برداشت چوب تا 1404 به صفر می رسد؟

600 هزار هکتار اراضی جنگلی مخروبه در شمال کشور

 

 بسیاری از موسسات تحقیقاتی و دانشگاه‌های کشور معتقدند که روند بهره برداری‌های تجاری و غیر تجاری از جنگل‌های شمال ایران به گونه‌ای بوده که اگر به همین شکل ادامه یابد شاید تا 50 سال دیگر چیزی از این جنگل‌ها باقی نماند. جنگل‌هایی که نامش هیرکانی است و کتاب‌ها در تعریفش نوشته‌اند جنگل‌هایی به طول تقریبی 800 کیلومتر و عرض متوسط 27 کیلومتر که از آستارا در شمال غربی دریاچه خزر آغاز می‌شوند و تا منطقه گلی داغی واقع در منتهی‌الیه شرقی امتداد پیدا می‌کنند.

به گزارش سلامت نیوز، روزنامه ابتکار نوشت: این جنگل‌ها که از آن با عنوان یک منطقه اکولوژیک خاص یاد می‌شود، به گفته منابع جغرافیایی بازمانده جنگل‌های پهن برگ دوران سوم زمین شناسی هستند که عمر متوسط آن را بیشتر از یک میلیون سال تخمین زده‌اند. جنگل‌هایی که حالا به واسطه برداشت
غیر قانونی چوب از آن روز به روز به مرگشان نزدیک می‌شوند. اتفاقی که سبب شد تا دولت و سازمان حفاظت محیط زیست را وادار به ارائه طرحی به نام تنفس‌جنگل‌ها کنند تا به موجب آن بهره‌برداری تجاری از جنگل‌های شمال و هرگونه برداشت چوب توسط شرکت‌های چوب بری به مدت 10 سال ممنوع اعلام می‌شود تا در این بازه زمانی امکان خود پالایی جنگل فراهم شود. طرحی که فعلا در مرحله نهایی شدن است تا با مشارکت این سازمان و سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور به دولت ارائه شود و در صورت تایید دولت آن را اجرایی کند. طرحی که می‌تواند بخشی از معیشت مردم محلی را که به واسطه خرید و فروش الوار و چوب بری قطع کند.

گرچه آماری‌هایی چون «کشف ۵۹۸ تن زغال ساخته شده به صورت غیرمجاز از چوب جنگل‌ها، کشف۶ هزار و ۱۷۴ تن چوب، هیزم و بوته طی ۳ سال اخیر، بهره برداری ۵۵۰ هزار متر مکعبی از درختان افتاده، آسیب‌دیده و شکسته و ۹۵۰۰ هکتار زراعت چوب» از سوی مسئولان گزارش شده است اما هیچ آماری در رابطه با افرادی که به وسیطه قطع درختان چه به صورت قانونی و چه غیر قانونی امرار معاش می‌کنند وجود ندارد. حالا اما اگر طرح تنفس 10 ساله جنگل‌های ایران تصویب و اجرایی شود آیا کسی به معیشت جایگزین برای مردم فکر کرده است؟

گردشگری به جای قاچاق
محمدعلی شاعری، رییس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی درباره معیشت جایگزن جنگل داران و افراد بومی در مناطق جنگلی به «ابتکار» می‌گوید: این جزء سیاست‌های سازمان جنگل‌ها است که برای تعاونی‌های محلی کار می‌کند. این تعاونی‌ها هم می‌توانند تعاونی‌های بسیار خوب و اثرگذاری در جلب مشارکت مردم و کمک به احیای جنگل‌ها باشند. اما این تعاونی‌ها اگر به سمت بهره‌برداری بروند باز مغایر با سیاست‌های صیانت از جنگل خواهد بود.
او درباره اینکه فعالیت تعاونی‌های محلی چطور می‌تواند مغایر با سیاست‌های حفاظت از جنگل باشد، بیان می‌کند: قرار ما بر این است که بهره‌برداری را از جنگل‌های کشور کم کنیم که تعاونی‌ها اگر باز به دنبال بهره برداری چوب از جنگل باشند اتفاقات قبل دوباره تکرار می‌شوند.

رییس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، توسعه گردشگری یا بالا بردن ظرفیت‌های تولید و پرورش محصولات گیاهی را معیشت جایگزین قطع درختان می‌داند. او می‌گوید: ما ظرفیت‌های بسیار خوبی در جنگل‌ها داریم؛ مانند ظرفیت‌های گردشگری اکوتوریستی. ظرفیت‌های تولید اشتغال با توجه به منابع جنگلی که در شمال، زاگرس و جاهای دیگر وجود دارد، مانند پرورش قارچ، پرورش زنبور عسل، پرورش ماهی. اگر ما روی این ظرفیت‌ها به خوبی کار کنیم و بتوانیم به کمک جوامع محلی و روستاییان از این ظرفیت‌ها استقاده کنیم، نیاز به این که از جنگل‌ها صرفا چوب برداشت کنیم، نخواهیم داشت. باید یک دوره به جنگل‌های شمال و جنگل‌های کشور اجازه دهیم که به صورت طبیعی تجدید حیات کنند. این پروژه سال‌ها آرزوی طرفداران محیط‌زیست و منابع طبیعی بوده و امیدوارم که در برنامه ششم این آرزو برآورده شود.‌
او با بیان اینکه تامین معیشت مردمان محلی زیرمجموعه طرح‌های مدیریت چندمنظوره به حساب می‌آید، گفت: استفاده چندمنظوره از جنگل می‌تواند یکی از اولویت‌های کار ما باشد.‌

