به دوستانتان درخت هدیه بدهید

بنیاد جهانی درختکاری برای جنگل‌های جهان چه می‌کند

 

وقتی ناپلئون با جاه‌طلبی خود اروپا را غارت می‌کرد، «دن رامن واکاس روسو» ،کشیشی در روستای سیرا دگاتا، واقع در اسپانیا بود. ناپلئون اروپا را به آتش می‌کشید اما کشیش روسو به اهمیت درختان برای سلامت، بهداشت، زیبایی طبیعت و پاکسازی محیط زیست واقف بود و جشنی برای کاشت درخت و پاکسازی هوا به راه انداخت. روستای موندوندو، نخستین فستیوال درختکاری در جهان را در سال 1594 آغاز کرد. درختان لیمو و پرتقالی که در آن سال‌ها کاشته شد هنوز زندگی و حیات این روستا را تأمین می‌کنند.
بنیاد جهانی درختکاری، با تهیه ویدئویی از این روستا و اهمیت تاریخی آن سعی دارد مردم جهان را به درختکاری دعوت کند. «با یک دلار جهان خود را رنگی کنید»، شعاری است که این بنیاد را معروف کرد، مشارکت در کاشت 25درخت با پرداخت 25دلار و کاشت صد درخت با صد دلار پیشنهاد‌های معمول این نهاد است. هدیه‌دادن درخت به دوستان هم فعالیت جدیدی است که این بنیاد برای رونق‌دادن به فرهنگ درختکاری به راه انداخته است، شما هزینه درختی که دوست دارید خریداری کنید می‌پردازید و مسئولان این بنیاد به صورت مجانی درختی به آن محل تحویل می‌دهند.
جدا از فعالیت‌های فرهنگی این بنیاد، کارهای عملی بسیاری نیز از سال 2013 تاکنون در سرتاسر جهان انجام داده است. شناسایی جنگل‌هایی که با خطر نابودی مواجه هستند و احیای آنها ازجمله پروژه‌های موفق این نهاد است. شناسایی پنج منطقه در خطر در آمریکای شمالی و کاشت 160هزار نهال، فعالیت در برزیل و جنگل‌های آمازون در آمریکای جنوبی، آغاز فعالیت در مکزیک و کاشت 25هزار درخت در گواتمالا، احیای دو منطقه جنگلی در بریتانیا و کاشتن 10هزار درخت در جنگلی رو به نابودی در آلمان، بازآفرینی جنگلی در ماداگاسکار با کاشت 250هزار درخت، تلاش‌هایی در تایلند و اندونزی و در نهایت کاشت بیش از صد هزار درخت در دو منطقه جنگلی در چین، خلاصه‌ای از کارهای این نهاد تا انتهای سال 2015است.
برنامه‌ریزی برای شناخت جنگل‌های در معرض خطر با کمک بنیاد‌های مردمی و ملی کشورهای مختلف جهان، جمع‌آوری مبالغ مالی و تشویق بیشتر مردم به درختکاری اهدافی‌اســت که این ســازمان در سال جاری دنبال می‌کند. 42 کشور در جهان با توجه به شرایط اقلیمی و آب‌وهوایی، روز ملی درختکاری را در زمان‌های مختلفی از سال جشن می‌گیرند. سخنگوی این سازمان دراین‌باره می‌گوید: «هنوز خیلی کار داریم، درخت‌ها حق بیشتری به گردن ما دارند.» 

منبع:روزنامه وقایع اتفاقیه

من زمینم، تو درخت

«تینا پاکروان»، کارگردان سینما، از کمپین هنرمندان برای روز درختکاری می‌گوید

 

قدیم‌ترها می‌گفتند هرکس درختی را بی‌دلیل قطع کند، عمرش کوتاه خواهد شد. این را گفتند و خیلی‌ها هم شنیدند اما باز هم این بولدوزها زورشان بیشتر بود؛ به جان درخت‌ها افتادند، زمین را صاف کردند و ساختمان‌هایی بلندتر از تمام درخت‌ها سر به آسمان کشیدند. نیمه اسفند که می‌شود، حکایت‌ قدیمی درختکاری دوباره جان می‌گیرد. انگار بوی بهار تلنگری می‌زند به حافظه فراموش‌کار آدم‌ها تا یادشان بیاورد این شهر، سبزی ندارد. کمپین‌های درخت‌کاری راه می‌افتد و آدم‌ها نهال به دست می‌روند تا ریشه‌ درختان را به خاک زمین وصل کنند و دوباره سبزها را به روزمره‌گی‌ ناتمام زندگی بیاورند؛ شاید به این بهانه چشم‌های غبار گرفته از تصاویری که دست‌نشانده وارونگی هواست، روی زیبای طبیعت را دوباره ببیند. پیام‌ها زیاد است؛ یکی می‌گوید با تولد هر کودک، درختی بکاریم. دیگری می‌گوید به یاد عزیز از دست‌رفته‌تان، درختی بگذارید. شهرداری هم شعاری را که دست و پا کرده تکرار می‌کند: «هر ایرانی، یک درخت». در بلبشوی پیام‌ها، شعارها و نوشته‌های مختلف، عده‌ای هم هستند که می‌گویند حرف زدن که کاری ندارد، اگر کسی مرد عمل است، اقدام کند. این می‌شود که کمپینی راه می‌افتد و هنرمندان تصمیم می‌گیرند، نهالی بکارند و دین خودشان را به درخت و درخت‌کاری ادا کنند. «تینا پاکروان» که در حوزه سینما تا امروز فعالیت‌های زیادی داشته است، درباره چند‌وچون راه‌اندازی این کمپین و تأثیری که بر مردم، هوایی که نفس می‌کشند و زندگی‌شان دارد، می‌گوید.
حمایت خیریه کامرانیه
امسال در کنار تمام پیام‌هایی که آدم‌های شهر را به کاشتن نهال دعوت می‌کرد، کمپینی با نام «من زمینم تو درخت» هم از سوی هنرمندان راه افتاد تا آنها هم سهمی در این حرکت بزرگ داشته باشند. میزان استقبال از این کمپین به چه صورت بوده است؟ پاکروان می‌گوید: «این کمپین با حمایت خیریه کامرانیه راه‌اندازی شد و هنرمندان زیادی برای دریافت نهال آمدند. خوشبختانه این فرهنگ بین هنرمندان دارد جا می‌افتد که برای چیزهای با ارزش زندگی به جای بی‌تفاوتی، دست به کار شوند و مردم را به این بهانه با خودشان همسو کنند.»
هنرمندان اول صف بایستند
تجربه ثابت کرده است، هر جایی حرکت دسته‌جمعی صورت می‌گیرد و تعدادی با هم تصمیم می‌گیرند کاری کنند، نتیجه خوبی به دست می‌آید. درختکاری هم یکی از این کارهاست. حضور هنرمندان چقدر می‌تواند عاملی برای تشویق دیگران باشد؟ پاکروان با اشاره به اینکه هنرمندان به عنوان قشری از جامعه همواره رفتارشان در دوربین نگاه مردم ثبت می‌شود، می‌گوید: «مردم از هنرمندان الگوبرداری می‌کنند. بدون شک با توجه به محبوبتی که هنرمندان میان مردم دارند، هر قدمی که بر می‌دارند، به سرعت حمایت می‌شود و مردم را قلقلک می‌دهد که آنها هم دست به کار شوند. این همان سنت دنبال‌رویی است که همواره هم دیده می‌شود. همان‌طور که اگر طراحی می‌خواهد لباسش بیشتر فروش برود آن را در برنامه‌هایی مانند جشنواره فیلم، تن هنرمندان می‌کند، درختی هم اگر قرار است کاشته شود، باز پای هنرمندان به میان می‌آید. ممکن است بسیاری از مردم عادی هر روز یک درخت بکارند اما نه جایی خبر آن منتشر می‌شود و نه کسی می‌شنود اما وقتی جمعی از هنرمندان اول صف می‌ایستند، همه به نشانه هواداری از آنها به صف می‌شوند.»
ساختمان‌هایی که سبز شده‌اند
می‌گویند هر چقدر تعداد درختان یک شهر بیشتر باشد، میزان آلودگی هوا کمتر می‌شود و می‌توان راحت‌تر نفس کشید. با توجه به بحث داغ آلودگی هوا که تا مدتی پیش دغدغه بزرگی بود، تأثیر این درختکاری‌ها در بهبود هوایی که نفس می‌کشیم تا چه‌اندازه زیاد است؟ پاکروان به ساختمان‌های بلندی که ساخته شده است اشاره می‌کند. او می‌گوید که این ده، بیست یا حتی صد تا درختی که امروز و فردا کاشته شود، دردی از بی‌هوایی‌مان درمان نمی‌کند: «اگر مسئولان واقعا این دغدغه را دارند و می‌خواهند راهی برای حل آن پیدا کنند، این‌ مسیر درستی نیست. شاید تمام این قدم‌ها در مسیر جلوگیری از آسیب به محیط زیست باشد اما نمی‌شود تمام طول سال در هر منطقه‌ای ساختمان‌های بلندی ساخته شود و نیمه اسفند هم نهال‌هایی به خاک رود. جمله معروفی که می‌گوید همه چیزمان به هم بیاید، مصداق همین حرف است. نمی‌توانیم هم ساختمان‌های سر به فلک کشیده بخواهیم، هم نهال‌هایی که نیاز به مراقبت دارند تا درختی شوند و راه نفس‌مان را باز کنند. این روزها هر جای خیابان‌های این شهر که راه می‌رویم، ساختمانی سبز شده است.»
از شعارتان حمایت کنید
شهرداری چند وقتی است که با شعار «هر ایرانی، یک درخت» سعی می‌کند این فرهنگ را جا بیندازد و مردم را دعوت به همکاری کند. به فرض که هر ایرانی هم بخواهد یک درخت بکارد، چقدر فضا برای این کـــار مهیاست؟ پاکروان می‌گوید: «واقعا فضا کافی نیست. گستره جغرافیایی ما به شکلی است که آب و هوای‌ خشک زیاد داریم. مسلما این هوا برای کاشت درخت مناسب نیست. این در حالی است که در هر منطقه‌ای که آب و هوای بهتری برای درختکاری دارد، ساختمان‌های بیشتری هم هست. مسئولان اگر هیچ‌کاری نمی‌کنند، حداقل حامی شعار خودشان باشند. برای حمایت از شعارشان نمی‌توانند بنشینند و تکرارش کنند، برای یک‌بار هم شده، قدمی بردارند.»

