کانون‌های بحران ایران غبار محلی ایجاد می‌کند/ گردوغبار ارومیه به زنجان نمی‌رسد/ فقط به اندازه نیم درصد نیازها، ایستگاه سنجش غبار داریم
رئیس گروه مطالعات دفتر بیابان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: با توجه به اندازه ذرات گردوغبار در ایران، کانون‌های بحران فقط غبار محلی ایجاد می‌کنند و دامنه پراکنش و وسعت طوفان‌های گردوغبار با منشاء داخلی، محدود است.
علی‌محمد طهماسبی امروز در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا افزود: فقط در دو کانون گردوغبار کشور ممکن است ذرات به مسافت‌های دورتر حمل شوند.
وی بیان کرد: در منطقه خوزستان ممکن است گردوغبار به لرستان برسد و در سیستان و بلوچستان نیز به خاطر قطر ذرات و سرعت طوفان، این ذرات به چابهار و بندر گواتر نیز می‌رسد.
رئیس گروه مطالعات دفتر بیابان با اشاره به اینکه ذرات گردوغبار با منشاء خارجی زیر ۲۰ میکرون قطر دارند، اندازه ریز این ذرات را عامل موثری در ماندگاری و شعاع وسیع پراکنش آنها اعلام کرد.
به گفته طهماسبی، گردوغبار با منشاء خارجی سه تا چهار روز در هوا باقی می‌مانند در حالی که غبارناکی با منشاء داخلی، بعد از طوفان در یک بعد از ظهر منطقه اطراف خود را درگیر کرده و تا شب فروکش می‌کند.
وی با اشاره به مطالعاتی که در ایران مرکزی انجام داده، حداقل قطر ذرات کانون‌های بحران ایران را ۷۰ تا ۸۰ میکرون و حداکثر آن را ۲۰۰ میکرون اعلام کرد.
رئیس گروه مطالعات دفتر بیابان ادامه داد: به طور متوسط قطر ذرات کانون‌های بحران ایران ۱۲۰ میکرون است. یعنی بیشتر ذرات گردوغبار با منشاء داخلی قطری به اندازه ۱۲۰ میکرون دارند و شعاع محدودی را طی می‌کنند. قطر درشت ذرات خاک به‌دلیل ساختار زمین‌شناسی ایران است و شانس بزرگی برای ما به حساب می‌آید.
طهماسبی مباحث مطرح شده در زمینه انتقال گردوغبار نمکین دریاچه ارومیه به زنجان را مباحثی بدون پایه علمی و تبلیغاتی دانست.
وی عنوان کرد: قطعاً گردوغبار ارومیه مردم محلی را درگیر می‌کند، اما سایر استان‌ها از این مسئله آسیب نمی‌بینند.
طهماسبی یادآور شد: اندازه ذرات و شعاع حرکت آنها رابطه عکس با یکدیگر دارند. هرچه اندازه ذرات درشت‌تر باشد، شعاع کمتری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. معمولا ذرات گردوغبار ایران فقط قادرند ۵۰ تا ۶۰ کیلومتر مسیر را طی کنند. ذراتی به قطر ۱۸۰ میکرون فقط ۱۰ کیلومتر مسافت را طی کرده و سپس ته‌نشین می‌شوند.
۱۱ ایستگاه سنجش غبار در ایران
تعداد روزهایی که در ایران درگیر گردوغبار هستیم، رو به افزایش است و برای شناخت بهتر این پدیده و منشاء آن، نیازمند مطالعات پایه و ایجاد ایستگاه‌های سنجش گردوغبار هستیم.
رئیس گروه مطالعات دفتر بیابان در این باره تأکید کرد: در حال حاضر تکنولوژی سنجش غبار را از دانشگاه اونز آمریکا وارد کرده‌ایم. بخشی از دستگاه‌ها را هدیه گرفته‌ایم و با مهندسی معکوس، اقدام به ساخت آن کرده‌ایم. این تکنولوژی در خاورمیانه و خاور دور و چین، به‌عنوان کشوری پیشرفته در زمینه بیابان‌زدایی و مطالعات مرتبط با آن، منحصر به فرد است و بعد از کالیفرنیا، ایران تنها کشوری است که به این تکنولوژی مجهز شده است.
وی اضافه کرد: سیستم‌های ما کاملاً دیجیتالی است و تا ارتفاع ۵۰ متری، گردوغبار را اندازه‌گیری می‌کند.
طهماسبی گفت: شش ایستگاه پایش غبار در ارومیه تأسیس کرده‌ایم. یک ایستگاه نیز در آذربایجان غربی در حال تأسیس است. دو ایستگاه در کرمان و دو ایستگاه در سرایان خراسان جنوبی، مستقر شده است.
وی در پاسخ به پرسشی درباره مناسب بودن تعداد ایستگاه‌های راه‌اندازی شده، افزود: بر اساس مطالعه‌ای که انجام دادیم و پهنهبندی مشخص شده برای سنجش وضعیت غبارهای ایران، تعداد ایستگاه‌های راه‌اندازی شده شاید نیم درصد نیاز کشور را هم پوشش ندهد.
رئیس گروه مطالعات دفتر بیابان در پایان تأکید کرد: فاصله زیادی با استانداردهای مورد نظر برای مطالعه وضعیت موجود داریم./
