منابع طبیعی سقز

بیان مسائل و مشکلات منابع طبیعی و محیط زیست

منابع طبیعی سقز

بیان مسائل و مشکلات منابع طبیعی و محیط زیست

استفاده از مطالب این وبلاگ با ذکر منبع بلامانع می باشد.

پیوندهای روزانه

۱۲۴ مطلب در ارديبهشت ۱۳۹۶ ثبت شده است

مرثیه خاک

دیگر وقت مرثیه‌خوانی برای خاک است؛ وقتی اعلام می‌شود هر سال ١٦‌میلیون تن خاک در کشور فرسوده می‌شود. فرسایشی که گفته می‌شود نسبت به میانگین جهانی فرسایش خاک بسیار بیشتر است: «متوسط جهانی فرسایش خاک در جهان چیزی حدود ٧ تا ٨‌میلیون تن است.»

به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از  سلامت نیوز، روزنامه شهروند نوشت: دیروز مراسم روز زمین پاک بود و هر جمله‌ای که از زبان سعید متصدی، معاون محیط‌زیست انسانی سازمان محیط‌زیست شنیده می‌شد، نگرانی‌ها را چند برابر می‌کرد: «با این‌که خاک بستر باروری و رشد است، اما ازجمله موضوع‌هایی است که در سال‌های گذشته مغفول مانده است. حتی اگر بهترین آب را به زمین‌های کشاورزی تزریق کنیم، باز هم به دلیل آلودگی خاک به دلایل مختلف همچون مصرف بی‌رویه سم و کود، محصول ناسالم خواهیم داشت و متاسفانه امروز شاهد پیدایش و ظهور این مواد در سفره غذایی مردم نیز هستیم.» به گفته او، از‌ سال ١٣٤٦ در ارتباط با باقیمانده سموم در مواد غذایی، قانون تدوین شده است، اما در شرایطی که باید به سمت پایش و کاهش سموم و کود رفت اما در حال حاضر برای مصرف سموم یارانه تعلق می‌گیرد.


اینها تمام آن موضوعاتی نبود که دیروز در مراسم روز زمین پاک عنوان شد. آلودگی خاک هم موضوع نگران‌کننده دیگری بود که در این مراسم درباره آن توضیح داده شد. متصدی بر آلودگی خاک در ایران تأکید کرد و گفت: «به دلیل مصرف بی‌رویه سموم و کود، محصولات کشاورزی تولیدشده کشورمان آلوده است حتی اگر بهترین و پاک‌ترین آب‌ها به زمین‌های کشاورزی برسد، باز هم به دلیل آلودگی خاک محصولات مصرفی ما آلوده است.» این مسئول در سازمان حفاظت محیط‌زیست حرف‌های دیگری هم زد: «ما همیشه دنبال هوای پاک هستیم و توجهی به آلودگی و فرسایش خاک نداریم.»
این مسئول در سازمان محیط‌زیست از تلاش برای داشتن شهری پاک سخن گفت در حالی‌که به گفته او، تراکم جمعیت و ساخت و سازهای بی‌رویه و تخریب روستاها فشار زیادی بر یک گستره محدود خاک با جمعیت بسیار زیاد می‌آورد.


متصدی از تهیه اطلس آلاینده‌های خاک و برنامه بررسی وضع مواد غذایی خاک از سوی این سازمان خبر داد: «با وجود مصرف زیاد کود، مواد آلی خاک کشور ما بسیار فقیر است که این نشانگر مصرف بی‌رویه بسیاری از موادی است که نمی‌توانند به پایداری منابع ما کمک کنند.» نداشتن مدیریت قابل قبول در میزان مصرف کود و سموم، موضوع دیگری است که متصدی به آن اشاره کرد: «ما در افزایش میزان مصرف کود و سموم مدیریت مناسبی نداریم و روزانه ٣٠ تا ٤٠‌درصد از محصولات غذایی ما تبدیل به پسماند می‌شود که این معضل بسیار بزرگی برای کشور است.» مصرف بی‌رویه کیسه‌های پلاستیکی هم مورد انتقاد این مسئول در سازمان حفاظت محیط‌زیست است: «در این زمینه مشوق‌هایی از سوی سازمان محیط‌زیست برای تولید و مصرف کمتر کیسه‌های پلاستیکی در نظر گرفته شده است با این حال در شرایطی که ایران سابقه درخشان فرهنگی دارد اما در ارتباط با حذف کیسه‌های پلاستیکی از کشورهای آفریقایی هم عقب‌تر است.» متصدی در مورد تصویب کنوانسیون مینه ماتا درباره جلوگیری از مصرف جیوه هم گفت: «بر اساس تصویب این کنوانسیون ما در حال جایگزین‌کردن تکنولوژی‌های دیگر به جای مصرف جیوه در کشور هستیم.»


معاون انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست همچنین از اجرایی‌شدن ماده ١٢ قانون مدیریت پسماند مبنی بر الزام تولیدکنندگان و واردکنندگان برای بازیافت پسماند خبر داد، با این توضیح که: «اگر تولیدکنندگان و واردکنندگان پسماند خود را بازیافت نکنند، باید مابه‌التفاوت تولید یا واردات خود را که چیزی حدود نیم در ‌هزار از ارزش کالاست به حساب صندوق محیط‌زیست واریز کنند.»
متصدی با اشاره به این‌که مشکل پسماندهای بیمارستانی همچنان باقی است، افزود: «بسیاری از استان‌ها روش‌های جمع‌آوری و امحای خوبی برای پسماندهای بیمارستانی در نظر گرفته‌اند و لازم می‌دانیم وزارت بهداشت نسبت به این موضوع وقت بیشتری صرف کند، چراکه تمام پسماندهای بیمارستانی حالت عادی ندارند و باید به صورت ویژه امحا شوند.»


مذاکره با وزارت ارتباطات درباره بازیافت وسایل الکترونیک


دیروز تنها سعید متصدی، معاون سازمان محیط‌زیست نبود که درباره روز زمین پاک حرف زد. معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست هم قرار بود جزو سخنران‌ها باشد اما به دلیل همراهی نخست‌وزیر گرجستان، پیامی خطاب به همایش روز زمین پاک فرستاد: «توجه به وضع زمین و رهایی آن از آلودگی‌ها و تخریب‌ها بیش از هر دوره‌ای توجه بشر را به خود جلب کرده، چرا که هیچ‌گاه مخاطرات تا به این حد آشکار نشده و آثار مداخلات توسعه‌ای در طبیعت از مرز هشدار و بحران عبور نکرده بود.» به گفته او، از دلایل مهم این وضعیت، الگوی مصرف موجود جهان بوده که جامعه ما نیز در ابعاد مختلف درگیر آن است. مصرف آب، انرژی، غذا و دیگر مصارف از نظر پایداری سرزمین و توجه به حقوق نسل‌های آینده از الگوی صحیحی پیروی نمی‌کند و نیازمند بازنگری جدی است و روز زمین پاک فرصتی برای مرور وضع موجود و مسیر پیش رو است.

ابتکار در ادامه این پیام عنوان کرد: «در ایران، روز زمین پاک از سال‌ها قبل با فعالیت بر محور مدیریت مصرف، کاهش و بازیافت پسماند و زباله و پاکسازی آن از طبیعت متمرکز شده و البته در این زمینه، کشورمان صاحب قانون مدیریت پسماند است که در ‌سال ١٣٨٤ به تصویب رسید و شامل آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی است. در دولت یازدهم این قانون به‌عنوان یک اولویت در مدیریت شهری و مناطق روستایی در دستور کار قرار گرفت. به‌طوری که در کنار بازنگری آن، تسهیلات و حمایت‌های مختلفی در فعالیت‌های مرتبط با مدیریت پسماندها به تصویب رسیده است.» او به بازیافت وسایل الکترونیکی مانند تلفن‌های همراه و باتری هم اشاره کرد: «در زمینه بازیافت وسایل الکترونیکی مانند تلفن‌های همراه و باتری نیز در حال برنامه‌ریزی و امضای تفاهمنامه همکاری مشترک با وزارت ارتباطات هستیم. برای دستیابی به زمین پاک و تغییر این وضعیت، نیازمند تلاشی در همه ارکان و آحاد جامعه هستیم.»

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ ارديبهشت ۹۶ ، ۰۸:۵۷
پیمان صاحبی


 

تعیین عوارض برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان پلاستیک

نفس‌های خود را برای 10 ثانیه در سینه حبس کنید. در همین مدت زمان کوتاه فقط در کشور ما ایران، بیش از سه‌هزارو ٥٠٠ مترمربع از جنگل‌ها و مراتع تخریب، حدود 31 هزار مترمکعب از منابع آب تجدید پذیرمان به فاضلاب تبدیل شده و نزدیک به 5.7 تن زباله تولید شده نیز یا در حاشیه رودخانه و دریاها یا در اعماق زمین و دره‌ها یا در میانه جنگلها تخلیه می‌شود. و این تنها گوشه کوچکی از روزشمار تخریب طبیعت ایران است!

به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از  سلامت نیوز، ایران نوشت: از این رو همزمان با فرارسیدن 22 آوریل به عنوان «روز جهانی زمین» که هرساله در بیش از 180 کشور جهان و با مشارکت بیش از یک میلیارد نفر از مردم و سیاستمداران جشن گرفته می‌شود، در ایران نیز بسیاری از فعالان محیط زیست در سراسر کشور اقدام به برگزاری سمینار و برنامه‌های پاکسازی زمین در کوه‌ها و جنگل‌های مشرف به شهرها کردند. در همین حال معصومه ابتکار و شهیندخت مولاوردی، دو نفر از معاونان رئیس جمهوری، نیز با حضور در جمع تشکل‌های زیست محیطی استان تهران در حاشیه رودخانه حفاظت شده جاجرود اقدام به جمع‌آوری زباله‌های ریخته شده توسط گردشگران ناآگاه کردند تا آیین روز جهانی زمین را همراه با جهانیان گرامی دارند.