منبع:روزنامه وقایع اتفاقیه

15 اسفند، روز درختکاری (طرح)

منبع:روزنامه وقایع اتفاقیه

 

 

تغییر با یک نهال کوچک آغاز می‌شود

خیلی از آنهایی که امروز با نام «فعال محیط زیست» شناخته می‌شوند، با درختکاری آغاز کرده‌اند. احتمالا روزی روزگاری به گروهی برخورده‌اند که علاقه به طبیعت آنها را تشویق کرده که در یک برنامه درختکاری شرکت کنند و این خود آغازی است برای یک تغییر. در مقایسه با بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی و محیط زیستی، درختکاری از لذت بخش‌ترین فعالیت‌هاست. کاری عملی که نتیجه آن تا سال‌ها قابل مشاهده و افتخار است، حتی پس از مرگ. مرحوم کریم ساعی، 50سالگی را ندید و در دهه 1340 بر اثر سقوط هواپیما درگذشت، اگرچه از او مقالات و پژوهش‌های فراوانی درباره جنگل‌ها و منابع طبیعی باقی ماند اما درختان خیابان ولیعصر تهران یادگارهای او هستند که بسیاری از پایتخت نشینان هر روز آنها را می‌بینند. به‌همین‌دلیل است که لذت درختکاری، بیش از سایر فعالیت‌های محیط زیستی است. جدا از تمام فوایدی که برای درختکاری می‌شمارند، یک حسن دیگر را نیز باید به آن اضافه کرد و آن احساس تعلق به آن چیزی است که کاشته شده. این جنبه‌اش، با روان انسان درگیر است. همچون پدر و مادری که نوزادی را به دنیا می‌آورند و شاهد رشدش هستند از او مراقبت می‌کنند و در مواقع سختی از او پشتیبانی می‌کنند، افرادی که به دست خود درخت کاشته‌اند نیز نسبت به درخت خود همان حس والد و فرزند را دارند. زمینی را که توسط داوطلبان درختکاری و سرسبز شده به راحتی نمی‌توان تخریب و درختان آن را قطع کرد؛ اتفاقی که در چند سال اخیر رخ داده است. دستگاه‌های اجرائی، شهرداری‌ها و برخی سازمان‌ها به بهانه‌های مختلف دست به تخریب عرصه‌های سبز درون و حاشیه شهرها زده‌اند اما جالب آنکه معمولا اعتراض‌های مردمی به تخریب عرصه‌های دست‌کاشت بیشتر از عرصه‌های طبیعی بوده است. اعتراض فعالان محیط زیست به تخریب پارک‌های جنگلی سرخه‌حصار، لویزان و بخشی از چیتگر در سال‌های 84 تا 86 آن‌قدر بالا گرفت که فعالان محیط زیست تهران، شرکت در برنامه‌های درختکاری شهرداری تهران در اسفند 86 را تحریم کردند و به برنامه‌های درختکاری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور پیوستند. اعتراض آنها، سیاست‌های شهرداری تهران در آن سال‌ها را هدف قرار داده بود که طی آن درختان سه پارک جنگلی با بهانه‌ توسعه اتوبان‌ها به صورت مخفیانه و شبانه پاکتراشی می‌شدند. آنها می‌گفتند «حاضر نیستند در برنامه‌های تبلیغاتی درختکاری کنند که ظرف کمتر از یک سال، عرصه آن تبدیل به برج و پاساژ شود.» همین اعتراضات بود که شهرداری تهران را اندکی مجبور به عقب‌نشینی و تغییر برخی سیاست‌های خود کرد.
حس تعلق به طبیعت در ساکنان شهرهای بزرگ معمولا به این شکل آغاز و رفته رفته تبدیل به یکی از ارکان زندگی می‌شود. بسیاری از آنهایی که با درختکاری داوطلبانه آغاز کرده‌اند، امروز فعالیت‌هایی حرفه‌ای و گسترده‌تر انجام می‌دهند از مطالعه و مدیریت حیات‌وحش گرفته تا ارزیابی‌های زیست‌محیطی پروژه‌های عمرانی و حتی نامزدی برای نمایندگی مجلس.
پس اگر کسی نمی‌دانست چگونه باید فعال محیط زیست شود و از کجا باید آغاز کند، پاسخش ساده است؛ به جای مجاهدت‌های مجازی و اعتراضات پرشوروخروش بدون پشتوانه، درختکاری داوطلبانه بهترین آغاز برای یک فعال محیط زیست تازه‌کار است؛ با این آغازِ ساده و استمرار آن، راه زیادی تا تبدیل‌شدن به یک فعال محیط زیست تأثیرگذار نمی‌ماند. باقی مطالعه است و تکرار حرفه‌ای‌های محیط زیست حتی پس از سال‌ها، مراسم درختکاری را در برنامه اسفند ماهشان می‌گنجانند. درست همین امروز، وقت آغاز است. با کودکانتان دست به کار کاشتن یک درخت شوید، آنها فعالان محیط زیست بهتری خواهند بود!

منبع:روزنامه وقایع اتفاقیه

راهکار های اجتماعی و مردمی نمودن حفاظت از طبیعت و محیط زیست

دیر زمانی است که دانشمندان علوم رفتاری بر اساس یافته های علمی و انجام پژوهش های میدانی نشان داده اند"مسائل اجتماعی به طور کامل و جامع حل نخواهد شد ،مگر آن که وجدان عمومی در گیر آن شود و اراده عمومی جامعه در نظر و عمل در گشودن گره از آن تلاش نماید"به بیان دیگر تا زمانی که مردم جامعه نقش خود را در حل مشکلات فراگیری چون تخریب طبیعت و مشکلات زیست محیطی ایفا نکنند،هر اقدامی دیگر ابتر خواهد ماند.برای اجتماعی کردن هر موضوعی باید ابتدا ارزش ها و هنجار های آن جامعه را از دو منظر کار کرد و ساختار مورد مطالعه قرار داد. از منظر ساختاری در یک جامعه برهم‌کنش‌های افراد آن و فرآیندهایی که جوامع را در وضعیت جاری‌شان نگاه داشته یا تغییر می‌دهد، مهم تلقی می شود. هدف از طرح این موضوع تجزیه جامعه به بخش‌های تشکیل دهنده‌اش مانند انجمن‌ها، نهادها، گروه‌های هم‌جنس، هم‌نژاد، یا هم‌سن، و بررسی نحوه برهم‌کنش فعال این اجزاء با همدیگر است. علاوه بر اینها، موضوعاتی مانند طبقه اجتماعی، قشربندی، جنبش اجتماعی، تغییرات اجتماعی از جمله معیار هایی ساختاری می باشند که در مردمی و اجتماعی نمودن هر موضوعی بسیار کارآمد هستند.

