انتشار نخستین روزنامه زیست‌محیطی کشور

سلامت نیوز: روزگذشته نخستین روزنامه تخصصی بخش آب، محیط‌زیست، منابع طبیعی و کشاورزی کشور منتشر شد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از مهر، این روزنامه که « سبزینه » عنوان دارد هم‌اکنون در ۸ صفحه منتشر می‌شود. نیمی از مطالب این روزنامه به مباحث زیست‌محیطی، آب، منابع طبیعی و محیط‌زیست شهری و نیمی دیگر به مسائل حوزه کشاورزی، صنایع غذایی، شیلات و دام و طیور اختصاص دارد. بابک کلانی، صاحب امتیاز و مدیر مسئول سبزینه، این روزنامه را رسانه‌ای مستقل معرفی کرده که با رویکرد فرهنگسازی و نگاه انتقادی، حفاظت از محیط‌زیست و منابع طبیعی، ارتقای بخش کشاورزی و امنیت غذایی را دنبال می‌کند.
منبع:سلامت نیوز

هیولای ریزگردها جری‌تر می‌شود

 

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان خوزستان با اعلام اینکه آورد آب رودخانه کرخه ۴۹درصد کاهش داشته است نسبت به اجرای طرح انتقال آب هشدار داد و گفت که هرگونه پروژه انتقال آب، خوزستان را به مرحله فاجعه می‌رساند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایلنا،احمدرضا لاهیجان‌زاده افزود: کرخه در گذشته در میانگین درازمدت 5/5 میلیارد مترمکعب آورد داشت و برخی سال‌ها آورد آن به 11میلیارد هم می‌رسید، اما اکنون آورد آن به 2/4 میلیارد رسیده است.

این مسئول محلی، در ارتباط با تأثیر پروژه‌های انتقال آب روی محیط‌زیست استان خوزستان تصریح کرد: به‌طور کلی هر پروژه‌ای که روی سرشاخه‌های رودخانه‌های کرخه، دز، کارون، مارون و زهره اجرا شود به‌طور قطع به استان خوزستان به‌خصوص به بحث کشاورزی و تالاب‌هایش آسیب‌های شدیدی وارد می‌کند، زیرا در چند سال گذشته آورد این رودخانه‌ها بسیار کم شده و در مرحله‌ای قرار داریم که تحمل اکولوژیکی منطقه به حداکثر خودش رسیده و هر تغییری که رخ دهد به مرحله فاجعه می‌رسد؛ بنابراین هیچ طرحی در این حوزه نباید اجرا شود.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان خوزستان در مورد اختیارات قانونی این اداره کل برای دخالت در پروژه‌هایی که در دیگر استان‌ها رخ می‌دهد، اما محیط‌زیست خوزستان را متاثر می‌کند، اظهار کرد: ما ناچاریم از طریق سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور به‌عنوان یک مرجع ملی در حوزه دولتی اقدام کنیم و نمایندگان هم از طریق مسئولیتی که در مجلس دارند موضوع را پیگیری می‌کنند، اما از نظر حقوقی و اداری، اداره کل ما نمی‌تواند به این مباحث ورود کند، زیرا جغرافیای این پروژه‌ها در حوزه ما نیست.

اراضی کشاورزی کانون‌های ریزگرد شده‌اند

وی با تأکید براینکه انتقال آب سبب تشدید ریزگردها در استان خوزستان می‌شود، گفت: طوفان گرد و خاکی که در بهمن سال93 و در بهمن سال94 اهواز و بخش بزرگی از استان خوزستان را به‌شدت مورد هجوم قرار داد شدت بی‌سابقه‌ای در استان داشت به‌طوری که حتی افراد مسن هم‌چنین طوفان‌های خاکی‌ با این شدت را به یاد نداشتند. به گفته لاهیجان‌زاده یکی از دلایل بروز این گردوغبارها این بود که شرق استان خوزستان همواره در گذشته‌ و تا حدود 10سال پیش با طغیان رودخانه‌های مارون، جراحی و زهره زیر آب می‌رفت و بحث رسوب‌گذاری، تثبیت خاک منطقه و ایجاد مرتع اتفاق می‌افتاد اما اکنون از این سیلاب‌ها نداریم و تمامی اراضی آنجا به‌دلیل کاهش بارش و کاهش آورد رودخانه به‌خاطر برداشت بی‌رویه آب در بالادست و خشکسالی تبدیل به کانون گردوغبار شده‌اند، درحالی‌که این اراضی قبلا مرتع بوده و قابلیت کشاورزی داشتند.

لاهیجان‌زاده ادامه داد: اگر آب کارون، کرخه، مارون و جراحی کم شود، سبب می‌شود که حقابه تالاب‌های هورالعظیم و شادگان کم شود. هم‌اکنون هم عمده حقابه‌ها را از دست داده‌ایم و ممکن است حتی به صفر برسیم، درحالی‌که این دو تالاب به‌ویژه هورالعظیم نقش اساسی در مهار ریزگرد دارند.

به گفته وی، آب این تالاب‌ها هم از طریق آورد و جریان رودخانه‌ای تأمین می‌شد و هم در مواقعی که طغیان رودخانه وجود داشت آب آنها تأمین می‌شد، اما به‌دلیل سد‌سازی‌‌های زیادی که صورت گرفته عملا طغیان‌ها از دست رفته و فقط آورد رودخانه مانده است.

برداشت بی‌رویه آب وحفر چاه‌ها باعث کم‌آبی کرخه شد

مدیرکل محیط‌زیست خوزستان درباره علت کم شدن آب کرخه گفت: مطالعات وزارت نیرو نشان می‌دهد 13تا 15درصد علت کاهش آورد آب کرخه خشکسالی بوده، اما کاهش 49درصدی آورد رودخانه کرخه عمدتا به‌دلیل برداشت بی‌رویه آب و حفر چاه‌های پرشمار غیرمجاز و مجاز در کنار رودخانه و همچنین برداشت آب از رودخانه‌هاست. همین اتفاق برای کارون و دز نیز در حال رخ دادن است و برای مارون آنقدر زیادشده که دبی(آبدهی) آن در زمستان 93به 5متر بر ثانیه رسید و زهره در زمستان خشک شد. به گفته لاهیجان‌زاده، 85تا 90درصد این چاه‌ها برای مصارف کشاورزی بوده است.

منبع:سلامت نیوز

عکس/شروع دوباره قایقرانی در دریاچه ارومیه، پس از ۴ سال

رئیس پارک ملی دریاچه ارومیه گفت: به دنبال بالا آمدن سطح آب دریاچه ارومیه، دو فروند از قایق های گشت و کنترل پارک ملی دریاچه ارومیه بعد از چهار سال به آب انداخته شد.

به گزارش سلامت نیوز، ایرنا نوشت: بهزاد شیرپنجه روز دوشنبه افزود: در نتیجه این اقدام مسیر پنج ساعته بندر گلمان خانه تا جزیره کبودان در عرض 45 دقیقه طی شد.

وی اظهار کرد: قبلا به علت باتلاقی بودن، این مسیر با ماشین های کمک دار طی می شد.

شیرپنجه بیان کرد: هم اکنون به علت بارش های مکرر و نیز رهاسازی حق آبه دریاچه ارومیه، وضعیت مطلوبی بر دریاچه حاکم است. هم اکنون با بالا آمدن آب دریاچه ارومیه به راحتی تردد توسط قایق ها در جاده شهید کلانتری، کاظم داشی و جزیره اردو شاهی انجام می شود.

وی بیان کرد: بخش غربی دریاچه نیز دارای آب شده و محل زیست فلامینگوها نیز از وضعیت مطلوبی برخوردار است.

پارک ملی دریاچه ارومیه داری 5700 کیلومتر وسعت است که با بیش از 102 جزیره یکی از زیستگاه های مهم اتواع خزندگان، پرندگان، قوچ و میش و گوزن زرد محسوب می شود.

از 18 سال گذشته این پارک ملی رو به خشک شدن رفته است. روند احیای آن از دو سال قبل با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید به صورت جدی آغاز شده است.

در سال آبی جاری از چهار سد مهاباد، بوکان، زولای سلماس و حسنلوی نقده در مجموع 650 میلیون متر مکعب آب به سمت دریاچه ارومیه رهاسازی شده و شرایط دریاچه با ورود 1.5 میلیارد متر مکعب آب بهبود یافته است.