روز جهانی زمین که برای نخستین بار توسط یک سناتور امریکایی در سال 1970 بنیان گذاشته شده اکنون 48 سال است که در بسیاری از کشورهای جهان گرامی داشته می‌شود. سناتور گیلورد نلسون که فعالیت‌های زیست محیطی‌اش را از سال 1964 آغاز کرده بود در یک فراخوان سازماندهی شده، در روز 22 آوریل 1970 موفق شد بیش از 20 میلیون نفر از شهروندان امریکایی را به خیابان‌ها بیاورد تا نسبت به آلودگی روز افزون رودخانه‌ها و زمین‌هایشان با سموم و آفت کش‌ها و پساب صنایع و نیز رشد چشمگیر آلودگی هوا اعتراض کنند. این تظاهرات که از آن با عنوان بزرگترین تظاهرات مردم جهان یاد می‌شود سرانجام منجر به وضع قوانین بازدارنده محیط زیستی در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای جهان شد و به همین دلیل هرساله جشن گرفته می‌شود.
اما در ایران نیز وضعیت بحرانی منابع طبیعی و افت شاخص‌های کیفی و کمی زیست محیطی باعث شده تا مردم و بسیاری از سیاستمداران نیز نسبت به این وضعیت در سال‌های اخیر واکنش نشان دهند. به همین دلیل در چند روز گذشته بررسی سه لایحه قانونی «هوای پاک»، «حفاظت از تالاب ها» و «محیطبانان» به طور جدی در دستور کار مجلس قرار گرفته تا هرچه سریعتر قوانین بازدارنده‌ای برای آلودگی هوا، حمایت از حافظان طبیعت و حفاظت از تالاب‌ها تصویب و به اجرا گذاشته شود.


در همین حال رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز در گفت‌و‌گو با ایرنا از آیین نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی در دولت خبر داده و می‌افزاید: این لایحه بزودی تحویل دولت می‌شود زیرا معتقدیم باید برای کیسه‌های پلاستیکی عوارض تعیین و مصرف آن به طور کامل کنترل شود.
ابتکار خاطرنشان کرد: همواره حجم زیادی از کیسه‌های پلاستیکی و ظروف یکبار مصرف در تمام جاده‌های کشور دیده می‌شود، بیشتر پسماندها به مرور در طبیعت تجزیه می‌شوند هر چند آنها هم نباید در طبیعت رها شوند، اما پلاستیک قرن‌ها در طبیعت باقی می‌ماند و این امر آسیب زیادی به محیط زیست وارد می‌کند، وارد چرخه آب می‌شود و به آبزیان هم آسیب می‌زند.


تولید روزانه 50 هزار تن زباله در کشور


در ایران روزانه 50 هزار تن پسماند در شهرها و روستاها تولید می‌شود و سرانه تولید آن در شهرها 710 گرم، روستاها 470 گرم و کلانشهرها 800 گرم است. از سوی دیگر بر اساس برآوردهای اقتصادی صورت گرفته از وضعیت موجود پسماندها در کشور، مشخص شده که پسماندها سالانه با احتساب خسارت بخش سلامت، 37 هزار میلیارد تومان زیان به کشور وارد می‌کنند با این حال فقط 22 درصد پسماندهای‌ تر و خشک کشور بازیافت می‌شود و مابقی دفن یا تلنبار می‌شود. مدیرکل دفتر هماهنگی عمرانی و خدمات شهری شهرداری‌ها و دهیاری‌های وزارت کشور با اعلام این مطلب در همایش روز جهانی زمین که در محل سازمان محیط زیست برگزار شد همچنین گفت: سال گذشته برنامه پنج ساله مدیریت پسماندهای عادی در کشور تهیه و ارائه شده که بر اساس آن مدیریت پسماند به دستگاه‌های مختلف واگذار شده است.
مسعود احمدی افزود: 16 هزار واحد صنعتی در کشور وجود دارد که مهمترین تأسیسات در مدیریت پسماندهای عادی در آنها فعال است، یک واحد زباله سوز 200 تنی هم در تهران فعال است و احداث سه زباله سوز دیگر نیز در دستور کار قرار دارد.


احمدی خاطرنشان کرد: تاکنون 76 پروژه ساماندهی محل دفن پسماند اجرا شده که بر اساس آن 6 هزار و 663 روستا و 246 شهر تحت پوشش این پروژه‌ها قرار گرفتند، همچنین قرار شد از تجمع بیش از حد محل دفن پسماندها جلوگیری شود و در شعاع 30 تا 40 کیلومتری هر شهر یک محل دفن ایجاد شود. همچنین 101 شهر و 126 روستا تحت پوشش پروژه‌های تفکیک از مبدأ قرار گرفتند. بر این اساس 19 پروژه تأسیسات پردازش و تولید کود کمپوست در دستور کار قرار گرفته که بناست هزار و 120 شهر و روستا را تحت پوشش قرار دهد. این اقدامات با اعتباری حدود هزار میلیارد ریال انجام شد که 800 میلیارد ریال آن توسط وزارت کشور و 200 میلیارد ریال توسط شهرداری‌ها و دهیاری‌ها تأمین شد.
در ادامه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز درباره زباله سوزها گفت: تمام زباله سوزها مشمول ارزیابی زیست محیطی هستند، تعبیه زباله سوز در واقع انتهای خط مدیریت پسماند است، ابتدا باید کاهش تولید زباله در دستور کار شهرداری‌ها و دهیاری‌ها قرار گیرد، یعنی به مردم آموزش داده شود تا زباله کمتری تولید کنند، در مرحله بعد تا جایی که می‌شود، به کمپوست تبدیل و مصرف مجدد شود و بعد از آن پسماندهایی که قابلیت مصرف مجدد و تبدیل شدن به کمپوست ندارند به صورت تفکیک شده به شهرداری‌ها تحویل داده شود.


او افزود: امروزه پسماندهایی مانند شیشه، پلاستیک و کاغذ قابلیت ورود به بورس را دارند و خیلی از شهرها بورس این پسماندها را دارند، به عنوان مثال کاغذ A4 با کیفیت در صورت داشتن فناوری مناسب قابلیت تولید و استفاده تا 7 بار را دارد.
ابتکار گفت: اما یک بخش باقی می‌ماند که آن پسماندهای ویژه و خطرناک است و پسماندهای بیمارستانی جزو آنها است که معتقدیم عمده آنها باید سوزانده شود و برای این کار باید پسماندسوز یا نیروگاه پسماند ایجاد کنیم تا بتوان از پسماند انرژی به دست آورد.ابتکار تأکید کرد: زباله سوزی که قرار است استفاده شود باید فناوری لازم در بحث آلودگی هوا را داشته باشد یعنی به بهانه حل معضل پسماند نمی‌توانیم هوا را آلوده کنیم بنابراین باید همراه با استانداردهای روز دنیا باشد که سازمان محیط زیست این استاندارد‌ها را تهیه، مصوب و ابلاغ کرده و بر اساس این ضوابط می‌توانیم پسماند سوز یا نیروگاه تولید انرژی از پسماند داشته باشیم.

منبع:سلامت نیوز

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ ارديبهشت ۹۶ ، ۰۸:۵۶
پیمان صاحبی


 

تولیدکفش از زباله‌های پلاستیکی سطح دریاها

کمپانی آدیداس با استفاده از پلاستیک های موجود در سطح دریاها و اقیانوسها، یک تهدید جدی برای محیط زیست را به یک فرصت تبدیل و از آن برای تولید کفش استفاده کرده است.

به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از  سلامت نیوز به نقل از سازمان حفاظت از محیط زیست، در طی سال های اخیر، حجم گسترده پلاستیک های شناور در سطح دریاها و اقیانوس ها به یکی از معضلات بزرگ برای دوست‌داران محیط زیست و همچنین موجوداتی که در این آب‌ها زندگی می کنند، تبدیل شده و در این بین، کمپانی آدیداس به عنوان یکی از پیشگامان صنعت تولید پوشاک، تصمیم به استفاده از بهینه از این مواد گرفته و کفش هایی را با استفاده از پلاستیک های شناور تولید کرده است.


کفش هایی که با نام UltraBOOST شناخته می شوند و به نظر می رسد که امسال آدیداس بیش از پیش بر روی تولید مدل های دیگری از آن تمرکز خواهد کرد. این شرکت در بیانیه ای در این خصوص عنوان کرد:


کمپانی آدیداس با استفاده از پلاستیک های موجود در سطح دریاها و اقیانوسها، یک تهدید جدی برای محیط زیست را به یک فرصت تبدیل و از آن برای تولید کفش استفاده کرده است. این دستاورد بزرگ، نشان دهنده تعهد ما به اقیانوس هاست و ما این برنامه را در قالب استراتژی Parley A.I R دنبال می کنیم تا بتوانیم از دورریزهای پلاستیکی موجود در سطح آب ها، محصولات خود را تولید کنیم.


به گفته این شرکت، برای ساخت هر جفت کفش، چیزی حدود ۱۱ بطری پلاستیکی مورد استفاده قرار می گیرد که اخیراً آدیداس از کفش های UlrtaBOOST Parley، Parley UltraBOOST X و UltraBOOST Uncaged Parley نیز رونمایی کرد که بخش عمده ای از آن از مواد پلاستیکی جمع آوری شده از سطح دریاها و اقیانوس ها تولید شده است. گفتنی است در حال حاضر بخشی از قسمت های این کفش از مواد تجزیه پذیر تشکیل شده است.



۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ ارديبهشت ۹۶ ، ۰۸:۵۵
پیمان صاحبی


 

زیر پای زمین را خالی نکنیم

 ایران دارای 609 دشت است که بررسی ها نشان می دهد 50 دشت دچار پدیده فرونشست شده اما برخی کارشناسان معتقدند با توجه به شرایط موجود بیش از 300 دشت با این پدیده دست به گریبان است.


