شهرها در یک قدمی فاجعه
پوشش گیاهی حومه برخی از شهرهای جهان با خطر رو به رشد آتشسوزیهای ویرانگر روبرو هستند. مطالعه جدید انجامشده روی نقشه جهان، نشان داد که در یک دهه گذشته ۲۳ میلیون آتشسوزی مختلف رخ داده است. محققان میگویند ما به این نتیجه رسیدهایم که برخی از شهرهای ما بهدلیل پوشش گیاهی بسیار اشتعالپذیر در اطراف خود به سطح جدی از یک فاجعه نزدیک شدهاند.
با توجه به مقالهای که در مجله اکولوژی طبیعی و تکامل چاپ شده است، جنوب غرب ابالات متحده امریکا، مکزیک، ساحل اقیانوس اطلس در برزیل، کشورهای اروپایی ساحل مدیترانه، آفریقای جنوبی و سواحل شرق استرالیا در میان مکانهایی با احتمال خطر بالای آتشسوزی قرار دارند. طول دوره فصل آتشسوزی بهطور متوسط تقریبا به اندازه یک پنجم در طول ۳۰ سال گذشته افزایش یافته است. این روند افزایش طول دوره آتشسوزیها در چندین دهه قبل با گرم شدن کره زمین هم مرتبط است. کارشناسان براساس مطالعات انجام شده خود هشدار میدهند که ۳۵ درصد از افزایش تعداد روزهای آتشسوزی میتواند از "خطرناکترین آتشسوزیهای رخ داده" از اواسط قرن تاکنون باشد.
شهرهایی با تراکم کم ساختمان، پوشش بالای درختی و برگهایی با قابلیت اشتعال بالا، بسیار آسیبپذیرتر هستند. این مقاله عنوان میکند: پایگاه دادههای جهانی ما از آتشسوزیهای شدید، نشان میدهد که گزارشهای اقتصادی و اجتماعی تهیه شده از حوادث مصیبتبار طبیعی مرتبط با آتشسوزی جنگل در این قسمتهای جهان متمرکز شده است.
پروفسور دیوید بومن، از دانشگاه تاسمانی که در این مطالعه شرکت داشته است، میگوید: حوادث ناشی از آتشسوزیهای شدید یک پدیده جهانی و طبیعی است. ولی این مطالعه نشان میدهد که آتشسوزیهای بسیار شدید با تغییرات غیر عادی آب و هوا – مانند خشکسالی، باد و طوفان– همراه است. سالهای مرطوب به رشد گیاهان سرعت میبخشد اما در یک دوره آب و هوای خشک در همین مناطق با کوچکترین جرقهای، آتشسوزیهای گسترده رخ میدهد. محققان در ۴۷۸ آتشسوزی مهیب رخ داده که از بین ۲۳ میلیون آتشسوزی در سراسر جهان بین سالهای ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۳ استخراج کردهاند، ۱۴۴ آتشسوزی را بهعنوان حادثه مصیبت بار اقتصادی و اجتماعی شناسایی کردهاند.
شکل: توزیع جهانی ۴۷۸ حادثه شدید آتشسوزی رخ داده در جهان، طبقهبندی براساس فاجعه مصیبتبار شناسایی شدهاند (نقطههای قرمز) و بهعنوان فاجعه مصیبتبار شناسایی نشدهاند (نقطههای آبی)
نتایج این مطالعه نشان میدهد که حدود ۶۵ درصد از آتشسوزیها در روز رخ داده است وشاخص خطر رخداد آتشسوزی در روز خیلی بالاست. ۴۵ درصد از آتشسوزیهای مهیب همزمان با خشکسالیهای طولانی با درجه متوسط تا شدید بر اساس شاخص شدت خشکسالی پالمر بودهاند. این آتشسوزیها در مقیاسهای محلی با وزش بادهای محلی، به سرعت گسترش یافته و به مرحله غیرقابل کنترل رسیدهاند (تقریباً ۳۷ درصد از آتشسوزیهای رخ داده را شامل میشود).
پروفسور بومن اضافه میکند: ما در حال حاضر به این واقعیت رسیدهایم که برخی از پوشش گیاهی اطراف شهرهای حومهای ما بسیار مستعد برای آتش گرفتن هستند، در نوار مدیترانه این آتشسوزیهای مهیب به نسبت کمتر است زیرا مردم نوع پوشش گیاهی را با توجه به قدرت اشتعالپذیری مدیریت کردهاند. در واقع ما باید مانند پیشگیری از زلزله در شهرسازیهایمان، از وقوع آتشسوزیها در اطراف شهرها نیز جلوگیری کنیم. در واقع استراتژیهای کاهش خطرات و انطباق هدفمند با شرایط تغییرات آب و هوایی میتواند انعطافپذیری جامعه را با حوادث شدید ناشی از آتشسوزیها کاهش داده و نوعی همزیستی مسالمت آمیز را با طبیعت شکل دهد./
ترجمه: شهره صدریخانلو