مجلس با تشکیل وزارتخانه محیط زیست مخالفت می‌کند؟
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارش خود ضمن مخالفت با تشکیل این وزارتخانه پیشنهاد می‌کند سازمان محیط زیست را با اصلاح قانون و اختیارات یا تأسیس وزارتخانه با اختیارات ویژه تقویت کرد.
به گزارش وبلاگ منابع طبیعی سقز به نقل از سلامت نیوز، روزنامه صبح نو نوشت: بدون شک قرن ۲۱ را می‌توان قرن بحران آب، منابع طبیعی و محیط زیست نامید. بر پایه پژوهشی که به تازگی از سوی یک پروفسور دانشگاه آریزونا صورت گرفته، در دهه منتهی به سال ۲۰۰۶ گرمای نیم کره شمالی دست کم در طول ۱۳۰۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است. براساس گزارش سازمان ملل در آینده‌ای نزدیک ۳۱ کشور جهان با کمبود آب مواجه خواهند شد و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۵ میلادی بیش از دوسوم جمعیت جهان در شرایط کمبود جدی آب قرار بگیرند. از ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشورهای درگیر بحران آب در آینده نام برده می‌شود.
۵ میلیارد مترمکعب کسری سالانه مخازن آب زیرزمینی کشور است و سرانه آب کشور از ۱۷۵۰ مترمکعب سال ۱۳۸۰ به ۱۵۰۰ مترمکعب کاهش یافته است. سالانه بیش از ۱۳ میلیون هکتار از اراضی جنگل‌های مرطوب مناطق گرم سیر جهان تخریب شده و از بین می‌رود.
سریع‌ترین تغییرات در زمینه تنوع زیستی به وقوع می‌پیوندد، مطالعه فسیلی‌ها نشان می‌دهد سرعت نابودی گونه‌ها یک صد برابر بیشتر از میزان نابودی گونه‌ها در گذشته است.
مطابق با گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر کرده، روزانه در سراسر جهان بیش از ۱۵۰ گونه گیاهی و جانوری نابود می‌شود. همچنین آلودگی هوا و ضایعات زیست محیطی شهری و صنعتی از نگران‌کننده‌ترین موضوعات هستند.
طرح پیشنهادی به دنبال آن است که از محل ادغام سازمان امور اراضی و منابع طبیعی و سازمان محیط زیست «وزارت محیط زیست و منابع طبیعی» را تشکیل دهد. براساس بررسی‌های انجام شده اساساً در زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی سازمانی تحت عنوان «سازمان امور اراضی و منابع طبیعی» وجود ندارد و آنچه هست «سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری» و «سازمان امور اراضی» است.
البته در ماده (۱) لایحه جامع منابع طبیعی (سال ۱۳۹۱) تشکیل «سازمان منابع طبیعی کشور» از محل ادغام «سازمان امور اراضی» در «سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور» پیشنهاد شده بود که این لایحه به قانون تبدیل نشد. فارغ از مقدمه توجیهی طرح که از کفایت لازم برای تشکیل یک وزارتخانه جدید برخوردار نیست، ماده واحده پیشنهادی که مسبوق به سابقه است مورد ارزیابی قرار گرفته است.
لازم به توضیح است همواره در طراحی تشکیلات کلان دولت، موضوع ادغام سازمان‌های مذکور در یکدیگر و تشکیل وزارتخانه از محل ادغام این سازمان‌ها یا ادغام آنها در وزارت جهاد کشاورزی مطرح بوده است که از جمله می‌توان به تشکیل طرح مذکور که در یک ماده واحده تقدیم شده است، مقرر داشته از ابتدای دولت دوازدهم سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل‌ها و منابع طبیعی و سازمان امور اراضی کشور ادغام شده و وزارت محیط زیست و منابع طبیعی تشکیل شود. همچنین وظایف و اختیارات وزارت محیط زیست و منابع طبیعی همان وظایف مشخص شده اساسنامه و قوانین کشور است و کلیه امکانات، ساختمان‌ها و نیروی انسانی محیط زیست، منابع طبیعی و امور اراضی به وزارتخانه محیط زیست و منابع طبیعی منتقل می‌شود. حفاظت و بهبود محیط زیست مستلزم مدیریت و حفاظت پایدار منابع طبیعی است.
به این ترتیب، در یک سناریوی ادغام و تلفیق، سه سازمان فوق دارای وابستگی و سازگاری‌اند و می‌توانند در فرآیند باز مهندسی، موجب افزایش بهره‌وری، کارآیی و اثربخشی در مدیریت منابع پایه، منابع طبیعی و حفاظت از محیط زیست کشور شوند. شایان ذکر است که ادغام به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی مقاصد اصلی از این تغییرات سازمانی باشد.
الف) مزایای ادغام سازمان‌ها
1-مدیریت متمرکز و هماهنگ بر منابع طبیعی و محیط زیست کشور.
2-افزایش بهره‌برداری از مشارکت مردمی و توان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی.
3-پویایی و کارآفرینی منابع طبیعی در امر تولید، اقتصاد، صادرات و محیط زیست در امر خدمات.
4-افزایش توان نظارتی قوه مقننه بر عملکرد سازمان حفاظت از محیط‌زیست، در صورتی که ساختار جدید به صورت وزارتخانه باشد.
ب) معایب طرح ادغام
۱. کاهش قدرت لازم سازمان حفاظت محیط زیست، در صورتی که این سازمان‌ها هم سطح دیگر وزارتخانه‌ها شود.
۲. صرف هزینه‌های زمانی و اقتصادی در جهت عملیاتی کردن این تغییر.
۳. ایجاد یک وزارتخانه احتمالی و ایجاد یک ساختار جدید و به وجود آمدن سرفصل‌های هزینه‌ای جدید در دولت.
۴. افزایش حیطه وظایف نظارتی رییس سازمان جدید و به تبع آن اعمال نظارت کمتر.
در مجموع مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارش خود ضمن مخالفت با تشکیل این وزارتخانه پیشنهاد می‌کند سازمان محیط زیست را با اصلاح قانون و اختیارات یا تأسیس وزارتخانه با اختیارات ویژه تقویت کرد. در ضمن برخی از موارد حاکمیتی که با سازمان محیط زیست ناهماهنگ است و موجب لطمه به محیط زیست می‌شود، از وزارت کشاورزی به سازمان محیط زیست ملحق شود.