از آنجایی که بخش زیادی از رفتارهای انسان توسط ساختارهای اجتماعی کنترل می‌شود. این موضوع ضرورت وجود سازمان های اجتماعی (از قبیل سازمان های اقتصادی، مذهبی، آموزشی و...) جهت مشخص کردن رفتارها و تصمیمات انسانها را نشان می‌دهد. لذا نحوه‌ی تأثیر سازمان های اجتماعی بر رفتار انسانها، برهم‌کنش آنها با یکدیگراز منظر حفظ طبیعت مهم می باشند. رفتار ما به عنوان موجوداتی اجتماعی زمینه واکاوی تماس‌های کوتاه میان افراد ناشناس در خیابان گرفته تا بررسی روندهای اجتماعی جهانی، همه را دربر می‌گیرد و از سوی دیگر ساختارها، روابط درونی، نهادهای آن واقعیت‌هایی اجتماعی است، پس نمی توان به ساختار و کارکرد های یک جامعه در فرآیند اجتماعی و مردمی نمودن حفاظت از طبیعت بی توجه بود.در یک جامعه از لحاظ ساختاری شبکه‌ای متشکل از افراد، گروه‌ها و ارتباطات بین آنها است. افراد و گروه‌های عضو آن وابستگی‌های بین این افراد مانند دوستی، خویشاوندی، تجارب، علایق مشترک و غیره گره‌های را تشکیل می‌دهند که توجه به مهمترین آنها از لحاظ نقش آفرینی در امر ترویج حفاظت از طبیعت نقش موثری را ایفا می نماید.دستیابی‌ به‌ مقوله‌ پایداری‌،خصوصاً در زمینه‌ حفظ طبیعت ، مستلزم‌وجودزمینه‌های‌ کارکردی‌ ونهادینه‌ شده‌ می‌باشد.رسیدن‌ به‌ فهم‌ مشترک‌ از مقوله‌های‌ طبیعت و پایداری‌آن‌ و نیز درک‌ و تفاهم‌ متقابل‌ میان‌ تمام نقش آفرینان (همه آحاد جامعه) که هریک سهمی در مدیریت‌ توسعه‌ منابع‌ طبیعی‌ دارند ،می‌باشد.

از این مقدمه می توان چنین استنباط کردکه مسأله حفظ طبیعت و محیط زیست در جامعه ما هنوز به یک مسأله عمومی تبدیل نشده است به گونه ای که همگان از کوچک و بزرگ و از هر قشر و صنفی احساس کنند که خطر تخریب طبیعت و محیط زیست متوجه آنان هم خواهد شد . بنابراین صحبت کردن از حفظ طبیعت و محیط زیست اطرافمان قبل از تبدیل شدن آن به یک "مشکل عمومی"چندان منطقی به نظر نمی رسد.

 

چالشهای پیش روی توسعه و حفاظت از منابع طبیعی ایران

الف- چالش های مربوط به ساختار ،قوانین و ناهماهنگی بین دستگاه های دولتی

عمده این چالش ها عبارتند از: ملی شدن جنگلها و مراتع و حذف ساختارهای مالکیت و بهره برداری عرفی مردم بر عرصه های منابع طبیعی بدون جایگزینی و قانونمندی مناسب ،عدم تفسیر به هنگام قانون جنگل و مراتع در رابطه با مالکیت منابع طبیعی و بهره برداری از آن،رقابت ناسالم و غیر قابل کنترل در امر بهره برداری از عرصه های منابع طبیعی،عدم انطباق قوانین موجود با عرف، آداب و رسوم و ساختارهای اجتماعی و اقتصادی مردم،عدم شفافیت در قوانین موجود و تفسیر به رای قانون بر اساس دیدگاههای کارشناسی مختلف،عدم هماهنگی دستگاههای اجرایی در رابطه با اجرای منظم و دقیق قوانین منابع طبیعی،عدم هماهنگی دستگاههای قضایی در رابطه با اجرای منظم و دقیق قوانین منابع طبیعی،عدم توجه به نیازهای واقعی و مبتنی بر ساختارهای اکولوژیکی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مردم،تغییرات مکرر در نظام تشکیلات منابع طبیعی و عدم تغییرات زیر بنایی،عدم تهیه طرحهای اجرایی و کاربردی در مقیاس مبتنی بر کوچکترین واحد بهره برداری،عدم آشنایی کامل برنامه ریزان به مسائل قانونی، اجتماعی و اقتصادی حاکم بر منابع طبیعی کشور،عدم بازنگری و کنترل دقیق مطالعات انجام شده و برنامه های اجرا شده،عدم آشنایی کارشناسان و مروجین با نحوه تحقیقات صحیح و آموزش اصولی و ارتباط تنگاتنگ با مردم،پایین بودن سطح سواد فنی بهره برداران،توسعه بافت فعلی تشکیلات اجرایی بر اساس بینش دولتی فکر کردن و اجرای دولتی پروژه ها،تمرکز واحد های اجرایی در مراکز و دور از عرصه های بهره برداری،تعدادکم نیروهای متخصص‌ترویج‌و‌عدم‌بکارگیری‌آنها،فقدان نیاز سنجی آموزشی از بهره برداران،پراکندگی و نا هماهنگی بین سازمانهای اجرایی، تحقیقاتی، آموزشی و برنامه ریزی،عدم انگیزه مادی برای جلب مشارکت روستائیان در حفاظت از منابع طبیعی و عدم انگیزه معنوی برای جلب مشارکت روستائیان در حفاظت از منابع طبیعی، محدود بودن میزان آگاهی اعضاء شوراها در مورد حفاظت از منابع طبیعی.

پائین بودن میزان ارتباط روستائیان با کارشناسان و مروجان منابع طبیعی،عدم آموزشهای لازم برای روستائیان در خصوص حفاظت از منابع طبیعی،اختلاف بین روستائیان،تبدیل اراضی مرتعی به اراضی کشاورزی،قطع سر شاخه ها یا شاخه های جوان جهت خوراک دام،به مشارکت نگرفتن روستائان در حفاظت از منابع طبیعی توسط پیمانکاران و شرکتهای دولتی ،حضور بیش از حد دام در جنگلها و مراتع،حوادث غیر مترقبه نظیر سیل ، آنش سوزی،آفات و بیماریهای درختان جنگلی و گیاهان مرتعی،استفاده بی رویه روستائیان از جنگلها و مراتع،فعالیتهای عمرانی نظیر جاده سازی ، شبکه برق و...،کمبود نیروهای محافظ جنگل و قرقبانان ،کمبود نیروهای مروج منابع طبیعی نبز از دیگر مشکلات پیش روی حفاظت از منابع طبیعی کشور می باشد.(متولی 1384 و 1385). 

ب- چالش های مربوط به مشارکت مردم

درصورت عدم مشارکت مناسب و کافی بهره برداران و عموم مردم و کلیه مسئولین در رده های مختلف در امر حفظ، احیاء و توسعه و بهره برداری صحیح و پایدار منابع طبیعی، امکان اجرای پایدار طرحهای آبخیزداری، جنگلداری، مرتعداری میسر نخواهد شد.. شناسایی و تحلیل دلائل و مصادیق چرایی عدم مشارکت شایسته بهره برداران در امور مدیریت عرصه های منابع طبیعی می تواند به حل موضوع کمک شایانی نماید. در این راستا برخی معضلات و موارد مرتبط با موضوع بشرح ذیل اشاره می گردد( شاعری و سعدی، 1382)

1- موانع مربوط به بهره برداران شامل بی سوادی یا کم سوادی بهره برداران، پراکندگی بهره برداران، مشکلات فرهنگی،2- موانع مربوط به کارشناسان و برنامه ریزان شامل عدم توانایی در برقراری ارتباط سازنده با مردم، بی اعتقادی به اهمیت مشارکت مردمی در برخی از کارشناسان، بسته بودن تشکیلات اجرایی برای مشارکت مردم، فقدان ارتباط مؤثر بین مراکز تحقیقاتی و کارشناسان منابع طبیعی،3- موانع مربوط به سیاستها و قوانین حاکم بر جامعه شامل ضعف باور عمومی به مشارکت عمومی، ضعف مؤسسات مشارکتی، ناکافی بودن قوانین کشور برای تضمین سرمایه گذاری در منابع طبیعی.

ج: چالش های مربوط به محدودیت ها و تنوع اقلیمی در سطح کشور 

بدون تردید خصوصیات اقلیمی هر ناحیه تاثیر مستقیم و غیر مستقیم زیادی بر جنبه های مختلف زندگی مردم دارد از قبیل نوع معیشت، آداب و سنن، میزان کمّی جمعیت، نوع کشت محصولات زراعی و باغی، سبک های زندگی از نوع عشایری، روستایی یا شهری، میزان آب در دسترس و شکل نزولات و توزیع زمانی و مکانی آن، وقوع حوادث غیر مترقبه نظیر سیل.

اهم چالش‌ها در بخش ترویج منابع طبیعی :

1- عدم وجود مدیریت یکپارچه و هماهنگ در عرصه های منابع طبیعی

2- پائین بودن سطح تحصیلات بهره‌برداران روستایی و عشایری

3- بالابودن هرم سنی بهره برداران

4- عدم توجه به مسائل اجتماعی، اقتصادی بهره‌برداران در تهیه طرح‌ها و پروژه‌ها

5- عدم تناسب برنامه ها با نیازهای بهره برداران

6- کمبود مروج تخصصی

7- کمبود ایستگاه های شاهد تحقیقی و ترویجی در عرصه های منابع طبیعی

8- عدم ثبات و پایداری نیروهای ترویجی در سطح استان ها و شهرستان ها

9-کاهش و یا متوقف شدن روند صعودی حمایت های دستگاه‌های دولتی از تعاونی‌ها و تشکل‌های اقتصادی

10- ارتباط ضعیف بین تحقیق ، ترویج و اجرا با بهره برداران و جوامع محلی.(درویش 1388)

راهکار های اجتماعی و مردمی نمودن حفاظت ازطبیعت ومحیط زیست

چگونه می توان معضل تخریب طبیعت و محیط زیست را در ابعاد مختلف به یک مسأله عمومی تبدیل کرد؟در ادامه به مهمترین مواردی که می توانند در این زمینه کمک نموده و گام هایی مؤثربه شمار آیند، بیان می شود :

1- شناسایی و دخالت دادن نخبگان و رهبران فکری جامعه

در این فرآیند ودر زمینه در گیر ساختن جامعه در مسأله حفاظت از طبیعت و محیط زیست مان نیز گروه های مختلف که به عنوان رهبران افکار در جامعه شناخته می شوند را باید نخست شناسایی و به صورت هدفمند درگیر موضوع نمود و مسئولیت اجتماعی، انگیزه و اشتیاق کافی را برای مقابله با تخریب طبیعت در آنان ایجاد کرد و آنگاه آنان خود از طریق ابزارها و تریبون های در اختیار ، آگاه سازی و اقناع مردم جامعه را انجام خواهند داد. در این فرآیند باز شدن پای اهل فرهنگ، نخبگان ، معتمدین محلی ،روحانیت و علما،ورزشکاران وشورا های اسلامی و ...در این عرصه به مساله حفظ طبیعت از اهمیت ویژه ای برخوردار است و اثرات مثبتی را به همراه خواهد داشت.