دریاچه ارومیه از 20 سال پیش با روند کاهش میزان آب و سطح تراز رو به رو بوده و در این مدت، سطح آن هفت متر و 41 سانتیمتر نسبت به حداکثر سطح تراز کاهش یافته است.

تراز دریاچه ارومیه در آخرین اندازه گیری صورت گرفته به 1270.85 متر رسیده که 16 سانتیمتر بیشتر از سال گذشته است.

افزایش دو رقمی تراز آبی دریاچه ارومیه در این موقع از سال در 12 سال گذشته بی سابقه بوده است.

منبع:سلامت نیوز

شمارش معکوس برای "مرگ تهران"

بی‌توجهی به خطری جدی که پایتخت را تهدید می‌کند

 

سلامت نیوز: با این که اطلاعات و داده ها از فرونشست چند سانتی متری زمین در تهران حکایت دارد، هنوز این خطر جدی گرفته نشده است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از خبرآنلاین، چندی پیش، وزیر نیرو گفت که دشت های ایران یک به یک به دلیل برداشت های اضافه از آب‌های زیرزمینی دچار فرونشست می‌شوند و در همین شهر تهران در طول سال 36 سانتی‌متر نشست زمین داریم. این مسئله اگر چاره‌جویی نشود منجر به تخریب تمام شبکه‌های آب، گاز، برق، ساختمان‌ها، مترو، راه‌آهن و پل‌ها می‌شود.

این هشدار قبلا هم توسط کارشناسان محیط زیست داده شده بود و مطلعین از آمارهایی درباره حفر 170 هزار حلقه چاه غیرمجاز و برداشت بی رویه آب به عنوان یکی از مهمترین عوامل نشست زمین خبر داده بودند. در همین رابطه، محمد درویش مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در باره ی فرو نشست زمین گفته بود که در اتحادیه اروپا برای نشست سالانه چهار میلیمتر خاک کمیته بحران تشکیل می دهند اما در جنوب تهران در دشت معین آباد ورامین سالانه ۳۶ سانتیمتر پدیده فرونشست زمین رخ می دهد اما آب از آب تکان نمی خورد و صدای کسی درنمی آید.

او برای این که عمق فاجعه را نشان دهد، برای این فرونشست زمین، از عبارت "مرگ تهران" برای این بحران استفاده کرده بود.

حال بد تهران از نظر بارندگی

کارشناسان یکی از عوامل افزایش نشست زمین در استان تهران را افزایش دما و کم شدن بارندگی و در نتیجه وقوع خشکسالی می دانند. رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی از خشکسالی و افزایش دما در پایتخت و شهرستان های استان تهران خبر می دهد و به خبرآنلاین می گوید: اگر بخواهیم شرایط خشکسالی استان را بررسی کنیم، دو پارامتر در آن سهیم است؛ یکی پارامتر بارش و دیگری دما.

او ادامه می دهد: استان تهران از ابتدای سال زراعی یعنی از اول مهر 94 تا نوزدهم فروردین، 201 میلی متر بارش داشته است که در مقایسه با آمارهای بلندمدت در همین بازه زمانی، 9.4 درصد کاهش و در مقایسه با سال گذشته در مدت مشابه، 12.8 افزایش نشان می دهد.

فاتح در مورد شهرستان های استان تهران هم می گوید: بررسی بارش رخداده طی مدت مذکور در شهرستان های استان تهران، حاکی از این است که تعدادی از آن ها نسبت به بلندمدت خود عقب هستند و تعدادی از آن ها جلو هستند. مثلا اسلامشهر 26.8 و شهرستان بهارستان 43.9 درصد نسبت به میانگین بلندمدت عقب هستند؛ این کمبود بارش نسبت به بلند مدت برای پاکدشت 3.7 ، پردیس 20.2 خود شهرستان تهران 23.7، رباط کریم 43.9، ری 27.8، شهریار 35.1، ملارد 20.9، شمیران 24.7 و قدس 33.5 می باشد. مابقی شهرستان های استان تهران بیشتر از میانگین بلند مدت خود در این دوره بارش دریافت کرده اند.



او ادامه می دهد: این نشان می دهد که عقب افتادگی بارشی بین شهرستان های استان تهران توزیع شده است که با محاسبه کلی متوجه می شویم کل استان 9.4 منفی است.

رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی در مورد افزایش دما هم به خبرآنلاین می گوید: به لحاظ دما هم اگر بخواهیم بحث کنیم، استان تهران به طور کلی افزایش دما داشته و در شش ماهه اخیر شرایط گرم تر از شرایط طبیعی را داشته است.
فاتح به ارائه آمار می پردازد و می گوید: مثلا در اسفندماه مجموعه کل استان 4.3 درجه نسبت به میانگین دمای اسفندماه در بلند مدت گرمتر شده است.

او ادامه می دهد: اگر زمستان را هم بخواهیم بررسی کنیم، استان تهران طی زمستان گذشته 2.6 درجه سلسیوس گرم تر از قبل بوده است.

فاتح مشکلاتی که این افزایش دما ایجاد می کند را بالارفتن میزان تبخیر با افزایش دما و به دنبال آن افزایش نیاز آبی و بالا رفتن مصرف برمی شمرد.

او ادامه می دهد: دو نگاه در پدیده خشکسالی وجود دارد؛ نگاه کوتاه مدت و نگاه بلندمدت. خشکسالی های کوتاه مدت همانطور که از اسم آن پیداست، کم بارشی های مقطعی و ایجاد تنش در آبهای سطحی و جاری و همچنین بخش کشاورزی را شامل می شود اما در خشکسالی های بلندمدت، موضوع وارد فاز هیدرولوژی شده و همچنین تاثیری که این مرحله می تواند بر منابع آبی ایجاد نماید که در ادامه آن تبعات زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی آن را شاهد خواهیم بود.

فاتح در مورد خشکسالی های کوتاه مدت استان تهران از ابتدای سال زراعی تا به امروز می گوید: براساس بررسی های صورت گرفته، از مهرماه سال پیش تا الان، شهرستان ری، اسلامشهر، شهریار، شمال شمیران، بخش هایی از شهرستان فیروزکوه، با خشکسالی های متوسط مواجه هستند. البته در مقابل، برخی مناطق هم هستند که شرایط نرمالی را داشته یا ترسالی خفیفی داشته اند.



او ادامه می دهد: در همین حال وقتی با نگاه بلندمدت به موضوع توجه کنیم، می بینیم که خشکسالی های شدید در استان تهران وجود دارد. در شهرستان ری، در بخش هایی از شهرستان ورامین، قرچک، پاکدشت، اسلامشهر، شهریار و بخش هایی از ملارد، شمیران و فیروزکوه، با پهنه هایی مواجه هستیم که خشکسالی های شدید و خیلی شدید را داشته اند.




به گفته این مقام مسئول در سازمان هواشناسی، وقتی در بلندمدت برای یک منطقه خشکسالی شدید و بسیار شدید وجود داشته باشد، منابع آبی این منطقه دچار بدهی انباشته به طبیعت هستند و این بدهی انباشته چون در کوتاه مدت ایجاد نشده، لذا با بارش های کوتاه مدت جبران نمی شود.

ورامین و شهریار، رکورددار نشست زمین

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران هم فرونشست زمین در برخی مناطق استان تهران را تایید می کند. محمدهادی حیدرزاده در این باره به خبرآنلاین می گوید: با توجه به برداشت بی رویه آب از آب های زیرزمینی و همچنین محدودیت های بارشی که ما در طول سال های گذشته داشتیم و خشکسالی های طولانی مدت، سطح آب های زیرزمینی به شدت پایین آمده است.

او ادامه می دهد: تمامی این عوامل دست به دست هم داده و باعث شده در بسیاری از نقاطی که محدودیت منابع آبی مان جدی تر است مانند دشت ورامین با نشست زمین مواجه باشیم که بعضا این نشست زمین تا 30-35 سانتی متر هم می رسد.

حیدرزاده می گوید: به نظر می رسد که پدیده حفر چاه های غیرمجاز و عدم مدیریت مناسب آب های سطحی و زیرزمینی، باعث شده که این اتفاق بیافتد و مشکلات جدی را در این حوزه ایجاد کند.

به گفته این مقام مسئول نشست ها در دشت ورامین است و شهریار بیشتر بوده است.

رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی هم درمورد نشست های زمین، به عنوان یکی از عوارض خشکسالی ها می گوید: جبران و برطرف شدن این عوارض، درصورت ممکن بودن، نیازمند زمان است.

فاتح تاکید می کند: در مورد خاص نشست زمین، تحمیل هر نوع استرس بلند مدت به طبیعت، چه ناشی از کم بارشی های بلند مدت و چه ناشی از برداشت های بی رویه از منابع زیرزمینی، با خالی شدن لایه های زیرین از آب، می تواند منجر به جابه جایی لایه های زمین شده و پدیده نشست را درپی داشته باشد. کما این که به وضوح دیده می شود که در مکان هایی با خشکسالی های بلندمدت، نشست هم اتفاق افتاده است.

محیط زیست: برخورد با برداشت از منابع زیرزمینی وظیفه ما نیست

با این که وزیر نیرو نسبت به فرونشست زمین هشدار داده اما معاون شهرسازی و معماری وزیر راه این مسئله را جدی ندانسته و گفته که این نشست زمین نیز مربوط به ۲۰ سال اخیر است و موضوع تازه‌ای نیست.

پیروز حناچی درباره نشست روزانه یک میلی‌متری زمین در تهران اظهار کرد: مؤسساتی مانند ژئوفیزیک باید دراین‌باره اظهارنظر کنند و با این حال نشست زمین در کل تهران نداریم و تنها در یکی از مناطق پایتخت آن هم نه در حد یک میلی‌متر نشست داریم.

به گفته او فقط در جنوب غربی تهران نشست صورت گرفته است و این مسئله جدید نیست و مربوط به بیش از 20 سال اخیر است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران هم در مورد مسئولیت این سازمان در قبال این پدیده می گوید: محیط زیست متولی بخش آب نیست و مدیریت منابع آب با وزارت نیروست، لذا ما در این حوزه مسئولیتی نداریم.

او در پاسخ به این سوال که "آیا محیط زیست نباید در مورد برداشت های بی رویه از آب و حفر چاه های غیرمجاز به سازمان های مربوطه مثلا شهرداری هشدار بدهد؟" گفت: نظارت بر این موارد و این که چه دستگاه یا چه بخش هایی از آب های زیرزمینی و منابع آبی به طور غیرمجاز یا بیش از حد برداشت می کنند با وزارت نیرو و شرکت آب و فاضلاب است و آن ها هستند که تعیین می کنند منابع آبی چطور به مصرف برسند.

حیدرزاده در مورد این که فاضلاب قبلا به منابع آبی اضافه می شد و با سراسری شدن شبکه فاضلاب این اتفاق دیگر نمی افتد هم گفت: اساسا فاضلاب نمی تواند به عنوان منبع آبی به حساب بیاید و نباید وارد منابع آب های زیرزمینی شود. منابع آب زیرزمینی می بایست توسط بارش ها تامین شوند. پس شبکه سراسری فاضلاب از عوامل تشدید نشست زمین نیست و بیشتر برداشت بی رویه و مدیریت ناصحیح منابع آب و همچنین شرایط اقلیمی و خشکسالی موجب این اتفاق شده است.

رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی هم در مورد نشست زمین که یکی از عواقب برداشت های بی رویه از آب های زیرزمینی و همچنین خشکسالی است می گوید که سازمان هواشناسی دسترسی به اطلاعات آب های زیرزمینی و همچنین داده های زمین شناسی مرتبط با موضوع ندارد و این مقوله ها در حوزه اختیارات این سازمان نبوده و در این خصوص سازمان هواشناسی کشور صرفا شرایط خشکسالی در کشور را بررسی و مطالعه می کند.

شاهرخ فاتح در پاسخ به این سوال که آیا بین دستگاه های مختلف و شهرداری برای برنامه ریزی در مورد نحوه استفاده از آب و سازگاری با اقلیم هماهنگی وجود دارد یا خیر به خبرآنلاین می گوید: اطلاعات مربوط به خشکسالی، بارش و هشدارهای کم بارشی به طور مرتب از سوی سازمان هواشناسی، به مبادی زیربط ارسال می شود. که آخرین مورد آن نیز اخیرا از طرف سازمان هواشناسی کشور برای تعدادی از استان ها هشدار کم بارشی صادر شد.

فاتح می گوید: ما همیشه در پایان هر فصل و هر ماه و هر هفته این را تکرار می کنیم که در اقلیم خشک هستیم و فعالیت هایمان باید متناسب با اقلیممان باشد. هشدارها داده می شود ولی اتخاذ تدابیر در جهت سازگاری با اقلیم و کم آبی و خشکسالی باید توسط مسئولین فعال در این زمینه باشد.

به نظر می رسد این خطر زیست محیطی که هشدار آن مدت هاست داده شده، مانند بسیاری از پدیده های دیگر مادامی که به یک بحران تبدیل نشود و خسارت ایجاد نکند، جدی گرفته نمی شود و همچنان ایرانی ها به علاج قبل از وقوع فاجعه اعتقادی ندارند!

منبع : سلامت نیوز

چالش فناوری‌هراسی در محیط‌زیست

بهزاد قره یاضی*: از هنگام برداشت اولین محصول برنج تراریخته جهان توسط دکتر «محمدرضا عارف»، معاون اول رئیس‌جمهور در دولت هشتم در سال ١٣٨٣، مخالفت‌های جهت‌دار با این فناوری در ایران وارد مرحله جدیدی شد. به طور خلاصه، محصولات تراریخته با استفاده از پیشرفته‌ترین فناوری‌های ژنتیک برای بهبود کیفیت و قطع مصرف سموم شیمیایی تولید می‌شوند. 

به‌این‌ترتیب علاوه بر دستیابی به محصول عاری از سم و ارزان‌تر، محیط‌زیست سالم‌تری را هم به ارمغان می‌آورد؛ محیطی که موجوداتی مثل ماهیان و سایر جانوران هم بتوانند در آن به زندگی خود ادامه دهند. حمایت مالی از این جریان مخالف با محصولات تراریخته را واردکنندگان سموم شیمیایی و انواع برنج‌های خارجی و امپراتوری بین‌المللی دروغ و در رأس آن گروه موسوم به Green Peace یا صلح سبز برعهده گرفت. برنامه فناوری‌هراسی صلح سبز (گروهی که متأسفانه در ایران فعال است) تنها منحصر به ایران نبوده و در اروپا، آفریقا و به‌ویژه هندوستان نیز فعال بوده است. برهمین‌اساس دولت هند با مشاهده هزینه‌کرد دو میلیارددلاری مداخله‌گرانه این گروه، هرگونه فعالیت صلح سبز و دریافت پول از آن را رسما ممنوع کرد.

 یکی از دروغ‌های بزرگ صلح سبز که متأسفانه در ایران نیز پراکنده شده است، خبر خودکشی ٣٠٠هزار پنبه‌کار تراریخته در هندوستان(!) است. البته این خبر کذب به‌جز از طریق ایادی این گروه ازجمله خانم «واندانا شیوا»، آیکون بین‌المللی فناوری‌هراسی صلح سبز در جایی به تأیید نرسیده و دولت هندوستان -که درحال‌حاضر بیش از ١٢ میلیون هکتار از اراضی خود را به کشت پنبه تراریخته اختصاص داده- آن را رسما تکذیب کرده ‌است. 

در دولت اصلاحات مخالفت با توسعه فناوری مهندسی شکست خورد و وزارت جهاد کشاورزی به‌عنوان مرجع ملی ایمنی زیستی (موضوع ماده ١٩ پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا) تعیین و مأموریت تولید محصولات تراریخته را برعهده گرفت؛ با روی‌کارآمدن دولت‌ نهم و با وجود مخالفت این دولت با تولید ملی محصولات تراریخته، واردات انبوه این محصولات اما شدت گرفت. بنابراین برای بازدارندگی نسبت به توسعه ملی این محصولات دیگر نیازی به فضای رسانه‌ای از نظر مخالفان احساس نمی‌شد. به همین دلیل بود که ضمن محاکمه پژوهشگران‌، بذور تراریخته ملی در اقدامی غیرقانونی در انبار متروکه‌ای در رشت به زنجیر کشیده و فاسد شدند. موج دوم فناوری‌هراسی در ایران اما با استقرار دولت تدبیر‌و‌امید و حمایت رئیس‌جمهور آغاز شد؛ دولتی که علاوه بر انتصاب دوباره مرجعیت ملی ایمنی زیستی، حمایت از تولید برنج و پنبه تراریخته را در برنامه ‌ششم توسعه در دستور کار قرار داده است. 