به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از سلامت نیوز به نقل از ایرنا،استفاده بی رویه از آبهای زیر زمینی و مدیریت نادرست آن مشکلاتی از جمله پدیده فرونشست زمین را در کشور رقم زده است به طوری که اکنون 14 استان ایران از جمله تهران، کرمان، یزد، اصفهان، خراسان رضوی، همدان، فارس، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، سمنان، البرز، قزوین، مرکزی، اردبیل و گلستان با این پدیده مواجه هستند.


روند مصرف آب در ایران بسیار بیشتر از حد استاندارد است این در حالی است که ایران با متوسط نزولات جوی 260 میلی لیتر در سال، از کشورهای خشک جهان و دارای منابع آب محدود است، سرانه منابع آب تجدید شونده سالانه در سال 1335 حدود هفت هزار متر مکعب بود که در سال 1375 به دو هزار متر مکعب کاهش یافت و پیش بینی می شود که تا سال 1400 به حدود 800 متر مکعب کاهش یابد که این پایین تر از مرز کم آبی یعنی هزار متر مکعب است.


دفتر آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست چندی پیش در گزارشی آورده است که حدود 70 درصد از نزولات سالانه در ایران تبخیر می شود و کل آب استحصال شده به ترتیب 93، پنج و دو درصد در بخش های کشاورزی، شهری و صنعتی به مصرف می رسد.


از آنجا که بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب در کشور است، تلفات عمده آب نیز به این بخش تعلق دارد، نتایج تحقیقات مختلف بیانگر آن است که متوسط بازده کل آبیاری در کشور 35 درصد بوده که مقدار آن از متوسط جهانی کشورهای در حال توسعه ( 45 درصد) و توسعه یافته ( 60 درصد) پایین تر است.


کارایی مصرف آب کشاورزی ( مقدار تولید در واحد آب مصرفی) که وضعیت استفاده بهینه از آب را در تولید مشخص می کند، در کشور 7/0 کیلوگرم بر متر مکعب است و این در حالی است که برای تامین غذای جمعیت رو به رشد کشور در سال 1400 باید عددکارایی مصرف آب به 1.6 کیلوگرم بر متر مکعب افزایش یابد.
با لحاظ کردن مقدار کارایی مصرف آب محصولات تولیدی، مقدار ضایعات آب از طریق محصول 12.4 میلیارد متر مکعب است، این مقدار ضایعات آب از نظر حجم 40 درصد آب ذخیره شده در پشت 63 سد احداث شده در کشور و تقریبا سه برابر حجم آب بزرگترین سد مخزنی کشور یعنی سد کرخه است.


در مطالعاتی که توسط سازمان ملل متحد در سنگاپور انجام شد، حداقل آب مصرفی هر شهروند برای حفظ بهداشت و سلامت جامعه 99 لیتر در روز تعیین شده است، در این راستا مصرف سرانه آب در کشورهای عربستان 87، اندونزی 87، مالزی 90، مکزیک 100، بلژیک 108، یونان 128 و سوئد 177 لیتر بوده در حالی که آمار چند سال اخیر مصرف سرانه به طور متوسط 250 تا 300 لیتر مصرف آب در شبانه روز در کشور را نشان می دهد.


به اعتقاد کارشناسان، به طور کلی مواردی همچون محدودیت مقدار منابع آب، محدودیت منابع مالی طرح های توسعه منابع آب جدید، کاهش سرانه آب قابل استحصال، تنزل کیفیت آب سفره های زیرزمینی به دلیل برداشت بیش از حد مجاز، راندمان پایین مصرف در بخش های کشاورزی و صنعتی، شوری و زه دار شدن اراضی، وضعیت نامطلوب تجهیزات و نگهداری، دفع غیر صحیح فاضلاب های خانگی و پساب های صنعتی، بالا بودن هزینه های تامین آب، استفاده ناکارآمد از آب در خانوارها و واحدهای مختلف اقتصادی، بالا بودن آب به حساب نیامده در بخش شهری ( بین 25 تا 60 درصد)، مکانیزم قیمت گذاری ناکارآمد، توجه کمتر به مدیریت تقاضای آب در مقایسه مدیریت عرضه آب از چالش های مهم در مصرف و تولید پایدار منابع آب در کشور است.


این موارد منجر به بروز مشکلاتی همچون پدیده فرونشست زمین شده است، سفره های زیر زمینی مانند اسفنج عمل می کنند به این معنا؛ زمانی که آب موجود در آنها کاهش یابد زمین آن قسمت مانند اسفنج جمع می شود که این موجب فرو رفتن زمین خواهد شد که دیگر قابل بازگشت نیست ، پدیده ای که امروزه دشت های زیادی از کشور به آن مبتلا شده اند.


محمد درویش عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور به خبرنگار علمی ایرنا گفته بود که اتفاقی که اکنون افتاده این است که دیگر بحث فرونشست زمین فقط در خارج از شهرها و در دشت های کشاورزی مانند دشت بزرگ طوس در خراسان رضوی، طبس در خراسان جنوبی، رفسنجان و سیرجان در کرمان، دشتی میان اردکان و میبد در یزد، بخش های جنوبی استان اصفهان، پارک کلاه قاضی و مورچه خورت نیست؛ بلکه اکنون در اردبیل و در دامنه های سهند و سبلان، بروجن، چهارمحال و بختیاری ، سرشاخه های کارون، دریاچه پریشان در فارس، جنوب تهران در دشت شهریار، ورامین و نیشابور هم زمین در حال نشست است.
به گفته وی بزرگترین فروچاله ها در دشت میناب اتفاق می افتد و تقریبا همه چیز از بین رفته است و قبل از آنهم در دشت همدان شاهد فروچاله های بزرگی بودیم.
درویش افزود: در تهران برخی از حفاری های غیراصولی، آب دزدی ها یا آب روی های ناشی از فرسودگی لوله های آب و تصادفاتی که بین خطوط مترو و آب و برق اتفاق می افتد این روند را تسریع می کند علاوه بر اینکه خود سفره های آبهای زیر زمینی نیز به شدت در حال افت هستند.
وی ادامه داد: بررسی های انجام شده در منطقه 22 غرب تهران نشان می دهد در آن منطقه بین 7 تا 17 متر سطح آب زیر زمینی در حال پایین رفتن است و حتی 2 چاه آب باغ گیاهشناسی ملی ایران در پیکان شهر خشک شده است.


امیر شمشکی مدیر کل دفتر بررسی مخاطرات زمین شناسی، زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا گفت: ایران دارای 609 دشت است که برخی از آنها بسیار بزرگ هستند، ممکن است در برخی از آنها برداشت از آبهای زیر زمینی در حد مجاز صورت گیرد که تعدادشان بسیار اندک است اما بیشتر دشت ها در معرض برداشت بی رویه قرار دارند.
وی افزود: بررسی هایی که در برخی دشت ها صورت گرفته نشان می دهد که حدود 50 دشت دچار پدیده فرونشست هستند اما با توجه به شرایط موجود به نظر می رسد بیش از 300 دشت درگیر پدیده فرونشست هستند اما چون اندازه گیری دقیق در دشت های محدودی صورت گرفته گفته می شود 50 دشت مشکل فرونشست دارد.


وی اظهار کرد: در شرایط فعلی ایران هم از لحاظ وسعت و هم نرخ فرونشست جزو چند کشور نخست است که با این پدیده دست به گریبان است، کشورهای دیگر هم درگیر هستند که بیشتر مربوط به کشورهای در حال توسعه می شود که فشار زیادی بر روی منابع آب زیر زمینی خود آوردند، برخی کشورها مانند کشورهای اروپایی از منابع آب های سطحی، دریاچه ها و رودخانه ها بهره مند هستند و کمتر از منابع آب زیر زمینی استفاده می کنند.
شمشکی ادامه داد: برخی کشورها هم به علت پیشرفته بودن، مصارف در بخش های مختلف را کنترل کردند و زیاد دچار مشکل نیستند چون بهره وری آنها بالا است، برخی کشورها هم در اقلیم خشک قرار دارند مانند کشورهای آفریقایی که در روند توسعه یافتگی و رشد نیستند و بهره برداری چندانی ندارند و بر روی منابع زیر زمینی خود فشار وارد نمی کنند و مشکلی در زمینه پدیده فرونشست ندارند.


مدیر کل دفتر بررسی مخاطرات زمین شناسی، زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور گفت: اما کشورهایی مانند ایران، چین، مکزیک و آمریکا درگیر این مساله هستند، البته این پدیده به نوعی در بسیاری از کشورهای جهان دیده می شود اما در کشورها نامبرده بیشتر است.
وی افزود: در کشورهای اطراف ایران هم شاید به علت وضعیت نابسامانی که دارند تاکنون متوجه این موضوع نشده اند.
شمشکی با تاکید بر اینکه باید در بروز پدیده فرونشست به دو نکته توجه شود گفت: بروز فرونشست به دو ویژگی نیاز دارد یکی برداشت بی رویه از منابع آبهای زیر زمینی و دیگری جنس خاک آن منطقه است که باید دارای بافت های ریزدانه ای باشد.
وی افزود: در خاک های دانه درشت و سازندهایی که حالت سنگی دارند یعنی زمینی که حالت کوهستانی و سنگی دارد مانند ارتفاعات، بروز پدیده فرونشست را متصور نیستیم، همچنین در جاهایی مانند راس مخروط افکنه ها که دانه درشت هستند و شن و ماسه اصل رسوبات را تشکیل می دهد، هر چند هم اگر آب زیر زمینی در آنها خیلی افت کرده باشد، بروز فرونشست پیش بینی نمی شود.
شمشکی درباره نرخ فرونشست گفت: فرونشست نرخ ثابتی ندارد و بر اساس شرایط فیزیکی، جغرافیایی، نوع برداشت، نوع کشاورزی و فعالیت صنایع متفاوت است.


