تغییر با یک نهال کوچک آغاز میشود
خیلی از آنهایی که امروز با نام «فعال محیط زیست» شناخته میشوند، با درختکاری آغاز کردهاند. احتمالا روزی روزگاری به گروهی برخوردهاند که علاقه به طبیعت آنها را تشویق کرده که در یک برنامه درختکاری شرکت کنند و این خود آغازی است برای یک تغییر. در مقایسه با بسیاری از فعالیتهای اجتماعی و محیط زیستی، درختکاری از لذت بخشترین فعالیتهاست. کاری عملی که نتیجه آن تا سالها قابل مشاهده و افتخار است، حتی پس از مرگ. مرحوم کریم ساعی، 50سالگی را ندید و در دهه 1340 بر اثر سقوط هواپیما درگذشت، اگرچه از او مقالات و پژوهشهای فراوانی درباره جنگلها و منابع طبیعی باقی ماند اما درختان خیابان ولیعصر تهران یادگارهای او هستند که بسیاری از پایتخت نشینان هر روز آنها را میبینند. بههمیندلیل است که لذت درختکاری، بیش از سایر فعالیتهای محیط زیستی است. جدا از تمام فوایدی که برای درختکاری میشمارند، یک حسن دیگر را نیز باید به آن اضافه کرد و آن احساس تعلق به آن چیزی است که کاشته شده. این جنبهاش، با روان انسان درگیر است. همچون پدر و مادری که نوزادی را به دنیا میآورند و شاهد رشدش هستند از او مراقبت میکنند و در مواقع سختی از او پشتیبانی میکنند، افرادی که به دست خود درخت کاشتهاند نیز نسبت به درخت خود همان حس والد و فرزند را دارند. زمینی را که توسط داوطلبان درختکاری و سرسبز شده به راحتی نمیتوان تخریب و درختان آن را قطع کرد؛ اتفاقی که در چند سال اخیر رخ داده است. دستگاههای اجرائی، شهرداریها و برخی سازمانها به بهانههای مختلف دست به تخریب عرصههای سبز درون و حاشیه شهرها زدهاند اما جالب آنکه معمولا اعتراضهای مردمی به تخریب عرصههای دستکاشت بیشتر از عرصههای طبیعی بوده است. اعتراض فعالان محیط زیست به تخریب پارکهای جنگلی سرخهحصار، لویزان و بخشی از چیتگر در سالهای 84 تا 86 آنقدر بالا گرفت که فعالان محیط زیست تهران، شرکت در برنامههای درختکاری شهرداری تهران در اسفند 86 را تحریم کردند و به برنامههای درختکاری سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور پیوستند. اعتراض آنها، سیاستهای شهرداری تهران در آن سالها را هدف قرار داده بود که طی آن درختان سه پارک جنگلی با بهانه توسعه اتوبانها به صورت مخفیانه و شبانه پاکتراشی میشدند. آنها میگفتند «حاضر نیستند در برنامههای تبلیغاتی درختکاری کنند که ظرف کمتر از یک سال، عرصه آن تبدیل به برج و پاساژ شود.» همین اعتراضات بود که شهرداری تهران را اندکی مجبور به عقبنشینی و تغییر برخی سیاستهای خود کرد.
حس تعلق به طبیعت در ساکنان شهرهای بزرگ معمولا به این شکل آغاز و رفته رفته تبدیل به یکی از ارکان زندگی میشود. بسیاری از آنهایی که با درختکاری داوطلبانه آغاز کردهاند، امروز فعالیتهایی حرفهای و گستردهتر انجام میدهند از مطالعه و مدیریت حیاتوحش گرفته تا ارزیابیهای زیستمحیطی پروژههای عمرانی و حتی نامزدی برای نمایندگی مجلس.
پس اگر کسی نمیدانست چگونه باید فعال محیط زیست شود و از کجا باید آغاز کند، پاسخش ساده است؛ به جای مجاهدتهای مجازی و اعتراضات پرشوروخروش بدون پشتوانه، درختکاری داوطلبانه بهترین آغاز برای یک فعال محیط زیست تازهکار است؛ با این آغازِ ساده و استمرار آن، راه زیادی تا تبدیلشدن به یک فعال محیط زیست تأثیرگذار نمیماند. باقی مطالعه است و تکرار حرفهایهای محیط زیست حتی پس از سالها، مراسم درختکاری را در برنامه اسفند ماهشان میگنجانند. درست همین امروز، وقت آغاز است. با کودکانتان دست به کار کاشتن یک درخت شوید، آنها فعالان محیط زیست بهتری خواهند بود!
منبع:روزنامه وقایع اتفاقیه