ناعمه اعلایی*: تحقیقی جدید، عامل سقوط صفحه یخی قطب جنوب را در نظر گرفته و با توجه به آن اعلام داشته است که اگر میزان انتشار گاز های گلخانه ای کاهش نیابد، سطح دریا تا سال ۲۱۰۰ ممکن است تا ۲ متر افزایش یابد.
ناعمه اعلایی*: تحقیقی جدید، عامل سقوط صفحه یخی قطب جنوب را در نظر گرفته و با توجه به آن اعلام داشته است که اگر میزان انتشار گاز های گلخانه ای کاهش نیابد، سطح دریا تا سال ۲۱۰۰ ممکن است تا ۲ متر افزایش یابد.
معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی گفت: طرحهای احیای دریاچه ارومیه باید با توجه به محدودیتهای اعتباری موجود با حساسیت بیشتری اولویتبندی و اجرا شود.
به گزارش ایرنا، تقی کهوریان روز یکشنبه در نشست فرهنگی و اجتماعی فرمانداران حوضه آبریز دریاچه ارومیه گفت: یکی از مهمترین راهکارها که اثربخشی خوبی داشته و پس از این نیز خواهد داشت، آگاهی دادن به مردم به ویژه حاشیهنشینان دریاچه ارومیه در خصوص وضعیت فعلی دریاچه، طرحهای احیایی دولت و نتایج آن است.
وی اضافه کرد: آگاهی مردم، مشارکت آنها را در اجرای طرحهای احیایی دریاچه ارومیه به دنبال دارد.
امیرعباس جعفری مدیرکل مدیریت بحران آذربایجان غربی نیز در این جلسه اظهار کرد: 27 راهکار برای احیای دریاچه ارومیه در ستاد ملی احیا تصویب شده که 19 راهکار اجرایی و هشت راهکار مطالعاتی بوده است.
وی ادامه داد: در کنار این طرحها در سال 93 افزون بر 25 میلیارد ریال و در سال 94 بیش از 110 میلیارد ریال به رغم محدودیتهای اعتباری دولت برای انجام برنامهها و فعالیتهای اطلاعرسانی، فرهنگسازی و آموزشی در راستای احیای دریاچه ارومیه اختصاص یافت که برخی از آنها به اجرا درآمده و برخی دیگر در دست اجراست.
وی گفت: استفاده از ظرفیت بخش خصوصی، عمومی و دولتی، شناسایی تجارب موفق در سطح حوضه آبریز دریاچه ارومیه و انتقال آن به گروههای هدف، ایجاد هماهنگی و انسجام و یکپارچگی بین دستگاههای اجرایی در زمینه مدیریت مصرف بهینه آب و کاهش 40 درصدی مصرف آب در افق پنج ساله از جمله این برنامهها به شمار میرود.
در ادامه، فرمانداران شهرهای واقع در حاشیه دریاچه ارومیه نظرات و پیشنهادهای خود را در زمینه اجرای طرحهای فرهنگی و اجرایی احیای دریاچه ارومیه مطرح کردند.
9 شهرستان و 22 شهر در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در استان آذربایجان غربی قرار دارند.
دریاچه ارومیه در 19 سال گذشته با خشکسالی مواجه بوده و در حال حاضر با فعالیتهای احیایی دریاچه ارومیه تراز آبی آن به 1270.77 متر رسیده است.
منبع:همشهری انلاین
ح. ثابتی، روزنامه نگار و عضو انجمن متفکرین ایران چندی قبل مقاله ای را تحت عنوان «چرا هیچ کسی تحقیقی نمی کند؟ چرا هیچ کسی مشکوک نمی شود؟» در روزنامه همشهری منتشر کرد و در آن بر فرضیه بروز خشکسالی و ویرانی طبیعت ایران به دلیل پروژه هارپ اصرار ورزید.
در ایام نوروز شاهد افزایش سفرها به مناطق طبیعی هستیم، برای پاسداشت طبیعت در این ایام باید چه تمهیداتی اتخاذ کرد؟
برای اکثر افراد جامعه در طول سال گذران تعطیلات فقط در ایام نوروز و تابستان امکانپذیر است. ایام نوروز فرصت مغتنمی برای افزایش حضور مردم در طبیعت است. هر ساله همزمان با رویش طبیعت و آغاز فصل بهار شاهد افزایش حضور مردم در مناطق جنوبی و مرکزی کشور هستیم. در این ایام حضور مردم در طبیعت فرصتی برای آشتی با طبیعت و انس با این نعمت الهی است. ایام نوروز فرصتی برای ایجاد رابطه مهربانی بین انسان و طبیعت نیز محسوب میشود و در این روزها میتوان شاهد روند توسعه فرهنگ دوستی با طبیعت در بین افراد جامعه بود. افزایش علاقه مردم نسبت به طبیعت میتواند ارتباط با طبیعت را تقویت کند. در اغلب موارد در ایام نوروز حضور افراد با حجم عظیمی از تخریبها و رهاسازی زبالهها در طبیعت همراه است. در واقع علاوه بر رهاسازی زباله، شاهد ورود خودروها در طبیعت، از بین رفتن گیاهان، بوتهها و سلب آرامش پرندگان هستیم؛ متاسفانه بروز چنین رفتارهایی از سوی طبیعت گردان کشور از شدت فراوانی برخوردار است. این امر نشان میدهد دستگاههای متولی و نهادهای فرهنگی آن طور که باید و شاید به انجام تکلیف خود توجه نکرده اند. متاسفانه فعالیتها در زمینه ارتقای ارزشهای فرهنگی در کشور ما با پیشینه غنی فرهنگی آنطور که باید و شاید موفق عمل نکرده است. برای مثال از دیرباز مناسبتهای تاریخی گوناگون همچون چهارشنبه سوری، روز طبیعت و... با عنوان روز دوستی با طبیعت شهرت داشته است، اما هماکنون این روزها به روز جنگ با طبیعت تبدیل شده است. متاسفانه در این روزها میزان تخریب طبیعت شدت مییابد.
