آمار به‌روز تغییر کاربری اراضی نداریم!

 لیلا مرگن:

اراضی کشاورزی تأمین‌کننده امنیت غذایی کشور هستند و خاک حاصلخیز زراعی حاصل سال‌ها تلاش زارعان روی زمین است. به همین دلیل قانونگذار بر حفظ کاربری اراضی کشاورزی و مقابله با تغییر آن تأکید دارد؛ زیرا از دست رفتن خاک حاصلخیز زراعی خسارات جبران‌ناپذیری به امنیت غذایی کشور و تولیدات بخش کشاورزی وارد می‌کند، اما با وجود تمام حساسیت‌های حاکم بر عملکرد سازمان امور اراضی، متولیان این سازمان می‌گویند آمار به روزی از تغییر کاربری اراضی کشاورزی در دسترس ندارند.

مقابله با تغییر کاربری اراضی کشاورزی و زمین‌خواری بارها مورد تاکید مقام معظم رهبری قرار گرفته است، اما سازمانی که باید متولی مقابله با تغییر کاربری اراضی کشاورزی باشد، به گفته متولیانش آمار به روزی در اختیار ندارد. اصغر رفیعی، مدیرکل دفتر حفظ کاربری و یکپارچگی اراضی سازمان امور اراضی کشور که در ۱۸ خردادماه سال جاری با حضور در رادیو اقتصاد از کاهش چشمگیر تغییر کاربری اراضی کشاورزی بعد از سال ۹۲ سخن گفته است در پاسخ به خبرنگار ایانا و پیگیری‌های یک ماهه این خبرگزاری، انجام مصاحبه درباره اظهارات اخیر رئیس مجلس شورای اسلامی درباره تغییر کاربری سالانه ۱۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی را مشروط به هماهنگی با مدیرکل روابط عمومی این سازمان می‌کند. این در حالی است که خبرنگار ایانا قبل از تماس گرفتن با وی، هماهنگی لازم را با روابط عمومی این سازمان انجام داده بود.

سه پرسش مشخص از مدیرکل دفتر حفظ کاربری و یکپارچگی اراضی سازمان امور اراضی کشور شامل اظهار نظر درباره سخنان رئیس مجلس، وضعیت تغییر کاربری‌های مجاز و غیرمجاز در کشور و میزان تغییر کاربری در هرکدام از استان‌ها به تفکیک، مطرح شده بود که متأسفانه نه‌تنها از سوی رضا رفیعی بدون پاسخ باقی ماند بلکه روابط عمومی سازمان امور اراضی در تماس‌های بعدی اعلام کرد که آمار به‌روزی درباره تغییر کاربری‌ها در اختیار ندارد و در حال تجمیع آمارهای ارسالی از سوی استان‌ها هستند. 

ارائه آمار کاهش تغییر کاربری، بدون داشتن آمار دقیق

مدیرکل دفتر حفظ کاربری و یکپارچگی اراضی سازمان امور اراضی کشور در گفت‌وگو با رادیو اقتصاد مدعی شده بود که از سال ۹۲ میزان تغییر کاربری در اراضی کشاورزی کاهش یافته است. این در حالی است که همین شخص از پاسخگویی به سه پرسش ساده به‌دلیل نداشتن آمار به‌روز خودداری می‌کند.

رفیعی به رادیو اقتصاد گفته بود که به‌دلیل ایجاد ۲۵۰ گشت حفاظتی در کشور از سال ۹۲، میزان تغییر کاربری اراضی کشاورزی کاهش یافته است.

با وجود این اظهارات، به‌نظر نمی‌رسد روند شتابان تغییر کاربری اراضی کشاورزی و از دست رفتن خاک حاصلخیز کشور کاهش یافته باشد. افزایش قیمت زمین در حاشیه شهرهای بزرگ و گسترش تمایل قشر مرفه برای حضور در ویلاهایی در مجاورت اراضی کشاورزی، از سوی دیگر وضعیت معیشتی نامطلوب کشاورزان به محرکی برای جامعه روستایی تبدیل شده که آنها را به سمت تغییر کاربری اراضی کشاورزی سوق می‌دهد.

گفته‌های قباد افشار رئیس پیشین سازمان امور اراضی در ۱۴ مهرماه سال ۹۳ از وضعیت بحرانی تغییر کاربری در سه استان تهران، البرز و مازندران حکایت دارد. این مقام مسئول نیز به این نکته اشاره دارد که ویلاسازی در استان‌های البرز، قزوین، اردبیل، گلستان، سمنان و کلان شهرهایی مانند مشهد به شدت زیاد شده است.

سخنان وی که در خبرگزاری فارس منتشر شده از تغییر کاربری یک میلیون هکتار اراضی کشاورزی در یک دهه گذشته خبر می‌دهد.

به گفته افشار، حوزه گردشگری کشور برنامه خاصی در استان مازندران ندارد و به همین دلیل هر کسی راه افتاده و در استان‌های شمالی ویلاسازی می‌کند، ضوابطی برای ویلاسازی هم وجود ندارد، مالیات و عوارض که از ساخت ویلاها گرفته می‌شود، حتی به اندازه ساخت و ساز معمولی نیز نیست.

به گفته وی، منطقه کلاردشت زمانی مرکز تولید بذرهای گندم و جو کشور بود، اما در حال حاضر زمینی برای کشت در این منطقه وجود ندارد، متأسفانه دهیاری‌ها هم بدون ضابطه در روستاها پروانه می‌دهند و در ادامه کار، شهرداری‌ها هم در حریم شهر پروانه صادر می‌کنند و به هیچ‌کدام از این طرح‌ها هم نظارتی نمی‌شود.

تبدیل عرصه‌های طبیعی به کشاورزی

در حالی که هر روز خبر از خشک شدن باغ‌های محصور در داخل شهرها و به تبع آن تغییر کاربری این باغ‌ها به گوش می‌رسد. دست و دلبازانه چوب حراج به اراضی حاصخلیز کشاورزی زده می‌شود و ویلا داخل این اراضی به جای محصول سبز می‌شود، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور سالانه ناگزیر است برای تأمین نیازهای غذایی مردم بخشی از اراضی طبیعی را که به ظاهر پتانسیل تولید خود را از دست داده و قادر نیست کاربری‌ طبیعی خود را حفظ کند، برای توسعه کشاورزی به امور اراضی واگذاری ‌کند. در این چرخه، اقدامات حفاظتی برای کنترل تغییر کاربری اراضی حاصلخیز کشاورزی در حداقل ممکن است و به‌راحتی اراضی محصور در محدوده شهرها تغییر کاربری داده می‌شوند و به جای آن بخشی از عرصه‌های طبیعی که باید با احیای پوشش آن، منابع آب حفظ شود و این اراضی در خدمت حیات وحش باشند، به کشاورزی اختصاص می‌یابد. این اقدام نه‌تنها کشاورز را ناگزیر می‌کند که در زمینی غیر حاصلخیز سال‌ها تلاش کند تا بستری برای تولید اقتصادی محصول فراهم کند، بلکه به‌دلیل نزدیک شدن انسان به زیستگاه حیات وحش، خسارت‌های ناشی از هجوم حیوانات به مزارع کشاورزان را هم افزایش می‌دهد. سازمان امور اراضی که امروز حتی آمار دقیقی درباره تغییر کاربری اراضی کشاورزی در اختیار ندارد، گویا فقط به مجموعه‌ای برای تقسیم زمین بین کشاورزان تبدیل شده و در ساختار حاکمیتی نتوانسته جایگاه مطلوب خود با بیابد. شاید به همین دلیل است که نمایندگان مجلس برای ارتقای جایگاه این سازمان تلاش می‌کنند تا با ارایه طرح ادغام سازمان‌های امور اراضی، حفاظت محیط زیست و جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، وزارتخانه جدیدی ایجاد کنند که حافظ منابع پایه کشور باشد، اما قطعا طرح‌های عجولانه‌ای از این دست به کشور کمکی نمی‌کند و نیازمند بررسی ریشه‌ای مشکلات هستیم./

 

مسئولین: پارازیت‌ها مضر نیستند/ کارشناسان: پارازیت‌ها سلامتی افراد را به خطر می‌اندازد

 

 پارازیت و تاثیرات آن بر سلامت انسان‎ها از موضوعاتی است که به دلیل نبود تحقیقات گسترده هیچ‌‌گاه به نتیجه قاطع و یکسانی نرسیده است، از طرفی خطرساز بودن آن بر سلامتی افراد موضوع مهمی است که لزوم سرمایه‌گذاری درباره بررسی این امواج را متذکر می‌شود.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از سینا، پرتوهای ماهواره‌ای موضوعی است که در سال‌های اخیر مورد توجه کارشناسان حوزه سلامت بوده و از دیدگاه‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است اما نکته مهم این است که تحقیقات گسترده‌ای برای اثبات مضرات آن بر سلامت افراد از جمله ناباروری، سقط جنین، مشکلات عصبی و غیره وجود ندارد.