تا پایان برنامه ششم بهره‌برداری از جنگل‌ها به صفر می‌رسد
حال اما که قرار است قطع درختان با ارائه و اجرایی شدن طرح تنفس جنگل‌ها متوقف شود اما آیا راهی برای گسترش جنگل یا بازگشت به شرایط قبل نیز در نظر گرفته شده است؟ شاید خبری از راه حل بازگشت جنگل‌ها و افزایش دوباره درختان در لایحه هوای پاک که باتوجه به تاثیر مثبت درخت‌ها برای کنترل آلودگی هوا به کمیسیون کشاورزی مجلس ارجاء شده، وجود داشته باشد. شاعری به این ابهام پاسخ می‌دهد و می‌گوید: در لایحه هوای پاک ما تنها بر روی موضوع منابع آلاینده‌ها کار کرده‌ایم. البته موضوع حفظ و گسترش جنگل‌ها را در برنامه ششم پیش‌بینی کرده‌ایم و در کمیسیون تلفیق در حال بررسی آن هستیم.
رییس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: در کمیسیون ماده‌ای را پیش‌بینی کرده‌ایم که به‌تدریج بتوانیم حجم بهره‌برداری از جنگل‌ها را کاهش دهیم و تا پایان برنامه ششم میزان بهره‌برداری از جنگل‌ها را به صفر برسانیم. منتها این کار نیازمند این است که وزارت جهاد کشاورزی برنامه اجرایی جامعی را تهیه کند و براساس آن بتوان این ماده قانونی را اجرایی کرد.

او در پاسخ به این سوال که چه موضوعاتی باید در این برنامه جامع در نظر گرفته شود، می‌گوید: باید به شکلی این ماده قانونی به اجرا درآید که هم چوب مورد نیازی که برای کشور لازم است از طریق واردات تامین شود و زراعت چوب را گسترش دهد تا جایگزین چوب جنگلی شود و هم باید برای کارگرانی که در طرح‌های بهره‌برداری از جنگل کار می‌کنند یک فکر اساسی شود. بنابراین این ماده قانونی نیازمند یک برنامه جامع است. کلیات این ماده را در کمیسیون تصویب کرده‌ایم و در کمیسیون تلفیق هم در حال بررسی آن هستند و اگر در این کمیسیون نیز تصویب شود این ماده برای تصویب نهایی به صحن خواهد رفت.

600 هزار هکتار اراضی جنگلی مخروبه در شمال کشور
«600 هزار هکتار اراضی جنگلی مخروبه و 3 هزار متر مکعب؛ برداشت چوب قاچاق از جنگل‌های شمال کشور» اینها آماری است که رئیس کمیسیون کشاورزی ارائه می‌دهد. آماری که قرار است تا پایان برنامه ششم توسعه یعنی تا سال 1404 دیگری خبری از آن نباشد. اما آیا ماده‌ای که در برنامه ششم دیده شده می‌تواند مشکل برداشت‌های گسترده و بی‌رویه جنگل‌ها در سطح کشور را حل کند؟ شاعری به این سوال را پاسخ می‌دهد و می‌گوید: بخشی از مشکلات منابع طبیعی کشور را می‌‌توانیم با این ماده قانونی حل کنیم. اما باید تاکید کرد که همه این مشکلات با آن حل نخواهد شد. باید تمرکز خود را روی حفاظت از جنگل‌ها، توسعه منابع طبیعی، احیای اراضی جنگلی مخروبه بگذاریم؛ در حال حاضر 600 هزار هکتار اراضی جنگلی مخروبه در شمال کشور داریم که باید جنگل‌کاری و حفاظت شوند. همچنین در زمان کنونی حدود سه هزار متر مکعب به صورت قاچاق از جنگل‌های شمال برداشت می‌شود که باید جلوی اینها گرفته شود. همچنین برداشت‌هایی که به‌وسیله جنگل‌نشینان برای تامین هیزم می‌شود باید راه‌حلی پیدا کرد تا جنگل‌نشینان به سوخت مناسب دسترسی پیدا کنند، از جمله این راه‌حل‌ها این است که گاز طبیعی را به مناطق جنگلی ببریم تا آنها مجبور نشوند برای تامین سوخت مورد نظر خود از سرشاخه‌های درختان جنگل استفاده کنند یا خدای نکرده آنها را قطع کنند.‌ علاوه براین موضوع دامدارهایی که داخل جنگل زندگی می‌کنند، نسبت به ساماندهی‌ آنها نیز باید به‌صورت جامع اقدام اساسی صورت بگیرد. این نیازمند یک برنامه و یک سری اقدامات جامع است که همه با هم بتوانیم حرکت کنیم. اما فعلا از کاهش بهره‌برداری از جنگل شروع کرده‌ایم.
گرچه مجلسیان می‌گویند که طرح کاهش بهره برداری از جنگل‌های ایران را کلید زده‌اند اما تا اجرایی شدن و مشاهده نتایج عملی آن زمان زیادی لازم است.

منبع:سلامت نیوز