بهشت تالاب‌های عراق در معرض خطر
تغییر آب وهوا، سدها و قوانین ضعیف آب، بین‌النهرین را یکبار دیگر بعد از صدام حسین به نابودی می‌کشد. به این ترتیب اکوسیستم‌های غنی و فرهنگ منحصر به فرد هور در عراق از دست خواهد رفت.
به گزارش ایانا از دویچه وله، این تالاب‌ها که برخی از آنها به‌عنوان مهد تمدن یاد می‌کنند، در جنوب عراق قرار دارند، جایی که دجله و فرات بهم می‌پیوندند و در کانال‌های متعددی قبل از اتصال به خلیج فارس، تقسیم می‌شوند.
این تالاب‌ها واحه‌ای در صحرا هستند، زادگاه فرهنگی که از محیط اطراف خود سرچشمه گرفته‌است. قبل از سقوط صدام حسین، در دهه ۱۹۹۰، رژیم بعث برای آزار شیعیان این ناحیه، آب را به روی تالاب بست.
بهشتی با وسعت ۲۰ هزار کیلومتر مربع، به جهنمی تبدیل شد: حیات وحش غنی منطقه نابود شد و مردم مجبور به ترک محل زندگی خود شدند.
احیای مجدد بهشت
از این واقعه به نام "فاجعه بزرگ محیط زیستی در حد و وسعت خشک شدن دریاچه آرال " یاد می‌شود. بنا به گزارش سازمان ملل در سال ۲۰۰۱،در مجموع، نیم میلیون نفر با خشک شدن هورها مجبور به ترک محل زندگی خود شدند.
در سال ۲۰۰۳، هنگامی که رژیم صدام سقوط کرد، مردم هورهای بین‌النهرین به خانه‌های خود بازگشتند و دایک‌های احداث شده بر روی رودخانه‌ها را شکستند.
یکی از مهندسین محلی، جاسم الاسدی در این مورد می‌گوید: هیچ برنامه‌ای برای احیا و بازگرداندن هور وجود نداشت. مردم محلی با شکستن دایک‌ها، جریان آب را خیلی سریع وارد تالاب کردند. این مسئله می‌توانست یک شادی پس از پایان دوران سخت حکومت بعث عراق باشد، ولی امروز، دوباره تالاب در معرض خظر نابودی قرار گرفته‌است.
شوری بیش از حد آب
مردم محلی می‌گویند که یک مشکل جدی هم از نظر کیفیت و کمیت آب وجود دارد. به گفته مدیر یک سازمان غیردولتی در منطقه هورهای بین النهرین، تغییر آب و هوا، توزیع آب در عراق و سدهای ساخته شده در بالادست رودخانه، به طرز چشمگیری حجم آب ورودی به تالاب را کاهش داده‌است. تا جایی که نیمی از وسعت هور خشک شده و آب بیش از حد شور شده‌است. با کاهش جریان آب، افزایش دما و تبخیر و همچنین نفوذ آب شور از خلیج فارس، سطح شوری آب در هور بسیار بالا رفته‌است.
الاسدی می‌گوید قبل از آنکه صدام هور را خشک کند، سطح شوری آب به بیش از ۲۰۰ ppm هم نمی‌رسید و آب قابل نوشیدن بود. میانگین شوری آب در حال حاضر حدود ۲۵۰۰ppm است و گاهی به ۷۰۰۰ ppm نیز می‌رسد. ولی در سال ۲۰۱۵ این میزان شوری در برخی از نقاط هور به ۲۰۰۰۰ ppmرسید.
یکی از اهالی روستاهای اطراف هور می‌گوید: گاومیش‌ها با نوشیدن این آب، مسموم شده و می‌میرند. من ۱۵ گاومیش خود را از دست دادم. همه گیاهان در حال از بین رفتن هستند.
آب به‌عنوان یک سلاح
وضعیت سیاسی و امنیتی عراق مشکل آب را بدتر کرده‌است. داعش در منطقه با کنترل سدهای فرات در رمادی و فلوجه از آب به‌عنوان یک سلاح استفاده می‌کند.
در سال ۲۰۱۵، داعش با بستن دریچه‌های سد رمادی، سبب کاهش شدید سطح آب رودخانه شد. کنترل رمادی و فلوجه از دست داعش خارج شده‌است ولی هنوز هم آنها کنترل بزرگترین سد سوریه، فرات یا الطبقه را روی رودخانه فرات در دست دارند.
این کم شدن جریان آب باعث می‌شود تا ادامه بقا در تالاب سخت شود. سید علی یکی از اهالی هور می‌گوید: "آب در حال حاضر خوب است، اما در برخی از ماه‌ها بسیار کم می‌شود و از کمبود آب رنج می‌بریم" او ادامه می‌دهد که اگر کاهش آب همیشگی باشد، مجبور به ترک منطقه خواهند شد.
علاوه بر این سد ایلسو در ترکیه نیز در دست ساخت است. یک سد برق‌آبی بر روی رودخانه دجله که تا پایان سال ۲۰۱۷ به اتمام خواهد رسید و بیشتر جریان آب را کاهش خواهد داد.
چه کسی به حیات هور بین النهرین اهمیت می دهد؟
در هرج و مرج امروز عراق- با بحران‌های سیاسی و فساد و جنگ – حفاظت از طبیعت منحصر به فرد بین‌النهرین چندان جدی گرفته نمی‌شود. در حال حاضر کشاورزی بر حفاظت از این تالاب اولویت دارد. در سال ۲۰۱۶، هور بین‌النهرین به فهرست میراث طبیعی جهانی یونسکو اضافه شد. به عقیده یکی از اعضای طرح همبستگی جامعه مدنی عراق، گنجاندن هور در فهرست میراث طبیعی جهان در واقع یک فرصت برای مدیریت پایدار این تالاب است.
ترجمه : شهره صدری خانلو
منبع: دویچه وله
منبع مطلب:ایانا