کارشناسان در حوزه‌های مختلف مباحثی درباره آثار منفی پارازیت‌ها بر سلامت مطرح کرده‌اند و مسئولین نظر دیگری دارند، با این حال اکثر قریب به اتفاق آنان به نبود مستندات لازم در جهان برای اثبات آن اشتراک نظر دارند.



پارازیت ماهواره‌ای چیست؟

پارازیت به امواج الکترومغناطیسی گویند که با هدف از بین بردن و ایجاد اختلال در شبکه‌های رادیویی پخش می‌شود، این امواج که معمولاً امواج کوتاه برد هستند و با فرکانس‌های مشابه شبکه‌های هدف موجب اختلال و جایگزینی در امواج اصلی می‌شوند.



تاکنون آثار پارازیت‌های ارسال شده توسط مجامع معتبر علمی (در کنار امواج دکل‌های تلفن همراه که عمدتاً غیر استاندارد هستند) برای سلامتی شهروندان مورد تایید قرار نگرفته است.



سیدامیر حسین قاضی‌زاده، نماینده مردم مشهد و عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار سینا با بیان اینکه پارازیت‌های ماهواره‌ای بر سلامتی افراد تأثیری ندارد، گفت: در سال‌های قبل نیز در این مورد مباحثی مطرح شد و تاکنون نیز مطالب و تحقیقات جدیدی مطرح نشده است.



از طرفی اعضای مجلس هنوز تحقیقی در این باره انجام نداده‌اند، اگر پارازیت برای اختلال امواج استفاده شود تاثیر مخرب امواج برای افرادی که از فرستنده ۵۰۰ متر دور‌تر می‌شوند کم کم کاسته می‌شود، برای همین مثلا افرادی که 3 کیلومتر با فرستنده فاصله دارند کمتر آسیب می‌بینند.



همچنین پرتوهای ماهواره‌ای ممکن است سرطان‌زا باشند، هر عاملی که باعث تغییرات زیاد سلولی شود تغییرات ژنتیکی و سرطان را به دنبال می‌آورد و هر درمان شیمیایی و هر دارویی که مولکول‌های درون سلولی را تغییر بدهد ممکن است منجر به سرطان شود، بنابراین اگر به‌طور مرتب پارازیت ارسال شود ایجاد سرطان می‌کند.



بیماری‌های عصبی، استرس و اضطراب از زمینه‌هایی هستند که بر اثر امواج و پارازیت‌ها ایجاد می‌شوند هر عامل تحریک‌کننده سلولی می‌تواند باعث سرطان شود، یکی از این‌ها ممکن است امواج باشند، امواج تحریکات سلولی ایجاد می‌کنند، لذا ممکن است که باعث سرطان شوند.



در ادامه اسدالله علیدوستی، کارشناس رادیوتراپی و پرتوهای درمانی در گفت‌وگو با سینا اظهار کرد: بی‌شک اشعه‌ها و پارازیت‌ها برای سلامتی افراد خطرساز هستند اما تاکنون تحقیقی صورت نگرفته است.



این کارشناس پرتوهای درمانی به دلایل مالی اشاره کرد و ادامه داد: از طرفی تحقیقات در این حوزه مستلزم هزینه‌های بالایی است تا با داشتن مستندات لازم مورد پژوهش قرار بگیرد.



با وجود این، ابوالفضل نجاران، متخصص مغز و اعصاب توضیح می‌دهد: از زمانی که بحث پارازیت‌های ماهواره‌ای مطرح شد، افراد مبتلا به سردردهای شدید و عصبانیت و دارای علائم افسردگی بیشتر به مطب‌ها مراجعه می‌کنند.



همچنین تعداد کسانی که دچار حملات شدید‌ ام‌اس می‌شوند هم افزایش‌یافته است، به گفته این متخصص مغز و اعصاب این امواج در کل روی تمام سلول‌های مغز نفوذ و روند فرسایشی مزمن ایجاد می‌کنند، همچنین چه امواج موبایل چه ماهواره و چه تلویزیون طول عمر را کوتاه می‌کنند و حتی روی حیوانات هم تاثیر منفی خواهند داشت



شواهد علمی کافی نداریم

نجاران به نکته‌ای هم اشاره می‌کند که هنوز به‌طور علمی و دقیق نمی‌توان گفت که این‌ عوارض به‌علت پارازیت‌ها و امواج موجود در فضا است.



پیام آزاده، دبیر انجمن سرطان‌ ایران نیز با تایید این موضوع گفت: ما در مورد اینکه پارازیت‌ها می‌تواند چه آثار سوئی داشته باشد فقط در حد فرضیه می‌توانیم نظر دهیم چون تا به حال از نظر علمی کار خاصی روی این مسئله صورت نگرفته است.



دبیر انجمن سرطان‌ ایران در این میان به قطعی بودن تاثیرات منفی امواج به‌خصوص امواج تلفنی اشاره می‌کند و معتقد است: این امواج باعث بروز انواع سرطان‌ها به‌خصوص سرطان مغز می‌شود.



از سوی دیگر به گفته دانشمندان هیچ شاهدی مبنی بر اثرات خطرناک امواج رادیویی با طول موج پایین بر سلامت انسان وجود ندارد، اما برخی مطالعات سلولی ، اثرات نامطلوب این امواج را بر دی ان ای (DNA) نشان می‌دهد.



تاثیر میدان‌های مغناطیسی بر استخوان و غضروف

اگر چه در مطالعات انجام شده برای تعیین تاثیر میدان‌های الکترومغناطیسی بر استخوان و غضروف از امواج با طول موج بسیار پایین استفاده شد، اما نتایج نشان داد این امواج در کاهش تکثیر بافت‌های استخوانی و معدنی مؤثر هستند.



پرتوهای درمانی و بارداری

نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که تابش این امواج هیچ گونه تغییری در سطح هورمون‌های جنسی به وجود نمی‌آورد و ناباروری، سقط جنین، تولد کودکان نارس و کم وزن به دنبال ندارد.



به گفته محققان اگرچه بیش از 30 سال پژوهش‌های بسیاری در مورد اثرات سوء امواج الکترومغناطیسی صورت گرفته است، ولی هنوز برای شناسایی آسیب‌های آن به سلامت انسان باید پژوهش‌های بیشتری انجام شود.



ولی آنچه از نتایج این تحقیقات برمی آید تاثیر فرکانس‌های کم، میدان های الکتریکی و مغناطیسی خارجی بر بدن بسیار ناچیز است، بدون شک قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض سطوح بسیار بالای میدان‌های الکترومغناطیسی می‌تواند برای سلامتی مضر باشد.


صـابر فیضی، مدیرعامل سابق شرکت مخابرات ایران با این جمله که بعید می‌دانم پارازیت‌ها بر سلامت مردم تأثیر داشته باشد، می‌گوید: فرستنده‌های تلویزیونی و حتی امواج مایکروویو تاثیر بیشتری حتی از امواج موبایل روی انسان‌ها دارند، اما از آن جایی که مردم شبانه روز با کنترل از راه دور تلویزیون سرگرم هستند، حتی فکر نمی‌کنند که این امواج تا چه حد از پارازیت‌های ماهواره‌ای مضرتر هستند.



مدیرعامل سابق شرکت مخابرات ایران می گوید: هر پارازیت از جنس همان فرکانسی است که فرستاده می‌شود، بـنابراین اگر فرکانس مضر باشد، پارازیت هم مضر خواهند بود.



بر اساس این گزارش تا به حال در مورد فرکانس‌های مختلف، در دنیا هیچ شکایتی نشده و هنوز این موضوع ثابت نشده که پارازیت‌ها بر سلامت و روان مردم مؤثر است، در حال حاضر این موضوع در دنیا ثابت شده که تاثیر فرستنده‌های موبایل و ماهواره یک صدم تاثیر امواج تلویزیون و رادیو بر مردم است.



