ارامانات، نگین کردستان
کردستان سرزمین جنگلهای بلوط، آبشارها و رودخانههای خروشان، چشمههای طبیعی و کوههای سر بهفلک کشیده است. موسیقی کردی یکی از بارزترین ویژگیهای فرهنگی قوم کرد است. طراوت، شادابی، فضای عرفانی و درآمیختگی مضامین با تاریخ گذشته کردها، بخشی ازخصوصیات موسیقی کردی است. مجموع جاذبههای طبیعی، تاریخی، اجتماعی و فرهنگی، استان کردستان را به منطقهای دیدنی تبدیل کرده که بازدید از آن برای هر گردشگری جذاب و خاطرهانگیز خواهد بود. این استان در دامنهها و دشتهای پراکنده سلسله جبال زاگرس میانی قرار گرفته است.
در میان صدها منطقه گردشگری کردستان، اورامانات همچون نگینی در میان آنها میدرخشد. واژه اورامان یا هورامان از دو بخش «اهورا» و «مان» به معنى خانه، جایگاه و سرزمین تشکیل شده است. پس اورامان یعنى سرزمین اهورایى و جایگاه اهورا مزدا. «هور» معنى دیگرى نیز دارد. هور در اوستا بهمعنى خورشید است. هورامان را مىتوان جایگاه خورشید نیز معنى کرد.
منطقه اورامان در شرق مریوان، دارای کوهستانهای زیبا با پوشش جنگلی است.رودخانه بزرگ سیروان، از این منطقه و دره اورامان عبور میکند و به رودخانه دیاله در عراق میپیوندد.این روستا را هزار ماسوله نیز مىنامند زیرا معمارى آن همانند ماسوله است. حیاط هر خانه بام خانهاى دیگر است، اما با وسعتى بیشتر. معمارى اورامانات و سرسبزى این منطقه کوهستانى، رویاى پلههایى به سمت بهشت را متصور مىکند. خانههاى این روستا با سنگ و اغلب بهصورت خشکه و به صورت پلکانى ساخته شده است.
مردم منطقه معتقدند اوراماناتتخت، زمانى شهرى بزرگ بوده و مرکزیتى خاص داشته است، به همین دلیل از آن به عنوان تخت یا مرکز حکومت ناحیهاى اورامان یاد مىکردهاند. بهغیر از وضعیت خاص روستا از نظر معمارى، موقعیت چشمههاى پرآب، مراسم خاص و آداب و رسوم و وجود مقبره و مسجد پیر شالیار و بهویژه جمعیت و تعداد سکنه قابل توجه آن، نشانگر اهمیت منطقه از زمان ساسانى است.
از هنرهاى سنتى این روستا میتوان به گلیم، سجاده، نمد، سبد وگیوه به عنوان سوغات اشاره کرد. بیشتر صنایع دستی روستا، بافت کلاش(گیوه)، کلاه، جاجیم، تسبیح، سجاده و غیره بوده و طبیعت زیبای بهاری منطقه نیز جاذبهای دیگر است که بهعنوان یکی از تفرجگاههای مهم منطقه به حساب میآید.
منبع:قانون