پلیکان خاکستری Pelecanus crispus، اردک مرمری Marmaronetta angustirastris، را از جمله پرندگان این حوضه آبریز دانست و یادآور شد: از آنجایی که سایر نواحی تالاب هامون خشک شده است، از این رو این پرندگان به صورت موردی در محدوده چاه نیمه قابل مشاهده هستند.

دانشیار دانشگاه زابل، شغال، خدنگ کوچک ( Herpestes auropunctstus)، روباه شنی، هوبره و انواع مار و مارمولک، بزمجه، وزغ و خفاش را از دیگر جانورانی ذکر کرد که در تالاب هامون و اطراف آن زیست می‌کنند و افزود: این منطقه همچنین دارای تنوع گیاهی زیادی است که از آن جمله می‌توان به گیاهان دم اسبیان اشاره کرد، ولی جمعیت جانوری این تالاب به دلیل خشکسالی در حال کم شدن است.

تامین اعتبارات تهیه بانک ژنی تنها برای یک گونه جانوری
قرائی با اشاره به برگزاری جلساتی در زمینه ایجاد بانک ژنی برای گونه‌های در حال انقراض،‌ گفت: با مذاکرات انجام شده اقداماتی جهت تاسیس بانک ژنی برای گونه‌های اهلی مانند گاو سیستانی از طریق انجماد اسپرم شده، ولی برای نگهداری گونه‌های زیستی منطقه برنامه‌ریزی صورت نگرفته است.

وی با ابراز نگرانی از در معرض خطر بودن گونه‌های زیستی، یادآور شد: اعتبارات تحقیقاتی استان محقق نشده است و ما برای مطالعات فعلی تالاب‌ها با هدف بررسی و راهکارهای احیای آن با حمایت اداره کل حفاظت محیط زیست استان با مبلغی ناچیز فعالیت داشته‌ایم.

این محقق با اشاره به اهمیت مشارکت‌های مردمی در زنده نگهداشتن تالاب هامون، توضیح داد: این در حالی است که یاس و ناامیدی مردم باعث شده است تا برنامه‌ریزی‌های قبلی انجام شده در منطقه بی‌اثر باشد.

مطالعات بر روی سدهای انحرافی سیستان
قرائی، بررسی تاثیر سدهای انحرافی سیستان و «زهک» بر عملکرد رودخانه سیستان را از دیگر مطالعات پژوهشکده تالاب بین‌المللی هامون ذکر کرد و گفت: بر روی روخانه سیستان سدهایی تاسیس شده است که بر سرعت و جریان آب و نحوه رسوبگذاری در این رودخانه تاثیر دارد.

وی اظهار کرد: مطالعاتی بر روی نحوه رسوبگذاری در این رودخانه در دست اقدام است تا بر اساس داده‌های به دست‌آمده اقدام به ارائه راهکارهایی برای جلوگیری از رسوب‌گذاری یا کاهش آن ارائه شود.

سلامت نیوز