برای آشتی با طبیعت چه اقدامات فرهنگیای انجام شده است؟
باید آموزش و فرهنگسازی با موضوع حفاظت از طبیعت را به کودکان خود بیاموزیم. اگر بتوان رابطه افراد با طبیعت را از دوران کودکی یک رابطه منطقی و سازگار تعریف کرد به نسبت این افراد در بزرگسالی نیز زبالههای خود را در طبیعت رها نمیکنند و برای حیات وحش احترام قائل خواهند بود. بیشک چنین افرادی با حضورشان در طبیعت فقط ردپایی از خود باقی میگذارند و نه زبالهها و اقلام مصرفی خود را. در چند سال اخیر نهادهای متولی همچون وزارت آموزش و پرورش، رسانه ملی و دیگر رسانههای جمعی در زمینه فرهنگسازی اجتماعی اقدامات موثر فراوانی انجام داده اند. برای مثال در سال گذشته شاهد افزایش حساسیت مردم در برخورد با طبیعت بودیم که این امر نشاندهنده فرهنگسازی مردم و احساس مسئولیت آنها نسبت به محیط زیست است. امیدواریم هر ساله افزایش عزم ملی و همت شهروندی را در حفاظت و صیانت از محیط زیست شاهد باشیم تا به این ترتیب با حضور در طبیعت فقط ردپایی از حضورمان به جای بماند.
با توجه به اینکه درچند سال اخیر اقدامات فرهنگی فراوانی انجام شده است، اما باز هم شاهد پرتاب زباله از خودرو به طبیعت هستیم. به نظر شما برای نهادینه کردن فرهنگ حفاظت از طبیعت باید چه راهکارهایی ترتیب داد؟
باید پذیرفت که نسل حاضر با آموزههای محیط زیستی تربیت نشده اند. این نسل از زمان کودکی با اولویتهای محیط زیستی پرورش نیافتهاند و از چنین نسلی انتظار بروز رفتارهای ضد محیط زیستی میرود. وقتی افراد بدون احساس تعلق نسبت به محیط زیست تربیت میشوند به جای احساس مسئولیت نسبت به محیط زیست، آن را وابسته به دولت و دیگر دستگاهها میدانند؛ افراد با این طرز تفکر به خود اجازه انجام هر گونه رفتاری با طبیعت را میدهند. وقتی از کودکی نسلی بدون هیچ احساس مسئولیتی نسبت به محیط زیست و طبیعت پرورش مییابد در چنین شرایطی بروز رفتارهای ضد محیط زیستی طبیعی است! برای ارتقای فرهنگ محیط زیستی در جامعه باید از کودکی فرزندان را تحت آموزش قرار داد و با به کارگیری این شیوه آموزش میتوان نسلی مسئول را تربیت کرد. با توجه ویژه به بخش آموزش کودکان در کشور میتوان به پرورش نسلی مدافع محیط زیست امیدوار بود. با این شیوه آموزش نسل جدید میتواند روی اعمال و رفتار بزرگسالان نیز تاثیرگذار باشد.