همچنین طبق پژوهش جامع سازمان حفاظت از سلامت بریتانیا، شواهد مجموعاً نشان می‌دهد بودن در معرض میدان فرکانس‌های رادیویی (RF) در سطوح پایین‌تر از دستورالعمل‌های بین‌المللی اثرات سلامتی منفی ندارد.



تأثیر بر الگوی‌های الکتروانسفالوگرافی محتمل است ولی به نحو قطعی تثبیت نشده و روشن نیست چنان اثراتی پیامدهای سلامتی منفی داشته باشند، شواهد فزاینده وجود دارد که بودن در معرض میدان فرکانس‌های رادیویی (RF) در سطوح پایین‌تر از دستورالعمل‌های بین‌المللی سمپتومی ظاهر نمی‌کند و افراد حتی آنها که فکر می‌کنند نسبت به میدان‌های رادیویی حساسند قادر به تشخیص آن نیستند.



شواهد موجود درباره ریسک سرطان، به خصوص درباره استفاده از تلفن همراه نهایی نیست، ولی در مجموع به طور فزاینده در جهت نبود اثرات ناشی از اشعه است، به هر روی درباره اثرات پس از 20 سال از اولین بار در معرض این پرتوها بودن شواهد اندکی در دست است.



در پایان این گزارش باید خاطرنشان کرد؛ هنوز هم در رسانه و فضای مجازی به مضرات پرتوهای ماهواره‌ای اشاره می‌شود و هر از گاهی مباحثی مبتنی بر اثرات آن بر ناباروری، سقط جنین و مشکلات عصبی ذهن افراد را به خود مشغول می‌کند.



نکته مهم و قابل توجه فقدان تحقیقات لازم و گسترده برای بررسی آثار پارازیت‌ها بر سلامتی جسمی و روحی است و علی‌رغم اینکه کارشناسان از مضرات آن صحبت می‌کنند نظر قاطعانه‌ای نیز بیان نمی‌کنند و همچنان این سؤال مطرح می‌شود که آیا ممکن است پارازیت‌های ماهواره‌ای با رشد بیماری‌های مختلف از جمله مشکلات عصبی، سقط جنین، ناباروری و بیماری‌های نادر در ارتباط باشد؟

سلامت نیوز

کدام گل‌های تزیینی باعث مسمومیت می‌شوند؟

 

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی فسا عنوان کرد: نگه‌داری گیاهانی مانند خرزهره، دیفن باخیا، گل انگشتانه، آزالیا، شوکران و کرچک در منزل می‌تواند موجب مسمومیت و حتی کشنده باشد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از آنا، دکتر صفورا محبی، معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی فسا با اشاره به هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها (یکم تا هفتم آبان) بیان کرد: متاسفانه مسمومیت با گیاهان یکی از شایع‌ترین علل بروز مسمومیت‌های اتفاقی در کودکان به شمار می‌آید. برخی از گیاهان تزئینی موجود در آپارتمان‌ها و باغچه‌ها می‌تواند سبب بروز مسمومیت در انسان شود، به این جهت توصیه می‌شود، نام گیاهان اطراف خود را بدانیم و از سمی نبودن آنها اطمینان حاصل کنیم، و اگر جزو گیاهان سمی باشد مراقب کودکان باشیم، زیرا مسمومیت با گیاهانی مانند خرزهره، دیفن باخیا، گل انگشتانه، آزالیا، شوکران و کرچک می‌تواند کشنده باشد. به عنوان مثال شیره سمی دیفن باخیا و کالادیوم که در اکثر منازل یافت می‌شود، در صورت خورده شدن می‌تواند سبب تورم، خارش و سوزش مخاط دهان، خفگی و یا آسیب گوارشی فرد مسموم شود.

وی افزود: چند باور غلط در میان مردم وجود دارد و آن اینکه برخی تصور می‌کنند مصرف یک گیاه توسط حیوانات اهلی و وحشی دلیلی بر غیر سمی بودن آن است، در حالی که برخی گیاهان فقط مسمومیت در انسان ایجاد می‌کند. یا اینکه اکثریت تصور می‌کنند قارچ‌های سمی از ظاهرشان قابل تشخیص است در صورتی که تشخیص قارچ‌های سمی از انواع غیر سمی از روی شکل ظاهری آنها کاری دشوار بوده و نیاز به تجربه و تبحر دارد. برخی از قارچ‌های سمی در صورت مصرف خوراکی می‌تواند باعث نارسایی حاد کبدی و مرگ شود.

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی فسا اظهار کرد: عوام تصور می‌کنند گیاهان دارویی به دلیل طبیعی بودن هیچ عارضه‌ای ایجاد نمی‌کند در حالی که باید باور کرد که گیاهان دارویی داروهای حقیقی با عوارض جانبی واقعی هستند. همانطور که مصرف نامناسب و بیش از حد یک داروی شیمیایی می‌تواند عواقب خطرناکی به دنبال داشته باشد. عدم رعایت در مصرف دوزاژ صحیح داروها و فرآورده‌های گیاهی نیز می‌تواند مشکلات جدی و گاهی اوقات جبران ناپذیری برای فرد ایجاد کند.

دکتر محبی در خصوص مسمومیت در کودکان گفت: کنجکاوی ذاتی کودکان زیر 5 سال و وجود جذابیت در شکل و رنگ بخش‌های مختلف یک گیاه سمی منجر به بلعیده شدن آن توسط کودک می‌شود پس بهترین روش پیشگیری از بروز مسمومیت در کودکان، خودداری از نگهداری گیاهان تزئینی دارای میوه و ظاهر جذاب برای کودکان است.

سلامت نیوز

مسائل آب کشور درگیر بخشی‌نگری

 

رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، خشک شدن دریاچه‌های ایران را ناشی از ضعف مدیریت و بخشی‌نگری در مسائل مدیریت آب کشور اعلام کرد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایانا،وضعیت نامناسب منابع آب ایران، مسئله تأمین این ماده حیاتی را به یکی از مهم‌ترین برنامه‌های دولت تبدیل کرده است. در این میان وزارتخانه‌های کشاورزی و نیرو در کنار سازمان محیط زیست و فعالان این حوزه به جای آنکه دنبال راهکاری برای مقابله با این مشکل باشند، فقط قصد دارند مقصران بحران آب را شناسایی کنند. وزارت نیرو همواره توپ بحران آب را به زمین وزارت جهاد کشاورزی یا خشکسالی‌های یک دهه اخیر می‌اندازد.

اخیراً از سوی برخی کارشناسان آب و مسئولان وزارت نیرو، آبخیزداری و فعالیت‌های مرتبط با آن عاملی برای پر نشدن مخازن سدهای کشور و بروز مشکل برای تأمین آب اعلام شده است. کارشناسان آب بر این باورند که سدهای (گابیون‌های) کوچکی که سازمان جنگل‌ها و مراتع در سرشاخه‌های رودخانه‌ها برای کاهش سرعت حرکت آب و افزایش نفوذ و کنترل سیلاب ایجاد می‌کند، آورد رودخانه‌ها را کاهش داده است.

مدیران منابع آب، این سدها که تعداد آنها به ۶۰۰ سد می‌رسد را عاملی برای ایجاد حق‌آبه‌بران جدید در منطقه معرفی می‌کنند که نظام توزیع آب سدها دچار مشکل کرده و حق‌آبه‌بر جدید در منطقه ایجاد کرده است. همچنین کارشناسان آب بر این باورند که گابیون‌های احداث شده توسط وزارت جهاد کشاورزی دیگر در گروه سدهای کوچک قرار نمی‌گیرند؛ زیرا در دنیا سدهایی که ارتفاع آنها بیش از ۱۵ متر باشد، سد بزرگ نامیده می‌شود و در واقع سازمان جنگل‌ها نیز به نوعی در حال انجام سدسازی با مصالحی غیر از بتن در سرشاخه‌های رودخانه‌ها است. حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا اقدامات انجام شده در فرآیند آبخیزداری آنگونه که کارشناسان وزارت نیرو باور دارند، می‌تواند نظام توزیع و مدیریت منابع آب را با مشکل روبه‌رو کند و دیگر اینکه چرا در زمان ساخت سدهای بزرگ به عملیات آبخیزداری و تأثیر آن بر آورد رودخانه‌ها توجهی نشده که امروز این عملیات را مخل نظام توزیع آب می‌دانیم؟ البته از آنجا که مدیریت سدهای ایجاد شده توسط جهاد کشاورزی تحت نظارت وزارت نیرو انجام نشده و این مسئله به نوعی نظام توزیع آب توسط وزارت نیرو را به‌دلیل عدم همکاری بین بخشی با اندکی چالش روبه‌رو می‌کند، پرویز گرشاسبی معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگل‌ها در پاسخ به اظهارات متولیان وزارت نیرو درباره تغییر در نظام توزیع آب و ایجاد حق‌آبه‌برهای جدید در گفت‌وگو با ایانا اعلام کرده بود که بهتر است قوانین آب بر اساس شرایط جدید کشور اصلاح شود.


