پریشانی دریاچه پریشان
در سال‌های اخیر، کاهش میزان بارش‌ها در کشور از یک‌سو و سوءمدیریت آب در حوزه‌های کشاورزی و صنعتی و... از‌سوی‌دیگر، سبب خشک‌شدن بسیاری از تالاب‌ها و دریاچه‌ها و نابودی حیات آنها شده است. بی‌توجهی به این مهم که نابودی تالاب‌ها علاوه بر اثرات سوء بر زندگی جانوران و گیاهان، بی‌شک بر زندگی انسان‌ها نیز تأثیرات منفی خواهد گذاشت، سبب شده بحران خشکی تالاب‌ها و دریاچه‌ها جدی تلقی نشود و اغلب اوقات پس از نابودی مسئولان به فکر احیا بیافتند که در عمل کاری بسیار سخت و گاهی ناممکن است.
به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از سلامت نیوز،روزنامه وقایع اتفاقیه نوشت: یکی از این دریاچه‌های آسیب‌دیده در سال‌های اخیر، دریاچه پریشان در کازرون استان فارس است. دریاچه پریشان یکی از زیباترین و بزرگ‌ترین دریاچه‌های آب شیرین ایران با وسعت 43 کیلومتر مربع در حاشیه جنوبی ارتفاعات زاگرس در بخش جره بالاده شهرستان کازرون در استان فارس قرار دارد. این دریاچه که در گویش محلی «پریشون» نام دارد، به نام‌های مور، پریشان، شور، کازرون، یون، موز، توز و پریشم نیز شناخته شده است. نام دریاچه پریشان، از نام چشمه‌‌ای گرفته شده که منبع اصلی تأمین آب دریاچه است.
پریشان تنها دریاچه آب شیرین فلات ایران است که عمق آب آن از 3,5 تا 5 متر گزارش شده است.
آب دریاچه بیشتر از باران‌های سالانه تأمین می‌شود و بیشترین مساحت آن در اردیبهشت است. این دریاچه در کنوانسیون رامسر به‌عنوان تالاب بین‌المللی ثبت و در تقسیم‌بندی مناطق جزء منطقه حفاظت‌شده محسوب می‌شود.
دریاچه پریشان به‌لحاظ شرایط خاص خود همه ساله در طول فصل زمستان پذیرای جمعیت زیادی از پرندگان است. از ۵۰۲ گونه پرنده‌ای که در ایران شناسایی شده، چیزی بیش از صد گونه آن در منطقه ارژن و پریشان مشاهده و شناسایی گردیده است که شامل ۱۸ گونه مختلف اردک، پلیکان، غاز، درنا، آنقوت، انواع پرندگان حاشیه آبچر مانند انواع حواصیل‌ها، اگرت‌ها، غاز، چنگر و طاووسک است که در بین پرندگان یاد شده حدودا
۴۰ گونه مختلف از آنها در سطح تالاب‌های جوجه‌آوری می‌کنند. گونه‌های بسیار نادر و کمیاب نیز گاهی در سطح دریاچه دیده شده که شامل عروس غاز، اردک مرمری و اردک سرسفید است و پلیکان پا خاکستری در دریاچه پریشان زادآوری می‌کند. این پرندگان از مسافت‌های بسیار دور مانند دانمارک، کانادا، روسیه و... به این منطقه مهاجرت می‌کنند.
دریاچه پریشان دارای چهار گونه ماهی بومی به نام‌های ماهی زردک، ماهی سرخه، ماهی پرک و مار ماهی آب شیرین و همچنین چند گونه ماهی وارداتی نظیر ماهی کپور و آمور است که در سال ۱۳۶۸ به دریاچه وارده شده است.
در سال‌های اخیر، کاهش بارش‌ها سبب کاهش ورود روان‌آب‌ها به دریاچه شده و وضعیت آن را به خطر انداخته است. خشکسالی اگرچه در روند خشکی تالاب پریشان سهم چشمگیری داشت اما عوامل دیگر نیز وجود دارد که در حاد کردن مشکل این دریاچه نقش‌آفرینی می‌کنند، از جمله آنها می‌توان به چاه‌های اطراف دریاچه اشاره کرد که باعث شده سفره‌های آب زیرزمینی منطقه روز‌به‌روز افت شدیدی کنند. چاه‌های غیرمجاز که درحال‌حاضر در حریم دریاچه پریشان برای مصارف کشاورزی حفر شده، موجب خشک شدن بیشتر این دریاچه شده است. این درحالی است که آب این چاه‌ها نیز به علت برداشت بی‌رویه بسیار شور شده است. تعداد این چاه‌ها به گفته مسئولان منطقه به هزار حلقه می‌رسد که نزدیک به 300 حلقه آن غیرمجاز است. چاه‌های مجاز نیز اغلب محدودیت برداشت آب نداشته و بیش از حد آب از زمین استخراج می‌کنند که این خود روند تخلیه آب‌های زیرزمینی را تسریع می‌کند.
از دیگر دلایل اثرگذار و تشدید‌کننده چرخه خشکی دریاچه پریشان می‌توان به نیروگاه سیکل ترکیبی کازرون اشاره کرد. این نیروگاه که بخشی از برق مناطق جنوب را تأمین می‌کند برای خنک‌کردن سیستم توربین‌های خود اقدام به حفر چاه‌های عمیق کرده است که آب سفره‌های زیرزمینی و آبی که می‌بایست سهم دریاچه پریشان شود را می‌مکد و نابودی بیش‌ازپیش دریاچه را سبب می‌شود.
احداث جاده‌های ارتباطی در حاشیه دریاچه پریشان و آتش زدن نیزارهای اطراف دریاچه که خود رطوبت کافی برای زیستن گونه‌های از پرندگان و لاک‌پشت‌ها را فراهم می‌کرد از دیگر عوامل نابود‌کننده این دریاچه بوده است.
بی‌شک خشک‌شدن این دریاچه و برهم‌خوردن تعادل زیست‌محیطی آن بر زندگی و سلامت مردم منطقه نیز تأثیر خواهد گذاشت.
احیای دریاچه پریشان فرایندی زمانبر و مستلزم صرف هزینه بسیار است این درحالی است که زیستگاه گونه‌های زیادی از جانوران از بین رفته و در نتیجه خطر عدم زادآوری و انقراض این‌گونه‌ها وجود دارد.
از اقداماتی که در سال‌های اخیر در راستای احیای دریاچه صورت گرفته، احداث سد نرگسی در 20 کیلومتری دریاچه پریشان است. این سد البته هنوز نیازمند اعتبارات برای تکمیل‌شدن است تا بتواند مشکلات این دریاچه را با مهار آب‌های سطحی و سیلاب‌ها و سپس تزریق آب به دریاچه مرتفع کند.
از دیگر اقدامات صورت‌گرفته می‌توان به مشخص کردن حریم دریاچه به وسیله خاکریزها اشاره کرد.
از آنجایی که کشاورزی اصلی‌ترین دلیل نابودی دریاچه بود است یافتن راه‌حل‌های جایگزین معیشتی برای مردم منطقه کمک شایانی به بهبود وضعیت آب‌های زیرزمینی و در نتیجه احیای دریاچه خواهد کرد.