 

2- استفاده از ابزار هیجان و درگیر کردن افکار عمومی

به عقیده روانشناسان هیجان عنصر نیرو مندی است که در صورت استفاده به موقع و صحیح از آن می توان افکار عمومی را در مدت زمان اندکی در گیر یک مسأله اجتماعی کرد. از میان هیجانات مختلف هیچ یک به اندازه هیجان ترس ذهن مخاطب را مهیای واکنش های رفتاری نمی سازد. هیجان ترس بویژه زمانی مؤثرتر است که همراه با القای آن ، چگونگی واکنش نیز به مخاطب آموزش داده شود.بنابراین رسانه های جمعی( اعم از دیدار ی، شنیداری ،مکتوب و مجازی) همزمان و به صورت مکرر و مستمر خطرات و اثرات سوء تخریب طبیعت را بر روند زندگی و سلامت انسان ها یاد آور شوند و در این زمینه از جاذبه های تصویری نیز بهره بگیرند،بدیهی است در زمان نه چندان طولانی امکان عزم عمومی برای مداخله مؤثر در حفاظت از طبیعت و محیط زیست شکل خواهد گرفت.

 

3- سازماندهی سازمان های مردمی

منظور از ایجاد و سازماندهی ،سازمان های مردمی است که بصورت ویژه به مسائل طبیعت پرداخته و به آن توجه نمایند.در مرور تجارب کشورهای موفق در این زمینه می توان دریافت که تنها با بهره گیری از تعداد زیادی از جوامع محلی و سازمان های مردم نهاد(NGOs)که با انگیزه انسان دوستانه و به دور از سودجویی اقتصادی و از درون اجتماع شکل گرفته اند ،می توان این معضل بزرگ یعنی تخریب طبیعت را کنترل نمود.

 

4-شناسایی راهکارها با نظر سنجی از شهروندان

بر اساس آنچه که گفته اند "همه چیز را همگان می دانند" بنابراین از طریق یک نظر سنجی جامع و ملی می توان راهکارهای تبدیل مسأله بی توجهی به طبیعت و محیط زیست را به یک مسأله عمومی شناسایی کرد.براساس آن می توان نتایج نظر سنجی را در جامعه منتشر ساخت و از آن طریق برای شکل دهی افکار عمومی قدم برداشت.

 

5-تشکیل اتاق های فکر

این اتاق فکر بویژه در سازمان هایی که به نوعی درگیر موضوع های زیست محیطی هستند .از طریق پرداختن به موضوع و اختصاص بخشی از بودجه خودبه منظور طرح راهکار های حفاظت از طبیعت و محیط زیست و اهتمام در تحقق آن گام بردارند بسیار مهم است. در این اتاق های فکر حضور نمایندگان جوامع محلی ،سازمان های مردم نهاد و ذی نفعان منابع طبیعی با هدف بهره گیری از دانش بومی ایشان بسیار مثمر ثمر خواهد بود.

6-ایجاد و تقویت ایستگاه های آموزشی

ایجاد و تقویت ایستگاه های آموزشی در مراکز جمعیتی با همکاری شهرداری ها و شوراهای اسلامی شهر و روستا از جمله در مدارس و مراکز فرهنگی یکی دیگر از راهکارهای مناسب است که می تواند به ترویج فرهنگ حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست کمک نماید. همچنین ایجاد مراکز آموزشی که به ترویج و آموزش دانش بومی می پردازد،راهکار اساسی در حفظ و احیای منابع طبیعی به شمار می آید.

7- تدوین سند ملی جامع حفاظت از طبیعت

سند ملی جامع حفاظت از طبیعت و محیط زیست کشور با رویکرد مشارکتی و فرهنگی باید تدوین تا بستر اجتماعی کردن این موضوع به صورت جدی و قانون مند فراهم شود. یکی از مهمترین عوامل رشد وتوسعه اجتماعی و اقتصادی یک جامعه ، نقش وحضور مسئولانه مردم درکارها وفعالیت های مربوط به خود و محیط پیرامون شان است. توسعه پایدار در منابع طبیعی و بهبود شرایط محیط زیستی بدون حضور مردم و رفع مشکلات معیشتی آنان و حضور جدی آنها در طراحی، تصمیم گیری، اجرا، نظارت و نگهداری طرح ها و پروژه ها میسر نخواهد بود. درچنین شرایطی تلاش در راستای جلب مشارکت مردم، بهره برداران قانونی ، جوامع محلی در مدیریت منابع طبیعی و تقویت سرمایه اجتماعی بایستی جزء سیاست های اصلی باشد.

درک درست از نقش عوامل بازدارنده و کاستن از میزان آنها در مقابل تقویت عوامل مشوق می تواند به موفقیت در امر حفاظت از منابع طبیعی بیانجامد. لذا این طرح جامع که بررسی و شناسائی راه های اصولی برای جلب مشارکت همه را مردم، جوامع محلی و بهره¬برداران در فعالیت های مربوط به منابع طبیعی و طرح های اجرایی سازمان است را باید تنظیم نماید.

با مطالعه طرح های مختلف مشارکت محور داخلی و بین المللی می توان دریافت که رمز موفقیت این طرح ها توجه خاص به مقوله کاهش فقر ، بهبود معیشت و رفاه جامعه بعنوان زیربنای توسعه مشارکت جوامع بوده است. چنین موفقیتی نیاز به هماهنگی، همگرایی و هم افزایی نهادها ، سازمانها و تشکلهای ذیربط در راستای اعمال توسعه متوازن و بهره برداری پایدار از منابع طبیعی و بسیج منابع مالی و بهره برداری مطلوب از سرمایه های طبیعی و انسانی دارد. تحقق این مهم درسایه ی توانمندسازی جوامع محلی و تشکلها با استفاده از ابزارهای آموزشی و مهارت آموزی ، در راستای رویکرد فوق و بمنظور ارتقاء ظرفیت بخش غیر دولتی و نقش آفرینی این بخش در فرایند مدیریت مشارکتی امکان پذیر خواهد بود.این طرح جامع در واقع بیان فرآیند اقدامات اجرایی و تعیین وظیفه مندی هریک از عوامل و نقش آفرینان در مسیر اجرای این مهم می باشد.

8-شناسایی افراد و سازمان های موفق 

شناسایی افراد و سازمان های فعال در امر حفاظت از طبیعت و معرفی آنان به جامعه که هم در زمینه ارائه یک الگوی موفق می تواند مؤثر باشد و هم موجب تشویق سایر سازمان ها و مردم می گردد.

 

9- بهره گیری از آموزه های دینی

بهره گیری از آموزه های دینی و سازماندهی سخنرانان مذهبی ، ائمه جمعه و جماعات به منظور آگاه سازی و توجیه مذهبی مردم برای کمک به حفظ طبیعت و محیط زیست ،اقدامی مهم می باشد. تحقق این امر به مقدار آگاهی از دستورهای اسلامی در خصوص رابطه انسان و طبیعت و توصیه های امامان معصومان (ع)در خصوص درخت کاری و پرهیز از قطع درختان بستگی دارد.این آگاهی را مبلغان دینی ، طلاب محترم ومسئولین به لحاظ جایگاه اداری که در اقصی نقاط کشور در بین مردم دارا هستند؛ می توانند ایجاد کنند.کشاورزان را به کاشت و داشت درختان تشویق کنند و دامداران را از چرای بی رویه بر حذر دارند،توجه شهرنشینان را به عواقب آسیب رسانی به طبیعت جلب نمایند،صاحبان صنایع را از نتیجه های بد گسترش صنعت به سوی جنگل ها آگاه سازند و روستائیان را از بریدن درختان و تخریب جنگل ها بر حذر دارند.نشریات ترویجی که در بردارنده معارف قرآن و روایتی درباره چگونگی تعامل بین انسان و طبیعت و حفظ جنگل ها و مراتع است، در اختیار روحانیون ،قضات و دیگر مسئولین عزیز قرار گرفته تا با بهره گیری از آن،زمینه ارائه آگاهی های لازم را در بین اقشار مختلف جامعه در ارتباط با حفاظت از جنگل و مرتع فراهم نمایند.