آبخیزداری علمی مورد تأیید است

داوود نیک‌کامی نیز در واکنش به نظرات وزارت نیرو و کارشناسان این وزارتخانه به خبرنگار ایانا گفت: به‌عنوان رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری می‌توانم بگویم هر فعالیتی که در حوضه آبخیز انجام می‌شود باید در قالب طرح مطالعات جامع حوضه باید.

وی خاطرنشان کرد: اگر سازمان جنگل‌ها در جایی بدون مطالعه اقدام به گابیون‌بندی کرده، این کار اشکال دارد. در واقع با چنین رفتاری بحث مدیریت یکپارچه خود به خود منتفی می‌شود. چنین رفتارهایی بخشی‌نگری است و به این مفهوم است که هر کس هر کاری دلش می‌خواهد در حوضه آبخیز انجام می‌دهد.

وی ادامه داد: آنچه من تأیید می‌کنم این است که حوضه آبخیز باید یک مطالعه جامع داشته باشد. بر اساس این مطالعه جامع، منابعی که در آن حوضه وجود دارد شامل آب، خاک، اراضی، پوشش گیاهی و غیره در کنار هم طوری چیده شوند که به نقطه بهینه برسیم. این مسئله را مطالعات علمی تایید می‌کند. حال اگر در عمل کسی از این رویه عدول کند، اشتباه کرده است.

رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری افزود: اگر برای کنترل سیلاب سد کوچکی بزنیم که سیل را در بالادست کنترل کند، باید در محاسبات سدهای بزرگ وزارت نیرو این سدها لحاظ شده باشد و با هماهنگی بین دستگاهی این بخشی‌نگری را حذف کنیم تا دستگاه‌های مختلف بتوانند کار خود را به درستی انجام دهند.

نیک‌کامی اضافه کرد: وزارت نیرو هم اگر در جایی که می‌تواند اهمیت ویژه‌ای به منابع آب زیرزمینی بدهد، همه فعالیت‌های خود را روی سدسازی متمرکز کند و مطالعات جامع اولیه را مد نظر قرار ندهد، به این می‌گویند بخشی نگری و نگاه جزیره‌ای؛ که این مسئله از نظر علمی کاملاً مردود است.

به گفته وی، مدیریت منابع آب ایران تاکنون درگیر بخشی نگری بوده و حاصل آن خشک شدن دریاچه‌های مختلف کشور و به‌طور شاخص دریاچه ارومیه است.

نیک‌کامی معتقد است: تمام مسائل و معضلات پیش آمده برای منابع آب ایران را نمی‌توان به گردن خشکسالی و کاهش بارش‌ها انداخت بلکه بخشی از مسائل به‌دلیل عملکرد ما انسان‌ها بوده است.

وی درباره تأثیر اجرای عملیات آبخیزداری بر حل مشکلات آب کشور عنوان کرد: حتی آبخیزداری هم به دو شکل انجام می‌شود. یکی شکل مدیریتی قضیه است که به تمام مسایل یک حوضه آبخیز توجه شده و برای آن برنامه‌ریزی جامع می‌شود و شکل دیگر هم این است که هر دستگاهی جداگانه به عرصه ورود پیدا کرده و هرجا که رسید، هر کاری دلش خواست انجام دهد. البته شکل دوم از نظر علمی پذیرفته شده نیست.


آبخوانداری بخشی از عملیات ‌آبخیزداری

به گفته این مقام مسئول، آبخیزداری در واقع مدیریت یکپارچه منابع در حوضه آبخیز است. همه فعالیت‌هایی که به نوعی با آب، خاک، معیشت مردم و کاربری اراضی در ارتباط است، آبخیزداری نامیده می‌شود و آبخوانداری نیز بخشی از فعالیت‌های آبخیزداری به‌شمار می‌رود.

نیک‌کامی یادآور شد: با آبخوانداری و پخش سیلاب در ۱۰ میلیون هکتار اراضی مستعد که مطالعات آن انجام شده و نقشه‌های آن تهیه شده، می‌توان ۴۰ میلیارد متر مکعب آب را در زیر زمین ذخیره کرد.

وی تأکید کرد: هر کدام از فعالیت‌های مدیریت منابع آب عرصه خاص خود را می‌طلبد. در مخروط افکنه‌های درشت دانه پخش سیلاب انجام می‌دهیم؛ زیرا همراه سیل ذرات ریزدانه را با خود به همراه می‌آورد و به تدریج در مخروط افکنه‌ها بافت مناسبی برای استقرار گیاه ایجاد می‌کند.

نیک‌کامی بیان کرد: اگر پخش سیلاب روی بافت سنگین انجام شود، آن بافت علاوه بر اینکه نفوذپذیری مناسبی ندارد، روز به روز با رسوب ذرات ریزدانه، مقدار نفوذپذیریش کاهش یافته و زمینه تبخیر آب را فراهم می‌کند.

وی در پایان اظهار داشت: بنابراین جای مناسب برای هر نوع کار سازه‌ای را باید بر اساس مطالعه شناسایی کنیم.

سلامت نیوز

اگر همه جهان تصمیم بگیرند گیاهخوار شوند چه اتفاقی می افتد؟

 

 بنتون معتقد است گیاهخواری جهانی در کشورهای در حال توسعه، موجب بحران سلامت خواهد بود؛ زیرا مردم نخواهند دانست ریزمغذی‌هایشان را از کجا تامین کنند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جام جم، حذف گوشت از رژیم غذایی، ثمرات مفید فراوانی برای سلامت انسان و البته سیاره زمین خواهد داشت. هر کسی که به گیاهخواری روی می‌آورد، علت خاصی برای این کار دارد. بعضی‌ها در دفاع از حق حیات حیوانات و ختم عذاب آنها چنین می‌کنند و بعضی دیگر برای داشتن یک زندگی سالم‌تر. برخی دیگر نیز به نیت توجه به محیط‌زیست و کاهش گازهای گلخانه‌ای این تصمیم را می‌گیرند.

هرچقدر هم که ما گوشتخواران این اهداف را زیر سوال ببریم، نمی‌توان منکر منطق تصمیم آنان شد. حذف گوشت از رژیم غذایی، نه‌تنها فوایدی متعدد برای خود فرد دارد که در صورت فراگیر شدن هر چه بیشتر، اثراتی شگرف‌تر بر جهان خواهد داشت.

اما لحظه‌ای فرض کنید که تمام جهان ناگهان تصمیم بگیرند گیاهخوار شوند... در این صورت، خسارات هنگفتی متوجه میلیون‌ها و بلکه میلیاردها انسان خواهد شد. اندرو جاروِس از مرکز بین‌المللی کشاورزی حاره‌ای کلمبیا می‌گوید: در کشورهای توسعه‌یافته، گیاهخواری به انواع فواید محیطی و سلامت خواهد انجامید اما در کشورهای در حال توسعه، شاهد تشدید فقر در سطحی قابل توجه خواهیم بود.

نقش فرآیند تولید غذا در گرمایش جهانی

جاروس و همکارانش فرضیه‌ای برای نتایج حذف ناگهانی گوشت از چرخه غذایی جهان تعریف کرده‌اند. آنها ابتدا به بررسی تغییرات آب و هوایی پرداختند. فرآیند تولید غذا، مقصر تولید یک چهارم تا یک سوم کل گازهای گلخانه‌ای جهان است که بخش عمده آن به صنعت دامداری برمی‌گردد. با وجود این، همیشه اثر تغییر رژیم غذایی بشر در تغییر اقلیم دست‌کم گرفته می‌شود. برای مثال در ایالات متحده، مقدار گاز گلخانه‌ای تولید شده یک خانواده متوسط چهار نفره از راه تغذیه، به آلودگی حاصل از مالکیت و استفاده دو خودرو می‌چربد، اما در بحث‌های مرتبط با گرمایش زمین، عموما فقط به خودروها پرداخته می‌شود، نه تغذیه.

