مه لقا ملاح برای نجات شمشاد آستین بالا زد

امروز دو تن از فعالان محیط زیست به نمایندگی از سوی جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست برای نجات شمشادها به دیدار رئیس سازمان جنگل‌ها رفتند. خدا کرم جلالی در ذیل این نامه دستور مساعدت لازم برای همکاری با فعالان محیط زیست را صادر کرده است.

به گزارش خبرنگار ایانا، شمشادهای ایران در معرض خطر انقراض قرار دارند. شب پره شمشاد به عنوان گونه‌ای خارجی به شمشادهای همیشه سبز هیرکانی حمله کرده و تعداد زیادی از توده‌های شمشاد شمال ایران را خشک کرده است. در چنین شرایطی بودجه ۱,۵ میلیارد تومانی تخصیص داده شده برای شمشاد نیز قرار است در راه مبارزه آفت هزینه شود و بخش از راهکارهای کارشناسی ارائه شده برای نجات شمشاد، به دست فراموشی سپرده شود.

در نخستین روزهایی که گزارش‌های طغیان آفت شب پره شمشاد در رسانه‌ها منتشر شد، برنامه کمیته گیاهپزشکی سازمان جنگل‌ها نیز رونمایی شد. در این برنامه علاوه بر محلول پاشی با B.T و دیمیلین، قرار بود که برای حفظ نسل شمشاد و جنگل‌کاری پس از فروکش کردن طغیان آفت، تولید قلمه شمشاد، ذخیره کردن بذر و ژرم پلاسم این گونه در برنامه‌ها گنجانده شود.

اما در روزهای اخیر خبر می‌رسد که تمام بودجه اختصاص یافته به شب‌پره شمشاد، قرار است صرف سمپاشی‌هایی شود که نتیجه بخش نبوده و هر روز هم فرصت قلمه‌گیری از اندک توده‌های سالم باقی مانده، با اخذ چنین تصمیمی در حال از دست رفتن و خشک شدن است.

به همین دلیل فعالان محیط زیست دست به کار شده و با هدف جلب حمایت سازمان جنگل‌ها برای تامین هزینه مالی قلمه‌گیری شمشاد، امروز صبح در جریان ملاقات‌های مردمی رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، با وی دیدار کردند. در این دیدار مه‌لقا کاشفی و مسعود امیرزاده دو تن از فعالان محیط زیست با نامه‌ای که به امضای مه لقا ملاح مدیرعامل جمعیت مبارزه با آلودگی محیط زیست رسیده بود، با خداکرم جلالی رئیس سازمان جنگل‌ها دیدار کردند.

در متن این نامه آمده است: به استحضار می‌رساند یک سال است، ابتلا شمشادهای سبز هیرکانی به آفت وارداتی کرم شب پره شمشاد، به یکی از آزار دهنده‌ترین معضلات حوزه منابع طبیعی کشور بدل شده و اسباب نگرانی جدی دلمشغولان منابع جنگلی و فعالان محیط زیستی را فراهم آورده است. اخبار رسیده نیز جز افزودن به دامنه یاس و ناامیدی‌ها مرهمی بر زخم‌ها نگذاشته است. البته در صدد انکار جهد و کوشش کارشناسان خدوم سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور و استان مربوطه، در مبارزه با آفت نیستیم ولی گویا این بلا قصد تسلیم ندارد و آمده که نسل این سبزینه بی‌بدیل را از پهنه هیرکانی برای همیشه از هستی محو نماید.

از قرار پژوهشگران شناخته شده کشور، طرحی را تهیه کرده تا با قلمه‌گیری به تعداد حداقل دو میلیون شاخه، ذخیره نسبتا مناسب ژنتیکی برای گونه شمشاد فراهم آورند و حتی مراحل مقدماتی آن نیز با تهیه چند هزار قلمه آغاز شده است. ولیکن ادامه این طرح، به دلیل عدم تخصیص بودجه کافی معلق مانده است.

لذا خواهشمند است دستور فرمایید موضوع قلمه‌گیری و حفظ ذخیره ژنتیکی در دستور کار معاونت محترم امور منابع جنگل آن سازمان قرار گیرد و نسبت به تامین بودجه در اولویت طرح فوق اقدام عاجل صورت پذیرد. بدیهی است با توجه به موضوع تغییر فصول و نیز طغیان شگفت انگیز و آلودن (شب پره) پهنه‌های به ظاهر سالم فرصت زیادی برای حفظ اندوخته لازم نخواهد بود. قطعا دستور مساعد شما در پیشگاه الهی و نیز ذیل کارنامه درخشان در حفظ منابع طبیعی ثبت خواهد شد.

در این جلسه، خداکرم جلالی در ذیل نامه فعالان محیط زیست، دستور لازم برای مساعدت با این طرح را صادر کرده است. البته باید منتظر ماند تا نتیجه این پیگیری و دستور رئیس سازمان جنگل‌ها برای نجات شمشاد مشخص شود.

این روزها اگرچه شمشادهای ایرانی به شدت در معرض خطر انقراض قرار دارند اما در محافل کارشناسی به جای اینکه اقدامی عملی برای نجات این گونه انجام شود، بحث بر سر این است که آیا ۴۰ میلیون شمشاد در شمال ایران خشک شده است یا خیر. یا اینکه مدیریت آفات در جنگل باید به عهده جنگلبان باشد و یا حشره شناس‌ها هم می‌توانند در این زمینه وارد عمل شوند!

همچنین در توجیه این مسئله که چرا بخش اجرا برای قلمه‌گیری به طور جدی وارد عمل نمی‌شود، همواره از بانک ژن منابع طبیعی وابسته به موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور به عنوان محلی که بذرهای شمشاد در آن نگهداری می‌شود، به عنوان یک ذخیره مطمئن یاد می‌شود. این در حالی است که بانک ژن منابع طبیعی ظرفیت بسیار محدودی داشته و در میان هزاران گونه‌ای که نگهداری می‌کند، بذرهای شمشاد شاید تکافوی تولید چند هزار اصله نهال را هم نداشته باشد. ضمن آنکه این موسسه توده‌های شمشاد را به طور کامل شناسایی نکرده، نقشه پراکنش آن را ندارد و بذرهایی که در اختیار دارد از تمام اکوتیپ‌های (تغییرات ژنتیکی که افراد مربوط به یک گونه در نقاط مختلف جغرافیایی پیدا کرده‌اند را اکوتیپ می‌گویند) شمشاد نیست. در نتیجه بذرهای این موسسه برای احیای توده‌های شمشاد واجد شرایط لازم نیست.

همچنین بخش تحقیقات برای نگهداری بذرهای بانک ژن خود بودجه کافی در اختیار نداشته و تلاش می‌کند با کمک‌های مردمی و از طریق طرح "قبول سرپرستی یک بذر" بودجه‌های لازم برای نگهداری از همان اندک بذر موجود در بانک ژن منابع طبیعی را تامین کند. در نتیجه این مجموعه تحقیقاتی منبع قابل اتکایی برای تامین بذر مورد نیاز به منظور احیای توده‌های شمشاد جنگل‌های هیرکانی نیست. بنابراین اگر مسئولان سازمان جنگل‌ها اقدامی عاجل برای نجات شمشاد انجام ندهند، دیری نمی‌پاید که ناگزیر شویم این گونه بومی را در باغ‌های گیاهشناسی جستجو کنیم.

منبع:ایانا