این‌بار رسانه‌های دلواپس مخالف دولت «احساس تکلیف» می‌کنند! با توجه به رونمایی پنبه تراریخته از سوی وزیر جهاد کشاورزی و اعلام رئیس پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی مبنی‌بر رهاسازی پنبه و برنج تراریخته پس از طی مراحل قانونی در سال ١٣٩٥، جریان فناوری‌هراسی فعالیت خود را به اوج رسانده است. این جریان مخالف با صرف غیرقانونی کمک ٧٥٠هزاردلاری پروژه توانمندسازی ایمنی زیستی به سازمان حفاظت از محیط‌زیست (بدون مصوبه شورای ملی ایمنی زیستی) و با وجود مخالفت انجمن‌های علمی، وزارت علوم، مرجع ملی ایمنی زیستی و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط، تنها به پراکنش شایعات و متأسفانه نوعی جنگ روانی مبادرت کرده است. ازاین‌رو ضمن تکذیب رسمی تمامی مطالب مورد ادعای آقای «حیات‌غیب» در جریده وزین «شرق» مورخ ١٦ فروردین ١٣٩٥ آنها را فاقد اعتبار علمی و تکرار ادعاهای بی‌اساس صلح سبز و «واندانا شیوا» اعلام می‌کنم. درحالی‌که خبر بی‌مبنای تراریخته‌بودن ٤٧ درصد برنج‌های ایرانی پیش از این نیز علاوه بر مرجع ملی ایمنی زیستی، از سوی وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و جهاد کشاورزی رسما تکذیب شده است، تکرار این ادعای کذب از سوی مدیر سازمان حفاظت محیط‌زیست قابل‌تأمل و پیگرد قانونی است. متأسفانه ویژگی موج جدید هراس‌افکنی، هم‌داستانی برخی از مدیران این سازمان (که علاوه بر حقوق خود ماهانه چندین‌هزاردلار تحت عناوین حق مشاوره و حق مدیریت از پروژه توانمندسازی ایمنی زیستی برداشت می‌کنند) با جریان فناوری‌هراس مخالف دولت در رسانه‌های دلواپس است. درحال‌حاضر، محصولات تراریخته در بیش از ١٨٦ میلیون هکتار از اراضی ده‌ها کشور جهان ازجمله در اتحادیه اروپایی، اسپانیا، پرتغال، جمهوری چک، رومانی، آمریکا، کانادا، برزیل، آرژانتین، هندوستان، ژاپن، چین و پاکستان کشت شده و در بیش از ٢٠٠ کشور جهان از جمله اروپا، آمریکا، روسیه و ایران به صورت قانونی عرضه و مصرف می‌شوند.

 اگرچه سازمان بهداشت جهانی رسما اعلام کرده است که «محصولات تراریخته‏ای که امروزه در بازار جهانی یافت می‏شوند مورد بررسی‏های مختلف و ارزیابی ریسک قرار گرفته و تأیید شده‏اند و خطری برای سلامتی انسان ندارند»، اما دولت به تبعیت از سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی مقام معظم رهبری (درونزادی و دانش‌بنیانی)، مصمم است تا سهمی از واردات سالانه پنج‌میلیارددلاری محصولات تراریخته را که در ١٠ سال گذشته هرگز مورد اعتراض آقای «حیات‌غیب» و رسانه‌های دلواپس مخالف دولت تدبیر‌و‌امید قرار نگرفته است توسط کشاورزان ایرانی تولید کند. فراموش نکنیم در دنیای علم و فناوری، نمی‌توان از راهکارهای سلبی سخن گفت و یافته‌های بشری و تلاش‌هایی را که با تکیه بر رهیافت علمی به نتیجه رسیده نادیده گرفت. برای به چالش‌کشیدن یک پدیده، راحت‌ترین کار تکیه بر آمارسازی یا وارونه‌نمایی است و حداقل این نوع رفتار، زیبنده جامعه علمی کشور نیست.

* فوق دکترای ژنتیک

منبع: روزنامه شرق

شهروندسبز؛ خیزش آرام شهروندان مسئول

اسماعیل حسام مقدم*: محیط زیست؛ در یک دهه اخیر تبدیل به مساله ای استراتژیک در جهان شده است. اگر که تا قبل از این "محیط" صرفا جایی برای کنش و واکنش های انسان قلمداد می شد و همیشه نیروهای محیطی را در محاسبات نادیده  گرفته می شد؛ اما در سالهای اخیر به ناگزیر هر برنامه ریزی کلانی در هر مکانی و با هر موضوعی می باید مساله محیط و پیرامون طرح را مدنظر قرار دهد. 

بحران محیط‌زیست در ایران آتش زیر خاکستری است که قریب به یقین می‌توان آن ‌را در زمره‌ مهمترین بحران های ملی در دهه ‌های آینده به حساب آورد. خشک شدن تالا‌ها، تخریب جنگلها، رتبه‌ اول جهان در فرسایش خاک با سالانه دو میلیارد فرسایش و اختصاص دادن 7/7 درصد از کل فرسایش خاک جهان به خود که چهار برابر میزان فرسایش در جهان است، بحران کم‌ آبی، خشکسالی‌ های متعدد و تحمیل هزینه‌ آن بر دولت و نظام اقتصادی، بحران آلودگی هوای شهرهای بزرگ و پیآمدهای اجتماعی و اقتصادی آن، بحران از میان رفتن گونه‌ های گیاهی و جانوری و تهدید ذخیره‌  ژنتیک کشور، که روی هم تنها جزئی از مصائب زیست ‌محیطی در ایران است، جایی برای تردید در بحرانی خواندن وضعیت زیست ‌محیطی کشور باقی نمی‌گذارد. 

مسأله‌ محیط زیست در ایران را باید از هر جهت عمیق و ساختاری بررسی کرد. هم بحرانی که پیش روست عمیق و ساختاری است و هم تأثیراتی ساختاری بر کلان ‌ترین متغیرهای زیست جامعه‌ ایران به جا می‌گذارد. اگر بحران زیست ‌محیطی به مشکلاتی در تأمین غذا بینجامد، و بحران بدهی‌ های کشاورزان ناشی از خشکسالی منجر به مشکلات مالی برای دولت شود، و نارضایتی ناشی از آلودگی هوا در شهرها سبب افزایش هزینه ‌های بهداشتی و نارضایتی از دولت شود (که همگی به درجاتی رخ داده یا محتمل‌اند) آنگاه بی ‌جا نخواهد بود اگر از تهدید امنیت ملی به ‌واسطه‌ بحران زیست ‌محیطی سخن بگوییم.

 برای درک چنین پدیده‌ بزرگ و مهمی باید نگاهی عمیق و ساختاری به مسأله داشت. در جامعه‌ای که بنیانهای اقتصادی آن بر خلق ثروت به شکل مستقیم از منابع طبیعی بنا شده، نابرابری گسترده ‌ای وجود دارد و شرایط جامعه‌ مدنی به گونه ‌ای نیست که دفاع از حقوق زیست ‌محیطی به شکل مؤثری امکان‌پذیر باشد، و آرایش نهادی سازمانهای متولی امور زیست‌محیطی نمی‌تواند مانعی در برابر تخریب زیست ‌محیطی باشد، زیرساخت مناسبی برای تعهد زیست ‌محیطی ندارد.

با این شرایطی که گفته شد، مساله زیست محیطی در ایران برای سالهای نه چندان دور؛ با مساله امنیتی گره خواهد خورد لذا برای اینکه بتوان مساله را حل کرد باید اخلاق زیست محیطی را در شهروندان بارور و فعال ساخت. باید از تولید شهروندان منفعل در حوزه محیط زیست جلوگیری کرد و شکلی از تعهد و مسئولیت پذیری شهروندی در حوزه محیط زیست را برساخته نمود تا دغدغه هر لحظه یک شهروند ایرانی در کناردیگر دغدغه های روزمره اش؛ دغدغه و تعهد زیست محیطی اش باشد. این همان معنایی هست که "شهروند سبز" با خود به همراه دارد. 

