ساختمانهای سبز، سدی در برابر آلودگی هوا
مدیران شهرهای توسعه یافته جهان طی سال‌های اخیر به جای آنکه بناهای بلند را به‌عنوان متهمی در تشدید آلودگی هوا ببینند، با استفاده از دانش‌های جدید سعی می‌کنند که رویکردشان را به سمت احداث ساختمانهای سبز مرتفع تغییر دهند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از همشهری آنلاین آنها طبق تحقیقات فراوان صورت گرفته تلاش می‌کنند سکونت جمعیت ثابت شهر را در فضای عمودی فراهم کنند تا عرصه‌های افقی زمین بر اثر ساخت‌وساز کمتر محدود شود. البته همانطور که گفته شد رویکرد آنها ساخت بناهای بلند سبز است که می‌تواند به‌حفاظت از محیط‌زیست و همچنین تغییر فضای آلوده اطراف بنا نیز کمک کند.
شاید یکی از اصلی‌ترین منابع این گروه از مدیران شهری، مطالعات عمیق مؤسسه بین‌المللی علوم زیست‌محیطی و بوم‌شناسی (IAEES) در بلندمرتبه‌سازی طبق اصول زیست‌محیطی است. با این حال، موضوع بلندمرتبه‌سازی و ضوابط مربوط به آن در کشور ما، مدت‌هاست درگیر مسائل حاشیه‌ای مثل تشدید آلودگی هوا و مانعی در برابر کریدور هوایی شده است. درصورتی که طبق تحقیقات صورت گرفته جهانی و داخلی مثل تحقیقات سازمان هواشناسی و شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران، بلندمرتبه‌ها نه‌تنها هنگام وارونگی دما، تأثیری در افزایش آلودگی هوا ندارند بلکه نمی‌توانند مانع جریان باد غالب شوند.
وارونگی دما در کل دشت تهران
معاون معماری و شهرسازی شهردار تهران نیز قدرت میدان باد را در پایتخت بیشتر از آن حدی می‌داند که بلندمرتبه‌سازی مثل ساختمانهای واقع در منطقه22 بتوانند سدی در برابر آن قلمداد شود. پژمان پشمچی‌زاده با بیان اینکه حتی باد ۲متر بر ثانیه در ارتفاع ۱۰۰۰متری در وسعت ۷۶۰کیلومتری تهران انرژی بسیار بزرگی است و چیزی نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد، می‌گوید:
«آن وقت برخی، از یک‌سو همه مطالعات صورت گرفته که این مسئله را تأیید می‌کند را نادیده می‌گیرند و از سوی دیگر بدون اینکه مطالعه‌ای انجام دهند، مدعی می‌شوند بلندمرتبه‌ها سد راه باد شده‌اند.» وی تأکید می‌کند که هنگام رخداد وارونگی دما، کل دشت تهران تحت‌تأثیر این پدیده قرار می‌گیرد.
برج‌ها منبع آلودگی هوا نیستند
البته نکته دیگری را نیز باید درنظر داشت و آن اینکه هنگام رخ دادن پدیده وارونگی دما، میانگین میزان تجمع آلاینده‌ها در پایین یک برج و قله آن طی یک‌روز تفاوت چندانی نمی‌کند. این در حالی است که برخی اشتباها تصور می‌کنند با سکونت در طبقات بالای یک‌برج، در روزهای آلودگی هوا، آلاینده‌های کمتری نصیب‌شان می‌شود.
توماس تالهم، پروفسور علوم رفتاری است که در زمینه علوم هواشناسی و آلودگی هوا تحقیقات بسیاری را انجام داده است. وی طی یکی از تحقیقات خود در شهر پکن چین متوجه شده که هنگام وارونگی دما، میزان سرعت باد در ارتفاع طبقه سوم و طبقه چهل و پنجم یک‌برج و همچنین ارتفاع 3هزار‌متری تفاوت قابل توجهی ندارد. وی در ادامه تحقیقاتش با اندازه‌گیری ذرات معلق و ترسیم یک نمودار متوجه شده است که در یک‌شهر آلوده، از نظر مخاطرات آلایندگی زندگی در طبقه بیستم با طبقه سوم فرقی نمی‌کند و بنابراین تأکید می‌کند که باید منبع آلودگی هوا را در جای دیگری مثل خودروها جست‌وجو کرد.
محمدمهدی تندگویان، نایب‌رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران نیز این مسئله را اینچنین معنا می‌کند: «آلودگی هوای اکثر کلانشهرهای دنیا که برج‌های بسیار بلندتری از تهران دارند، نصف تهران و حتی یک‌چهارم تهران هم نیست. اصلی‌ترین عامل آلودگی هوای تهران، خودروهایی هستند که از دَرِ کارخانه که خارج می‌شوند و از همان روز اول که به حرکت درمی‌آیند، آلاینده هستند.»
برج‌های درختی در راهند
در شهرهای با رویکرد توسعه پایدار مهندسان عرصه ساخت‌وساز پا را فراتر گذاشته و با طراحی ساختمانهای نوین و عجیب گام متفاوت‌تری را در پاکسازی هوای شهرهای آلوده برداشته‌اند. نمونه‌هایی از این طراحی‌ها در شهرهایی همچون بمبئی هند، شنزن چین، شهر سنگاپور و هنگ‌کنگ با ایجاد روف گاردن (پشت‌بام سبز) و فضای سبز عمودی به اجرا درآمده است.
در جدیدترین این طراحی‌ها می‌توان به طرح یک شرکت معماری دانمارکی به نام 3XN اشاره کرد که قصد دارد با ساخت 2برج چندمنظوره مسکونی پایدار به مبارزه با آلودگی هوا در بمبئی هند برود. این طرح که «برج‌های درختی» نام دارد، از نظر ظاهری شبیه درختان در هم تنیده و به لطف باغ‌های عمودی که اندازه‌شان قابل تغییر است و می‌توانند هوای محلی را پاکسازی کنند واقعا مانند درخت عمل می‌کند.
در طبقات پایین برج‌های درختی فضای تجاری تعبیه می‌شود و سپس برج قد کشیده و برای شکل دادن آپارتمان‌های مسکونی، نازک شود. در این برج‌ها ۲۷۳آپارتمان درنظر گرفته شده و هر کدام دست‌کم 2منظره مختلف را خواهند داشت که عمدتا یکی رو به شمال و دیگری رو‌به غرب است.
اینطور که مشخص شده هر برج ۱۳۶متر ارتفاع دارد و در کل یک زیر بنای ۷۷ هزار مترمربعی را در ۳۸ طبقه شکل می‌دهد. ازجمله مزایای این پروژه که از طبیعت الهام گرفته شده است یک نمای جدید است که گفته می‌شود گرمای ناشی از تابش مستقیم خورشید را می‌گیرد و تهویه طبیعی را به بالاترین سطح می‌رساند. علاوه بر این، در بخش‌های پایینی برج‌ها، محلی برای ایجاد 2هزار و ۵۰۰ مترمربع باغ عمودی درنظر گفته شده که می‌تواند میزان دی‌اکسید‌کربن و حتی منواکسید کربن محلی را کاهش داده و هوای اطراف برج را پاکسازی کند. این پروژه که کلنگ احداث آن زده شده، قرار است در سال ۲۰۱۷ به پایان برسد.