تیم بنتون، از متخصصان امنیت غذایی در دانشگاه لیدز می‌گوید: اغلب مردم به تاثیر غذا بر تغییرات آب و هوا اعتنا ندارند، اما همین الان اگر مقدار کمتری گوشت بخوریم، شرایط تا حد بسزایی برای فرزندان و نوادگانمان بهتر خواهد شد.

مارکو اسپرینگمن، از محققان طرح آینده غذایی دانشکده مارتین آکسفورد، سعی در برآورد سطح این تاثیر دارد. او و همکارانش مدل‌های رایانه‌ای ساختند تا وقایع ناشی از گیاهخوار شدن بشریت را تا سال 1429/ 2050 پیش‌بینی کند. نتایج حاکی از این است که به لطف حذف گوشت قرمز از چرخه غذایی انسانی، انتشارات گازی غذایی حدودا 60 درصد کاهش یافته و اگر جهان به کل به ویگِنیسم (مصرف نکردن گوشت و هر نوع ماده غذایی به دست آمده از حیوانات، حتی لبنیات) رو بیاورد، این کاهش تا 70 درصد هم خواهد رسید.

البته خود محققان تاکید دارند، این سناریو چندان واقع‌گرایانه نیست و فقط در صورت رو آوردن تمام جمعیت جهان به گیاهخواری مصداق دارد. در اصل، این پژوهش به عنوان یک توصیف نهایی صورت گرفته، نه یک تصویب آمار حقیقی. با این حال، نتایج، جالب توجه است.

فرصتی برای احیای منابع طبیعی

در حال حاضر صنایع غذایی، علی‌الخصوص صنعت دامداری، به علت حذف مراتع و نقص تنوع زیستی از عاملان اصلی نشر گازهای گلخانه‌ای است. از مقدار تقریبی 5 میلیارد هکتار زمین زراعی، 68 درصد برای دامداری استفاده می‌شود. در صورت گیاهخوار شدن کل بشریت، 80 درصد این زمین‌ها به احیای علفزارها و جنگل‌ها مختص می‌شود که با جذب کربن، گرمایش زمین را هم کاهش می‌دهد. تاکنون، تبدیل زمین‌های طبیعی به زمین‌های زراعی، نه‌تنها تنوع زیستی را فدا کرده و گیاهخواران بزرگی چون بوفالوها را به نفع دام‌های اهلی قربانی کرده است، به گوشتخوارانی چون گرگ‌ها نیز لطمه وارد کرده که عمدتا بر اثر حمله به دام‌ها، مورد تقابل انسانی قرار گرفته و کشته می‌شوند.10 تا 20 درصد باقیمانده از مراتع را هم می‌توان به پرورش محصولات زراعی دیگر اختصاص داد تا خلأ تغذیه را پر کنند. افزایشی اندک در مقدار مراتع زراعی، می‌تواند خلأ گوشت را پر کند، زیرا در حال حاضر بیش از یک سوم زمین‌های استفاده شده برای پرورش محصولات زراعی، برای چرای دام‌ها به کار گرفته می‌شوند، نه تغذیه انسان.با این حال، احیای محیط‌زیست در کنار تغییر کاربری زمین‌ها به کشاورزی گیاه‌مبنا، به برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری قابل توجهی نیاز دارد؛ چون این زمین‌ها بر اثر چرای دام‌ها به فرسایشی شدید دچار می‌شوند. به گفته جاروس، نباید توقع داشت با حذف دام‌ها از این زمین‌ها، شاهد جنگل شدن خود به خود آنها باشیم.

پیشه‌های گوشتخواری

در کنار بحث‌های مذکور، باید به فکر افراد مشغول به پیشه‌های پرورش دام نیز باشیم. آنها برای تغییر حرفه به کمک نیاز خواهند داشت: چه بخواهند آستینی در کشاورزی بالابزنند، چه بخواهند خود را در احیای جنگل‌ها بیازمایند یا حتی برای تولید انرژی زیستی از محصولات فرعی زراعی که فعلا به عنوان خوراک دام به کار می‌رود.برخی کشاورزان را هم باید از نظر مالی تامین کرد تا برای حفظ محیط به پرورش دام بپردازند. پیتر الگزاندر، محقق مدلسازی سامانه‌های زیستی ـ اجتماعی در دانشگاه ادینبرگ می‌گوید: اسکاتلند را در نظر بگیرید که محیط آن تا حد زیادی انسان‌ساخته است و چِرای دام در آن نقشی حائز اهمیت دارد. اگر بیاییم یکباره گوسفندان را از این چرخه حذف کنیم، محیط موجود ظاهری بیش از حد متفاوت گرفته و همین قادر است تاثیری منفی بر تنوع زیستی داشته باشد.

اگر نتوانیم جایگزین‌ها و یارانه‌های کافی برای مشغولان به حرفه‌های دامی فراهم کنیم، ممکن است با بیکاری و هرج و مرج اجتماعی شدید روبه‌رو شویم؛ مخصوصا در جوامع روستایی که با صنایع در ارتباط نزدیک نیستند. بن فالان که در دانشگاه کمبریج در زمینه توازن میان تقاضای غذا و تنوع زیستی تحقیق می‌کند، می‌گوید: سالانه در جهان، بیش از 5/3 میلیارد نشخوارگر اهلی و ده‌ها میلیارد مرغ برای مقاصد خوراکی پرورش و ذبح می‌شود. بحث بر سر یک اختلال عظیم اقتصادی است.

بحران تغییر شغل

نکته قابل تامل این که حتی بهترین برنامه‌ریزی ممکن قادر نیست برای همه امکان تغییر شغل فراهم کند. حدود یک سوم از خاک جهان را زمین‌های بایر و نیمه‌بایری تشکیل می‌دهد که فقط به درد چرای دام می‌خورد. در گذشته مردم تلاش کرده‌اند بخش عظیم شرق به غربی از آفریقا در جنوب صحرای کبیر و شمال خط استوا را از زمین چرایی به زمین زراعی تبدیل کنند، اما با خشکسالی روبه رو شده‌اند. به عقیده فالان، بدون دام‌ها، ممکن است در برخی محیط‌ها، حیات برای مردم ناممکن شود. مخصوصا قبایل کوچ‌نشینی مانند مغول‌ها و بِربِرها که بدون دام‌هایشان مجبورند در شهرها ساکن شوند و به احتمال بسیار، فرهنگ خود را در این فرآیند ببازند.

در عین حال، کسانی که تمام زندگی شان به دام‌ها وابسته نیست، دچار مشکل خواهند شد. گوشت خوراکی نقشی مهم در تاریخ، آداب و سنن و هویت فرهنگی تمدن‌ها دارد. گروه‌های متعددی در سراسر جهان در مراسم و آیین‌های مختلف، دام هدیه می‌کنند‌. ریشه عمیق غذاهای گوشتی در دیگر فرهنگ‌ها و مناسک نیز غیر‌قابل کتمان است. فالان، در عین اشاره به اهمیت این نقش، آن را از دلایل اصلی سختی در کاهش دادن مصرف گوشت بشر عنوان می‌کند.

گیاهخواری و سلامت

تاثیرات گیاهخواری بر سلامت بشر نیز خوب و بد خود را دارد. مدل رایانه‌ای اسپرینگمن نشان می‌دهد که در صورت گیاهخوار شدن همگان تا سال 1429/ 2050، کاهش 6 تا 10 درصدی مرگ و میر جهانی را شاهد خواهیم بود که در پی کاهش بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت، سکته و برخی سرطان‌ها حاصل خواهد شد. حذف خود گوشت، نیمی از این تاثیر را سبب می‌شود و نیمه دیگر به خاطر کاهش مقدار کالری‌های مصرفی و افزایش مصرف میوه و سبزیجات خواهد بود. رژیم ویگِن جهانی نیز این تاثیرات را دوچندان خواهد کرد. گیاهخواری، هر سال از حدودا 7 میلیون مرگ و میر جلوگیری می‌کند و ویگنیسم این مقدار را تا 8 میلیون مورد افزایش خواهد داد. به موازات اینها، کاهش بیماری‌های مزمن ناشی از تغذیه نیز به تخفیف هزینه‌های پزشکی می‌انجامد و حدود 2 تا 3 درصد در تولید ناخالص غذایی صرفه‌جویی خواهد کرد. البته نباید از قلم انداخت که رسیدن به این فواید پیش‌بینی شده، وابسته به جایگزینی گوشت با مواد مغذی مناسب است. محصولات حیوانی، در ازای کالری‌شان، مواد مغذی بیشتری نسبت به غذاهای گیاهخوارانه‌ای چون برنج و غلات ارائه می‌کنند. بنابراین انتخاب جایگزین‌های مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است؛ مخصوصا برای بالغ بر دو میلیارد نفری که در دنیا از سوء‌تغذیه رنج می‌برند. بنتون معتقد است گیاهخواری جهانی در کشورهای در حال توسعه، موجب بحران سلامت خواهد بود؛ زیرا مردم نخواهند دانست ریزمغذی‌هایشان را از کجا تامین کنند.