ما طبق نص کلام الهی که می فرماید:((هوانشاکم من الارض و استعمر کم فیها))،((او شما را از زمین برانگیخت و شما را برای عمارت و آبادانی آن برگماشت))موظف به آبادانی زمین هستیم و نمونه روشن آبادانی زمین،گسترش باغ ها و بستان های جنگل و مرتع است.آگاه کردن جامعه اسلامی به این وظیفه سنگین به عهده همه، بویژه عزیزان اخیر الذکر است.

 

10- تقویت و توجه بیشتر به نسل نوجوان وجوان کشور

تقویت و توجه بیشتر به نسل نوجوان وجوان از جمله دانش آموزان و توجیه عالمانه آنان در یک برنامه اقدام ملی مستمر.امید است با بهره گیری از همه ابزارهای موجود و نگاهی جامع همه اقدامات را بگونه ای بکار ببریم که موجب هم افزایی گردد. به عبارت دیگر گام های عملی بخش های دولتی و غیر دولتی در جهت هم باشند نه اینکه به عنوان اقدامات شعاری در رسانه ها نمود پیدا کند. منابع طبیعی به مثابه بخشی از ثروت جامعه بشری محسوب می شود.حفاظت و احیاء برنامه ریزی شده به منظور دستیابی به توسعه پایدار جزء وظایف آحاد مردم و همه سازمانها می باشد.گستردگی این منابع تلاش و همکاری کلیه نهادهای دولتی بویژه سازمان هایی که وظیفه مند در حوزه فرهنگی و تربیتی هستندرا طلب می نماید. استفاده از توان بالقوه دانش آموزان بمنظور فراهم سازی بستری مناسب برای ترویج فرهنگ حفاظت از منابع طبیعی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. شناخت ابعاد مختلف طبیعت و توجه به منابع موجود درآن بعنوان بستر هرگونه فعالیت اقتصادی و اجتماعی و تعیین سود مندی منابع طبیعی برای انسان ، بین دانش آموزان و تقویت حس مشارکت پذیری نوجوانان و جوانان در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد.درنگ جایز نیست ؛ هرگونه تأخیری در جلوگیری از تخریب طبیعت موجبات بحران های جبران ناپذیری خواهد شد. بیاییم باورمان را به شعار همه جای ایران سرای ماست جامعه عمل بپوشانیم.

 

11- ایجاد صندوق های خرد اعتباری

این صندوق ها به عنوان تجربه ای موفق می تواند با تامین بخشی از نیاز مالی بهره برداران منابع طبیعی در زمینه های مختلف نظیر انرژی های نو ،مشاغل جایگزین و تامین و تولید نهال ،ضمن کاهش فشار دام بر مراتع و جنگلها زمینه حفاظت و احیای پایدار منابع طبیعی را فراهم نماید. ضمن اینکه خودکفایی مالی جوامع محلی از طریق گرد آوری سرمایه های اندک مردم در قالب صندوقهای خرد اعتباری .موجب می شود سرمایه های اندک مردم محلی ، در راستای رفاه، بهبود معیشت ، انرژی های نو ، بهداشت و مشاغل جایگزین در این جوامع بکار گرفته شود.

 

منبع: زیست بوم  حسینعلی متولی

ابطال مجوز احداث 15 سد/تدوین سند ملی گرد و غبار

سعید متصدی در نشست خبری امروز که در نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار شد، افزود: چهار گروه از پروژه‌ها نیازمند ارزیابی هستند. گروه اول گزارش ارزیابی آنها تحویل و از این نظر رد شده است که با این پروژه‌ها برخورد و از ادامه کار آنها جلوگیری می‌کنیم. گروه دوم پروژه‌هایی هستند که به طور مشکوک قبول شده‌اند. گروه سوم نیز، پروژه‌هایی هستند که با انجام آنها موافقت شده اما گروه چهارم شامل پروژه‌هایی می‌شوند که علی‌رغم نداشتن مجوز ارزیابی زیست‌محیطی، پیشرفت فیزیکی داشته‌اند که جلوی این پروژه‌ها را نمی‌توان گرفت.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: حدود 100 پروژه قابل ارزیابی زیست‌محیطی هستند اما بین 5 تا 100 درصد پیشرفت فیزیکی کرده‌اند. ما به علت نبود قوانین و مقررات برای برخورد با آنها با مشکل مواجه هستیم. در این زمینه پیشنهاداتی را به دولت ارائه دادیم که در اولین اقدام به همه ادارات کل محیط زیست استان‌ها اعلام شده که از فعالیت این پروژه‌ها به طور قاطع جلوگیری کنند. از جمله پروژه‌های فاقد ارزیابی زیست‌محیطی می‌توان به پروژه‌های نفتی، سدسازی، فولاد کرمان، سد شفارود و سد خرسان اشاره کرد. در بهمن‌ماه از سدهای شفارود و خرسان بازدید کردم و تا زمان تعیین تکلیف همچنان این پروژه‌ها متوقف باقی خواهند ماند. جبران کلیه خساراتی که به علت اخذ نکردن مجوز زیست‌محیطی وارد می‌شود برعهده مجری این پروژه خواهد بود، البته امیدواریم بتوانیم در آینده نزدیک این پروژه‌ها را سازماندهی کنیم.

متصدی در ادامه گفت: 15 سد مجوز وزارت نیرو را دریافت کرده بودند ولی مجوز ارزیابی زیست‌محیطی نداشتند. با هماهنگی وزارت نیرو مجوز این سدها باطل شد چراکه سازمان حفاظت محیط‌زیست نسبت به ارائه مجوز زیست‌محیطی حساسیت بسیار زیادی دارد.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه گفت: امسال 114 پروژه توسعه‌ای بررسی کردیم که 35 پروژه به علت رعایت نکردن اصول و اثرات مخرب زیست‌محیطی رد شده است. در میان آنها 14 پروژه توانستند مجوز کامل بگیرند. 24 پروژه موفق به اخذ موافقت مشروط شدند. 37 پروژه نیز قرار است دوباره در کمیته اخذ مجوز زیست‌محیطی مطرح شوند. 51 مورد پروژه نیز باید گزارش ارزیابی زیست‌محیطی را ارائه کنند و تاییدیه بگیرند، البته دیوان محاسبات و سازمان بازرسی کل کشور نیز در موارد نظارتی و کنترلی وارد شده‌اند.

وی با بیان اینکه در زمینه ارزیابی زیست‌محیطی در دو سال اخیر فعالیت بسیار زیادی را انجام داده‌ایم، گفت: ابتدا فرآیند ارزیابی زیست‌محیطی را مطابق با الگوهای بین‌المللی و علمی تغییر دادیم. بسیاری از مشاوران ارزیابی نتوانستند به شیوه علمی کار کنند بنابراین از کار خود دست کشیدند. 10 درصد از گزارش‌های ارزیابی در گذشته در قالب علمی تهیه شده بود که نتیجه آن مواجه شدن با پروژه‌هایی مانند سد گتوند است.

وی اضافه کرد: پیش از این مردم جایگاهی در گزارش‌های ارزیابی نداشته‌اند اما در حال حاضر با اندیشیدن تمهیداتی قصد داریم از ظرفیت‌های مردمی استفاده کنیم. ما کمیته انسانی را متشکل از نمایندگان مردمی، سازمان‌های مردم‌نهاد فعال و... تشکیل دادیم؛ در گذشته افراد محدودی در این کمیته‌ها شرکت می‌کردند.

متصدی در ادامه گفت: در سال 95 به عنوان یک اقدام بسیار قابل توجه گزارش‌های ارزیابی را روی سایت آسمان حفاظت محیط‌زیست قرار می‌دهیم و این گزارش‌ها را از قالب محرمانه بودن خارج می‌کنیم. در گذشته گزارش‌های ارزیابی تولیدشده مورد نظارت قرار نمی‌گرفتند و کارفرمایان از یک فصل از این گزارش‌ها آگاهی نداشتند اما در حال حاضر موارد ذکر شده در گزارش‌های ارزیابی به عنوان یک سند مطرح و کارفرما متعهد به اجرای آن است و حتی از او تعهد محضری نیز می‌گیریم.

وی اضافه کرد: مشاوران و کارشناسان سازمان حفاظت محیط‌زیست دانش فنی به روزی در زمینه تولید گزارش ارزیابی و بررسی نداشتند، اظهار کرد: در این شرایط تلاش کرده‌ایم با استفاده از توان بین‌المللی کارگاه‌های آموزشی را برگزار کنیم. در اولین اقدام با همکاری انجمن ارزیابان ایران کارگاهی برگزار شد که بازخورد خوبی داشت. علاوه بر آن با کنفدراسیون بین‌المللی مهندسان مشاور در جهت برگزاری یک کارگاه بین‌المللی در سطح مهندسان مشاور به توافق رسیده‌ایم. شرکت ملی نفت نیز فعالیت‌هایی را آغاز کرده و با کشور ژاپن تعاملاتی داشته‌اند.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی محیط زیست اظهار کرد: در سال جاری شرکت‌های ایرانی اعم از صنعتی، تولیدی و دانش‌بنیان مشارکت بسیار خوبی در نمایشگاه داشته‌اند. آنها فعالیت‌ها و محصولات خود را معرفی کرده‌اند علاوه بر آن شرکت‌های بین‌المللی نیز در پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی محیط زیست شرکت کرده‌اند. آنها به دنبال انجام سرمایه‌گذاری‌های کلان در کشور هستند و فناوری‌هایی را ارائه کرده‌اند که در بسیاری از موارد می‌توانند راه حل مشکلات ما باشند.

