کمبود آب یکی از بزرگ ترین چالش‌های امروز بشر

آب یکی از منابع ارزشمند و حیاتی در تحقق اهداف توسعه پایدار است. (بان کی مون)

به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از ایانا از فائو، آب برای تولید محصولات کشاورزی و امنیت غذایی، حیاتی است. آب، خون اکوسیستم‌هایی همچون جنگل‌ها و دریاچه‌هاست که غذا و امنیت غذایی نسل‌های حال و آینده وابسته به آن است. اما منابع آب تازه با سرعت هشدار دهنده‌ای رو به کاهش است. کمبود روز افزون آب، اکنون یکی از چالش‌های اساسی برای توسعه پایدار است. این چالش، همزمان با ادامه رشد جمعیت جهان و ارتقای معیارهای زندگی، تغییر رژیم‌های غذایی و تشدید اثرات تغییرات آب و هوایی، شدیدتر هم می‌شود.

آبی که از طریق مواد غذایی روزانه به بدن ما می‌رسد بیش از آبی است که می‌نوشیم. آیا می‌دانستید که بسته به رژیم غذایی، هر فرد روزانه به دو هزار تا پنج هزار لیتر آب نیاز دارد تا غذای روزانه‌اش تهیه شود؟ تخمین زده می‌شود تا سال ۲۰۵۰ جمعیت جهان به ۱۰ میلیارد نفر برسد و انتظار داریم همزمان با این رشد، تقاضا برای غذا، بیش از ۵۰ درصد افزایش یابد. شواهد نشان می‌دهد که اگر الگوهای کنونی مصرف تداوم یابد، بیش از دو سوم جمعیت جهان تا سال ۲۰۲۵ در کشورهای دارای تنش آبی زندگی خواهند کرد. برای رسیدن به جهانی بدون معضل گرسنگی تا سال ۲۰۳۰ باید از هم‌اکنون دست به کار شویم. ۴ حوزه‌ای که می‌توانیم برای حفظ این منبع ارزشمند در آن دست به اقدام بزنیم عبارتند از:

۱- کشاورزی

کشاورزی هم علت و هم معلول کم آبی است. کشاورزی عامل ۷۰ درصد ( در برخی کشورهای در حال توسعه تا ۹۵ درصد) از برداشت منابع آبی است. اما می‌توانیم با توجه به میزان آبی که برای تهیه غذا مصرف می‌کنیم، پیشرفت‌هایی داشته باشیم. مثلا انتخاب بذر غلات تاثیر زیادی بر آب مصرفی دارد. آیا می‌دانستید که انتخاب غلاتی که آب کمتری مصرف می‌کنند، بدان معناست که مثلا برای تولید یک کیلوگرم عدس تنها یک هزار و ۲۵۰ لیتر آب نیاز داریم؟ این مقدار را با ۱۳ هزار لیتر آبی که برای تولید یک کیلو گوشت گاو استفاده می‌کنیم، مقایسه کنید.

۲- تغییرات آب و هوایی

تصور می‌شود کمبود آب، در نتیجه تغییرات آب و هوایی تشدید می‌شود. پیش‌بینی می‌شود این تغیرات، بین ۱,۶ تا ۶ درجه سانتی‌گراد دمای هوای زمین را افزایش دهد. هر یک درجه گرم‌تر شدن زمین باعث می‌شود ۷ درصد از جمعیت زمین با ۲۰ درصد کاهش منابع تجدیدپذیر آب مواجه شوند. خشکسالی‌های متعدد و سخت، بر روی تولیدات کشاورزی تاثیر دارد چون افزایش دما به معنای نیاز بیشتر گیاهان به آب است. ما علاوه بر پیشرفت در بهره‌وری مصرف آب و تولیدات کشاورزی باید در استفاده مجدد از منابع آب تازه و بازیافت آب از فاضلاب‌ها پیشرفت کنیم. انجام این اقدامات، مانع از خشکسالی نمی‌شود ولی می‌تواند مانع شود که خشکسالی به قحطی و معضلات اجتماعی- اقتصادی منجر شود.

۳- هدر دادن غذا

کاهش دورریز غذا تاثیر مهمی بر مصرف خردمندانه آب دارد. سالانه یک سوم از تولیدات غذایی یا از بین می‌رود یا دور ریخته می‌شود که این به معنای هدررفت میزان آبی معادل سه برابر حجم دریاچه ژنو در هر سال است. باید به یاد داشته باشیم که وقتی غذا را دور می‌ریزیم، منابعی که برای تولید آن لازم بوده را هم دور می‌ریزیم. همه ما می‌توانیم با تغییرات جزئی در زندگی روزانه خود اتلاف غذا را کاهش دهیم؛ از درست کردن غذا با مواد غذایی باقیمانده تا خرید چیزهایی که واقعا به آنها نیاز داریم.

۴- سیستم‌های غذایی

آب معمولا در زنجیره ارزش غذایی به نحو غیر موثری استفاده می‌شود. علاوه بر این، تصمیمات کلیدی مانند انتخاب مکان و تکنولوژی مناسب، اغلب بدون در نظر گرفتن امکان دسترسی به منابع آبی و کیفیت آن اتخاذ می‌شود؛ به‌ویژه وقتی که میزان و قیمت آب یک عامل محدود کننده نیست. ما می‌توانیم به اقدامات مفیدی که توسط بخش خصوصی انجام می‌شود کمک کنیم و دیگران را تشویق کنیم تا این تدابیر را در برنامه‌های کاری خود لحاظ کنند.

فائو با کشورها کار می‌کند تا اطمینان یابد استفاده از آب در کشاورزی با کارایی و بهره‌وری بیشتر و به روش‌های سازگار با محیط زیست انجام می‌شود. این امر شامل تولید غذای بیشتر با آب کمتر، توانمند ساختن جوامع کشاورزی در مقابله با سیل و خشکسالی و استفاده از تکنولوژی آب پاک که حافظ محیط زیست باشد هم می‌شود.

موضوع کمبود آب، محور اصلی توجه به توسعه پایدار است. ما باید هم اکنون دست به کار شویم تا این منبع ارزشمند را چنان حفط کنیم که در اختیار نسل‌های آینده نیز باشد./

ترجمه: محسن حدادی

منبع:ایانا