شدت تخریب محیط زیست کشور را چگونه ارزیابی میکنید؟
در چند سال اخیر با افزایش سفرها و افزایش امکانات رفاهی در جامعه سفرهای نوروزی نیز افزایش یافته است و به نسبت شدت تخریبهای محیطزیستی نیز نسبت به سالهای قبل افزایش یافته است. اما فضاهای حساسیتزا همچون سازمانهای مردم نهاد در کشور و تلاش افراد برای حفظ محیطزیست را میتوان جزو نقاط قوت جامعه دانست. گسترش چنین روحیهای در جامعه نیازمند همراهی شهروندان است. با این اقدام شهروندان در کنار دولت و دستگاههای ذی ربط میتوانند ملاحظات محیط زیستی را جزو اولویتهای خود قرار دهند. در چنین شرایطی افراد با حضور در طبیعت نه تنها در پی تخریب نیستند، بلکه با علاقه و حس تعلق نسبت به طبیعت از آن صیانت میکنند. باید توجه داشت حفاظت از محیط زیست یک وظیفه همگانی است زیرا سلامتی و نشاط جامعه در گرو محیط زیست سالم و به دور از هر گونه آلایندگی میسر خواهد بود. برای مشارکت هرچه بیشتر لازم است مشارکت مردمی در قالب تشکیل و فعالیت تشکلها و سازمانهای مردم نهاد شکل بگیرد، زیرا این سازمانها بازوی توانمند جامعه محسوب میشوند. در ضمن ترویج فرهنگ حفاظت از منابع طبیعی در بین اقشارمختلف جامعه بهترین حرکت برای پیگیری کارشناسان است. در اصل حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی در عصر حاضر که دوران مبارزه با آلودگیهای زیست محیطی است، یک ضرورت حیاتی محسوب میشود و تحقق چنین اقدامی منافع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بسیاری را به دنبال دارد که به عنوان عاملی موثر نقش خود را در ایجاد و برقراری توسعه پایدار ایفا میکند. بهرهبرداری از منابع طبیعی گرچه آثار منفی دارد و موجب تخریب محیط زیست میشود، اما نمیتوان آن را متوقف کرد، بلکه باید با پذیرش نظام خاصی از مباحث اخلاقی با آن برخورد کرد. به این ترتیب میتوان تا حد ممکن از وارد کردن آسیب به محیط زیست و جاذبههای فرهنگی و طبیعی موجود در آن جلوگیری کرد. حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی برای تعادل بخشیدن به حیات انسانها و دستیابی به توسعه پایدار و سازمانیافته موثر است و روند تکامل تمدن بشری را در پی خواهد داشت. برای حفاظت از محیط زیست باید با بسیج عمومی و همکاری بین بخشی بتوان از این سرمایه ملی حفاظت کرد. مردم باید محیطهای طبیعی و فرهنگی را به عنوان نهاد همبستگی معنوی در اجتماعهای محلی خود بپذیرند.
منبع:روزنامه ارمان
روزهای آغازین سال ۹۵ سرشار از اخبار خوش زیست محیطی برای دریاچه ارومیه بود که به واسطه سیاستهای غلط گذشته تا مرز خشکی پیش رفته بود. آنطور که اظهارنظرهای روزهای اخیر نشان میدهد سطح آب دریاچه ارومیه بالا آمده و امیدها برای احیای این دریاچه منحصر به فرد افزایش یافته است.
خبر سوختن سرو 4500 ساله ابرکوه به وسیله مسافران نوروزی بسیاری از علاقمندان به طبیعت و این اثر طبیعی ملی را شگفت زده و غمگین کرد. از سوی دیگر انتشار خبری مبنی بر فرار یک شیر از پردیسان هم خیلی ها را وحشت زده کرد.
رضا رمضانی*: در سرزمینی زندگی می کنیم که زمانی٬ دروغ سیزده یک فانتزی بود. یک فانتزی برای سرزمینی که دروغ را بزرگترین دشمن خود می دانست و هر کسی در طول یک سال فقط یک بار مرتکب اش می شد٬ آن هم٬ نه مصلحتی٬ فقط به قصد شوخی! در همین سرزمین طبیعت هم ارج و قربی داشت. شمشادها و سروهایش توصیف بلندقامتی و استواری پهلوانانش بود و هما٬ بخشاینده سعادتش بود. اما حالا٬ در این سرزمین٬ نه دروغ پدیده ای استثنایی است٬ نه ارج و قرب طبیعت مولفه ای جاری در ناخودآگاه فرهنگ اش است. و حالا بزرگترین دروغ سیزده امسال با مجروح کردن طبیعت درآمیخته است؛ سوختن سرو ابرکوه!
میثم همدمی*: طبیعت ایران، بویژه طبیعت شمال همواره از بی مبالاتی ما زخم هایی عمیق بر می دارد. معضل زباله ها گوشه ای از این بی مبالاتی هاست. روزی ۳ هزار تن زباله در جنگلهای شمال انباشته می کنیم. طی ایام نوروز زخم های طبیعت از این هم عمیق تر می شوند.
زیست بوم/محسن تیزهوش*: بر اساس گزارشی که سال 2015 از سوی سازمان غیردولتی گلوبال ویتنس منتشر شده هر هفته حدود دو فعال محیط زیست و حقوق بومیان در جهان کشته میشوند که این حقیقت تلخ توجه و حمایت بیشتر مجامع بین المللی را می طلبد.
محیط
زیست ایران در یک سالی که گذشت فراز و فرودهای بسیاری داشت. گاهی گرد و
غبار رویش را پوشاند و گاهی آلودگی چندین و چند روزه تهران چهره اش را سیاه
کرد، روزی پلنگ ایرانی بیمه شد و روزی سگی آزرده شد و روزی دیگر ... چند
سالی می شود که حال و روز محیط زیست ایران خوب نیست و حالا پزشکان قطع امید
کرده از او راه های درمان را یک به یک امتحان می کنند تا شاید روزنه امیدی
برای بهبود او بیابند. معصومه ابتکار چند سالی است که پزشک این طبیعت
بیمار است و برای بهبودش تلاش می کند.