وی افزود: اما اگر بخواهیم یک تقسیم بندی کلی در کشور داشته باشیم باید بگوییم که در یک سری دشت ها مانند دشت های مرکزی به علت خشکی و عدم تمرکز جمعیت بهره برداری صورت نمی گیرد یا آب با کیفیت ندارد که در این مناطق زیاد فرونشست ندیده ایم.
شمشکی ادامه داد: اما در بخشی از مناطق خاص مانند سواحل جنوب شرقی دریای خزر و بخشی از مناطق شمال خلیج فارس هم آثار این پدیده مشاهده شده است با اینکه شاید انتظار داشتیم این مناطق به علت نزدیک بودن به آب و زیاد بودن بارندگی شاهد بروز این پدیده نباشیم، البته قطعا شدت آن نسبت به مناطق خشک کمتر است اما بهتر است تا زمانی که این مساله در آن مناطق حاد نشده به فکر چاره بود.


وی گفت: اگر کوهستان های کشور را به زاگرس و البرز تقسیم کنیم در زاگرس هم این پدیده وجود دارد و حتی در برخی موارد بسیار نگران کننده و حساس است به خصوص برخی از دشت هایی که در استان فارس قرار دارند به ویژه در سال های اخیر که بسیار با این پدیده مواجه شده است، استان کرمان و اصفهان و بخش هایی از استان مرکزی نیز نگران کننده است.


شمشکی درباره استان فارس گفت: در اوایل دهه 80 که کار بر روی فرونشست زمین در کشور آغاز شد استان فارس زیاد در اولویت بالا قرار نداشت اما گزارش ها و شواهد به خصوص در سال های اخیر نشان می دهد که یکی از مشکل دار ترین استان ها در این زمینه است.
وی اظهار کرد: فرونشست ایج در استان فارس به ارتفاع حدود 50 تا 60 متر یکی از بزرگترین فرونشست های کشور در دو سال گذشته است که در منطقه ایج در این استان رخ داده است، از لحاظ قطر نیز اختیار آباد کرمان رکوددار است.


شمشکی به وضعیت فرونشست در تهران اشاره کرد و گفت: در تهران هم فروچاله های ریزی مشاهده می شود اما به معنای فرونشست نیست، در واقع برخی فروچاله هایی که در سطح شهر تهران رخ می دهد مربوط به این پدیده نیست بلکه مربوط به نشت و حفاری های غیر اصولی است.
وی افزود: آن چیزی که در داخل شهر تهران رخ می دهد به ویژه در نیمه شمالی به بالا مرتبط با بحث افت آبهای زیر زمینی نیست چون هم جنس خاک مستعد این کار نیست و هم وضعیت آب هنوز خیلی مشکل ساز نشده است.
شمشکی ادامه داد: اما در دشت های تهران بیشتر به سمت جنوب تهران و شهریار پدیده فرونشست زمین به صورت خاص دیده می شود، در استان تهران نیمه جنوبی دشت قزوین، بخش عمده ای از دشت هشتگرد، بخش کوچکی از دشت کرج و دشت تهران این مشکل وجود دارد که حد فاصل تهران تا شهریار بیشترین مشکل را دارد.


وی گفت: اگر استان البرز و تهران را یکپارچه در نظر بگیریم شاید بزرگترین مشکل را دشت های تهران و ورامین دارد.
وی اظهار کرد: در داخل سمنان هم اندازه گیری ها منوط به دشت های ایوانکی و گرمسار بود که وجود چنین پدیده ای اثبات شده است اما هنوز از قسمت های میانی استان سمنان به سمت شرق که بخش عمده استان است اندازه گیری صورت نگرفته که جزو برنامه های آینده ما است.
شمشکی افزود: در اطراف امیر آباد دامغان، شهر دامغان حتی جنوب سمنان و اطراف سرخه هم شواهدی مبنی بر بروز پدیده فرونشست دیده شده است، در بخش های کوچکی از استان گلستان به سمت گرگان و شرق مازندران هم به نظر می رسد بروز چنین پدیده ای ممکن باشد، البته کار دقیق در آن مناطق صورت نگرفته است.


مدیر کل دفتر بررسی مخاطرات زمین شناسی، زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور اظهار کرد: بر روی دشت های پیرامون دریاچه ارومیه در بخش جنوبی نیز کار کردیم و شواهی وجود دارد مبنی بر اینکه شاید در آینده پدیده فرونشست در این مناطق شکل گیرد اما تاکنون مشکل خاصی وجود ندارد، تنها دشتی که به طور خاص در آذربایجان شواهد فرونشست دارد و می تواند معضل جدی داشته باشد دشت شبستر است.
وی درباره دشت های خوزستان گفت: در دشت های خوزستان با توجه به اینکه قبلا پر آب بودند تاکنون شواهد خاصی مشاهده نشده است اما اگر مدیریت منابع آب به درستی صورت نگیرد و با توجه به بافت خاک می تواند در آینده معضلات زیادی ایجاد کند، در سواحل جنوبی به غیر از میناب که مشکلات زیادی دارد نیز جای خاصی فرونشست مشاهده نشده است.


شمشکی افزود: در استان سیستان و بلوچستان با توجه به عدم تمرکز جمعیت و اینکه کشاورزی انجام نمی شود پیش بینی می شود مشکل زیادی نداشته باشد.
وی گفت: اما استان های خراسان شمالی، خراسان جنوبی و خراسان رضوی در این زمینه بسیار مشکل دارند به ویژه خراسان رضوی که جزو استان های با اهمیت در این زمینه است، دشت مشهد و دشت رفسنجان دو دشتی هستند که شواهد بروز پدیده فرونشست در چند دهه گذشته برای اولین بار در کشور مشاهده شده است و در بسیاری از دشت های خراسان رضوی مانند مشهد، نیشابور و سبزوار این مساله دیده می شود و همچنان نیز در حال توسعه است و در برخی مناطق از جمله نیشابور به وضعیت حادی رسیده است.


وی گفت: اما داخل شهر مشهد به علت تغذیه فاضلاب مشکل خاصی وجود ندارد؛ به غیر از نقاط محدودی از زمین که دچار فرونشست شده است.
شمشکی درباره امکان برگشت زمینی که دچار فرونشست شده است اظهار کرد: برای این منظور دو مساله وجود دارد یکی اینکه از آبهایی که جزو ذخایر استاتیک و دارای چندین هزار سال قدمت هستند برداشت می شود و دیگر اینکه با توجه به کاهش نزولات جوی در کشور و میزان برداشت با افزایش جمعیت دیگر امکان جایگزین شدن آنها وجود ندارد.


وی افزود: هم اینکه زمانی که منابع آبی دچار افت می شود فضاهای خالی بین دانه های رسوبی خاک بسته می شود بنابراین حتی اگر فشار آب هم میان آنها قرار گیرد و بخواهد اسکلت را به حالت قبلی برگرداند مقاومت صورت می گیرد و بخش کمی از این فضا جبران پذیر است.
مدیر کل دفتر بررسی مخاطرات زمین شناسی، زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور تاکید کرد: با توجه به وضعیت دشت های کشور به نظر می رسد اگر زودتر چاره ای اندیشیده نشود مشکل ساز خواهد شد بنابراین مسوولان باید بیشتر به فکر چاره باشند، مقابله با این پدیده نیازمند یک عزم و هماهنگی کلی است که برنامه ریزی اصولی بر اساس اطلاعات داده شده را می طلبد تا شاهد یک اقدام عملی موثری در سطح کلان در سطح کشور باشیم.


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ ارديبهشت ۹۶ ، ۰۸:۵۲
پیمان صاحبی


مرکز مشترک آب ایران و استرالیا در دانشگاه صنعتی شریف عصر روز چهارشنبه ۳۰ فروردین، بازگشایی شد. این مرکز که به‌منظور آغاز همکاری‌های دو جانبه ایران و استرالیا با محوریت آب شکل گرفته است؛ با حضور مدیر دفتر برنامهریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه، سفیر استرالیا در ایران، رئیس دانشگاه صنعتی شریف، نمایندگانی از دانشگاه ملبورن و جمعی دیگر از نمایندگان دو کشور در دانشگاه شریف آغاز به کار کرد.

به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از  ایانا به نقل از روابط عمومی ستاد احیای دریاچه ارومیه، در ابتدای این مراسم محمود فتوحی‌‌، رئیس دانشگاه صنعتی شریف، بازگشایی این مرکز را به منظور تبادل دانش و تجربیات دو کشور در حوزه آب مطلوب اعلام کرد.

همچنین یان بیگز سفیر استرالیا با تاکید بر اینکه آغاز این مشارکت و همکاری بین ایران و استرالیا با دشواری صورت گرفته و ما از مدت‌ها پیش به دنبال این همکاری بودیم، نسبت به بازگشایی مرکز مشترک آب ایران و استرالیا ابراز خرسندی کرد و آغاز این همکاری را برای دولت استرالیا حائز اهمیت دانست. وی گفت: ما برای ایجاد این ارتباط با ایران تلاش زیادی کردیم و الان از ایجاد این مرکز و ارتباطات متعدد با ایران بسیار خوشحال هستیم.

سفیر استرالیا با اشاره به اینکه تجارت آب مسئله مهمی برای سفارت استرالیا است، تاکید کرد: دو هفته پیش در جلسه‌اى در کانبرا بودم و چالشى داشتیم تا ایده‌های جدیدى داشته باشیم و متوجه شدیم امنیت آب به عنوان اولین ضعف در وزارت خارجه است. آب یک مسئله امنیتی است، مخصوصا در منطقه شما، در نتیجه همه شما برای امنیت مردم این منطقه تلاش مى‌کنید و خیلی خوشحالم که اینجا هستم.