ارزش میانه‌روی در رژیم غذایی برای بشریت

خوشبختانه برای چشیدن طعم موهبت‌های گیاهخواری یا ویگنیسم لازم نیست تمام دنیا به این مسلک رو بیاورند. برعکس، کلید این قفل در رعایت حد تعادل در مقدار و دفعات مصرف گوشت است. پژوهشی انجام شده که نشان می‌دهد تنها پیروی از توصیه‌های غذایی سازمان بهداشت جهانی، می‌تواند انتشار گازهای گلخانه‌ای را تا 17 درصد کاهش دهد.

در صورتی که مردم بیشتر از اینها از محصولات حیوانی و تنقلات فرآوری شده حذر کنند، این مقدار تا 40 درصد نیز پیش خواهد رفت. جاروس باور دارد که این تغییرات تغذیه‌ای، مانند مصرف یک تکه گوشت کمتر، چنان کم است که بسیاری از مردم حتی متوجه آن‌ نخواهند شد و الزامی در این نیست که حتما یک نفر به کلی به یک رژیم غذایی پشت کند و دیگری را برگزیند.

اسپرینگمن، تغییرات دیگری را برای تشویق مردم به محیط‌دوستی و رعایت بیشتر در انتخاب تغذیه مثال می‌زند. وی بالا بردن قیمت انواع گوشت و کاهش قیمت و توزیع گسترده‌تر سبزیجات را یکی از این راه‌ها می‌داند (البته قیمت گوشت و میوه و سبزیجات همین حالا هم در کشور ما بالاست و همین جا از مسئولان محترم می‌خواهیم خود را دو سه قدم جلوتر از کشورهای غربی ندانند و قدمی در جهت گران‌تر کردن قیمت گوشت قرمز به بهانه محیط‌زیست برندارند!). پیشنهاد دیگر اسپرینگمن نیز این است که نقایص تغذیه گوشتی در سطحی وسیع به سمع و نظر مردم برسد. ازجمله این حقایق این است که در حال حاضر به علت اسراف و پرخوری، کمتر از 50 درصد کالری‌های تولیدی فعلی به استفاده موثر می‌رسند.بنتون معتقد است، می‌توان شرایط را به گونه‌ای تغییر داد که دامداران محصول کمتری تولید کنند و در عین حال به سودآوری کافی برسند؛ زیرا در حال حاضر، تولید و مصرف گوشت در حالتی افراطی صورت می‌گیرد که بسیار فراتر از نیاز مصرفی روزانه است. وی تغییر الگوی تولید و مصرف را راهی برای حفظ مقدار درآمد دامداران می‌داند.گفتنی است، همین حالا نیز راه حل‌های فراوانی برای تخفیف و تقلیل انتشار گازهای گلخانه‌ای در صنعت دام و طیور ارائه شده، اما نبود اراده کافی مانع اجرایی شدن آنها شده است.

منبع: BBC

سلامت نیوز

اینفوگرافیک/فقط ۴۲درصد تا مرگ تالاب‌های ایران باقی‌مانده است

 

 براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از وضعیت تالاب‌های ایران که به تازگی منتشر شده است «۳۱ ﺗﺎﻻب، ﺑﻪﺗﺪرﯾﺞ ﺗﻤﺎم ﯾﺎ ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﺮﻃﻮب ﺧﻮد را از دﺳﺖ داده و ﻣﻨﺸﺄ اﻧﺘﺸﺎر ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر ﺷﺪه‌اﻧﺪ».

به گزارش سلامت نیوز به نقل از خبرآنلاین، علاوه بر این ایران به واسطه اقلیم کم نظیرش در خاورمیانه و آسیا در دو کریدور اصلی مهاجرت فصلی پرندگان قرار دارد و خشکی تالاب‌ها باعث می‌شود پرندگان مهاجر در خطر انقراض یا تغییر مسیر مهاجرت خود قرار گیرند. این هشدار به خوبی نشان دهنده این نکته مهم است که خشک‌شدن تالاب تا چه اندازه می‌تواند محیط زیست ایران را به خطر بیاندازد و ضرورت احیای سریع تالاب ها را دوباره گوشزد کند.

برای مشاهده اینفوگرافیک با بزرگنمایی بیشتر روی عکس کلیک کنید.

 سلامت نیوز

تهران شاهد مخاطرات نوپدید

یک استاد جغرافیای سیاسی پیدایش مخاطرات نوپدید را نشانه‌ای از کاهش زیست‌پذیری شهر تهران عنوان و گفت: شهر تهران از سال 75 به بعد توان اکولوژیک، خودپالایی و بازسازی طبیعی خود را از دست داده و نتوانسته است در تناسب با افزایش جمعیت، سازه و ماشین‌های اضافه شده حرکت کند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا، مراد کاویانی در نخستین نشست از رشته نشست‌های «ابعاد ژئوپلتیک مخاطرات محیطی در ایران» که امروز شنبه(یکم آبان) توسط معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی استان البرز با موضوع مخاطرات نوپدید شهر تهران در دانشگاه خوارزمی برگزار شد، گفت: امروز محیط زیست به یکی از موضوعات امنیت ملی کشور تبدیل شده است.

کاویانی با بیان اینکه مطرح شدن ابعاد مختلف امنیت به دوران پس از فروپاشی شوروی باز می‌گردد، گفت: تا پیش از فروپاشی شوروی تنها دیدگاه حاکم بر امنیت نظامی بود و این باور وجود داشت که هر کشوری که دارای قدرت نظامی است از امنیت برخوردار است.

وی افزود: اما با وجودی که شوروی از این مزیت برخوردار بود باز دچار فروپاشی شد و همین باعث شد تا مباحث دیگری همچون مسائل زیست محیطی هم در موضوع امنیت مطرح شود.

این استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی در ادامه با بیان اینکه اهمیت محیط زیست در مقوله امنیت از زمان مطرح شدن بحث گرمایش جهانی، افزایش گازهای گلخانه‌ای و تخریب لایه ازون بیشتر شده است، گفت: گرمایش زمین در 100 سال اخیر منجر به تغییر اقلیم و تغییر الگوی بارش در جهان و به خصوص ایران شده است.

وی به نحوه وقوع این تغییرات در ایران اشاره و اعلام کرد: علاوه بر کاهش کلی بارش‌ها، نوع بارش‌ها نیز از جامد و برف به مایع و باران تغییر کرده است و این در حالی است که عمده نیاز ما به برف است تا باران.

کاویانی علاوه بر کاهش و تغییر بارندگی، افزایش جمعیت و به خصوص جمعیت شهرنشین و رویکرد کمّی محور توسعه را از دیگر عوامل در تنگنا قرار گرفتن کشور به خصوص در حوزه امنیت آبی عنوان کرد و گفت: این عوامل در کنار عدم ارزیابی زیست محیطی و اقدمات توسعه‌ای، باعث کاهش روان‌آب‌های کشور و جاری شدن رودخانه‌ها به صورت فصلی شده است.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه کاهش روان‌آب‌ها منجر به اجرای سیاست انتقال میان حوزه‌ای آب در کشور و همچنین بهره‌برداری بیش از حد از آب‌های زیرزمینی شده است، گفت: افزایش برداشت از سفره‌های زیرزمینی باعث تمام شدن بخش زیادی از این آب‌ها شده است.

وی افزود: زمانی که آب‌های زیزمینی تمام می‌شود یک خلأ در سفره‌های آب زیرزمینی ایجاد و منجر به ریزش لایه‌های بالایی می‌شود و همین موضوع باعث شده است تا یک سوم از کشور ما در سال‌های اخیر دچار فرونشست شود.