سال جدید در راه است و به طبع سفرها و گشت و گذارها هم به راه. حالا این
طبیعت بیمار میزبان طبیعت گردان است اما معصومه ابتکار برای طبیعت نگران.
به قول او: «نوروز هم می تواند فرصتی برای نو شدن و لذت از طبیعت باشد و هم
فرصتی برای تخریب و نابودی محیط زیست»
روزنامه «ابتکار» در آستانه سال جدید به گفت و گو با معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست نشست که مشروح آن را در زیر می خوانید:
در آستانه سال جدید و آغاز سفرهای نوروزی هستیم. نوروز در فرهنگ
ایران خود معنای نو شدن طبیعت دارد اما از سوی دیگر سبب تخریب و نابودی
طبیعت بیمار ایران می شود. سازمان محیط زیست چه اقداماتی را برای استفاده
از ظرفیتهای نوروز در جهت حفظ محیط زیست انجام داده است؟
از سال 92 با آمدن دولت یازدهم کارشناسان و تشکل ها طرحی تیمی را تحت عنوان
مسیر سبز و ساحل پاک در رابطه با سفرهای نوروزی به خصوص به خطه شمال و
شمال غرب کشور آغاز شد. میثاق نامه ای با 6 استاندار در رابطه با حفظ محیط
زیست، جلوگیری از آلودگی در معابر و مسیرها و تفرج گاه ها به امضا رسید و
برنامه ای هم در رابطه با مدیریت پسماند مصوب شد که همه استان ها برنامه
مدیریت پسماند را تصویب کنند و مشکلات زباله در سطح استان ها را مدیریت
کنند. این کار در آن سال انعکاس خوبی داشت. کار آغاز شد و این استان ها
برنامه مدیریت پسماند را از آن زمان تا کنون در دستور کار خود دارند.
در رابطه با سفرهای نوروزی و آگاهی شهروندان در مسیرها برنامه های پاکسازی
با مشارکت های تشکل ها و مردم آغاز شد. فارغ بر این هر نهادی باید مسئولیت
کار خود را بر عهده بگیرد. مثلا مهمان پذیرها و رستوران ها حق ندارند پشت
رستوران را تبدیل به یک زباله دانی کنند. کسی جز شخص مهمان پذیر در این
اتفاق مسئول نیست. در این زمینه فرمانداران و بخشداران باید دقت کافی و
نظارت کافی را داشته باشند. پراکنده کردن و پخش کردن زباله جرم است و باید
با آن برخورد شود به خصوص این که این جرم از سوی یک واحد حقوقی مثل رستوران
یا یک مهمان پذیر اتفاق بیافتد. حفاظت از محیط زیست از همین جا آغاز می
شود و تا سطوح بالای گردشگری ادامه خواهد داشت. طرح مسیر سبز طرح خوبی بود و
امسال نیز جلسه ای برگزار کردیم و ضمن دعوت استاندارها میثاق نامه را
تجدید کردیم. همچنین گزارشی از میزان اقداماتی که در طول یک سال گذشته صورت
گرفته است دریافت کردیم. حتما این روند را ادامه خواهیم داد. این طرح تنها
به مناطق شمال کشور محدود نمی شود. هر جایی که گردشگری و مسافرت نوروزی
اتفاق می افتد باید این موضوع مورد تاکید قرار گیرد.
سازمان حفاظت محیط زیست در ستاد سفرهای نوروزی فعال است و گزارش و هماهنگی
های لازم در این رابطه انجام شده است. نوروز می تواند هم فرصتی برای نو شدن
و لذت از طبیعت باشد و هم از طرفی می تواند فرصتی برای تخریب و نابودی
محیط زیست باشد. ما تمام تلاشمان را انجام می دهیم تا نوروز فرصتی برای
تخریب طبیعت نباشد. البته بخش عمده آن به فرهنگ و رفتار مردم باز می گردد و
بخشی دیگر نیز به نظارت دولت و مسئولین باز می گردد.
مردم باید متوجه این موضوع باشند که فضای اطراف خود را با زبانه تخریب کنند
و انتظار داشته باشند که دیگرانی آن را جمع کنند. مردم باید بدانند که
دیگرانی وجود ندارند تا آنچه که آنها تخریب می کنند بازسازی کنند. اگر در
شهر شهرداری ها کسانی را برای جمع آوری زباله استخدام می کنند از طریق پول و
عوارضی است که خود مردم آن را پرداخت می کنند. کسی وجود ندارد که برای
دیگری کار کند و اگر کسی برای شما کار می کند از طریق همان پولی است که از
خود شما دریافت می کند. البته دفع و امحای زباله به مسئولان دولتی و
شهرداری ها مربوط می شود. اما در قبال پسماندهایی که مردم تولید می کنند و
در سطح معابر و طبیعت پراکنده می کنند، خود مسئولند. مسئولیت پذیری
شهروندان در مقابل طبیعت نیازمند زمان است چرا که باید در فرهنگ ما جا پیدا
کند. البته خوشبختانه امروز فرزندان به بزرگترهای خود تذکر می دهند. مردم
باید بدانند که دیگر هیچ جایی دور نیست. لفظ «دور میاندازیم» لفظ درستی
نیست. هر جا که بیندازید نزدیک است. از این به بعد در ادبیاتمان باید
بگوییم می اندازیم نزدیک. چرا که دوری وجود ندارد. هر جایی که زباله دفع می
شود آثار و عوارض آن برای کل منطقه و محدوده به جای می ماند. امروز کره
زمین متاثر از این همه آلودگی ها و تخریب ها است.