مسعود تجریشی، مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد دریاچه ارومیه در حاشیه این مراسم با اشاره به اینکه به مرکز مشترک آب ایران و استرالیا با محوریت پروژه‌های احیای دریاچه ارومیه کار خود را آغاز می‌کند، گفت: این مرکز بعد از توافق بین وزیر نیروی ایران و وزیر تجارت استرالیا که در شهریور ماه سال گذشته منعقد شد کار خود را آغاز کرد.

وی با بیان اینکه استرالیا با نمایندگی دانشگاه ملبورن به عنوان سی و چهارمین دانشگاه دنیا و ایران با نمایندگی دانشگاه صنعتی شریف به عنوان یک دانشگاه فنی برای پیگیری این مرکز انتخاب شده‌اند، اظهار کرد: سه سال پیش تفاهم‌نامه‌ای بین پنج دانشگاه پلی‌تکنیک، تهران، شهید بهشتی، علوم پزشکی و صنعتی شریف در حضور آقای دکتر فرهادی وزیر علوم منعقد شد.

تجریشی با اشاره به اینکه این تفاهم‌نامه به منظور پیگیری فعالیت‌های مشترک بین این دانشگاه‌ها شکل گرفته است، افزود: در شرایط حاضر برای اینکه بتوانیم از این توافق موجود استفاده کنیم، چهار دانشگاه دانشگاه شریف، پلی‌تکنیک، تهران و شهید بهشتی دو جلسه برگزار کردند و قرار شد دانشگاه شریف به عنوان نماینده ایران و دانشگاه ملبورن به عنوان نماینده استرالیا در حوزه آب به صورت عموم همکاری‌های مشترک خود را آغاز کنند.

دریاچه ارومیه محور فعالیت‌های مرکز مشترک آب ایران و استرالیا

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد دریاچه ارومیه تاکید کرد: از آنجا که به دنبال یک پروژه واقعی برای آغاز فعالیت این مرکز مشترک بودیم دریاچه ارومیه و پروژه‌های احیای این دریاچه مبنای همکاری‌های مشترک دو کشور ایران و استرالیا در حوزه آب قرار گرفت.

این استاد صنعتی شریف با بیان اینکه همکاری‌های کشور ما با استرالیا در حوزه دریاچه ارومیه از حدود چهار ماه پیش به منظور عملیاتی کردن این مرکز آغاز شده است، گفت: برای فعال کردن این مرکز مشترک پروژه‌های احیای دریاچه ارومیه را به‌عنوان محور فعالیت‌های مرکز قرار دادیم.

سفر هیئت ایرانی به استرالیا

تجریشی به سفر اخیر جمعی از نمایندگان ایران به استرالیا نیز اشاره و اظهار کرد: اخیرا اساتید دو دانشگاه ایران، نمایندگانی از شرکت‌های آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی منطقه ارومیه و نمایندگانی از وزارت نیرو، اتاق بازرگانی و NGOها شناسایی شده و برای کسب تجربیات و بازدید از دریاچه ماری‌دارلینگ به استرالیا فرستاده شدند. پیغام این گروه به ما این بود که بهترین راه برای اجرای تعاملات مشترک در حوزه آب و کاهش آب مصرفی کشاورزی حوزه دریاچه ارومیه است.

وی در ادامه به اظهارات سفیر استرالیا در مورد اهمیت مرکز مشترک آب ایران و استرالیا اشاره کرد و گفت: سفیر استرالیا تاکید کردند که موضوع آب برای کشور استرالیا حائز اهمیت است و از آنجا که ایران به خاطر دانش آموخته کردن کردن دانشجویان در حوزه آب بسیار قوی عمل کرده؛ راغب هستیم که با این کشور در حوزه آب و کشاورزی همکاری‌های مشترک در حوضه آبریز دریاچه ارومیه داشته باشیم.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: سفیر استرالیا اظهار امیدواری کرد تعاملات بین دو کشور در حوزه آب به عنوان یک موضوع حیاتی برای جامعه جهانی شکل بگیرد تا یک الگو برای همکاری‌های مشترک و تبادل تجربیات در سایر زمینه‌ها نیز داشته باشیم.

مرکز آب ایران و استرالیا راهی برای گسترش تعاملات بین دو کشور

این استاد دانشگاه صنعتی شریف در ادامه به محورهای همکاری مشترک بین ایران و استرالیا در نتیجه شکل گیری مرکز آب ایران و استرالیا اشاره و اظهار کرد: مرکز مشترک آب ایران و استرالیا به منظور تبادل تحقیقات و پژوهش‌ها همچنین به منظور تبادل اساتید و دانشجویان شکل گرفته است. این مرکز کانالی برای گسترش تعاملات بین دو کشور ایران و استرالیا است.

به گفته تجریشی یکی از زمینه‌های مهم که به طور غیر مستقیم به حوزه آب ارتباط دارد حوزه گردشگری است. این حوزه حوزه‌ای است که استرالیایی‌ها در آن هم در بحث دانش و هم در بحث زیرساخت تجربه بسیاری دارند. همچنین بحث اقتصاد آب و حقوق آب مباحث مهم مرتبط با این حوزه است. ابعادی که استرالیایی‌ها تجربه خوبی در آن دارند. اگر بتوانیم این تجربه‌ها را در کشور بومی کنیم، اتفاقات خوبی در کشور رقم می‌خورد.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه اگر بتوانیم مصرف آب را کاهش دهیم حوزه گردشگری و صنعت نیز فعال می‌شوند، اظهار کرد: محور اصلی همکاری‌های این مرکز آب است، اما چون سایر حوزه‌ها مثل گردشگری به طور غیر مستقیم به آب مربوط است این حوزه‌ها را نیز تحت پوشش قرار می‌دهیم که از نظر استرالیایی ها این همکاری ها باید جامعیت داشته باشد.

این استاد دانشگاه صنعتی شریف در پایان اظهار کرد: حوزه‌هایی که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به آب مربوط است به عنوان محورهای فعالیت مرکز مشترک آب ایران و استرالیا قرار گرفته است.

توجه به اهداف توسعه پایدار در مرکز مشترک آب ایران و استرالیا

عباس رجبی‌فرد، رئیس دپارتمان زیرساخت دانشگاه ملبورن نیز در مراسم بازگشایی مرکز مشترک آب ایران و استرالیا ضمن تشریح محورهای فعالیت این مرکز، بیان کرد: همکاری مشترک ایران و استرالیا حول محور آب است ولی زوایایی مختلف این حوزه را نیز پوشش می‌دهد.

وی با بیان اینکه فعالیت‌های مرکز مشترک آب ایران و استرالیا مسائل آب را به طور چند جانبه پیگیری می‌کند افزود: بحث‌های اجتماعی، اقتصادی، محیط زیست، مهندسی و حقوق آب در این مرکز مد نظر قرار دارد.

رئیس دانشکده مهندسى آب، ساختمان محیط زیست و نقشه‌بردارى ملبورن با اشاره به اینکه بحث حقوقی آب مشکل اصلی منابع آبی ایران است، گفت: بحث حق آبه و دسترسی مردم به منابع آب از جمله موضوعات مربوط به حقوق آب است که در مرکز مشترک آب ایران و استرالیا مورد توجه قرار می‌گیرد.

رجبی‌فرد با بیان اینکه دریاچه ارومیه به عنوان یک پایلوت برای این مرکز انتخاب شده است، افزود: مرکز مشترک آب ایران و استرالیا محورهای فعالیت خود را به سایر مباحث نیز گسترش خواهد داد. طی دو تا سه روز آینده، چهارچوب همکاری‌ها مشخص خواهد شد تا بتوانیم همه شاخه‌های مربوط به مدیریت منابع آب، برنامه‌ریزی شهری و حتی حوزه بهداشت آب را پوشش دهیم.

وی با اشاره به اینکه در شرایط حاضر به دنبال طراحی چارچوب مرکز مشترک آب ایران و استرالیا هستیم، گفت: بر مبنای این چارچوب هیات ایرانی طی دو تا سه ماه آینده، برای بازگشایی مرکز مشترک آب ایران و استرالیا که در دانشگاه ملبورن واقع است؛ به این کشور سفر خواهند کرد.

رئیس دپارتمان زیرساخت دانشگاه ملبورن با بیان اینکه بحث اساسی در همکاری بین ایران و استرالیا مسأله آب است، اظهار کرد: بحث توسعه پایدار و به تبع آن مسائل اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی مورد توجه این مرکز قرار می گیرد و سعی داریم تمام اهداف ۱۷ گانه توسعه پایدار سازمان ملل را مورد توجه قرار دهیم.

جلال کلانترى مشاور وزارت خارجه در حوزه دیپلماسی آب نیز در جریان این مراسم اظهار کرد: حوزه‌ای که من مسئول آن هستم جدید است و نشان مى‌دهد مسئله آب چقدر برای کشور مهم است، من اینجا هستم که نشان دهم ما از مسئله آب کامل حمایت مى‌کنیم.

منبع:ایانا

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۳ ارديبهشت ۹۶ ، ۰۸:۱۶
پیمان صاحبی



کارگاه آموزشی درس‌هایی از اصلاحات امور آب استرالیا، برای استفاده علمی از تجارب دانشمندان مرتبط در برنامه‌ریزی مدیریت حوضه آبریز ماری دارلینگ استرالیا برگزار شد.

به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از ایانا از روابط عمومی ستاد احیای دریاچه ارومیه، کارگاه آموزشی "درس‌هایی از اصلاحات امور آب استرالیا"، از سوی ستاد احیای دریاچه ارومیه با همکاری دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه ملبورن و کرسی یونسکو در مدیریت آب و محیط زیست برای شهرهای پایدار برپا شد .