شهروند سبز؛ شهروندی هست که چهار حق زیر را برای خود از حقوق مسلم و قانونی قلمداد می کند و همواره آن را از دولت طلب می نماید:

۱.  حق مشارکت در تصمیمات زیست محیطی

۲.  حق دسترسی آزاد به اطلاعات زیست محیطی

۳.  حق آموزش عمومی شهروندان در حوزه زیست محیطی

۴.  حق دادخواهی زیست محیطی

در نخستین حق، شهروند سبز این حق را برای خود طلب می کند که در فرآیندهای برنامه ریزی و سیاستگذاری زیست محیطی همواره مورد مشارکت قرار گیرد و از او خواسته شود که نظرات و ایده های خود را به صورت تخصصی و مطالعه شده ارائه نماید.

در دومین حق، شهروند سبز مانند هر شهروند دیگری که باید به اطلاعات کارا و دقیق از  همه رخدادهای موجود در سرزمین و کشورش دسترسی داشته باشد، این شهروند سبز نیز به اطلاعات کارآمد و اثربخش در حوزه محیط زیست باید دسترسی داشته باشد. تا از فرآیندهای تصمیم گیری و برنامه ریزی زیست محیطی به طور کامل مطلع شوند.

در سومین حق، دولت موظف هست که این حق شهروندان سبز را مورد توجه قرار دهد که آنان را آموزش دهد و مفاهیم تخصصی زیست محیطی را در سطح عرصه عمومی ترویج و گسترش دهد. 

در چهارمین حق هم شهروندان سبز این حق قانونی را دراند که بر طبق اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نسبت به اتفاقات و آسیب های زیست محیطی در منطقه خود دادخواهی کنند و طرح شکایت نمایند.

آنچه که شرایط اخیر توجه به ملاحظات زیست محیطی توسط شهروندان را نشان می دهد؛ این نکته هست که با خیزش آرام شهروندان سبز در سطح کشور و بخصوص در سطح استان بوشهر همراه هستیم و در این زمینه طرح کارگاه های "شهروند سبز" که از طرف حفاظت محیط زیست استان بوشهر زیرمجموعه طرح کلان امید اجتماعی در سال گذشته (1394) برنامه ریزی و اجرا گردید، امکان رشد و گسترش ابعاد مفهوم شهروند سبز را در کل شهرهای استان بوشهر مهیا آورد.

این کارگاه های شهروند سبز توانسته اند ظرفیت ها و پتانسیل های زیست محیطی شهروندان هر شهر از 37 شهر استان بوشهر را بالفعل نمایند و امکان تاسیس حداقل یک انجمن زیست محیطی را در هر شهر فراهم بسازند. این اتفاق می تواند در خود ظرفیتی مدنی و اجتماعی برای افزایش سرمایه فرهنگی-اجتماعی در بین شهروندان استان شکل بدهد و این امید را در بین شهروندان و سیاستگذاران زیست محیطی استان بارور نماید که همه شهروندان سبز به نوعی خودشان یک سازمان حفاظت محیط زیست هستند. (قابل ذکر هست که شعار فاز اول کارگاه های شهروند سبز از طرف مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر-دکترحسین دلشب- این عبارت بود که: هر شهروندسبز یک سازمان حفاظت محیط زیست است.)

* کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی و صاحب امتیاز و مدیرمسئول وبسایت هامون ایران

منبع: زیست بوم

شبنم قلی‌خانی سفیر محیط زیست شد

بازیگر «مریم مقدس» یکی از سفیران محیط زیست پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم سبز شد. شبنم قلی‌خانی درباره انتخاب خود به عنوان سفیر محیط زیست گفت : «مادر همه ما طبیعت است. دخترکم، او قصه اصلی را برایمان می گوید، قصه پاکی و تمیزی را، قصه زندگی سالم را. دخترکم پلک هایش سنگین شده، او خواب می بیند و من قرار است خواب‌های او را ببافم. خواب های زیبا و رنگی، خواب پرندگانی که هنوز از اینجا نرفته بودند، خواب رودهای پر آب و جنگل های سرسبز، اما انگار کلاف‌هایم در هم گره خورده‌اند!امروز با مادر شدنم برای نسل بعد،احساس مسئولیت بیشتری می کنم». 

منبع:قانون

تشکیل سمن‌های تالاب، جنگل و اقلیم/ محیط زیست درپی تخصصی‌سازی سمن‌ها

سلامت نیوز:مدیر دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست از فراهم شدن مقدمات شکل‌گیری NGO های تخصصی جنگل و تغییر اقلیم خبر داد و گفت: در شرایط حاضر سازمان محیط زیست سعی دارد به سمت تخصصی کردن فعالیت انجمن‌های محیط زیستی حرکت کند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا،محمد درویش اظهار کرد: یکی از برنامه‌های دفتر مشارکت‌های مردمی این است که بعد از اینکه تشکل‌های مردم‌نهاد محیط زیستی هویت حقوقی و قانونی منسجم و پایداری یافتند به سمت تخصصی کردن آنها حرکت کنیم، بنابراین سعی داریم براساس علایق، سلایق و مدارک تحصیلی اعضای ‌NGO ها فعالیت کنیم.

انجمن تخصصی جنگل و تغییر اقلیم در حال شکل‌گیری

وی افزود: تاکنون چند NGO تخصصی در کشور شکل گرفته است، برای مثال NGO های تخصصی کشور که به موضوع تالاب می‌پردازند NGO تالابی را شکل داده‌اند و بعد از طرح موفق جنگلانه در حال فراهم کردن مقدمات شکل‌گیری NGO جنگل هستیم، همچنین سعی داریم NGO هایی که در حوزه تغییر اقلیم فعال هستند صاحب هویت و NGO های فعال در حوزه آلودگی هوا صاحب یک دبیرخانه تخصصی شوند.

هیات مدیره تشکل‌های مردم‌نهاد نباید از محل فعالیت حقوق‌ بگیرند

مدیر فتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه یک NGO باید گروهی غیرسیاسی، غیرانتفاعی و غیردولتی باشد، گفت: با این وجود تشکل‌های محیط زیستی می‌توانند فعالیتی در حوزه محیط زیست انجام دهند که هم منجر به بهبود کیفیت محیط زیست شود و هم درآمد مالی برای آنها داشته باشد. هیات مدیره تشکل‌های مردم‌نهاد نباید از محل فعالیت حقوق‌بگیر باشند ولی می‌توانند کسانی را استخدام کنند و از آنها بخواهند کار مشخصی را انجام دهند و به آنها در قبال آن کار حقوقی را بپردازند.

NGO ها احیا کننده تالاب‌های گندمان و کمیجان

درویش با اشاره به اینکه در حال حاضر NGO ها درگیر کارهای خوب اجرایی شده‌اند، اظهار کرد: NGO چهارمحال بختیاری در احیای تالاب گندمان کار خوبی انجام دادند و سازمان محیط زیست نیز آنها را حمایت و برای آنها پول لازم را فراهم کرده است، همچنین NGO استان فارس تالاب کمیجان را احیا کرده‌اند. برخی NGO ها به آموزش مردم محلی متمرکز هستند برای مثال این گروه‌ها برای حفاظت خرس سیاه بلوچی کارگاه آموزشی گذاشته‌اند.

منبع:سلامت نیوز

تحفه 10‌میلیون دلاری چشم‌بادامی‌ها برای دریاچه ارومیه

سلامت نیوز: گزارش‌های میدانی از افزایش تراز آب دریاچه ارومیه خبر می‌دهد. در همین رابطه، مدتی پیش بودکه پرویز آراسته، مدیرکل محیط‌زیست استان آذربایجان غربی از افزایش 9سانتی‌متری سطح آب دریاچه نسبت به شهریور سال گذشته (با وجود کاهش بارندگی‌ها) خبر داد. اما اینکه چنین افزایشی را باید به حساب اقدامات صورت گرفته بگذاریم یا عوامل طبیعی از جمله افزایش بارندگی‌ها در هفته‌های اخیر، مساله‌یی است که هم‌چنان در هاله‌یی از ابهام قرار دارد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه تعادل، از جمله اقدامات صورت گرفته برای احیای دریاچه ارومیه می‌توان به پروژه‌ی«همکاری در احیای دریاچه ارومیه با الگوسازی مشارکت جوامع محلی در استقرار کشاورزی پایدار و حفاظت از تنوع زیستی» اشاره کرد که با همکاری دولت ژاپن، سازمان ملل و سازمان محیط‌زیست از سال 2014 میلادی در کشور به‌اجرا درآمده است. این در حالی است که چند روز پیش با حضور واکا وایاشی، کاردار سفارت ژاپن، معصومه ابتکار، رییس سازمان محیط‌زیست و‌گری لوئیس، نماینده مقیم سازمان ملل متحد در اران، این پروژه وارد فاز سوم خود شد. برای کسب اطلاع بیشتر در خصوص نحوه اجرای این پروژه با محسن سلیمانی، مدیر طرح حفاظت از تالاب‌های ایران، به گفت‌وگو نشستیم. سلیمانی معتقد است که اجرای این طرح که در دو مرحله نخست آن با اعتباری 2میلیاردی صورت گرفته است به کاهش 35‌درصدی آب مصرفی در مزارع حوضه آبریز دریاچه ارومیه منجر شده است. با این حال، از نظر مدیر طرح ملی حفاظت از تالاب‌ها، بدون مشارکت تمام بخش‌ها به ویژه بخش خصوصی روند احیای دریاچه ارومیه با وجود اقدامات ملی و بین‌المللی، پیشرفت چندانی نخواهد داشت.