در میان صحبت های خود به جرم بودن پخش زباله اشاره کردید. آیا
جریمه و جزای نقدی به عنوان شیوه تنبیهی برای بازداشتن افراد از پخش زباله
در ایران وجود دارد؟
در کشور برای آلوده کردن محیط یعنی پرتاب زباله به بیرون از خودرو جریمه
وجود دارد و هزینه آن در حدود 30 هزار تومان است. پلیس جریمه می کند. این
موضوع کاملا جدی است و در سال گذشته گزارش جرایم پلیس راهور به سازمان محیط
زیست ارائه شده است. ما نیز این موضوع را کاملا جدی تلقی می کنیم و
درخواستمان از پلیس راهور در ایام نوروز این است که این موضوع را جدی تر
بگیرد و حتما با متخلفین برخورد کنند. این موضوع کاملا جدی است و هیچ دلیلی
وجود ندارد که یک فرهنگ نادرست بخواهد ادامه یابد. اما در موارد دیگری غیر
از پرتاب زباله به بیرون از خودرو در قانون مدیریت پسماند ابعادی از آن
دیده شده ولی به مرحله ای که بتواند قابلیت اجرایی پیدا کند، هنوز نرسیده
است.
آیا سازمان محیط زیست قصد دارد تا جریمه تخریب محیط زیست را به مرجله اجرایی برساند؟
ما حتما پیگیر این موضوع هستیم و راهکارهایی را که بتواند اینگونه جرایم را در سطح گسترده تر دنبال کند.
مهمترین خطری که طبیعت ایران را در ایام نوروز تهدید می کند، چیست؟
تنها خطر زباله نیست و آتش سوزی جنگل ها یکی از مهمترین خطراتی است که محیط
زیست را در این ایام تهدید می کند. این نکته را تاکید می کنم که جنگلهای
ما بسیار با ارزش هستند چرا که جنگلهای کشور رو به کاهشند. حفاظت از
جنگلها مسئولیت تمامی افراد است بنابراین تحت هیچ شرایطی نباید بگذاریم که
تنها یک درخت بسوزد. در گزارشهایی که سال قبل داشته ایم، آتش سوزی
جنگلها در بسیاری از موارد در اثر آتشی بوده است که افراد به قصد تفریح
بر پا کرده اند، ایجاد شده و این افراد علی رغم تذکر محیط بان مبنی بر خشک
بودن جنگل و خطر آتش سوزی در جنگل به کار خود ادامه دادند و پس از ترک محل
بقایای آتش نیمی از جنگل را سوزانده است. تفریح در جنگل بسیار لذت بخش است
اما مشروط به اینکه گردشگران مراقب طبیعت باشند. آتشسوزی بسیار هزینههای
سنگینی دارد. تعداد آتش سوزی سال گذشته در مقایسه با سال های پیش بیشتر
بود. بنابراین مردم باید به این نکته توجه کنند و ما نیز تلاش خود را می
کنیم تا در این مورد اطلاع رسانی کافی را انجام دهیم. اما فارغ بر این مردم
نیز باید به هم تذکر دهند. آتش باز در فضای باز ممنوع است.
آیا به تعداد محیط بانان در ایام نوروز افزوده خواهد شد؟
در ایام نوروز بر تعداد محیط بان افزوده نمی شود. در حالت عادی نیروی محیط
بان در مناطق بسیار کم است. به عبارت دیگر تعداد محیط بانان ما در مناطق
حفاظت شده، پارکهای کشور، پناهگاههای حیاط وحش و مناطق طبیعی ملی بسیار
اندک است. اما براساس برنامه ریزی هایی که در هر استان صورت می گیرد در
نقاطی که گردشگر بیشتر است تعداد بیشتری از نیروها جابهجا میشوند و در
شیفتهای مختلف از این مناطق محافظت میکنند. تشکلها به حفاظت از نقاط
مختلف محیط زیست بسیار کمک می کنند. با وجود این ما به آگاهی مردم نسبت به
حفاظت از منابع طبیعی امیدواریم.