در این نشست که صبح و عصر روز ۳۱ فروردین ماه سال جاری بود، مسعود تجریشی، مدیر دفتربرنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه، اساتید دانشگاه ملبورن استرالیا از جمله پرفسور جان لنگفورد، استاد گروه منابع آب و هیدرولوژی، پروفسور لی گودن، مدیر مرکز حقوق منابع طبیعی، انرژی و محیط‌زیست، دانشکده حقوق، پروفسور پیتر اسکیلز، معاون دانشکده فنی و مدیر مرکز تحقیقات مشترک آب استرالیا و چین، پروفسور رابرت ورتزی، استاد منابع آب و مدیر ارتباط باصنعت، دانشکده مهندسی زیرساخت و رئیس سابق سازمان هواشناسی استرالیا، پروفسور مایکل استواردسون، رئیس گروه منابع آب و هیدرولوژی زیست محیطی، دانشکده مهندسی زیرساخت و پروفسور وین پتی گروو، مدیر اجرایی مرکز شناسایی و مدیریت آلودگی محیط‌های آبی، دانشکده علوم این دانشگاه و سید مرتضی موسوی، مدیر کل دفتر مدیریت منابع آب حوضه‌های آبریز دریاچه ارومیه و دریای خزر و گروهی از کارشناسان آب وزارت نیرو، جهادکشاورزی و سازمان محیط زیست حضور یافتند.

در آغاز این نشست مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه، ضمن ابراز خشنودی از برگزاری این کارگاه، با اشاره به توافق صورت گرفته بین ایران و استرالیا به منظور تبادل تجربیات اشاره کرد و افزود: در این برنامه تجارب کشور استرالیا درخصوص تخصیص آب به کشاورزان، سیاست‌های دولت در حکمرانی محلی آب و چگونگی تعیین سقف برای مصرف آب در بخش کشاورزی بازگو خواهد شد.

تجریشی با اشاره به این موضوع که دریاچه ارومیه برای تیم هفت نفره دانشگاه ملبورن بسیار حائز اهمیت است، اظهار کرد: استرالیایی‌ها به دلیل اهمیت این موضوع درخواست کردند که تعاملات بین دو کشور از طریق دو دانشگاه ملبورن و شریف انجام شود که منجر به شکل‌گیری مسائل واقعی شود.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه ادامه داد: استرالیایی‌ها حوزه "موری دارلینگ" دارند که همانند دریاچه ارومیه در ایران با مشکلات کمبود آب مواجه بود؛ حوضه‌ای که مصرف‌کننده اصلی آب آن بخش کشاورزی است و تامین آب برای نیازهای زیست‌محیطی و نوسانات اقلیم در دو دهه اخیر از چالش‌های آنها است.

حوضه آبی مارِی-دارلینگ در جنوب خاوری استرالیا یک هفتم از خاک استرالیا را پوشش می‌دهد

و بارزترین منطقه کشاورزی استرالیا شناخته می‌شود

در بخش دیگری از این نشست دکتر عباس رجبی‌فرد، رئیس دپارتمان زیرساخت دانشگاه ملبورن با اشاره به اینکه همکاری ایران و استرالیا در حوزه فناوری و فناوری نوین برپایه توسعه پایدار است؛ گفت: در این مسیر برای پایدار نمودن همکاری، بحث‌های اجتماعی ، اقتصادی و محیط زیست از دید دانشگاه ملبورن بسیار حائز اهمیت است.

وی افزود: اکنون نیاز کشور در حوزه آب، بهینه‌سازی روش‌ها، بالابردن کارایی و اقداماتی از این دست در حوزه آب است. البته باتوجه به اهمیت حوزه آب رشته‌های مرتبط شهرسازی، بهداشت، اقتصاد، کشاورزی در این فضا به آن وصل می‌شوند.

رئیس دپارتمان زیرساخت دانشگاه ملبورن توضیح داد: کارگاه امروز در قالب همکاری تعریف شده اولین گامی است که پس از ایجاد مرکز مشترکت آب ایران و استرالیا برداشته شد. در واقع این نشست به عنوان بستر اصلی برای توانمندکردن این فضا شکل گرفته است.

وی به مذاکرات پیشین تیم ایران و استرالیا اشاره کرد و گفت: آنچه امروز شاهد آن هستیم درنتیجه رفت و آمدها و نشست‌ها و بازدیدهای متعدد بوده است؛ در این مدت از سوی دانشگاه ملبورن دو بازدید از دریاچه ارومیه و یک بازدید از سوی تیم ایران از حوضه ماری دارلینگ صورت گرفت. در نهایت تصمیم‌گیری شد تا چارچوب همکاری ما موارد مرتبط با آب باشد که تضمین‌کننده روند پایداری و اثربخشی این همکاری شود.

رجبی‌فرد در خصوص اینکه موضوع آب و موضوع مدیریت آب در حوضه آبریز ماری دارلینگ برای استرالیا یک موضوع چند وجهی بوده است؛ افزود: در این برنامه، اگرچه مهندسی محور اصلی است ولی حوزه‌های علوم، شیمی، مدیریت، حقوق، اقتصاد، زیرساخت مکانی، زمین و مدیریت زمین، بحث بهداشت و شهرسازی در جریان احیای آن موثر بوده است.

وی تاکید کرد: موضوع آب و دریاچه ارومیه نیز با توجه به اهمیت آن و از سویی اثرات رشته‌های مرتبط شهرسازی، بهداشت، اقتصادی، کشاورزی در این فضا باید مورد توجه قرار گیرد.

گفتی است در پایان این کارگاه به حاضرین از سوی دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه ملبورن استرالیا و کرسی یونسکو گواهی شرکت در کارگاه اعطا شد.

منبع:ایانا

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۳ ارديبهشت ۹۶ ، ۰۸:۱۵
پیمان صاحبی
بر اساس گزارش تیم به ملوین از دانشگاه علوم زمین استرالیا و آژانس علوم ارزیابی منابع، تنها گیاهی درجهان که طلا دارد اکالیپتوس است،دربین مولکول های این گیاه مقداری طلا نهفته است که با چشم مسلح قابل رویت نیست.

 براساس این تحقیقات ریشه های این درخت می تواند بیش از ۴۰ متر در اعماق زمین در جستجو آب ،خاک ها را حفاری کرده و پیش بروند. 
منبع : جام نیوز
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۳ ارديبهشت ۹۶ ، ۰۸:۱۴
پیمان صاحبی

جمعی از پژوهشگران عرب، در نشستی برای بررسی راهکارهای کاهش مشکلات زیست محیطی ناشی از استفاده از سوخت‌های فسیلی، در قاهره گرد هم آمدند. این پژوهشگران نتایج آخرین ابداعات و تحقیقات خود را در این زمینه ارائه کردند. از جمله این ابداعات، استفاده از شلتوک برنج مصری در تولید سوخت هیدروژنی و ساخت صفحات خورشیدی است.

به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از  ایانا از اهرام، این محققان در نخستین اجلاس عربی که با همکاری دانشگاه بریتانیایی قاهره در دانشگاه "الدول العربیه" این شهر برگزار شد، در نشستی تحت عنوان "مدیریت ابتکارات و اختراعات و تاثیر آن بر رشد اقتصادی" گرد هم آمدند.

در آغاز نشست، ناصر القحطانی دبیر کل سازمان عربی توسعه مدیریت، با اشاره به اینکه بخش کشاورزی به لحاظ زیست محیطی و اقتصادی، از مهمترین بخش‌ها به شمار می‌رود، تاکید کرد که هنوز به این بخش اهمیت لازم داده نشده است؛ از این روی باید به کاربرد تکنولوژی‌های روز و وضع قوانین جدید بر پایه معیارهای روشن اقدام کرد تا امنیت غذایی و زیست محیطی در کشورهای عربی تامین شود.

از سوی دیگر خانم نورالدین الجندی استاد تکنولوژی زیستی و محیط زیست در مرکز مطالعات نفت و رییس این اجلاس در سخنانی گفت که فرآوری محصولات کشاورزی از ابعاد زیست محیطی و اقتصادی مهمی برخوردار است و مصر سالانه ۴۰ میلیون تن ضایعات در محصولات زراعی دارد.

وی افزود: تحقیقات علمی درباره تبدیل این ضایعات به مواد خام صنعتی، مستلزم همکاری صنایع پتروشیمی است و می‌توان به جای مازوت از موادی مانند شلتوک و علوفه ذرت و گندم و جو، سوخت با ارزش حرارتی بالا به دست آورد. علاوه بر این، می‌توان از این ضایعات، آنزیم‌های مورد استفاده در صنعت سوخت‌های زیستی مثل اتانول مکمل بنزین و بیوگاز تولید کرد. همچنین قادر خواهیم بود با استفاده از ضایعات کشاورزی، کاتالیست تولید کرد که در تولید دیزل زیستی، مکمل دیزل معمولی است.

سعید النشائی، استاد مهندسی بیولوژیک در دانشگاه بریتیش کلمبیا کانادا که در زمینه توسعه پایدار مطالعه می‌کند، گفت: تکنولوژی باید دوست محیط زیست باشد و از مواد خام تجدید پذیر استفاده کند. تبدیل ضایعات کشاورزی به سوخت زیستی، باعث حفظ و نظافت محیط زیست می‌شود. سپس محمد سامر استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه قاهره مقاله‌ای در ارتباط با تولید سوخت هیدروژن از برخی ضایعات کشاورزی مانند شلتوک برنج و ساقه ذرت و ساقه گندم ارائه کرد. وی افزود: با کمک اشعه لیزر می‌توان تولید هیدروژن را افزایش داد زیرا برخی انواع باکتری‌ها در این شرایط به‌وجود می‌آیند که با افزودن این باکتری‌ها به ضایعات کشاورزی، می‌توان با تکنولوژی تخمیر بی‌هوازی هیدروژن تولید کرد. وی گفت این نوع باکتری بسیار نور دوست است و به همین دلیل تاباندن لیزر به آن در مدت ۵ دقیقه، باعث تحریک تولید این باکتری‌ها می‌شود. همچنین این باکتری برای تغذیه نیاز به عناصر غذایی دارد که می توان با استفاده از تکنولوژی نانوذرات آن را تولید کرد.

