فاجعه‌ای که زلزله نبود
*بهرام عکاشه: پلاسکو فرو ریخت، اما نه با زلزله، بلکه بر اثر آتش، و تا ساعت‌ها بعد از این حادثه جانگداز هنوز موفق به آوار برداری کامل و نجات محبوسان یا حتی پیدا کردن اجساد آنها نشده‌ایم. حادثه پلاسکو این ترس را به جان ما می‌اندازد که اگر برای حادثه در یک ساختمان این‌قدر زمان برای کمک نیاز داریم، با توجه به اینکه تهران روی گسل زلزله است، اگر زلزله بیاید چه اتفاقی در این شهر می‌افتد. باید به حقایق بنگریم.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان، زلزله اتفاق می‌افتد. در واقع زلزله زیر پای ماست، بالای سر ما نیست. این جمله معانی بسیاری در خود دارد. حدود ۲۰ سال است که عنوان می‌شود باید ستاد بحران کارآمد داشته باشیم و در جلسات و مکاتبات مختلفی که با شورای عالی امنیت ملی داشته ام پیشنهاد تشکیل ستاد بحران کارآمد در تهران را داده ام. در دو سه دهه گذشته تلاش زیادی انجام دادم تا شرایط بحرانی را طبیعی جلوه دهم و بگویم که این شرایط بحرانی با تدبیر و فکر قابل کنترل است، اما عده‌ای همچنان مخالف این هستند. گرچه برای این منظور سازمان‌های مختلفی از جمله موسسه ژئوفیزیک و بخش زلزله شناسی را در کشور تشکیل داده و با گسترش آنها مسائل زیادی را بررسی کرده‌ایم، اما ایمان دارم برخی مسئولان آن‌چنان که باید و شاید وظایف خود را جدی نمی‌گیرند. کافی است از ژاپنی‌ها، چینی‌ها، کالیفرنیایی‌ها و روس‌ها یاد بگیریم که چه کار می‌کنند، چون من دیده ام که چقدر آنها این مسائل را جدی می‌گیرند و از فکر خود برای پشت سر گذاشتن بحران استفاده می‌کنند.
باید برنامه‌ریزی‌هایی در این زمینه صورت گیرد و کار به افراد کاردان سپرده شود، در حالی که در برخی ارگان‌ها کارها به دست افراد کاردان نیست و آنها وظایف خود را به درستی انجام نمی‌دهند. گرچه انواع و اقسام سازمان‌ها را تشکیل داده ایم، اما کافی نیست. باید دانشجویان ژئو‌فیزک و زلزله شناسی را به کشورهای دیگر بفرستیم که از نزدیک به آگاهی دست یابند، نه اینکه فقط روی کاغذ مسائل را تشریح کنیم. از سوی دیگر، عواقب حوادث شدیدتر از خودشان است که باید این مساله حتما مورد توجه واقع شود.برای مثال در تهران ساخت خانه‌های بیش از چند طبقه متوقف شده بود که دوباره آن را آزاد کردند.
الان در هر دو طرف خیابان‌های ۱۰ تا ۱۲ متری ساختمان‌های ۱۰ طبقه ساخته شده اند که بر اثر حوادث فاجعه آفرینند. پس معلوم است که جنبه‌های سوددهی را به جان مردم ترجیح می‌دهیم و می‌گوییم که از آینده خبر نداریم، در حالی که ما باید به آینده فکر کنیم، چون زلزله هیچ گاه خبر نمی‌کند. هنوز در علم زلزله شناسی این حادثه قابل پیش‌بینی نیست. هنوز بشریت قادر نیست زلزله را در کوتاه مدت پیشگویی کند، یعنی حتی سال وقوع آن را هم نمی‌تواند بگوید، ولی می‌توانیم از روی سوابق و مستندات بگوییم که تهران روزی با زلزله خراب خواهد شد و از آن چیزی باقی نمی‌ماند، چرا که کشته‌های این حادثه میلیونی است. این مساله در بلندمدت به اثبات رسیده است، اما علم هنوز نمی‌تواند ماه و هفته و روز و ساعت وقوع زلزله را تعیین کند. زلزله در تهران فاجعه آفرین است و حادثه‌ای که روز پنجشنبه در مرکز پایتخت ایران رخ داد و بر اثر آن تعدادی از هموطنان جان خود را از دست دادند، نشان می‌دهد ما در برابر زلزله تا چه حد ضعیف هستیم. باید برای این مساله فکر کرد و ایمن سازی شهر اولویت ما در مقابله با زلزله است.
* پدر علم زلزله‌شناسی ایران