در سال های اخیر شاهد این بوده ایم که محیط زیست برای مردم اهمیت
بیشتری یافته و کمپین های مردمی نوروزی برای حفاظت از منابع طبیعی و همراهی
نوروز با طبیعت ایجاد شده است. گاهی ماهی قرمز تحریم میشود و روزی دیگر
سبزه عید، شما این موضوع را چگونه ارزیابی می کنید؟
فرهنگ اصیل نوروز با محیط زیست سازگار است. البته نمی دانیم که ماهی قرمز
از چه زمانی وارد نوروز شده و باید به این موضوع اشاره شود که ماهی قرمز
ماهی بومی ایران نیست و رها کردن آن در معابر طبیعی کار بسیار خطرناکی است
چرا که میتواند گونه های بومی ایران را نابود کند. از این رو خرید ماهی
قرمز و وجود آن بر سر سفره هفت سین توصیه نمی شود. اما سفره هفت سین به
نوعی بزرگ داشت مواهب طبیعت است و بسیار با محیط زیست در ارتباط است. ما
باید سعی کنیم تا چرخه تولید غذا را اصلاح کنیم چرا که منابع آبی زیر
زمینی، دشتها و تالاب ها در غیر این صورت نابود می شوند. ما می توانیم از
سفره هفت سین برای این اصلاح شروع کنیم و الگوی تولید غذا، کشاورزی مسائلی
است که می تواند بسیار تاثیر گذار باشد.
علی رغم اینکه محیط زیست یک موضوع اجتماعی است همیشه نقطه ای برای
انتقاد از دولت به شمار می آید. برای اینکه محیط زیست یک امر ملی و اجتماعی
شود و از فضای سیاسی خارج شود، چه اقداماتی انجام داده اید؟
جهت گیری سازمان محیط زیست در دولت یازدهم جلب مشارکت مردمی است. به این
معنا که مردم را در حفاظت از محیط زیست در جهات و گروه های هدف مختلف سهیم
کند. نشست هایی که با هنرمندان و آسیب دیدگان اجتماعی برگزار کرده ایم، یک
جریان سازی اجتماعی است. در این دوره با سازمان های مردم نهاد محیط زیست
برنامه های جدی را آغاز کرده ایم و آنها در قالب شبکه های زیست محیطی در
کشور سازمان دهی شده اند. نظرات آنها در تدوین قوانین و لوایح مختلف برنامه
ششم توسعه جلب می شود. حضور به عنوان دیده بان در برنامه ها بسیار موثر
است. تعداد این سازمان ها از لحاظ کمی و کیفی رو به رشد است
اما تنها سمن ها نیستند و رسانه ها بخش مهمی در این رابطه هستند. ارتباط
موثری با رسانه های مختلف کشور برقرار کرده ایم. تقویت ارتباط و آموزش
رسانه های تخصصی در زمینه محیط زیست یکی از اقدامات سازمان است. هنرمندان
گروه مرجع برای ما هستند و ارتباط خوبی با سینماگران و اهالی موسیقی و
هنرهای تجسمی و نقاشان برقرار کرده ایم. استقبال در این رابطه بسیار خوب
بوده است. سال آینده پنجمین دوره از جشنواره فیلم سبز برگزار خواهد شد که
دریچه ای نو و سینمایی به محیط زیست خواهد بود. ارتباطی قوی با
فدراسیونهای ورزش برقرار کرده ایم تا از نمادهای محیط زیستی را به عنوان
نماد تیم خود بر روی لباسشان استفاده کنند. همچنین با وزارت ورزش و جوانان و
وزارت آموزش و پرورش اقدامات موثری را در قالب سازمان دانش آموزی و سازمان
پیشاهنگی آغاز کرده ایم. همه اینها گروه های هدفی هستند که مد نظر قرار
داده ایم و برنامه های مجزا برای هر کدامشان در نظر گرفته ایم. تا کنون این
برنامه ها بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. علاوه بر سایت سازمان محیط
زیست و صفحات متعددی که خود من در شبکه های اجتماعی دارم، سازمان و بخش های
مرتبط از طریق پرتال و تلگرام برای اطلاع رسانی به مردم ایجاد کرده ایم.
چه پاسخی در رابطه با اتهامات سیاسی که به شما وارد شده است، دارید؟
اتهامات سیاسی وارد شده بر سازمان محیط زیست کار درستی نیست و اکثر مردم
نیز این را می دانند. آنقدر حجم مشکلها و کارهای ما در سازمان محیط زیست
سنگین است که فرصتی برای سیاسی کاری نداریم. اما این که من برای خودم خط
مشی سیاسی دارم و از خط مشی دولت و رئیس جمهور حمایت کنم امری بدیهی است.
افرادی از دفاع منطقی سازمان حفاظت محیط زیست از دولت و شخص رئیس جمهور در
برابر هجمه هایی مختلفی چون هجمه هایی که به برجام وارد می شد، ناراضی
بودند. در صورتی که دفاع اعضای هیات دولت از هجمه های وارد شده بر دولت
امری طبیعی است و وظیفه ماست که در موضع خودمان از عملکردها و رویکرد
سیاسی خود دفاع کنیم. انتخابات چه برای اعضای هیات دولت و چه برای شهروندان
بسیار مهم است.
انتخابات مجلس و لزوم داشتن یک مجلس کارآمد و فهیم و دور اندیش در مسائل
محیط زیست بسیار اهمیت دارد بنابراین قطعا تمام تلاشمان را انجام داده ایم
تا محور محیط زیست در مجلس آینده دیده شود و نمایندگان با آگاهی و اطلاع
کافی از این مسائل در تصمیم گیری ها شرکت کنند و نمایندگانی وارد مجلس شوند
که حساسیت، شجاعت و توجه لازم نسبت به مسائل زیست محیطی داشته باشند.
بسیار طبیعی است که ما از این فرصت استفاده کنیم و چه بسا که از این فرصت
استفاده کردیم و خواهیم کرد و در این راستا ارتباطمان را نیز با نمایندگان
تقویت خواهیم کرد. بنابراین دفاع ما از دولت جزو بدیهیات است و نباید تعبیر
به فعالیت سیاسی شود. یکی دیگر از انتقادات در رابطه با ارتباط سازمان
محیط زیست با دانشجویان بود. دانشجویان نشست های مختلفی برگزار کرده اند و
من نیز زمان هایی که فرصت و مجال بود با دانشجویان نشستهایی برگزار کردم
چرا که دانشجویان را نیروهای جوان و پیشران جامعه می دانم و حتما اگر نسبت
به مسائل حساسی چون محیط زیست شناخت و آگاهی داشته باشند می توانند موثر
باشد.
یکی دیگر از مسائلی که در حوزه سیاست از ما ناراحت هستند دفاع سازمان محیط
زیست از مردمسالاری، آزادی بیان و امکان طرح نقد است. ما بر این معتقدیم که
اگر نقد نباشد فساد حتما شکل میگیرد و اگر فضای باز برای انتقاد و طرح
دیدگاه ها نباشد حتما مشکلات بسیاری پیش رو خواهد بود و این موضوع دقیقا در
ارتباط مستقیم با محیط زیست است. به این معنی که محیط زیست بدترین شرایط
را در دوران هایی داشته که هیچ امکان و فضایی برای نقد، گفتن واقعیت ها،
اصلاح رویه و افشای مقاصد خاص عده ای در جهت تخریب محیط زیست وجود نداشته
است. وقتی این فضا آزاد نباشد و امکان افشای بسیاری از این مخاطرات وجود
نداشته باشد امکان تخریب محیط زیست و آلودگی محیط زیست وجود خواهد داشت. در
صورتی که در دوره دولت یازدهم به دلیل آزادی بیان و فضای نقد بسیاری از
افراد همچون هنرمندان، تشکلها و رسانه ها انتقادات خود را بیان میکنند.
ما نیز از این انتقادها استقبال می کنیم چرا که نقد امکان اصلاح را پیش
میآورد و اگر این فضای باز نقادی سیاسی کاری تلقی میشود باید گفت که این
موضوع نیز کاملا بدیهی است چرا که ما باید به حتم مدافع یک جامعه مدنی آزاد
و سالم باشیم که فضای خوبی برای اندیشه و تفکر در آن وجود داشته باشد.
اگر چنین فضایی در کشور وجود نداشته باشد ما نمی توانیم از محیط زیست کشور
حفاظت کنیم. اگر مردمسالاری و حضور مردم در عرصه سیاست و تعیین سرنوشت وجود
نداشته باشد ما به یقین نمی توانیم تصمیم های جدی برای محیط زیست و طبیعت
کشورمان بگیریم. اگر فضا برای گفتن و شنیدن و برقراری یک گفت و گو با مردم،
بخش خصوصی، تشکلها و هنرمندان وجود نداشته باشد مشکلات محیط زیست حل
نخواهد شد. همچنان که در دوره ای تمامی این صداها شنیده نشد و تمامی این
صداها امنیتی شد. اگر از این زوایا سازمان محیط زیست و عملکرد آن سیاسی
باشد باید بگویم که این امری بدیهی است چرا که ما باید پیگیر این موضوعات
باشیم و من به عنوان مسئول محیط زیست باید از آزادی بیان، جامعه مدنی و
مردمسالاری حمایت کنم چرا که اینها مقدمات و الزامات حفظ محیط زیست است.
اما به این خاطر که عده ای به این موضوعات اعتقادی ندارند فکر می کنند که
دفاع از آزادی بیان و فضای نقد، دفاع از یک جریان سیاسی است در حالی که هر
کسی که کمترین آشنایی با مناسبات اجتماعی در کشور داشته باشد می داند که
اینها چقدر به هم وابسته هستند.
