بحران آب چقدر جدی گرفته شده است؟
*محمد عزیزی: بحران کم آبی امروز تنها مختص ایران نیست، بلکه به یک مشکل جهانی تبدیل شده است. اما این بحران در ایران جدی‌تر است؛ براساس پیش‌بینی‌ها و اخطارهای کارشناسان بین‌المللی قرن 21 قرن بحران آب و جنگ بر سر آن خواهد بود. بحرانی که تاکنون در هیچ برهه‌ای از جهان، جوامع جهانی را به این شدت در معرض خطر قرار نداده بود و با وجود آنکه علائم آن از مدت‌ها پیش مشاهده شده است، اما به دلیل سهل‌انگاری و جدی گرفته نشدن این مسأله در آینده‌ای نزدیک به درگیری‌ها، جنگ‌ها، کشمکش‌ها و تنش‌های سیاسی در عرصه جهانی منجر خواهد شد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران، مجمع جهانی اقتصاد هر ساله فهرستی از ریسک‌ها و خطرات جهانی را بر حسب تأثیرگذاری آنها معرفی می‌کند؛ در آخر گزارش این مجمع، بحران آب در رتبه نخست ریسک‌های جهانی قرار داده و تأکید شده است که این موضوع امنیت اجتماعی جوامع را تهدید خواهد کرد. براساس بررسی به عمل آمده کشورهایی که بیشتر از دیگران تحت تأثیر تبعات بحران کم آبی قرار دارند و در آینده نیز بیشتر از دیگر مناطق درگیر این بحران خواهند بود، در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا قرار دارند. مؤسسه منابع جهانی هم در یک بررسی فهرستی از کشورهای جهان را که در سال 2040 با تنش شدید آبی مواجه خواهند شد، ارائه داده که شامل 33 کشور است و از این تعداد 14 کشور متعلق به خاورمیانه است که در 25 سال آینده در معرض کم آبی شدید قرار خواهند گرفت و آسیب جدی خواهند دید.
ایران یکی از کشورهایی است که در این فهرست آمده است، البته در حال حاضر نیز کشور ما با خشکسالی و کم آبی مواجه است، اما آنچه شرایط موجود را در مورد منابع آبی ایران وخیم‌تر می‌کند آن است که میزان بارش در ایران یک سوم میانگین جهانی است، اما تبخیر آب 10 درصد از میانگین جهانی بیشتر است. مسأله کم آبی در ایران بسیار نگران‌کننده بوده و استمرار این روند می‌تواند موانع اساسی را فراروی توسعه و حتی امنیت کشور قرار دهد؛ تغییر شیوه زندگی و اصلاح الگوی مصرف، مهم‌ترین راهکاری است که می‌توان در رابطه با مقابله با این بحران به کار گرفت. آگاه‌سازی مردم و بویژه کشاورزان از بحران آب در آینده نزدیک راهکار قابل توجهی است که هر چه سریع‌تر مسئولان امر باید آن را در دستور کار خود قرار دهند.
باید به آگاهی مردم و مخصوصاً کشاورزان رسانده شود که تنها حدود 3 تا 5درصد آب مصرفی مربوط به مصرف خانگی است و باید کشاورزان عزیز مطلع شوند که 90 درصد آب مصرفی کشور مربوط به استفاده ناصحیح در بخش کشاورزی است. هم دولت و هم کشاورز باید بدانند تا زمانی که شیوه‌های آبیاری و کشاورزی بهبود نیابد، مشکل مصرف بی‌رویه آب ادامه خواهد داشت. در اکثر مناطق روستایی که مردم مبادرت به کشاورزی دارند، استفاده از آب به شیوه غرقابی است و حتی با ارائه تسهیلات مختلف هنوز اکثر کشاورزی ایران فاقد سیستم مکانیزه و شیوه‌های قطره‌ای و تحت فشار است. با این وضعیت مطمئناً در چند سال آینده که کمتر از دو دهه خواهد بود، قطعاً بحران آب معضل اصلی و اساسی ایران خواهد بود. واقعاً این سؤال مطرح است که متولیان کار مانند وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت نیرو و سایر سازمان‌ها، چه برنامه‌ای دارند؟ چقدر بحران آب را جدی گرفته اند؟ مطمئناً کشور در آینده نزدیک هزینه‌های سنگینی را برای رفع مشکل کم آبی باید بدهد، لذا بهتر است این هزینه‌ها به صورت کمتر از هم‌اکنون برای تغییر شیوه و اصلاح الگوی مصرف هزینه شود.
تبدیل کشاورزی سنتی به صنعتی و مکانیزه، جایگزین شدن شیوه آبیاری قطره‌ای و تحت فشار به جای غرقابی بهترین راه کنترل منابع آب است و قطعاً این مهم باید با حمایت همه جانبه دولت از کشاورز اتفاق بیفتد. باید قبول کرد کشاورز آنقدر درآمد ندارد که بتواند شیوه مصرفش را با هزینه خودش تغییر دهد؛ لذا بهترین راهکار ورود همه جانبه دولت در این زمینه است. بهترین راهکار، ارائه یک برنامه مناسب 5 یا 10 ساله برای تبدیل کشاورزی به آبیاری تحت فشار قطره‌ای و تحویل آن به کشاورزان است. مطمئناً هزینه این تغییر روش که از سوی دولت پرداخت شود بسیار بسیار کمتر از هزینه مقابله با بحران بی‌آبی چند سال آینده خواهد بود.
*عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس
