اعلام خروج آمریکا به‌عنوان یکی از مهمترین کشورها در حوزه مقابله با تغییرات اقلیمی با دستور دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری این کشور از توافقنامه پاریس، موجی از نگرانی را برای کشورهای مختلف دنیا به‌ویژه فعالان عرصه محیط‌زیست به‌همراه داشت.
به گزارش سلامت نیوز، وقایع اتفاقیه نوشت: ترامپ با اعلام خروج از توافق پاریس گفت: در راستای عمل به تعهداتم و برای حفاظت از آمریکا و شهروندانش، اعلام می‌کم که ایالات‌متحده از توافق آب‌وهوایی پاریس خارج خواهد شد. ما از توافق پاریس خارج می‌شویم ولی در عین حال، مذاکرات برای ورود دوباره به این توافق یا توافقی کاملا جدید، آغاز خواهد شد. به توافقی می‌پیوندیم که مفاد آن برای تجار، کارگران، مردم و مالیات‌دهندگان آمریکایی عادلانه باشد. اگر بتوانیم چنین کاری کنیم، عالی است. رئیس‌جمهوری آمریکا یادآور شد: ما بدون توافقنامه اقلیمی پاریس، تمیزترین آب‌وهوا را داریم. ما با محیط‌زیست رفتار دوستانه خواهیم داشت ولی تجارت و بیزینسمان را از کار نمی‌اندازیم. واکنش‌ها به این تصمیم غیر‌خردمندانه در سراسر دنیا زیاد بود.
درهمین حال شهردار پاریس اعلام کرد، تصمیم آمریکا مبنی‌بر خروج از توافقنامه اقلیمی پاریس اشتباه است و عواقب ناگواری را درپی خواهد داشت. کمیسیون اروپا هم پس از سخنان ترامپ اعلام کرد، اقدام خروج آمریکا از توافقنامه اقلیمی پاریس، روز غم‌انگیزی برای جامعه‌جهانی بوده و ما باید به‌دنبال متحدان جدیدی باشیم.
اعلام خروج ایالات‌متحده آمریکا از توافقنامه پاریس، بستر حمله عده‌ای به این توافقنامه را فراهم کرد. عدم الحاق عراق، تأکید مفاد توافقنامه به کاهش کربن و بی‌ارتباطی آن به کاهش آلودگی هوا انتقاداتی است که این روزها از سوی مخالفان الحاق ایران به توافقنامه مطرح است. رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌ها در سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران به این ابهامات پاسخ داده است.
به‌دنبال رأی رئیس‌دولت آمریکا بر خروج از توافقنامه تغییرات اقلیمی پاریس، در داخل ایران نیز پیرامون الحاق جمهوری اسلامی ایران به این معاهده جهانی حاشیه‌هایی ایجاد شد. از جمله این حواشی آن است که عده‌ای با این ادله که کشوری مثل عراق که در مسیر توسعه قرار دارد از پذیرش توافقنامه سر باز زده پس الحاق ایران نیز باید لغو شود اما مجید شفیع‌پور، رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌ها در سازمان حفاظت محیط‌زیست و عضو تیم مذاکره‌کننده توافقنامه پاریس در گفت‌وگو با «وقایع‌اتفاقیه» این ادعا را از اساس خلاف دانسته و تأکید می‌کند که توافقنامه پاریس در دولت عراق تصویب شده است.
وی با بیان اینکه طبیعی است در شرایط کنونی، اولویت‌های عراق تأمین امنیت و حفظ تمامیت ارضی باشد، به غیبت نماینده این کشور در جریان مذاکرات مربوط به توافقنامه پاریس اشاره کرده و می‌گوید: مشارکت عراق در زمینه تدوین سند و مراحل قبل آن، در حداقل ممکن بود اما سال گذشته نماینده این کشور در عالی‌ترین سطح یعنی در حد رئیس‌جمهوری، در در بیست‌ودومین اجلاس متعهدین کنوانسیون تغییر آب‌وهوا موسوم به نشست مراکش حضور یافت. آقای فؤاد معصوم، همان زمان اعلام کرد که توافقنامه پاریس در هیأت‌دولت عراق تأیید شده و علت حضور خود در اجلاس مراکش را هم همین عنوان کرد.
رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌ها در سازمان محیط‌زیست تأکید می‌کند که در مراسم امضای توافقنامه تغییرات آب‌وهوایی پاریس که در اردیبهشت سال 95، در مجمع عمومی سازمان ملل برگزار شد، نماینده عراق نیز حضور یافته و این توافقنامه را امضا کرد. توافقنامه پاریس در عراق در مقیاس دولت مورد پذیرش قرار گرفته و طبیعتا ادامه مسیر برای تصویب در مجلس در حال انجام است.
شفیع‌پور ضمن انتقاد از اظهارنظرهای غیرعلمی پیرامون توافقنامه پاریس می‌گوید: متأسفانه افرادی که آگاه به محتوای توافقنامه پاریس و موضوعات مذاکره نیستند، در این مورد اظهارنظر میکنند؛ افرادی که از سابقه قضیه اطلاع ندارند و بیشتر سعی میکنند از تحلیل‌هایی بهره‌برداری کنند که حکایت از عدم تحرک کشور در جامعه جهانی و عدم تعادل و همکاری با کشورهای دیگر دارد.
انتقاد دیگر به توافقنامه پاریس آن است که با وجود سهم ناچیز انسان در تولید کربن، توافقنامه بر کاهش کربن تأکید و تمرکز دارد. شفیع‌پور در این‌باره با اشاره به اینکه این ادعا که تمرکز توافقنامه بر کربن است، درست نیست و به‌هیچ‌وجه صحت ندارد، تصریح می‌کند که توافقنامه پاریس، یک توافقنامه متوازن برای تمرکز بر سازگاری با تغییر اقلیم در بخش‌های مختلف اعم از منابع آب، کشاورزی، بهداشت و... است، همچنین بر تعدیل انتشار گازهای گلخانهای در نیروگاه‌ها، صنایع نفت و... تأکید دارد.
وی این‌طور ادامه میدهد: روح حاکم بر توافقنامه پاریس، اجرای ارتقا یافته کنوانسیون تغییرات آب‌وهواست و کنوانسیون روی 6 گاز به‌عنوان گاز گلخانهای تمرکز کرده است و این‌طور نیست که فقط روی گاز دیاکسیدکربن تمرکز کند بلکه گازهای متان، SF6، روی انواع CFCها، N2O مجموعه گازهای گلخانهای هستند که برخی از آنها پتانسیل گرمایش جهانی معادل 3000 برابر یک مولکول دیاکسیدکربن را دارند و به‌خاطر همین است که وقتی از کشورهای توسعه‌یافته صنعتی خواسته شده تعدیل انتشار گازهای گلخانهای را داشته باشند بر کاهش CFCها که مخرب لایه ازن و عامل گرمایش هستند تأکید شده است.
رئیس مرکز امور بین‌الملل تأکید می‌کند: تمرکز کنواسیون تغییرات آب و هوا روی تقلیل انتشار گازهای گلخانهای در اثر فعایت‌های انسانی موسوم به منابع آنتروپوژن است. بیش از 85 درصد از منابع انتشاردهنده دیاکسیدکربن و معادل آن از منابع انسان‌ساز یا آنتروپوژن است و ادعای اینکه انسان فقط 15 دهم درصد در تولید دیاکسیدکربن نقش دارد ادعای کاملا اشتباهی است.
بحث دیگر ارتباط توافقنامه پاریس در کاهش آلودگی است که عده‌ای معتقدند هیچ رابطه‌ای بین این دو مقوله وجود ندارد که این مقام مسئول در سازمان محیط‌زیست ضمن ابراز تعجب از این حرف، می‌گوید: چطور ممکن است کاهش مصرف سوخت، ارتباطی با کاهش آلودگی هوا نداشته باشد از این اظهار نظرها تعجب می‌کنم. طبیعتا استفاده کمتر از هر نوع سوختی، تولید کمتری از آلاینده‌ها را در پی خواهد داشت؛ بنابراین وقتی از بهینه‌سازی مصرف انرژی صحبت میشود کاهش مصرف سوخت و به تبع آن کاهش آلودگی و کاهش انتشار گازهای گلخانهای را مدنظر داریم.
وی در ادامه با بیان اینکه تمامی آلاینده‌‌های هوا هر یک دارای ضریب پتانسیل گرمایش جهانی هستند، می‌گوید: برای مثال منواکسید کربن به‌عنوان آلاینده فراوان در محیط‌های شهری، اثر معادل چندبرابر CO2 دارد و اینجاست که علاوه بر اینکه به‌عنوان آلاینده محسوب میشود در مقیاس جهانی پتانسیل گرمایش جهانی آنها مورد توجه قرار می‌گیرد.
شفیع‌پور با اشاره به اینکه تأثیر کاهش آلاینده‌‌های هوا در کاهش گرمایش جهانی یک واقعیت علمی است، در مورد وجه حقوقی توافقنامه می‌گوید: توافقنامه یک سند غیرالزام‌آور حقوقی است که فقط حرکت‌های جامعه جهانی را در راستای کاهش انتشار گازهای گلخانهای و گرمایش جهانی جهت‌دهی می‌کند تا کشورها اقدامات خود را در این مسیر دنبال کنند چون فقط یک اتمسفر و یک کره زمین وجود دارد و اصلا مهم نیست هر کشور در کجای دنیا قرار گرفته، مهم آن است که اثرات سوء گرمایش جهانی به‌صورت یکسان همه را تحت‌تأثیر قرار میدهد.
رئیس امور بین‌الملل سازمان محیط‌زیست به منظور رفع ابهامات پیرامون توافقنامه پاریس پیشنهادی دارد، او می‌گوید: هیأت بین‌الدول تغییر اقلیم (IPCC)، مرجع علمی مورد قبول علمی جامعه جهانی است که متشکل از 1100 متخصص برجسته جهانی است و مخاطبان برای تشخیص علمی و مستند بودن ادعا و اظهارنظرها می‌توانند به این مرجع معتبر مراجعه کنند. هر کسی از این مرجع چیزی را اعلام کند، ادعای او سندیت دارد و هر حرف خارج از این مرجع، معتبر قلمداد نمی‌شود.