متصدی با اشاره به شرکت کشورهای اروپایی در نمایشگاه بین‌المللی محیط‌زیست گفت: خوشبختانه وزرای محیط‌زیست کشورهای فنلاند و اتریش و قائم‌مقام وزیر محیط زیست ژاپن از جمله مهمانان ویژه این نمایشگاه بودند. در جلسات حاشیه‌ای نمایشگاه هم گروه‌های محیط‌زیستی و هم گروه‌های اقتصادی با مسوولان سازمان حفاظت محیط زیست و برخی وزارتخانه‌ها جلساتی را برگزار کردند و نشست‌های خوبی در زمینه انتقال فناوری‌، فعالیت برای کاهش و حفظ کیفیت محیط زیست داشتیم. به ویژه روی موضوع آموزش تاکید شد. معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه این نمایشگاه با موضوع اقتصاد سبز و فعالیت‌های پس از تحریم طراحی شده است، گفت: امروزه شاهد تمایل جامعه بین‌المللی برای حل مشکلات زیست‌محیطی کشور هستیم و این وضعیت فرصت بسیار خوبی برای جامعه صنعتی و تولیدی کشور است. ما به دلیل تحریم از فناوری‌های به روز دنیا محروم بودیم؛ بسیاری از آلاینده‌ها نتیجه این تحریم بود که موجب از بین رفتن کیفیت خاک، جنگل‌ها و... شد. در واقع بخشی از این آلاینده‌ها به علت وضعیت نابسامان فناوری به وجود آمد و صنایع مختلف با کمبود تجهیزات یدکی و منابع مالی و حتی نبود امکان تبادلات مالی مواجه بودیم.

وی اضافه کرد: لغو تحریم‌ها و ورود مجدد ایران به جامعه بین‌الملل و اثبات حق حضور در جامعه بین‌المللی فرصت انتقال فناوری را برای ما از کشورهای پیشرفته به وجود آورده است. به همین دلیل به دست‌اندرکاران صنعتی و تولیدی کشور پیشنهاد بازدید از نمایشگاه بین‌المللی محیط زیست را می‌دهم. این بازدید فواید زیادی برای آنها دارد چون موجب آشنایی با فناوری‌های جدید محیط‌زیست می‌شود و این نمایشگاه فرصتی برای تبادل تجربه و دانش است.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: از این پس هیچ صنعتی بهانه‌ای برای ملاحظه نکردن مسائل زیست‌محیطی نخواهد داشت و سازمان حفاظت محیط‌زیست با جدیت بیشتری تمام موارد زیست‌محیطی را رصد و پیگیری می‌کند تا ایرانی سبز و پاک داشته باشیم. بنابراین همه صنایع به نحوی به عنوان منابع آلودگی مطرح می‌شوند اعم از واحدهای صنعتی، خدماتی و زیرساختی از این پس هیچ بهانه‌ای برای تولید آلودگی از آنها پذیرفته نیست، بنابراین لازم است واحدهایی که در تولید آلودگی سهم دارند خود را هرچه سریعتر با ملاحظات زیست‌محیطی وفق دهند. متصدی درباره برنامه‌های سازمان محیط زیست در زمینه صنفی در شرایط پساتحریم گفت: به وجود بنزین پتروشیمی در سوخت کشور موجب افزایش بنزن در هوای شهرها شده بود بنابراین تصمیم گرفتیم که این بنزین را به هر قیمتی حذف کنیم و این کار را انجام دادیم. متاسفانه ما در زمینه بنزین کمبودهایی داشتیم بنابراین تلاش کردیم از طریق واردات، بنزین مورد نیاز کشور را تامین کنیم. در این جهت وزارت نفت پالایشگاه ستاره خلیج فارس را با سرعت بیشتری راه‌اندازی می‌کند و در آینده نزدیک امیدواریم واردات سوخت کشور به صفر برسد.

وی در ادامه گفت: قرار است استاندارد سوخت خودروهای کشور در سال 97 به یورو 5 ارتقاء یابد بنابراین باید این سوخت را تامین کنیم. برنامه‌های وزارت نفت نیز بیشتر بر تولید سوخت یورو 5 تاکید دارد، چراکه سوخت پایه اصلی آلودگی هواست.

وی با اشاره به سطح بنزن در کشور گفت: از سال 89 تا 92 سطح بنزن به طور متوسط 600 پی‌بی‌بی‌ بود اما در حال حاضر به 30 پی‌بی‌بی رسیده است. استاندارد بنزن 5 پی‌بی‌بی است البته در برخی شهرها به زیر 15 پی‌بی‌بی رسیده است.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به طرح کهاب اظهار کرد: این طرح به معنای کنترل، هدایت و جمع‌آوری بخارات بنزین است و امیدواریم تا پایان سال 95 صددرصد اجرا شود.

متصدی با بیان اینکه در زمینه کاهش آلودگی هوا اقداماتی انجام داده‌ایم گفت:‌ برنامه راهکار کاهش آلودگی هوا را آغاز کردیم که در قالب 9 محور و 35 فعالیت اجرایی آن شروع شد. حذف مازوت از نیروگاه‌ها یکی از برنامه‌های ما بود، در حال حاضر مازوت پنج نیروگاه قطع شده است که آخرین نیروگاه تاکنون "رامین اهواز" بوده است.

وی اضافه کرد: به علت حساسیت دولت در زمینه کاهش آلودگی هوا با معاون اول رئیس‌جمهور و برخی وزراء کارگروه ویژه‌ای تشکیل دادیم و قرار شد برش یکساله‌ای از فعالیت‌ها و استراتژی‌هایی در این زمینه تهیه کنیم که امیدواریم تا پایان سال جاری این کار تحقق پیدا کند تا در سال آینده بتوانیم این برش را اجرایی کنیم.

وی با بیان اینکه هدف ما کاهش آلودگی هوا در کل کشور است گفت: تاکید زیادی بر توسعه حمل‌ونقل عمومی، کاهش آلودگی خودروها و از رده خارج کردن خودروهای فرسوده با تاکید بر مینی‌بوس و اتوبوس داریم. در حال حاضر همه خودروهای بنزینی دارای استاندارد یورو 4 هستند و برخی خودروها مانند پژوی اتوماتیک پارس که امکان همخوانی با استاندارد یورو 4 را ندارند در کشور تولید نمی‌شوند. خودروهای دیزلی دارای استاندارد یورو 3، خودروهای وارداتی یورو 5 و اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌ها نیز دارای استانداردهای یورو 3 نیز هستند.

وی با اشاره به پدیده گرد و غبار در کشور اظهار کرد: سند ملی گرد و غبار را تدوین کردیم. سند گرد و غبار استان‌ها نیز در حال تدوین شدن است. اکنون پنج هزار هکتار بیابان کانون گرد و غبار را گیاه‌کاری کرده‌ایم و فردا نیز یک همایش بین‌المللی در زمینه مبارزه با گرد و غبار در اهواز افتتاح می‌شود.

متصدی در پایان تصریح کرد: تلاش می‌کنیم با کمک همه دستگاه‌ها فعالیت‌های خوبی در زمینه کاهش گرد و غبار انجام دهیم. به عنوان نمونه می‌توان به بازکردن دریچه‌های حورالعظیم و جلوگیری از خشک کردن تالاب‌ها اشاره کرد.

منبع: زیست بوم

قطعا قانون حفظ کاربری اراضی کشاورزی اصلاح می‌شود

رییس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری با اشاره به اینکه این سازمان نظرات اصلاحی خود درباره قانون حفظ کاربری اراضی کشاورزی را در 10 بند به مجلس شورای اسلامی ارسال کرده‌است از اصلاح قطعی این در خانه ملت خبرداد.

به گزارش زیست بوم، خدا کرم جلالی در نشست خبری که به مناسبت هفته منابع طبیعی در سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری برگزار شد با اعلام این خبر افزود: شنیده‌ها حاکی است که سازمان بازرسی و دفتر مقام معظم رهبری نظرات خود را درباره این قانون اعلام کرده‌اند. ما نامه را ندیده‌ایم اما به گفته نمایندگان مجلس در این نامه تاکید شده که از شتابزدگی در رسیدگی قانون حفظ کاربری اراضی کشاورزی خودداری شود. بنابراین قطعا مجلس پیش‌نویس تهیه شده را نهایی نخواهد کرد.

وی ادامه داد: مجلس، آقای ابوترابی را مسئول رسیدگی به اشکالات این قانون کرده‌است و وی جلساتی را با دستگاه‌های مختلف مرتبط با این قانون تشکیل داده‌است.