مجلس گذشته چقدر روی حفظ منابع محیط زیست و همسو با حفظ محیط زیست
گام برداشت و چه انتظاری از مجلس آینده دارید؟ آیا مجلس آینده می تواند یک
مجلس کارآمد در جهت حفظ محیط زیست باشد؟
سازمان حفاظت محیط زیست هم تجربه های خوب و هم بدی را در دوره فعالیت مجلس
نهم داشته است. مجلس نهم و به خصوص رئیس مجلس کمک های بسیاری به سازمان
حفاظت محیط زیست کردند و در بسیاری از موضوعات نگاه محیط زیست را دنبال کرد
و حتی لوایحی نیز بود که آنها را تصویب کرد. اما عده و جریان سیاسی خاصی
در مجلس نهم حضور داشت که از ابتدا همراهی کمتری با سازمان محیط زیست داشت و
تلاش داشت که به تمامی موضوعات اعم از آلودگی هوا، بنزین پتروشیمی نگاه
سیاسی داشته باشد. خطرات و آلودگی بنزین پتروشیمی را که تحت عنوان بنزین
خودکفایی از آن یاد میکردند، انکار کردند و بسیار تلاش کردند تا این موضوع
را بزرگ جلوه دهند تا این موضوع بیان نشود. علاوه بر آن تلاش های خاصی از
سوی نمایندگان خاصی برای تضعیف سازمان حفاظت از محیط زیست صورت گرفت که
حاصل رد انتظارات و خواسته های خارج از قانون مانند ساخت سد و معدن و احداث
جاده در مناطق خود از سازمان حفاظت محیط زیست بود. در مواقعی نیز مجلس نهم
سازمان محیط زیست را متعجب کرد مانند رد لایحه ارزیابی زیست محیطی. دولت
بر روی این لایحه کار کرد.
در تمامی کشورهای پیشرفته دنیا ارزیابی زیست محیطی را به عنوان ساز و کاری
برای تنظیم مناسبات توسعه با محیط زیست یا همسانی طرح های توسعه با ضوابط
زیست محیطی مد نظر قرار میدهند. اما متاسفانه این لایحه از سوی مجلس نهم
رد شد و ما در کمال تعجب دلیل این اتفاق را نفهمیدیم. تا پایان کار مجلس
نهم دیگر تلاشی برای برگشت این لایحه و تجدید نظر نخواهیم کرد و تلاش
دوباره را به مجلس دهم موکول می کنیم. مجلس دهم وظیفه سنگینی در قبال مسائل
زیست محیطی دارد و این مجلس باید با نگاه جامع و حساسیت کامل وارد عرصه
تصمیم گیری شوند تا دولت بتواند در جهت حل مشکلات گام های موثری بردارد.
شایعه در رابطه با ورود بنزین پتروشیمی را رد می کنید؟
تمامی شایعات را رد میکنم. ما به طور مستمر هر سه ماه یک بار از تمامی
جایگاه های سوخت در تمامی کلان شهرهایی که بنزین یورو 4 را عرضه میکنند،
نمونه گیری انجام می دهیم. نمونه های گرفته شده را از نظر انطباقشان با
استاندارد یورو 4 مورد ارزیابی قرار میگیرد و به صورت گزارش به سازمان
ارائه می شود. این ارزیابی هم از سوی سازمان حفاظت محیط زیست و هم از سوی
موسسه استاندارد صورت میگیرد. اگرچه ممکن است در نقاطی با نوسانات و
مشکلاتی همراه بوده اما تذکر داده شده و مشکل برطرف شده است. اما هیچ
گزارشی مبنی بر ورود بنزین پتروشیمی به داخل ایران نداریم.
سازمان حفاظت از محیط زیست در رابطه با پروژه انتقال آب از خزر چه نظری دارد؟
تمامی طرح های انتقال آب چه از خلیج فارس و دریای عمان به فلات مرکزی و چه
از دریای خزر همه مشمول ارزیابی زیست محیطی است. یعنی باید مطالعات ارزیابی
زیست محیطی آنها تکمیل شود و سپس سازمان مطالعات محیط زیست آنها را تکمیل
کند تا بتواند اجرایی شود. به دلیل مشکلاتی که در زمینه منابع آبی در ایران
وجود دارد این طرحها در کنار طرح های اصلاح الگوی کشاورزی و مصرف آب و پس
از ارزیابی و گرفتن تاییدیه در تمام مراحل کار مد نظر قرار خواهند گرفت.
لوله های انتقال آب از خلیج فارس تایید شده است ولی سایر تاییدیه ها از سوی
سازمان گرفته نشده است.
آیا این پروژه انتقال آب می تواند راهگشای مشکل کم آبی در کشور باشد؟
این یکی از آخرین گزینه هاست چرا که ما در یک دوره طولانی با کاهش بارندگی
روبرو بوده ایم و در یک دوره طولانی شاهد مصرف بی رویه و تخلیه سفره های
زیر زمینی بوده ایم. در بسیاری از کشورهای دیگر این اقدام صورت میگیرد. به
خصوص دریای عمان که یک دریای آزاد است تبعات و آثار محیط زیستی کمتری
خواهد داشت ولی در صورتی که این طرح به عنوان آخرین گزینه باشد باید تمامی
ارزیابی های زیست محیطی آن صورت گیرد. اگر تمامی مشکلات این طرح اعم از عدم
قطع درختان و بازگشت مواد حاصل از آب شیرین کن بر طرف شود تاییدیه های آن
را صادر می کنیم.
تاییدیه زیست محیطی نتقال آب از دریای عمان از سوی سازمان صادر شده ولی
تاییدیه دستگاه های آب شیرین کن همچنان در حال انتظار است. در پروژه انتقال
آب از دریای خرز هنوز مطالعات تکمیل نشده و به ما اعلام نشده و تاییدیه
نهایی صادر نشده است.
روزنامه ابتکار/ گروه جامعه و شهروند- زهرا داستانی