کاویانی به کاهش بسیار زیاد سطح جنگل‌های کشور اشاره کرد و گفت: در سی سال گذشته سطح 18 میلیون و 500 هزار هکتاری جنگل‌های کشور به 10 میلیون و 500 هزار هکتار کاهش یافته است.

وی ادامه داد: از بین رفتن جنگل‌ها منجر به فرسایش خاک‌های ارزشمندی می‌شود که برای هر سانتیمتر آن 350 سال زمان صرف شده است و علاوه بر آن باعث از دست رفتن توان جذب آب توسط زمین شده است.

این استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود به مطرح شدن مقوله آب در شورای عالی امنیت ملی کشور اشاره و اعلام کرد: این مساله باید 15 سال پیش در شورای عالی امنیت ملی مطرح می‌شد نه اکنون که بسیار دیر شده است و رویکردهای موجود دیگر پاسخگوی وضعیت کنونی نیست.

وی در ادامه به مخاطرات نوپدید در شهر تهران اشاره و خاطرنشان کرد: از 230 سال گذشته تاکنون تهران مرکز انباشت ثروت و قدرت بوده است و با ایفای نقش کلانتری در کشور نقش مهمی را بر عهده داشته است.

کاویانی افزود: هرگاه در طول این 230 سال، شهر تهران تضعیف شده است کلیت کشور با آشفتگی مواجه شده؛ چرا که تهران موقعیت هارتلندی در کشور داشته و امنیت ملی و منطقه‌ای تحت تاثیر امنیت آن بوده است.

وی به جایگاه محیط زیست در این امنیت اشاره و با تاکید بر اهمیت آن خاطرنشان کرد: اما متاسفانه واقعیت این است که محیط زیست هنوز در نزد مردم نهادینه نشده و به آن نگاهی لوکس و زینتی وجود دارد.

این عضو هیئت علمی گروه جغرافیا دانشگاه خوارزمی، یکی از اساسی‌ترین موضوعات زیست محیطی مرتبط با شهر تهران را موضوع آب عنوان کرد و گفت: تامین آب جمعیت حاضر در تهران از طریق سدها و سپس چاه‌های عمیق منجر به مطرح شدن موضوعی به نام فرونشست زمین شده است.

کاویانی افزود: در حال حاضر تهران روزانه یک میلیمتر نشست می‌کند و این نشست در مناطق جنوب شرقی تهران کاملا محسوس است و بسیاری از خانه‌ها نیز ترک برداشته است.

وی ریزش تونل‌های در حال احداث تهران را یکی دیگر از نمودهای این مساله عنوان کرد و گفت: این موضوع می‌تواند در بلندمدت بسیاری از شریان‌های حیاتی تهران همچون شبکه‌های آب، برق، گاز و تلفن را از بین ببرد.

این استاد دانشگاه پیدایش مگس سفید را یکی دیگر از مخاطرات نوپدید شهر تهران دانست و خاطرنشان کرد: استفاده بیش از حد از سموم آفت‌کش برای افزایش تولیدات کشاورزی ارتباط مستقیمی با افزایش مگس سفید در شهر تهران دارد.

کاویانی اضافه کرد: افزایش استفاده از سموم در مزارع اطراف تهران باعث از بین رفتن دشمنان طبیعی مگس سفید و در نتیجه افزایش تکثیر این موجود شده است.

وی ادامه داد: افزایش گرما نیز نقش غیرقابل انکاری در این موضوع دارد؛ به طوری که امسال شاهد این بودیم که دمای هوا در تهران از 40 درجه نیز فراتر رفت.

کاویانی درخت توت را یکی از مساعدترین محل‌های تکثیر مگس سفید عنوان کرد و گفت: در چند سال اخیر اقدام شهرداری تهران برای کاشت توت در حاشیه خیابان‌ها و اتوبان‌های تهران باعث ایجاد بهترین محل برای رشد مگس سفید شده است.

این استاد دانشگاه راه‌حل‌های موجود برای مبارزه با این معضل را ناکارآمد دانست و با بیان اینکه خود مسئولان هم با این مساله به نوعی کنار آمده‌اند، تصریح کرد: مردم تهران نیز همان‌طور که به موش‌ها عادت کردند با مگس سفید هم کنار خواهند آمد.

وی پیدایش این مخاطرات را نشانه‌ای از کاهش زیست‌پذیری شهر تهران عنوان و تصریح کرد: شهر تهران از سال 75 به بعد توان اکولوژیک، خودپالایی و بازسازی طبیعی خود را از دست داده است و نتوانسته است در تناسب با افزایش جمعیت، سازه و ماشین‌های اضافه شده حرکت کند.

کاویانی افزود: شهر تهران مانند فردی است که به بیماری ایدز مبتلا شده و توان دفاعی خود را از دست داده است و از این به بعد باید شاهد مخاطرات نوپدید دیگری هم در شهر تهران باشیم.

وی در پایان اعلام کرد: شهروندان تهرانی در کنار ترافیک، آلودگی و ... ناچار به سازگاری با مخاطرات نوپدید دیگری نیز هستند؛ چرا که دیگر توانی برای مقابله با آنها باقی نمانده است.

سلامت نیوز

پیامدهای فرسایش خاک در کشور

 

* پرویز کردوانی: خاک که فرسوده می شود، آب ها را گل آلود و عمر مخازن و سدها را کوتاه می کند. نمونه بارز این موضوع سد کرج است که حدود 50درصد آن رسوب کرده و بنابراین امکان ذخیره آب در آن کم شده و این در حالی است که روز به روز میزان جمعیت پایین دست رود کرج و سایر رودها بیشتر می شود و نیاز به آب افزایش می یابد. زمانی که سد از رسوب پر می شود، خطرات بزرگ اقتصادی و اجتماعی درپی دارد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه فرصت امروز، در کشور ما چند عامل موجب می شود که در هنگام بارش باران به طور طبیعی فرسایش خاک اتفاق بیفتد. یک عامل درشت و تند بودن بارندگی هاست، زیرا اگر باران نرم و ریز باشد به تدریج در خاک فرومی رود اما اگر درشت باشد، شروع به فرسایش می کند.

دومین علت این است که کوه های کشورمان شیب تندی دارند و این موضوع موجب می شود فرسایش اتفاق بیفتد. سومین عامل فقر یا فقدان پوشش گیاهی است زیرا گیاه هم خاک را حفظ می کند و هم مادر رودخانه ها است. چهارمین علت هم خشک بودن خاک هاست، زیرا چند ماه باران نمی آید و اگر خاک خشک باشد و باران بیاید، خاک را دچار فرسایش می کند.

ما در ایران فرسایش خاک هم در کوهستان و هم در دشت به وفور داریم. افراط انسان ها در قطع درختان یکی از عوامل بسیار موثر است، این در حالی است که اگر اقدام به قطع درختان می کنیم باید سه کار انجام دهیم تا هم جنگل حفظ شود و هم فرسایش خاک اتفاق نیفتد؛ این سه کار داشت، کاشت و برداشت است. ما در کشور دو مرحله داشت و برداشت را داریم اما کاشت نداریم که این روند یکی از دلایل فرسایش خاک است، زیرا درخت است که خاک را حفظ می کند.

اما در مراتع هم دام زیاد موجب شده که پوشش گیاهی از بین برود و در واقع زیاد بودن دام ها نسبت به ظرفیت مراتع مشکل اساسی است. این در حالی است که در اجرای طرح تعادل دام و مرتع هم اشتباهاتی به وقوع پیوست و در جای دیگر بیشتر فرسایش خاک به وجود آمد.

دلیل این موضوع آن است که معمولا سه اتفاق برای دام هایی که از مراتع خارج می شوند، رخ می دهد؛ یکی این است که دامدار از اقوام یا دوستان دامدار خود می خواهد که اجازه بدهند دام های آنها هم در مراتع شان چرا کنند، بنابراین وضعیت بدتر می شود. اتفاق دیگر این است که اگر دامداران جایی را برای چرای دام های خود پیدا نکنند، آنها را به کشتارگاه می فرستند. سومین اتفاق هم این است که وقتی عشایر اسکان می یابند موجب نابودی مراتع می شود.