دستاوردها و نتایج اجرای پروژه مشترک احیای دریاچه ارومیه با کشور ژاپن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

پروژه‌یی که با همکاری دولت ژاپن با هدف احیای دریاچه ارومیه تاکنون دو فاز خود را پشت سر گذاشته و چند روز پیش نیز با حضور نماینده کشور ژاپن و خانم دکتر ابتکار، رییس سازمان محیط‌زیست وارد مرحله سوم اجرایی خود شد، با محوریت فراهم آوردن زمینه مشارکت مردم در فرایند احیای دریاچه ارومیه است. درگیر کردن مستقیم مردم در یک فرایند احیایی که بر اساس مدل مدیریت مشارکتی تلاش کردیم تا مردم بومی و محلی به‌شکل مناسبی در روال احیای دریاچه درگیر شوند که از آن جمله می‌توان به اصلاح الگوهای کشاورزی اشاره کرد که در حال حاضر بخش زیادی از منابع آبی در این بخش مصرف می‌شود. در واقع تلاش شد مکانیزم و سازوکاری برای استفاده از آب در بخش کشاورزی طراحی شود که بتوان حقابه دریاچه ارومیه نیز به آن بازگردانده شود. در همین راستا و برای اجرای این طرح مدیریت مشارکتی، در فاز اول پروژه 41 روستا برای این امر انتخاب شدند و این تعداد در فار دوم به 75 روستا افزایش یافت که در طی دو مرحله نخست اجرای این طرح موفق شدیم حدود 8 هزار کشاورز را در این فرایند درگیر کنیم که تغییر دادن الگوهای آب مصرفی و در نتیجه فراهم آوردن آب بیشتری برای دریاچه ارومیه را به دنبال داشت. با توجه به اقدامات صورت گرفته توانستیم میزان آب مصرفی در مزارع حوضه آبریز دریاچه ارومیه را به به میزان 35‌درصد کاهش دهیم. علاوه بر این، طبق هدف‌گذاری انجام گرفته برای فاز سوم این پروژه، قصد داریم که تعداد روستاهای تحت پوشش را به 90 روستا برسانیم.

با توجه به اینکه علاوه بر آموزش به‌منظور اصلاح الگو مصرف، مشارکت مردمی از طریق ایجاد مشاغل جایگزین نیز محقق می‌شود، در این پروژه آیا اقداماتی در خصوص ایجاد مشاغل جایگزین نیز صورت گرفته است؟

مهم‌ترین مساله در اجرای این پروژه، گره زدن معیشت مردم با این فرایند بوده است. در واقع تلاش شد در حالی که مردم محلی احساس نکنند که معیشت‌شان در خطر نخواهد افتاد، با آموزش و یادگیری برخی تکنیک‌ها و روش‌ها، آب مصرفی در کشاورزی را کاهش داده و توامان این احساس را داشته باشند که در فرایند احیای دریاچه ارومیه نیز تاثیرگذارند. به عبارت دیگر، این پروژه هرچند هدف کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی را دنبال می‌کند، به همان اندازه نیز یک پروژه اجتماعی و فرهنگی نیز محسوب می‌شود. در واقع، موضوع احیای دریاچه ارومیه صرفا یک مقوله محیط‌زیستی نیست. مادامی که به جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این موضوع نپردازیم، نمی‌توان انتظار داشت که در حفظ و احیای دریاچه ارومیه موفق عمل کنیم.

هرچند به هر دو روش توجه شده است اما تمرکز و هدف اصلی این پروژه بر افزایش بهره‌وری و اصلاح الگوی مصرف بوده است. در واقع ما در بحث اصلاح الگوی آب مصرفی در کشاورزی به جای حرکت به سوی شیوه آبیاری تحت فشار سعی کردیم با همان امکانات موجود در مزرعه و از طریق انجام یک سری آموزش‌ها و در عین حال بهره‌گیری از الگوی برنامه‌ریزی مشارکتی با خود کشاورزان نسبت به کاهش مصرف آب اقدام کنیم.

اخیرا در خصوص افزایش تراز آب دریاچه ارومیه گزارش‌های امیدوارکننده‌یی منتشر شده است. تا چه میزان این افزایش تراز را نتیجه و پیامد اقدامات صورت گرفته از سوی ستاد احیای دریاچه ارومیه و طرح ملی حفاظت از تالاب‌های کشور می‌دانید؟

واقعیت این است که افزایش تراز آب دریاچه ارومیه تا حد زیادی به علت بارش‌هایی بوده است که در چند وقت اخیر صورت پذیرفته است. با این حال، نباید از این اقداماتی که زمینه افزایش حقابه دریاچه ارومیه صورت گرفته است نیز غافل شویم. خیلی به تفکیک کردن عوامل انسانی و طبیعی اعتقاد ندارم. نکته مهم این است که ما پذیرفتیم مسیری که در گذشته در پیش گرفته بودیم، اشتباه بود و متعاقبا‌درصدد اصلاح این مسیر برآمدیم و در همین رابطه به توسعه پایدار در حوضه آبریز دریاچه ارومیه توجه بیشتری شد. در حال حاضر به نظر تلاش‌هایی در جهت اصلاح و تغییر روش‌های قبلی در حال انجام است و در عین حال، طبیعت هم در این مسیر به ما کمک می‌کند. و این مساعدت طبیعت می‌توان به ما در تسریع روند احیاء کمک کند. هرچند این همراهی طبیعت نباید خللی در عزم ما برای حرکت به سوبی توسعه پایدار ایجاد کند.

از زمان آغاز این پروژه چه میزان بودجه به آن اختصاص داده شده است؟

در دو فاز قبلی این پروژه از سوی دولت ژاپن حدود 2‌میلیون دلار تامین اعتبار شده است که با توجه به اعتبار 1‌میلیون دلاری تخصیص‌یافته برای فاز سوم این پروژه، میزان سرمایه‌گذاری ژاپن در این پروژه به 3‌میلیون دلار خواهد رسید. با این حال، از آن-جا که این سرمایه‌گذاری‌های در بخش‌های زیرساختی صورت گرفته است، این پروژه 2‌میلیون دلاری نبوده است زیرا از آن جا که این سرمایه‌گذاری‌ها روی زیرساخت‌های دولتی کشور سوار شده و چون هیچ گونه هزینه‌یی برای کاهش مصرف آب از سوی کشاورزان حوضه آبریز دریاچه ارومیه صورت نگرفته است، می‌توان گفت برای کشور ما حکم پروژه‌یی 10‌میلیون دلاری را دارد.

آیا برای تحقق احیای دریاچه ارومیه، برآوردی اقتصادی صورت گرفته است؟

این پرسشی است که دوستان ما در ستاد احیای دریاچه ارومیه باید به آن پاسخ گویند ولی مهم‌تر از برآورد اقتصادی، تغییر الگوهای توسعه‌یی کشور است. در واقع ما باید آن پول‌هایی که در حوزه بنگاه‌های مختلف هزینه می‌کنیم را به شکلی هزینه کنیم که به احیای دریاچه ارومیه کمک کند. هرچند اختصاص یک مبلغ مشخص برای احیای دریاچه ارومیه می‌تواند اثربخش باشد اما این اثربخشی زمانی پایدار خواهد بود که طرح‌های توسعه‌یی در بخش‌های مختلف از جمله وزارت نیرو و جهاد کشاورزی مبتنی بر توسعه پایدار باشد. علاوه بر این، به پروژه احیای دریاچه ارومیه نباید صرفاً به چشم یک پروژه دولتی نگاه کرد و همه بخش‌ها اعم از بخش خصوصی، مردم و دولت باید دست به دست هم بدهند. مادامی که فقط یک بخش بخواهد متولی احیای دریاچه ارومیه باشد، نمی‌توان به اثربخشی این اقدامات چندان خوش‌بین بود.