صنایع صابون

در ادامه یکی از پژوهشگران به نام امینه میعاد، طرح ساخت صابون از شلتوک برنج را ارائه کرد. به گفته وی با استفاده از این روش، می‌توان روغن حیوانی را در فرآیند تولید صابون حذف کرد و صابون بدون سود سوزآور تولید کرد. عبدالله صبحی از دانشکده کشاورزی دانشگاه قاهره از پژوهشی با همکاری دانشگاه مونیخ آلمان سخن گفت که هدف آن استخراج عناصر زیستی ضایعات کشاورزی (شلتوک برنج) است. وی ادامه داد: سلولز موجود در شلتوک برنج به چهل درصد وزن آن می‌رسد. علاوه بر این ۲۵ درصد همولوز و ۵ درصد لیگنین دارد که دارای خواص دارویی است. وی افزود: شلتوک برنج مصری نسبت به برنج هندی و چینی دارای درصد سلیکای بیشتری است ( حدود ۱۸ درصد) که در ساخت صفحات خورشیدی و خمیر دندان ماده مهمی به شمار می‌رود. علاوه بر این، سلولز ماده اولیه در صنایع کاغذ سازی است. همچنین لیگنین که ماده‌ای معطر است و از آن در صنعت شامپو و صابون سازی استفاده می شود و سیتاسترول نیز که ماده‌ای ضد باکتری و قارچ است و در درمان تومورهای سرطانی هم کاربرد دارد، از شلتوک قابل استحصال است./


مترجم: محسن حدادی

منبع:ایانا

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۳ ارديبهشت ۹۶ ، ۰۸:۱۴
پیمان صاحبی


معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: سالانه ۱۶ میلیون تن فرسایش خاک در ایران داریم و این رقم نسبت به میانگین جهانی فرسایش خاک بسیار بیشتر است.

به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از ایانا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی محیط زیست، سعید متصدی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در مراسم روز زمین پاک که در محل سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد، با بیان اینکه خاک به‌رغم آنکه بستر باروری و رشد است از جمله مباحث مغفول مانده طی سال‌های گذشته بود، گفت: این غفلت در حالی رخ داده بود که سالانه ۱۶ میلیون تن فرسایش خاک در ایران داریم و این رقم نسبت به میانگین جهانی فرسایش خاک بسیار بیشتر است.

متصدی افزود: حتی اگر بهترین آب را به زمین‌های کشاورزی تزریق کنیم، باز هم به دلیل آلودگی خاک به دلایل مختلف همچون مصرف بی‌رویه سم و کود، محصول ناسالم خواهیم داشت و متاسفانه امروز شاهد پیدایش و ظهور این مواد در سفره غذایی مردم نیز هستیم.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست ضمن یادآوری این موضوع که بر اساس قانون، از سال ۱۳۴۶ باید میزان باقی مانده سم و کود در محصولات غذایی مورد پایش و سنجش قرار گیرد و مصرف آن کاهش یابد، بیان کرد: این در حالی است که شاهد تخصیص یارانه به سم و کود هستیم.

وی با بیان اینکه تمام خاک‌های اطراف تهران آلوده هستند، گفت: سازمان حفاظت محیط زیست در این موضوع فعالیت‌های مختلفی داشته که از آن جمله می توان به تهیه و تدوین لایحه خاک با همکاری دستگاه‌های مسئول و ارائه این لایحه از سوی دولت به مجلس اشاره کرد که امیدواریم پس از بررسی لایحه حفاظت از تالاب‌ها، لایحه خاک نیز در دستور کار مجلس قرار گیرد تا همچون لایحه هوای پاک، شاهد تبدیل آن به قانونی مصوب باشیم.

متصدی ادامه داد: در صورتی‌که لایحه حفاظت از خاک به قانون تبدیل شود، شاهد یک اقدام ارزنده برای ج.ا.ایران و دولت یازدهم خواهیم بود. زیرا از طریق این لایحه می‌توانیم با نگاهی جامع و قانونمند، مدیریت صحیح منابع خاک و مقابله با آلودگی‌های خاک را پیگیری کنیم.

این مقام مسئول ضمن تاکید بر این موضوع که تصویب لایحه خاک، اقدامی مثبت در راستای حفاظت از خاک کشور است، عنوان کرد: از دیگر اقدام‌های انجام شده در این زمینه، تهیه اطلس آلاینده‌های خاک است.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست افزود: متاسفانه به‌رغم مصرف بسیار زیاد کود، خاک کشور به لحاظ مواد غذایی، بسیار فقیر است و شوری آن نیز در حال افزایش است که نشان می‌دهد نه تنها مصرف بی‌رویه برخی مواد نمی‌تواند منجر به پایداری منابع شود بلکه با افزایش فشار بر خاک منجر به فقیر شدن آن و ناپایداری منابع می‌شود.

وی همچنین با یادآوری این موضوع که ۳۰ تا ۴۰ درصد محصولات غذایی به پسماند تبدیل می‌شود، بیان کرد: محصولات غذایی با مصرف منابع آب و خاک کشور تولید می‌شود ولی به دلیل نبود مراقبت کافی، همچنین مصرف بی‌رویه، بخش مهمی از محصولات تولیدی، در مرحله برداشت، توزیع و انتقال به پسماند تبدیل می‌شود.

متصدی افزود: حل این معضل، گران قیمت است اما باید نگاه دقیقی به آن داشته باشیم زیرا منابع آب و خاک ما بسیار محدود است و از همین رو نباید بگذاریم به راحتی محصولات به پسماند تبدیل شود.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست یکی دیگر از مواد ناسازگار با طبیعت و آسیب‌رسان به زمین را پلاستیک‌ها دانست و افزود: کیسه‌های پلاستیکی از جمله مواد مصرفی انسان‌ها است که با طبیعت سازگار نیست.

این مقام مسئول با بیان اینکه عمر مصرف یک کیسه پلاستیکی کمتر از چند ثانیه است و ۵۰ درصد کیسه‌های پلاستیکی در جهان فقط یک بار استفاده می‌شوند، گفت: از دیگر اقدام‌های سازمان حفاظت محیط زیست که به منظور کنترل استفاده از کیسه‌های پلاستیکی صورت گرفته است، مصوبه‌ای در همین راستا است که در آن تلاش شده تا حمایت‌ها و مشوق‌هایی برای بخش‌هایی که جایگزین‌های مناسبی برای کیسه‌های پلاستیکی ارائه می‌دهند، در نظر گرفته شود.

وی ضمن انتقاد از مصرف بی‌رویه کیسه‌های پلاستیکی در کشور که منجر به ایجاد جنگل‌های پلاستیک در سراسر کشور شده، تاکید کرد: کشورهایی که سابقه تمدن کهن و درخشان ما را ندارند امروز توانسته‌اند در این زمینه نسبت به ما پیش‌روتر باشند و بسیاری از کشورهای آفریقایی و آسیایی کیسه‌های پلاستیکی را حذف کرده‌اند.

متصدی در ادامه با یادآوری کنوانسیون میناماتا و قانون جلوگیری از مصرف جیوه، گفت: تکنولوژی جایگزین کردن و حذف جیوه در ایران در حال رشد است و این موضوع بسیار خوشحال کننده است.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست اشاره‌ای هم به آئین‌نامه قانون مدیریت پسماند داشت و افزود: بر اساس این آئین نامه، همه تولیدکنندگان و وارد کنندگان موظف به بازیافت پسماند خود هستند و در صورتی که توانایی بازیافت پسماند خود را نداشته باشند، باید نیم در هزار ارزش کالای خود را به صندوق ملی محیط زیست واریز کنند تا این صندوق نسبت به مدیریت پسماند این واحدها اقدام کند.

این مقام مسئول مدیریت پسماندهای مختلف را از جمله مشکلات شهرها برشمرد و گفت: در این بین، مدیریت پسماندهای بیمارستانی از جمله مهم‌ترین چالش‌ها است که اگرچه طی چند سال اخیر، بسیاری از ادارات کل محیط زیست استان‌ها، شیوه‌های خوبی برای جمع آوری و امحای پسماندهای بیمارستانی اتخاذ کرده‌اند، اما لازم است مسئولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دقت بیشتری در این زمینه داشته باشند زیرا نه تنها پسماندهای عفونی و پزشکی، بلکه تمام پسماندهای بیمارستانی از حالت عادی خارج شده و باید به صورت ویژه مدیریت شوند.

وی ضمن تاکید بر این موضوع که تولیدکنندگان باید مدیریت پسماند خود را بر عهده بگیرند، اضافه کرد: اگر در قوانین کسی به عنوان مجری مدیریت پسماند انتخاب شده است به این معنا نیست که صفر تا ۱۰۰ این کار بر عهده این مجموعه گذاشته شود بلکه این بخش هماهنگ‌کننده امور است و کلیه بخش‌ها باید به وظایف خود در قبال پسماند تولیدی خود عمل کنند.

متصدی یادآور شد: بر اساس اصل ۵۰ قانون اساسی، همه آحاد جامعه در ارتباط با حفظ محیط زیست از جمله مدیریت پسماند و حفاظت از آب و خاک کشور مسئولیت دارند.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست ضمن انتقاد از فراگیری تب استفاده از پسماندسوز در کشور، گفت: در شرایط حاضر در کوچکترین شهرها نیز همه برای مدیریت پسماند به دنبال زباله سوز هستند و این در حالی است که این روش اشتباهی بزرگ است زیرا در حوزه مدیریت پسماند، نمی‌توان تنها از یک روش بهره گرفت و سایر روش ها را حذف کرد.

متصدی ضمن انتقاد از عملکرد شهرداری‌ها در بحث مدیریت پسماندها، گفت: شهرداری‌ها تا کی می‌خواهند زباله‌ها را در یک جا جمع‌آوری و تخلیه کنند و صرف ایجاد سلول دفن بهداشتی را کار بسیار مهم خود در زمینه مدیریت پسماند ارزیابی کنند.