رییس سازمان جنگل‌ها در پاسخ به این پرسش که چرا درباره ماده 45 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر هیچ اقدام اعتراضی از سوی سازمان انجام نشده در صورتی که صدور سند مالکیت عرصه‌های ملی برای طرح‌های گردشگری، کشاورزی و صنعتی فراهم می‎‌شود، گفت: هیچ شهرک صنعتی در مناطق جنگلی و عرصه‌های طبیعی کشور وجود ندارد. در مورد تله‌کابین‌های ایجاد شده در شمال کشور هم بر اساس ماده سه بهره‌برداری از عرصه تا زمانی که مجری به ضوابط سازمان جنگل‌ها پایبند باشد، واگذار شده‌است.

اگرچه بر اساس ماده 45 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر ممنوعیت واگذاری عرصه‌های ملی از بین می‌رود اما جلالی معتقد است: واگذاری عرصه‌های طبیعی همچنان ممنوع خواهد بود.

وی اضافه می‌کند: در بخش دیگری از ماده 45 قانون رفع موانع تولید بررسی مواد اختلافی به کمیسیون‌های ماده واحده محول می‌شود. ما با این تغییرات موافق هستیم زیرا وجود چنین ساختاری را به نفع عرصه‌های ملی می‌دانیم.

رییس سازمان جنگل‌ها گفت: در سال 90 کمیسیون ماده واحده منحل شد و به جای آن شعب ویژه مسئول رسیدگی به موارد اختلافی در عرصه‎‌های طبیعی شدند. در شعب ویژه، قاضی بر اساس نظر کارشناسان رای خود را صادر می‌کند در حالی که در کمیسیون ماده واحده قاضی به همراه کارشناسان کشاورزی، منابع طبیعی و غیره ضمن بازدید از عرصه‌های طبیعی اقدام به صدور رای می‌کند. معتقدیم روند فعالیت در کمیسیون ماده واحده بیشتر به نفع منابع طبیعی است.

برداشت از جنگل‌های کوهستانی گیلان متوقف می‌شود

جلالی از کاهش 30 درصدی میزان برداشت در سطح جنگل‌های شمال کشور خبرداد.

وی در پاسخ به «زیست بوم» درباره دلیل افزایش سقف مجوز برداشت شرکت شفارود طی سال گذشته، بیان کرد: در مناطق جلگه‌ای گیلان زراعت چوب انجام شده و بر اساس اصول فنی هر 10 تا 12 سال یکبار این جنگل‌ها باید برداشت شود و به جای آن نهال جدید کاشته شود.

رییس سازمان جنگل‌ها افزود: افزایش مجوز برداشت شرکت شفارود به دلیل به دیرزیستی رسیدن اراضی مربوط به زراعت چوب است. زیرا این درختان در حال پوسیدن هستند و هرچه سریعتر باید برداشت شوند.

به گفته وی در حوزه شفارود 12 هزار هکتار جنگل دست کاشت وجود دارد. جلالی اعلام کرد: برداشت از جنگل‌های کوهستانی استان گیلان در سال 95 متوقف خواهد شد و صدور مجوز قطع فقط منحصر به زراعت چوب و اراضی صنوبرکاری خواهد بود.

وی ادامه داد: بر اساس برنامه دولت برای بهینه سازی وضعیت جنگل‌های کشور (طرح تنفس) برداشت از جنگل‌ها محدود به درختان شکسته و باد افتاده نخواهد بود و عملیات پرورشی در سطح 262 هزار هکتار از جنگل‌های دست کاشت کشور پیگیری خواهد شد.

رییس سازمان جنگل‌ها همچنین با اشاره به کسب رتبه 16 ایران در زمینه حفاظت از جنگل با توجه به بررسی‌هایی که دانشگاه ییل در آمریکا در راستای تعیین شاخص عملکرد محیط زیست EPI انجام می‌دهد، گفت: جنگل‌های ایران تجاری نبوده و قطع یکسره در آن نداریم از سال 2002 تا 2014 میزان کاهش جنگل در ایران سالانه یک دهم درصد بوده در حالی که این رقم در جهان حدود 4/3 درصد است.

وی تاکید کرد: کاهش سطح جنگل‌های ما بیشتر مربوط به طرح‌های عمرانی است. بخش کمی هم مربوط به آتش سوزی‌ها است. البته در ایران توسعه جنگل هم داریم. از سال 83 به بعد بر اساس ارزیابی‌ها سطح جنگل‌های کشور مقداری افزایش یافته‌است که آمارهای آن موجود است.

کاهش میزان حریق در عرصه‌های طبیعی

جلالی با اشاره به اینکه در برنامه ششم توسعه هر گونه ادغام در دستگاه‌های دولتی منتفی شده‌است از کاهش دو درصدی وقوع حریق در عرصه‌های طبیعی کشور خبرداد.

به گفته وی در 11 ماهه نخست سال گذشته پنج هزار و 967 هکتار از جنگل طبیعی دچار حریق شد که این رقم با کاهش 30 درصدی در 11 ماهه ابتدای امسال به پنج هزار و 305 هکتار رسیده‌است.

وی میزان حریق در جنگل‌های دست کاشت طی 11 ماهه نخست سال گذشته را 820 هکتار اعلام کرد که در سال جاری به 505 هکتار رسیده است.

به گفته رییس سازمان جنگل‌ها در 11 ماهه نخست سال گذشته هفت هزار و 717 هکتار از مراتع مشجر دچار حریق شد که این رقم در سال جاری به هفت هزار و 21 هکتار رسید.

وی ادامه داد: میزان حریق در مراتع کشور به دلیل بی احتیاطی‌ گردشگران، نزاع بین بهره‌برداران مراتع و غیره افزایش یافته و از چهار هزار و 201 هکتار به هفت هزار و 640 هکتار رسیده‌است.

جلالی کل سطح دچار حریق شده عرصه‌های طبیعی کشور در سال گذشته را 18 هزار و 640 هکتار اعلام کرد که امسال به 18 هزار و 471 هکتار رسیده است. یعنی در مجموع سطوح آسیب دیده به میزان دو درصد کاهش داشته است.

وی جامع نگری در حوزه آبریز، استفاده از مشارکت مردم در حفاظت و فرهنگسازی در راستای مهار عوامل ناپایداری سرزمین را به عنوان محورهای اصلی برنامه‌های سازمان اعلام کرد.

کمتر از امکان برداشت مجوز قطع دادیم

بهزاد انگورج معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها نیز با تاکید بر کاهش ملموس میزان برداشت از سطح جنگل‌های شمال کشور میزان قطع درخت در سال جاری را 550 هزار متر مکعب اعلام کرد. وی افزود: در سال 82 میزان برداشت حدود 950 هزار متر مکعب بود.

انگورج گفت: در سال 1394 میزان امکان برداشت مصوب 603 هزار متر مکعب است. برای اجرای مصوبه دولت در راستای بهینه سازی جنگل‌های کشور برنامه‌ریزی لازم برای برداشت به میزان 70 درصد امکان برداشت انجام شده‌است. البته پروانه‌های صادره به مراتب کمتر از میزان امکان برداشت بوده‌است.

وی افزود: در استان گلستان به میزان 53 درصد امکان برداشت، ساری 38 درصد، نوشهر 49 درصد و گیلان 19 درصد امکان برداشت مجوز قطع صادر کرده‌است.

 

منبع: لیلا مرگن - زیست بوم

چرا محیط زیستی ها از اسکار دی‌کاپریو خوشحال شدند؟

اگر بگوییم اکثر سینما‌دوستان جهان علاقه داشتند اسکار را در دست «لئوناردو دی‌کاپریو» ببینند، پربیراه نگفته‌ایم. شاید حتی بتوانیم قید «اکثر» را به «همه» هم تغییر دهیم. لئوناردو تاکنون ۵ بار نامزد اسکار شده بود و هر۵ بار با دست خالی سالن کوداک را ترک کرده بود. با این همه ششمین نامزدی او برای اسکار با برنده شدنش همراه شد تا هم خودش و هم هوادارانش در پوست‌شان نگنجند.