مشارکت بخش خصوصی به‌نظر تا حد زیادی به تضمین بازگشت سرمایه و سوددهی بستگی دارد. به نظر شما سرمایه‌گذاری و مشارکت بخش خصوصی در فرایند احیای دریاچه ارومیه با چه توجیه اقتصادی می‌تواند صورت گیرد؟

بخش خصوصی ما از خدمات مربوط به تالاب‌ها و اکوسیستم‌های طبیعی بهره می‌گیرد اما بابت آن هیچ هزینه‌یی را پرداخت نمی‌کند و در صورت تداوم روند کنونی و تخریب منابع طبیعی، در دراز مدت بخش خصوصثی دیگر قادر به بهره‌برداری از این منابع طبیعی نخواهد بود و متضرر خواهد شد. در منطقه ارومیه اگر بخش خصوصی مسوولیت اجتماعی و سهم خود در قبال دریاچه ارومیه ا ادا نکند، در صورت عدم احیای دریاچه این مساله می‌تواند با مهاجرت مردم از این منطقه همراه باشد که در نهایت به ضرر بخش خصوصی تمام خواهد شد. به عبارت دیگر، همه بخش‌ها و ذینفعان باید به شکل مناسبی درگیر فرایند احیاء نه تنها دریاچه ارومیه بلکه دیگر تالاب‌های موجود در کشور شوند.

به عنوان مدیر طرح ملی تالاب‌هاب کشور، آیا فکر نمی‌کنید وجود ستاد احیای دریاچه ارومیه می‌تواند به مدیریت یکپارچه آبریز ضربه بزند و باعث واگرایی شود؟ آیا این امکان وجود دارد که اقدامات شما در طرح ملی حفاظت از تالاب‌های کشور در تقابل با اقدامات ستاد احیاء قرار گیرد؟

به هیچ عنوان. اول اینکه ما تمام اقدامات و برنامه‌های خود را در هماهنگی کامل با ستاد احیای دریاچه ارومیه انجام می‌دهیم و از این طریق امکان موازی‌کاری به صفر رسانده‌ایم. برای اجرای این پروژه، جلسات متعددی با ستاد احیای دریاچه ارومیه برگزار کردیم و هدف ما ایجاد همگرایی است و تلاش کرده‌ایم در زمینه و فضاهایی که کار کمتری در آنها صورت گرفته و احساس خلأ می‌شود، تمرکز کنیم. در واقع اقدامات ما به نوعی مکمل اقدامات ستاد احیای است.

در حال حاضر، در نقاط دیگر کشور این گلایه وجود دارد که دیگر تالاب‌های کشور از جمله تالاب گاوخونی اصفهان و دریاچه هامون در پس بحران دریاچه ارومیه تا حدی مغفول واقع شده‌اند. نظر شما در این رابطه چیست؟

مساله این است که تالاب‌ها و مدیریت منابع آب در کل کشور دچار وضعیتی بحرانی است. ما در یک دوره زمان طولانی فقط از منظر اتصال منابع آب به بحث مساله مدیریت آب توجه کردیم و به بحث مدیریت مصرف بی‌توجه بودیم. در واقع با فرض دسترسی به منابع لایتناهی آب، عملا هیچ شکلی از مدیریت منابع آب را در کشور نداشتیم. با وجود اینکه دریاچه ارومیه شرایط خاص خود را دارد ولی به نظر من همان اندازه توجهی که به دریاچه ارومیه می‌شود باید به تالاب‌هایی چون گاوخونی در اصفهان، تالاب هامون در استان سیستان و بلوچستان و همچنین مجموعه تالاب‌های استان فارس و همچنین تالاب‌های ساحلی نیز توجه شود.

منبع:سلامت نیوز

گاردین: آلودگی هوا مرگبارتر از ایدز و مالاریا

دود سمی جهان را پوشانده است

 

سلامت نیوز: به گزارش سازمان جهانی بهداشت افزایش گازهای سمی ناشی از افزایش خودرو‌های دیزل در کنار تولید آمونیاک در کشاورزی، آتش‌سوزی چوب و ذغال سنگ، سوزاندن لاستیک، کیسه زباله‌های باز، گردو‌غبار ناشی از ساخت‌و‌ساز و کوره‌های آجرپزی است. عواقب این اتفاقات بحران جهانی است که اقتصاد کشور‌ها و سلامت مردم را برای ایجاد بیماری‌های مانند سرطان ریه تهدید می‌کند. دود سمی که جهان را پوشانده است هفته پیش از ایستگاه جهانی فضا مشاهده شده است. ماریا نیرا، مدیر بهداشت عمومی سازمان جهانی بهداشت، دراین‌رابطه گفت: الان شرایط بد است ولی ما نمی‌دانیم در آینده چه اتفاقی پیش می‌آید. این اولین نسل بشر است که در معرض چنین مقداری از آلودگی هوا قرار گرفته است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه وقایع اتفاقیه، در طول این روز‌های سرد زمستانی، آنومیتا چادهری جرئت نمی‌کند تا از خانه‌اش در مناطق شمالی دهلی خارج شود. او که اکنون سن زیادی دارد، دچار آسم حاد است. آخرین باری که او به خیابان‌های دومین شهر پر جمعیت جهان رفت، نفس تنگی گرفت و به کمک همسایه‌ها توانست به خانه برگردد. این داستان در بسیاری از شهرهای بزرگ جهان وجود دارد. از کابل افغانستان تا شیجیاژوانگ چین مردم در حال رنج‌بردن از مه‌های غلیظ آلوده هستند.
در آسیا بسیاری از مناطق از هوای ناپاک پوشانده شده‌اند. در دهلی که حدودا 9 میلیون ماشین وجود دارد دادگاه عالی شرایط را به «زندگی در اتاق گاز» تشابه کرده است، پکن و 10 شهر چینی دیگر هشدار قرمز داده‌اند و در تهران مدارس و بعضی از مسابقات ورزشی لغو شده‌اند.

به گزارش سازمان جهانی بهداشت افزایش گازهای سمی ناشی از افزایش خودرو‌های دیزل در کنار تولید آمونیاک در کشاورزی، آتش‌سوزی چوب و ذغال سنگ، سوزاندن لاستیک، کیسه زباله‌های باز، گردو‌غبار ناشی از ساخت‌و‌ساز و کوره‌های آجرپزی است. عواقب این اتفاقات بحران جهانی است که اقتصاد کشور‌ها و سلامت مردم را برای ایجاد بیماری‌های مانند سرطان ریه تهدید می‌کند. دود سمی که جهان را پوشانده است هفته پیش از ایستگاه جهانی فضا مشاهده شده است. ماریا نیرا، مدیر بهداشت عمومی سازمان جهانی بهداشت، دراین‌رابطه گفت: الان شرایط بد است ولی ما نمی‌دانیم در آینده چه اتفاقی پیش می‌آید. این اولین نسل بشر است که در معرض چنین مقداری از آلودگی هوا قرار گرفته است. در قرن نوزدهم آلودگی بد بود ولی فقط در بعضی از مناطق قرار داشت، الان افراد زیادی هستند که با درجه شدیدی از آلودگی زندگی می‌کنند. نزدیک 70 درصد مردم جهان در هوایی که آلودگی آن بیش از مقدار گفته شده است زندگی می‌کنند. این مشکل بیشتر در آسیا حاد است، ولی بسیاری از کشور‌های صنعتی دیگر هم دچار آلودگی هوا شده‌اند. در میلان، ناپل، بارسلون و شهر‌های دیگر از اسپانیا در طول تعطیلات کریسمس محدودیت‌های ترافیکی اجرا شد. میزان دی اکسید نیتروژن بسیاری از خیابان‌های لندن هم از محدودیت گفته شده عبور کرد. نشریه نیچر گزارش داده: افرادی که از آلودگی هوا می‌میرند از جمع افرادی که از ایدز و مالاریا می‌میرند بیشتر است؛ هرسال 1,4 میلیون نفر در چین، 650 هزار نفر در هند و 180 هزار نفر در کل اروپا به علت آلودگی هوا می‌میرند.