این مقام مسئول گفت: نخستین قدم و اصل اولیه در مدیریت پسماند، بازیافت و بازچرخانی است زیرا پسماند قابلیت استفاده مجدد دارد و از این رو باید از تلفیق روش‌های مختلف برای مدیریت پسماند بهره گرفت.

متصدی با بیان اینکه هرگز نباید ارزش پسماند مورد غفلت قرار گیرد، افزود: یکی از دلایل عدم توفیق مدیریت پسماند در کشور ما وارد نشدن بخش خصوصی به این بحث به دلیل ناهمواری مسیر است. این در حالی است که ورود بخش خصوصی به مدیریت پسماند منجر به رقابت در این زمینه می‌شود.

وی ادامه داد: سپردن اموری که قابلیت انجام آن توسط بخش خصوصی وجود دارد، باید در اولویت محیط زیست کشور باشد و تنها در این شرایط می‌توانیم راجع به اقتصادی بودن یا نبودن مدیریت پسماند قضاوت کنیم.

این مقام مسئول با بیان اینکه در کشور متخصصان زبده‌ای در حوزه مدیریت پسماند داریم، بیان کرد: اختراعات خوبی نیز توسط جوانان این کشور در حوزه مدیریت پسماند انجام شده است. بنابراین باید به دانش بنیان بودن روش‌ها توجه خاص داشته باشیم و دانش پسماند را در کشور افزایش دهیم. زیرا در شرایط حاضر باید تلاش جمعی برای مدیریت پسماند داشته باشیم و سرعت کار را بالا ببریم.

متصدی اشاره ای هم به شعار امسال روز جهانی زمین پاک "همه با هم به سوی زمین پاک" داشت و افزود: مهمترین موضوع مورد توجه در این شعار، تلاش همگانی است تا در حوزه محیط زیست به نتایج مطلوب برسیم. در این زمینه اقدام‌های مطلوبی نیز داشته‌ایم اما آنچنان که انتظار داریم به نتیجه نرسیدیم. به همین دلیل باید موضوع با هم بودن را بیشتر مورد توجه قرار داده و سطح مشارکت مردمی و همگانی برای حل مشکلات محیط زیست را افزایش دهیم.

وی با بیان اینکه به جز سازمان حفاظت محیط زیست، برخی دستگاه‌های دیگر همچون وزارت کشور و سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها نیز اقداماتی در حوزه پسماند و محیط زیست داشته اند، عنوان کرد: مردم هوای آلوده را به خوبی می‌بینند و احساس می‌کنند و در نتیجه به دنبال هوای پاک هستند ولی وقتی روی زمینی که حاصلخیزی خود را از دست داده قدم می‌گذارند، متوجه وضعیت بد خاک نمی‌شوند و از این رو باید توجه بیشتری در این زمینه صورت پذیرد.

وی با انتقاد از تراکم‌فروشی در شهرها یادآور شد: تلاش می‌کنیم که شهرهای پاک داشته باشیم اما تراکم فروشی داریم و روستاها را ویران می‌کنیم تا شهرها را آباد کنیم. در این شرایط شهرها بدون برنامه گسترش می‌یابند، بنابراین شهری که بی هیچ برنامه‌ای توسعه یابد، هیچ وقت محیط زیستی نخواهد شد.

منبع:ایانا

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۳ ارديبهشت ۹۶ ، ۰۸:۱۳
پیمان صاحبی


 

توسعه پایدار در گرو آمایش سرزمین

یکی از دغدغه‌های همیشگی مسئولان در کشور، ایجاد رفاه و آسایش برای تمامی اقشار جامعه است. رفاه و آسایش تنها در سایه پیشرفت، عمران و آبادانی به‌دست می‌آید که مستلزم برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت است. امروزه بر هیچ‌کس پوشیده نیست که بسیاری از برنامه‌ریزی‌ها در سطح استان‌های کشور کوتاه‌مدت و حتی سلیقه‌ای بوده و علی‌رغم چشم‌اندازهایی که مسئولان در سطح کشور ارائه داده‌اند، هر استاندار طبق سلیقه خود عمل می‌کند. در بسیاری از موارد با جابه‌جایی استاندارها، تمامی اولویت‌ها و برنامه‌ریزی‌ها در سطح یک استان تغییر می‌کند.

به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از  قانون : کم نیستند استان‌هایی در کشور که یک روز برای آن‌ها در بخش توسعه کشاورزی برنامه‌ریزی می‌شود و یک روز دیگر نیز در بخش صنعت و ده‌ها بخش دیگر که بسیاری از آن‌ها به ثمر نمی‌نشینند. افزایش آلودگی هوا، خشک شدن پی در پی رودخانه‌های کشور، نابودی اراضی کشاورزی، صدها پروژه‌ نیمه‌کاره رها شده که عمر برخی از آن‌ها حتی به 20 سال نیز می‌رسد و بسیاری از موازی‌کاری‌ها و اتلاف بیت‌المال، گواهی بر این برنامه‌ریزی‌های سلیقه‌ای است. به اعتقاد کارشناسان دلیل اصلی این مدیریت سلیقه‌ای، نبود آمایش سرزمینی در استان‌های کشور است. طرحی که در چند سال اخیر تمامی استان‌های کشور موظف به اجرای آن بوده‌اند، ولی تاکنون تعداد اندکی توانسته‌اند آن را به سرانجام برسانند. در این میان استان تهران، به‌عنوان استانی که پایتخت در آن واقع شده است، تاکنون نتوانسته است طرح آمایش سرزمینی را به اتمام برساند.

آمایش سرزمینی، جمع‌آوری تمامی اطلاعات، آمار، پتانسیل‌ها، توانایی‌ها و دارایی‌ها در سطح یک استان است. آمایش سرزمینی یک تجربه موفق در کشورهای توسعه‌یافته است. چراکه وقتی آماری داشته باشید که بر اساس آن برنامه‌ریزی کنید، بدون شک موفق خواهید بود. اما اگر آمار مشخصی وجود نداشته باشد، اتفاقاتی می‌افتد که دود آن تنها در چشم مردم می‌رود.

در آمایش سرزمینی مهم است تمام داشته‌ها و پتانسیل‌ها را شناسایی ‌کنید و بر اساس آن‌ها برنامه‌ریزی انجام شود. اگر این اطلاعات کامل نباشد، مشکلات جبران‌ناپذیری پیش می‌آید. به‌عنوان مثال مکانی را برای جمع‌آوری و دپوی زباله در یک استان در نظر گرفته‌ می‌شود، بدون در نظر گرفتن این مکان می‌آیند درست در مقابل آن طرح 100 هزار واحدی مسکن مهر را طراحی و اجرا می‌کنند. باتوجه به اینکه جهت وزش باد بوی تعفن زباله را به سمت این منطقه مسکونی می‌آورد، مردم نسبت به این آلودگی و بوی تعفن اعتراض دارند. متاسفانه مسئولان هیچ راهکاری برای حل این مشکل ندارند. چراکه امکان جابه‌جایی مکان دپوی زباله وجود ندارد و از طرف دیگر نیز نمی‌توانند 100 هزار واحد مسکونی را تخریب کنند ودر جایی دیگر بسازند.

یکی از مشکلات نبود آمایش سرزمینی، آلودگی منابع آبی و سفره‌های زیرزمینی است. بارها اتفاق افتاده که برای کارخانه‌هایی که پسماند دارند، در مکان‌های اشتباه ، بدون در نظر گرفتن پستی، بلندی و ارتفاع زمین مجوزی صادر شده که موجب آلودگی سفره‌های زیرزمینی شده است. این تنها گوشه‌ای از اثرات مخرب زیست محیطی نبود این طرح است.

شهرستان‌های استان تهران، در چند دهه اخیر با مشکلات فراوانی از جمله نابودی اراضی کشاورزی، ساخت وسازها در غالب پروژه‌های انبوه‌سازی مغایر با اصول شهرسازی، کمبود راه‌های مواصلاتی، موازی‌کاری و دوباره‌کاری در اجرای پروژه‌های عمرانی، اتلاف بیت‌المال و ... دست‌وپنجه نرم می‌کنند. نبود آمایش سرزمینی یکی از مهم‌ترین علل وضعیت موجود است. به رغم وجود پتانسیل‌، نقاط قوت و قابلیت‌های فراوان مناطق مختلف استان تهران، شاخص‌های توسعه در آن‌ها در سطوحی مطلوب قرار ندارد، تجربه برنامه‌ریزی بخشی به شیوه کنونی که توسعه ناموزون میان مناطق توسعه‌یافته و کمتر توسعه‌یافته را به دنبال داشته است. کافیست پنج کیلومتر از شهر تهران خارج شوید و به یکی از شهرستان‌های استان تهران بروید. متوجه می‌شوید به لحاظ امکانات به اندازه هزاران کیلومتر از شهر تهران دور شده‌اید. این انصاف نیست که تنها شهر تهران پیشرفت کند و دیگر شهرهای استان تهران با مشکلات و کاستی‌های فراوان روبه‌رو باشند. باید بر اساس ظرفیت و مزیت هر شهرستان، طرح آمایش سرزمین انجام شود. برای رعایت عدالت در توسعه و پیشرفت، شهرستان‌های مختلف استان، طرح آمایش سرزمینی باید مورد توجه قرار گیرد تا همه شهرستان‌ها از قافله رشد و ترقی بی‌نصیب نباشند.

آمایش سرزمینی یک طرح پرهزینه و سنگین است. برای انجام این طرح یک گروه کارشناس در همه زمینه‌ها نیاز است. اما مهم این است هرچه دیرتر این کار انجام شود، با تصمیمات و جانمایی‌های اشتباه در اجرای پروژه‌ها، ده‌ها برابر ضرر می‌کنیم که امکان جبران خطا دیگر وجود نخواهد داشت.

منبع:قانون

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۲ ارديبهشت ۹۶ ، ۰۷:۵۵
پیمان صاحبی