در این میان اما صحبت‌های دی‌کاپریو بعد از دریافت اسکار حاکی از آن بود که او هدف نهایی خود را نه دریافت اسکار بلکه استفاده از نفوذش برای انجام تغییراتی مثبت قرار داده است. بازیگر مهشور آمریکایی بعد از برنده شدنش در مراسم صبح امروز گفت: « فیلم «بازگشته» درباره رابطه انسان با دنیای طبیعی است. ما در سال 2015 گرم‌ترین سال جهان در تاریخ را تجربه کردیم. برای ساخت این فیلم باید به جنوبی‌ترین نقطه کره زمین می‌رفتیم تا بتوانیم برف پیدا کنیم. تغییرات آب‌وهوایی مساله‌ای واقعی است و دارد اتفاق می‌افتد. این حساس‌ترین تهدیدی است که نوع بشر در حال حاضر با آن روبروست و ما نیاز داریم که در کنار هم کاری انجام دهیم و دیگر طفره نرویم. ما باید از رهبرانی در سرتاسر دنیا حمایت کنیم که پشت آلوده‌کنندگان و کمپانی‌های بزرگ نیستند و به نفع تمام بشریت‌، تمام مردم محروم دنیا و میلیون‌ها و میلیون‌ها انسان بی‌بضاعت که تحت تاثیر این جریان قرار گرفته‌اند، حرف می‌زنند. افرادی که برای فرزندانِ فرزندان ما و برای مردمی که صدایشان توسط سیاست‌های حریصانه خفه شده، حرف می‌زنند. امشب من از همه شما برای این جایزه شگفت‌انگیز متشکرم. بیایید خیلی روی این کره خاکی حساب باز نکنیم. من روی امشب حساب باز نمی‌کنم. خیلی ممنون.»
همه ما این روزها می‌دانیم که زمین در حال گرم شدن است و این شاید خطرناک‌ترین تهدید پیش‌روی بشر و دیگر موجودات زنده باشد. موجوداتی که در این میان بی‌گناهند و در آتش حرص و طمع انسان‌ها می‌سوزند.

دی‌کاپریو هم مدت‌هاست که درگیر مساله «تغییرات آب‌وهوا» شده است. او سال ۲۰۱۴ از سوی سازمان ملل به عنوان نماینده این سازمان در مساله تغییرات جوی معرفی شد. پاییز امسال هم از سوی مهم‌ترین مجمع اقتصادی دنیا یعنی «داووس»، جایزه ویژه برای تلاش‌هایش در بهبود اوضاع جوی را دریافت کرد. لئوناردو چندی پیش هم به دیدار پاپ رفت و جلسه‌ای در همین باره با رهبر کاتولیک‌های جهان ترتیب داد. دی‌کاپریو از سال ۱۹۹۸ فعالیت‌های محیط زیستی‌اش را آغاز کرده و حنی بنیادی خیریه هم در این زمینه راه انداخته است. یکی از درخشان‌ترین فعالیت‌های بازیگر فیلم تایتانیک، تلاش برای حفظ گونه‌های دریایی بوده است. او در اکتبر ۲۰۱۴ برای ایجاد و گسترش مناطق حفاظت شده دریایی و همچنین متوقف کردن صید غیرقانونی در دریاها و ۵ اقیانوس زمین، ۲ میلیون دلار کمک کرد و البته باید گفت مجموع کمک‌های مالی لئوناردو در این زمینه به بیش از ۳ میلیون دلار می‌رسد.

به هر ترتیب دی‌کاپریو امروز صبح بالاخره اسکاری که در تمام این سال‌ها حقش بوده است را برد و البته از مردم دعوت کرد که تلاش فعالانه‌تری برای حل معضل گرم‌شدن زمین داشته باشند. تلاشی که همه ما جدا از نقش پررنگ دولت‌مردان می‌توانیم ایفا کنیم. با کمی کمتر استفاده کردن از وسایلی که باعث گرم‌شدن و یا تخریب زمین می‌شود. با نگهداری از محیط‌زیست و یا حداقل کثیف‌نکردن آن.

 نویسنده:آقای رسول مجیدی

منبع:زیست بوم

اولین اظهارنظر محیط زیستی یک نماینده راه یافته به مجلس

حجت السلام والمسلمین احمد مازنی با اعلام این مطلب به گفتگو نیوز گفت ： اگر چه آب در زمره انفال قرار می گیرد و مسولیت آن به عهده دولت است ؛ اما دولت مجاز نیست زیر عنوان انفال بودن آب با انتقال غیر کارشناسی و غیر علمی آن موجبات تخریب محیط زیست را ایجاد کند. مازنی افزود نگاه های مبتنی بر سود محیط زیست کشور را به ورطه نابودی کشانده لذا لازم است در یک اراده جمعی از تعدی های بیشتر به محیط زیست جلوگیری کرد.

این کاندیدای اصلاح طلب حوزه انتخابیه تهران ری و شمیرانات تاکید کرد ：تخریب محیط زیست محدود به کارون در خوزستان ، چشمه بل در کردستان و یا تخریب جنگل های هیرکانی به وسیله ساخت سد شفا رود نمی شود بلکه متاسفانه ما با تخریب سیستماتیک محیط زیست روبرو هستیم.

وی با اظهار امیدواری به تشکیل فراکسیون قوی محیط زیستی در مجلس گفت ： با توجه به گسترش حجم تخریب محیط زیست لازم است مدعی العموم تخصصی در حوزه محیط زیست تعریف و سیستم قضایی به سمت تشکیل محاکم تخصصی محیط زیستی حرکت کند.

این کاندیدای مجلس با اشاره به امضای میثاق نامه محیط زیستی توسط ایتلاف فراگیر اصلاح طلبان گفت ： لازم بود ما با امضای این میثاق نامه از نظر اخلاقی و شرعی التزام عملی خود را به پاسداری از محیط زیست و وعده های مندرج در میثاق نامه اعلام کنیم امیدوارم بتوانیم با بهره گیری از پتانسیل تشکل های محیط زیستی در اجرایی کردن مفاد آن عمل کنیم.

 

منبع:زیست بوم

در چهارشنبه سوری، آزادی را به محیط بانان دربند هدیه کنیم!

چهارشنبه سوری نزدیک است، اما چهارشنبه سوری سالهاست که دیگر با چهارشنبه سوری‌ای که باید باشد، فاصله گرفته! نگرفته؟ این همه مواد منفجره، ترقه‌های جورواجور و همه یه جورایی ناجور و فشفشه‌های رنگارنگ چینی، آرام آرام به جای رسوم کهن و دلپذیر پایکوبی و جشن و قاشق‌زنی نشسته و دیگر کسی درپی دهش سرخی خویش و گیرش زردی هم‌نوعانش نیست! هست؟ در یادداشت پیش رو، کوشیده‌ام به راهی برای احیای دوباره چهارشنبه‌سوری بپردازم؛ راهی که در فرجامش چون برجام، ممکن است چند محیط بان دربند هم از زندان‌های یاسوج و کرمان آزاد شوند و حتی گنجه‌ای داشته باشیم فربه برای کمک به طبیعت وطنی که دوستش داریم! نداریم؟

مهم‌ترین شعار و پیام و آموزه‌ی چهارشنبه سوری در دهش سرخی و گیرش زردی است؛ در نیکویی بی منت و بخشش بی‌پایان است و اینک شاید واجب‌ترین محتاج نیکی‌های ما، طبیعت ایران باشد که سخت مجروح و دردمند شده است. برای درمان آلام بی‌شمارش، صندوقی مردمی را تأسیس کرده‌ایم موسوم به گنجه پشتیبان زیست بوم ایران.

و این صندوق اینک می‌کوشد با جلب و جذب کمک‌های مردمی در آستانه نوروز 1395، بخشی از دیه لازم برای آزادی چند محیط بان دربند در زندان‌های یاسوج و کرمان را فراهم آورد.

در همین راه بود که آرش نورآقایی عزیز، دوباره با یک ایده خلاقانه‌ی دیگر از راه رسید و پیشنهادی سزاوارانه مطرح کرد! اینکه بیاییم با احیای دوباره سنت دیرین و خوشایند قاشق زنی، با یک تیر، دو نشان بزنیم! از یک سو، هزینه‌های خرید ترقه‌ها و فشفشه‌های چینی را خرج قاشق‌زنی و نجات محیط‌بانان دربند کنیم و از سوی دیگر، خسارت‌های محیط زیستی چهارشنبه‌سوری را کاهش داده و با مهار آلودگی‌های صوتی و کم‌کردن میزان انتشار آلاینده‌های گازی، این رسم دلپذیر و شاد ایرانی را با آموزه‌های محیط زیستی هم همراه‌تر سازیم.

طرحی را که می‌بینید، هنرمند فرهیخنه معاصر، حمید رحیمی با استادی هر چه تمام‌تر آفریده و در آن نشانه‌هایی از قاشق، میله‌های زندان و سرو رعنا و سبزی که چشم‌انتظار کنار رفتن میله‌های زندان است، می‌بینیم؛ چشم‌انتظار شمایی که می‌دانم جانانه نشان خواهید داد که زندگی بخش هستید! نیستید؟

لطفا این طرح را و این پیام را و این یادداشت را تا می‌توانید در شبکه‌های اجتماعی بیشتر نشر دهید، با دوستان و کسان بیشتری در موردش گفتگو کنید و یک حماسه دیگر، پس از حماسه هفتم اسفند در 25 اسفند 1394 بیافرینید.

یا علی ...

شیوه‌های پرداخت کمک‌های نقدی به گنجه پشتیبان زیست‌بوم ایران به شرح زیر است:

۱- از طریق شماره حساب نزد بانک پارسیان، شعبه بیمارستان پارسیان (کد شعبه: ۱۰۷۰):

۸۰۰-۲۰۹۲۲۵۳-۷

۲- از طریق شماره شبا: IR330540107080002092253007 (به صورت اینترنتی)

۳- از طریق شماره کارت: ۶۲۲۱۰۶۱۱۰۴۸۲۲۲۶۹ (به وسیله عابر بانک)

منبع: خبرآنلاین