آخرین تحقیق سازمان جهانی بهداشت روی دو هزار شهر که ماه آینده منتشر خواهد شد، نشان می‌دهد، در اکثر کشورها آلودگی روبه افزایش است. در آخرین آمار سال 2014-2015 چین، هند، پاکستان، ایران و بنگلادش از آلوده‌ترین کشورها هستند.

با افزایش نگرانی‌ها برای آلودگی هوا شهرهای مختلف دنیا، تلاش‌هایی برای مقابله با این معضل در شهرهای مختلف دنیا شروع شد؛ برای مثال در روز جمعه در دو هفته پیاپی، در دهلی که یک سوم خودرو‌ها تردد نکردند 50 درصد از آلودگی هوا کم شد. چین هم متوجه مشکل شده و با تقلید از غرب نیروگاه‌ها را به خارج از شهرها برده است. همچنین در چین سرمایه‌گذاری عمده‌ای روی انرژی‌های تجدیدپذیر هم شده است. ولی اگر آلودگی به همین شکل افزایش یابد تا سال 2050 سالانه شش میلیون نفر به علت آلودگی هوا می‌میرند. یک مدیر سازمان بهداشت جهانی دراین‌باره گفت: ما نیاز داریم تا در شهرهایمان فرهنگ‌های متفاوتی را توسعه دهیم، ما به سیاست‌های اجتماعی بسیار بهتری نیاز داریم. این نیاز به فشار اجتماعی بیشتر و آگاهی نیاز دارد. دیگر بازگشتی به عقب وجود ندارد، مردم آلودگی را قبول نمی‌کنند.

تصویر جهانی
پکن‌؛ پایتخت چین زمان زیادی است که از آلودگی هوا ناشی از سوخت‌های فسیلی و صنعت رنج می‌برد. بسته‌شدن کارخانه‌ها و خروج نیروگاه‌ها از شهر‌ها منجر شده است تا آلودگی هوا به‌شدت کاهش یابد. تمایل جدیدی در پکن برای حل آلودگی هوا وجود دارد ولی پکن یکی از 10 شهر‌هایی است که در چین در آن هشدار قرمز داده‌اند. کابل؛ شهر رو‌به‌رشد افغان‌ها یکی از ناسالم‌ترین شهر‌های جهان است، به گفته پزشکان آلودگی هوا در این شهر سالانه منجر به مرگ سه هزار نفر می‌شود، بیش از جنگ، ترور، تصادف‌های خیابانی و ایدز. آلودگی هوا در شهر‌های دیگری مانند قندهار، مزارشریف، جلال آباد و هرات هم بالاست.
تهران؛ شهرهای ایران میان آلوده‌ترین‌ها هستند. ماه پیش هوای تهران به شکلی آلوده بود که در برخی روزها مدارس تعطیل شد و به مردمی که شرایط بدی دارند پیشنهاد شد خانه‌هایشان ترک نکنند. دراین شهر پنج میلیون خودرو وجود دارد.

قاهره؛ هوا در شهری که هفت میلیون نفر جمعیت دارد بار‌ها صد برابر محدوده امن سازمان جهانی بهداشت است. بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و عفونت‌های تنفسی از اصلی‌ترین عوامل مرگ در پایتخت مصر است. در مرداد ماه رئیس وزارت محیط زیست، برای این شهر برای چند روز به دلیل آلودگی هوا شرایط اضطرار اعلام کرد. لندن؛ زمانی این شهر به علت دود‌های ناشی از سوختن ذغالش معروف بود و الان به علت دی اکسید نیتروژن ناشی از موتور‌های دیزل، سیستم‌های گرمایشی و مناطق ساخت‌و‌سازش معروف است. انتظار نمی‌رود که تا سال 2025 هوای لندن به مقدار قانونی برسد.
لاگوس‌؛ میزان آلودگی هوا در این شهر نیجریه در حال رسیدن به مقداری خطرناک است، ولی مانند بسیاری از شهر‌های قاره آفریقا اطلاعات دقیقی دررابطه‌با کیفیت هوا این شهر وجود ندارد، انتظار می‌رود آلودگی هوا این شهر به‌اندازه چین و هند باشد.

پیشگیری از آلودگی در تهران
هم‌زمان اداره کل هواشناسی استان تهران پیش‌بینی کرده، روز یکشنبه و امروز با افزایش پایداری جوی، به‌تدریج بر میزان غبار و آلاینده‌های جوی هوا افزوده خواهد شد.

به‌همین‌دلیل صبح دیروز، کمیته مواقع اضطرار کاهش آلودگی هوا با حضور معاون عمرانی استاندار و همه اعضا تشکیل جلسه داد. پس از این جلسه دبیر کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران از تعطیلی مهدکودک‌ها، پیش‌دبستانی‌ها و مدارس ابتدایی نواحی یک و دوی شهر تهران، کهریزک و شهرستان ری در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه خبر داد و گفت: این اقدام بنا بر تصمیم کمیته اضطراری آلودگی پایتخت صورت می‌گیرد. محمدهادی حیدرزاده به ایرنا گفت: براساس تصمیم این کمیته، کار ادارات تهران و ری به جز مراکز درمانی و بانک‌ها در روز سه‌شنبه نیز با دو ساعت تأخیر آغاز می‌شود. طرح زوج و فرد نیز در روز دوشنبه از درب منازل اعمال می‌شود. در زمان بازگشایی مدارس، ورزش در فضای باز نیز ممنوع است. همچنین محمد رستگاری، معاون پایش و نظارت اداره محیط زیست استان تهران، دراین‌باره به ایسنا گفت: برگزارنکردن هر نوع مسابقات ورزشی در فضای باز در روز دوشنبه و سه‌شنبه، ممنوعیت فعالیت معادن شن و ماسه، کارخانجات آسفالت و کارگاه‌های عمرانی تا پایان روز سه‌شنبه، تشدید برخورد با خودروها و موتورسیکلت‌های دودزا به‌ویژه در مبادی ورودی شهر تا پایان روز سه‌شنبه و استقرار اورژانس در میادین اصلی، از دیگر مصوبه‌های کمیته مواقع اضطرار کاهش آلودگی هوا بوده است.

همچنین معاون پایش و نظارت محیط زیست استان تهران، در پاسخ به نقد برخی رسانه‌ها درباره ضرورت‌نداشتن تعطیلی مدارس در روزی که شاخص کیفی هوا سالم است، گفت: تصمیم تعطیلی مدارس در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه و تصویب سایر اقدامات جلسه امروز کمیته مواقع اضطرار کاهش آلودگی هوا، براساس اطلاعیه سازمان هوشناسی و پیش‌بینی پایداری جو در روزهای آینده بوده است. محمد رستگاری گفت: در اطلاعیه شماره 89 تاریخ 26 دی سازمان هواشناسی، به تداوم پایداری جوی تا روز سه‌شنبه و رسیدن شاخص کیفیت هوا به سطح ناسالم برای همه افراد جامعه اشاره شده است.

او گفت: چون در اطلاعیه هواشناسی اعلام شده شاخص کیفی هوا در روزهای آینده به بالای 150 خواهد رسید، نمی‌توانیم صبر کنیم هوا به این شاخص برسد و بعد تصمیم‌گیری کنیم. بنابراین جلسه کمیته مواقع اضطرار امروز با حضور تمامی اعضا برگزار شد.

معاون پایش و نظارت محیط زیست استان تهران با تأکید بر اینکه این تصمیمات به منظور دستیابی به دو هدف اخذ شده است، گفت: اول اینکه افراد آسیب‌دیده کمتر در معرض آلاینده‌ها قرار گیرند. همچنین با مجموعه‌ای از اقدامات، از افزایش آلاینده‌ها جلوگیری کنیم که این مصوبه‌ها به‌شدت در جلوگیری از افزایش آلاینده‌ها مؤثر خواهد بود.

رستگاری در پایان گفت: این تصمیمات کارشناسی است و براساس بحث‌های طولانی در جلسه کمیته مواقع اضطرار آلودگی هوا اخذ شده است.

2016-01-18 11:31 سلامت نیوز