در این میان مسئله دیگر فرسایش هایی است که به علت زراعت دیم به وجود می آید. مزارع دیم را در ارتفاعات به وجود می آورند و در جاهایی که شیب بسیار تند است، شخم می زنند و به دلیل شیب تند، حتی شخم زدن هم به درستی انجام نمی شود، در نتیجه فرسایش خاک اتفاق می افتد و خاک این مناطق اصطلاحا بی حال می شود.

عامل دیگر اقدامات فنی است که انجام می شود، به عنوان مثال لوله کشی گاز و آب در کوهستان ها که برای انجام این کار جنگل ها و مراتع را از بین می برند و خاک را بیرون می ریزند و پس از اینکه بارندگی می شود، این خاک ها را با خود پایین می آورد.

مسئله دیگر ساختمان سازی و ویلا سازی در دامنه مراتع است که به دلیل رعایت نکردن بسیاری از مسائل موجب فرسایش خاک می شود.

اما خاک که فرسوده می شود، آب ها را گل آلود و عمر مخازن و سدها را کوتاه می کند.

نمونه بارز این موضوع سد کرج است که حدود 50درصد آن رسوب کرده و بنابراین امکان ذخیره آب در آن کم شده و این در حالی است که روز به روز میزان جمعیت پایین دست رود کرج و سایر رودها بیشتر می شود و نیاز به آب افزایش می یابد. زمانی که سد از رسوب پر می شود، خطرات بزرگ اقتصادی و اجتماعی درپی دارد.

بنابراین یکی از عوارض و پیامدهای فرسایش خاک، پر شدن سدها و خطرناک شدن سیلاب هاست. زیرا سیلابی که آب آن صاف باشد، خطرناک نیست اما سیلابی که در آن سنگ و رسوبات وجود داشته باشد، خطرناک است و می تواند همه چیز را نابود کند.

اما در کشور ما از یک سو فرسایش آبی و از سوی دیگر فرسایش بادی شدید است. فرسایش بادی هم به این ترتیب است که در مناطق خشک که بارندگی ندارد، دام زیاد نگه می دارند و پوشش گیاهی را از بین می برند.

یکی از راه های جلوگیری از فرسایش خاک این است که در شیب های تند اقدام به زراعت دیم نکنند و حداکثر شیب باید از صفر تا 20 درصد باشد تا فرسایش خاک اتفاق نیفتد.

این در حالی است که ما زراعت دیم در شیب های 60 و 80 درجه داریم اما در شیب 20 درصد تا 60 درصد نباید کشاورزی انجام شود و در شیب 60 درصد به بالا نباید دام وارد شود، زیرا فرسایش ایجاد می کند و در مقابل باید جنگل کاری انجام شود تا این جنگل ها در شیب تند، خاک را حفظ کنند.

*پدر علم کویر شناسی و جفرافیای ایران

سلامت نیوز

اخراج دام‌های غیرمجاز از مراتع شکار ممنوع

 

 هرساله و با شروع فصل گرما دامداران و عشایر به مراتع و مناطق تحت مدیریت محیط زیست وارد شده و سکونت یافته و عموما تا اواخر شهریور ماه در این مناطق حضور دارند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایلنا، محمد فریدی (سرپرست اداره حفاظت محیط زیست شهرستان فیروزکوه) گفت: با توجه به اتمام فصل چرا و خروج دامها از مناطق، مامورین یگان حفاظت محیط زیست و یگان حفاظت منابع طبیعی شهرستان فیروزکوه در اقدامی مشترک نسبت به اخراج دامهای غیر مجاز از داخل مناطق تحت مدیریت محیط زیست اقدام کردند.

وی با بیان اینکه نگهداری دام در مناطق پس از فصل چرا مجاز نمی باشد، افزود: متاسفانه هنوز تعدادی از دامداران نسبت به خروج دام ها از مراتع و مناطق این شهرستان اقدام ننموده اند که با پیگیری مامورین اجرائی این اداره و پرسنل منابع طبیعی شهرستان موضوع خروج دام ها در دست اقدام است.

فریدی با بیان اینکه این دام ها از اواسط خردادماه برای چرا به داخل مناطق ورود پیدا کرده بودند اظهار داشت: طی امسال اقدامات پیشگیرانه مناسبی در زمینه واکسیناسیون دام اهلی و همچنین ضد عفونی منابع آبی داخل مراتع به منظور جلوگیری از شیوع بیماری های احتمالی مشترک میان دام اهلی و حیات وحش صورت پذیرفت.

وی افزود: همچنین طی چند ماه گذشته، پرونده تخلف برای دامداران متخلف که بصورت غیر مجاز و خارج از فصل چرا وارد منطقه شکار ممنوع کاوه ده شده بودند تشکیل و به مراجع قضایی ارجاع شد.

سرپرست اداره حفاظت محیط زیست شهرستان فیروزکوه تصریح کرد: امسال در حدود 30 هزار راس دام پروانه دار در سطح شهرستان به مناطق تحت مدیریت محیط زیست استان تهران وارد شدند.

فریدی خاطر نشان کرد: معمولا فصل چرای دام در شهرستان از اواسط خرداد تا پایان شهریور می باشد و پس از انقضای این زمان دامداران مکلف به خروج دام از مناطق تحت مدیریت است.

سلامت نیوز

تولید سالانه حدود ۸ میلیون تن پسماند ویژه و خطرناک در کشور

 

جلسه بررسی وضعیت مدیریت پسماندهای ویژه و صنعتی با حضور معصومه ابتکار معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از پانا، معصومه ابتکار ضمن تاکید بر ضرورت استمرار ساماندهی مدیریت پسماندهای ویژه و صنعتی و تعیین تکالیف و وظایف واحدهای مدیریت پسماندهای ویژه و صنعتی در کشور از ابتدا تا انتهای فعالیت، تصریح کرد: به دلیل اهمیت موضوع، باید با افزایش نظارت و دقت در انجام فرآیندها، آسیب ها و خطاها به حداقل می رسد.

معاون رئیس جمهور خاطرنشان کرد: مدیریت پسماندهای ویژه و صنعتی باید به گونه ای باشد که ضمن ایجاد صرفه اقتصادی برای فعالیت بخش خصوصی در این عرصه، از شکل گیری انحصار و ایجاد قیمت های نامتوزان در این حوزه جلوگیری شود.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست از ضرورت آموزش و آگاهی رسانی دقیق برای کارشناسان مرتبط سازمان حفاظت محیط زیست و فعالان این عرصه در سطوح مختلف گفت و خواستار توجه به این موضوع در برنامه ریزی های مدیریتی شد.

بنابراین گزارش، در این جلسه نقاط ضعف و قوت در زمینه اجرای سیستم مدیریت پسماندهای ویژه و صنعتی مورد بررسی قرار گرفت و مقرر شد برنامه عملیاتی پسماندهای ویژه توسط ادارات کل و با هماهنگی سایر دستگاه های مرتبط و مسئول انجام شود.

در ابتدای جلسه نیز سعید متصدی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست و محمدجواد سروش مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست گزارشی از وضعیت پسماندهای ویژه و صنعتی در کشور ارائه دادند.

بر اساس گزارش های ارائه شده، در حال حاضر سالانه حدود ۸ میلیون تن پسماند ویژه و خطرناک در کشور تولید می شود که این روند بر اساس تجربه سایر کشورهای جهان و با توجه به روند توسعه ای و صنعتی شدن کشور می تواند با رشدی سریع مواجه شود و این موضوع با توجه به درصد بسیار پایین تفکیک پسماند ویژه در کشور نگران کننده است. به طور مثال در تهران میزان تفکیک پسماند ویژه شهری در حدود ۸ تا ۱۰ درصد است و این در حالی است که به طور نمونه، آمریکا در سال ۲۰۱۰، ۴۳ میلیون تن پسماندهای ویژه و صنعتی داشت که این میزان نسبت به سال ۱۹۹۰ به دلیل رشد صنعتی، ۲۰ برابر شده بود. همچنین آمریکا در سال ۱۹۹۰، ۱۶ درصد پسماندهای ویژه و صنعتی خود را بازیافت می کرد که این میزان در سال ۲۰۱۰ به ۳۶ درصد و هم اکنون به بیش از ۴۰ درصد رسیده است.

همچنین در این نشست، مدیران کل حفاظت محیط زیست استان های سمنان، قزوین، البرز، بوشهر، خوزستان، مرکزی و معاون اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان گزارشی از روند مدیریت پسماندهای ویژه و صنعتی در استان های خود و چالش های پیش رو ارائه دادند.

سلامت نیوز