نجات نهنگ‌ها از خطر انقراض، الگویی برای نجات زمین
امید به تنهایی برای مقابله با تغییرات اقلیمی کافی نیست؛ اما فیلم اخیر ال گور بر اهمیت خوش‌بینی در این زمینه تاکید می کند.
به گزارش ایانا از گاردین، ال گور سیاستمدار و فعال زیست محیطی آمریکایی، هفته گذشته در مصاحبه‌ای برای تبلیغ مستند خود در زمینه تغییرات اقلیمی با عنوان "یک حقیقت آزار دهنده" گفت: "امید، ضروری است؛ ناامیدی شکل دیگری از انکار است". همچنین فیلم دیگری درباره خبر بسیار بد انکار علم توسط دونالد ترامپ، با عنوان "یک عاقبت ناراحت کننده: واقعیت تا قدرت" که نمایش آن امروز در بریتانیا آغاز می‌شود با خبرهای خوبی هم همراه است: افت قیمت الکتریسیته تجدیدپذیر و توافق آب و هوایی ۲۰۱۵ پاریس.
در سال ۲۰۱۷ انکار واقعیت‌های تغییرات اقلیمی و هزاران خطر مربوط به آن از جمله آلودگی هوا و اقیانوس‌ها، قحطی و بحران پناهندگی که مانند آن را به سختی می‌توانیم تصور کنیم، به استثنای دولت ترامپ، در حال کمتر شدن است. عملا همه دولت‌ها می‌دانند تغییرات اقلیمی در حال رخ دادن است و نظر سنجی‌ها نشان می‌دهد که بیشتر مردم از جمله کسانی که در آمریکای لاتین و صحرای آفریقا زندگی می‌کنند، بسیار نگرانند. اکنون سوال این نیست که آیا تغییرات اقلیمی روی می‌دهد یا خیر، بلکه مساله این است که ما برای مقابله با آن چه باید بکنیم. پاسخ‌های بسیاری به این سوال وجود دارد. گور معتقد است که راه‌های مقابله با تغییرات اقلیمی در دسترس است اگر مردم تنها بتوانند اراده سیاسی برای عملی کردن این راه حل‌ها را فعال کنند. حتی اگر ایجاد اشتیاق کافی برای محقق شدن این امر یک معما باقی بماند اما پیام ذاتی این سخن، نوعی خوش‌بینی است.
دیگران کمتر خوشبین‌اند. مجموعه مقالاتی که دیوید والاس ولز در مجله نیویورک در ماه گذشته نوشته، برخی از بدترین سناریوهای ممکن را به تصویر کشیده از جمله مصاحبه‌ای با ولی بروکر یکی از دانشمندان مطرح در زمینه تغییرات اقلیمی داشته که معتقد است حتی کاهش شدید انتشار کربن برای از بین بردن فاجعه کافی نیست. او در عوض به جذب کربن و مهندسی زمین امیدوار است.
واکنش انسان یا فقدان آن، نسبت به تغییرات اقلیمی به خودی خود موضوع جالب است. آمیتاو گوش، رمان نویس و نویسنده کتاب " The Great Derangement " (تباهی بزرگ)، درباره اینکه چرا بیشتر داستان نویسان این موضوع را نادیده می‌گیرند نوشته و استدلال کرده که فکر کردن به تغییر عمیق روند تغییرات اقلیمی دشوار است. والاس ولز در مجله نیویورک به "یک ناکامی باورنکردنی در تصویر سازی" اشاره می‌کند. سیاست که تصور می‌شد به ما کمک کند جهان را با معنا سازیم، گاه بیشتر مانع بوده تا کمک. آیا تغییرات اقلیمی واقعا یک حقیقت ناراحت کننده است چون بدان معنی است که ما باید از خوردن گوشت گاو و انجام مسافرت‌های هوایی طولانی دست بکشیم یا یک حقیقت آسان برای طرفداران جریان ضد سرمایه‌داری است که میل دارند نظام مالی رایج را از بین ببرند؟
گور معتقد است که تغییرات اقلیمی بیشتر موضوعی "اخلاقی" است تا سیاسی. اما وی تاکید می‌کند که برای مقابله با این پدیده نیاز به عمل در تمام سطوح داریم. چنین عملی ممکن است به شکل‌های مختلف نمود پیدا کند؛ از اعتراض علیه خط لوله نفت در داکودتا در ایالات متحده تا اعتراضات زیست محیطی ضد انشعاب در لنکاشایر. امسال گاردین با همکاری دیدبان جهانی (Global Witness) آمار کشته شدگان در راه حفاظت از محیط زیست در سراسر جهان را مستند سازی می‌کند.
در همین راستا، موزه تاریخ طبیعی انگلیس، تالار مرکزی خود را برای نمایش یک لحظه کلیدی در فعالیت زیست محیطی انتخاب کرده است. وقتی برای اولین بار اعلام شد که یک اسکلت وال جایگزین دیپی دایناسور می‌شود که قبلا به آرامی در بین پستانداران زندگی می‌کرد، انتقادات زیادی مطرح شد؛ اما یک ماه بعد پس از بازگشایی باشکوه آن در حضور سر دیوید اتنبرو، این موزه با ۱۱۵ هزار بازدید کننده در هفته به یک رکورد دست یافت.
این امر تا حدودی به این خاطر است که نصب این اسکلت، ساختمان قهوه‌ای مایل به قرمز آلفرد واترهوس معمار مشهور انگلیسی، در دهه ۱۸۷۰ را به یاد می‌آورد. اکنون شوق دیدار اسکلت نهنگ، بازدیدکنندگان را به طبقه بالای موزه می‌کشاند و هینتز هال، از یک لابی بسیار شلوغ به یک فضای عمومی شگفت‌انگیز تبدیل شده است.
اما این نهنگ که به خاطر به گل نشستن در سال ۱۸۹۱ در سواحل ایرلند جان خود را از دست داد، چیزی بیش از یک یادگار از قرن نوزدهم است. آنچه که این موزه با دادن چنین جایگاه والایی به یک موجود بزرگ مرده انجام داده، دادن هشدار و دعوت به عمل است. نهنگ آبی که در دهه ۱۹۶۰ از آستانه انقراض نجات یافت، اکنون نماد امید به آینده طبیعت است. تهدیداتی مثل آلودگی دریایی و تغییرات اقلیمی همچنان باقیمانده این گونه آسیب‌پذیر و در معرض خطر را تهدید می‌کند.
همانند سوراخ لایه ازون بر فراز قطب جنوب، که پس از امضای معاهده محدودیت استفاده از کلروفلوئوروکربن‌ها (CFCs) در ۱۹۸۷ دیگر گسترش نیافت، محافظت از نهنگ‌ها یکی از بزرگ‌ترین جنبش‌های زیست محیطی است که موفقیت چشمگیری به همراه داشته است. اما نهنگ‌ها تا پیش از اینکه فعالان، دولت‌ها را متقاعد سازند که برای نجات آنها قانونگذاری کنند، در معرض خطر شدید بودند.
خوش‌بینی صرف، تغییرات اقلیمی را متوقف نمی‌کند یا مانع از انقراض بیشتر جانوران نمی‌شود. اما مدیر موزه تاریخ طبیعی، مایکل دیکسون و همکارانش مانند گور درک می‌کنند که حیاتی‌ترین عامل در جنبش زیست محیطی، امید است. با دانشی که امروزه از پیامدهای احتمالی تغییرات اقلیمی داریم، گزینه جایگزین آن، نابودی است.
ترجمه: محسن حدادی
منبع:ایانا
