برای مبارزه با آلودگی هوا اول فرهنگ را تغییر دهیم

محمد درویش*: مطابق پژوهشی که دانشگاه شریف انجام داده، عامل دست‌کم ٧٥ درصد آلودگی هوای تهران، متاثر از تردد وسایل نقلیه موتوری است. بنابر این مهم‌ترین راهکاری که می‌شود برای کاهش آلودگی هوا اعمال کرد، این است تا جایی که می‌توانیم از تمهیداتی استفاده کنیم که مردم از وسیله نقلیه موتوری با سوخت فسیلی کمتر استفاده کنند.

 کاش سه سال پیش که لایحه هوای پاک ارایه شد، در دستور کار مجلس قرار می‌گرفت و به تصویب می‌رسید و تکلیف ١٦ ارگانی که مسوولیت مستقیم با آلودگی هوا دارند، مشخص می‌شد و می‌توانستیم از آن ارگان‌ها تکلیف‌شان را مطالبه کنیم، اما به هر دلیلی نمایندگان مجلس اولویت‌های دیگری را بر آلودگی هوا ترجیح دادند و ما در چنین وضعیتی گرفتار آمدیم. الان هم خوب است که نمایندگان با رای خوبی که به کلیات این لایحه دادند آن را در اولویت تصمیم‌گیری خود قرار دهند تا قبل از زمستان لایحه را تصویب شده ببینیم.

 اگر این لایحه تصویب شود تکلیف بسیاری از نهادها، ارگان‌ها و وزارتخانه‌ها در ماجرای آلودگی هوا شفاف می‌شود، آن وقت دیگر دولت نمی‌آید ٢٥ میلیون به مردم وام بدهد که خودروهای بیشتری بخرند، ‌آن وقت دیگر شهرداری‌ها خودشان را موظف نمی‌کنند تونل‌ها، پل‌ها، پارکینگ‌های طبقاتی، پل‌ها و اتوبان‌های طبقاتی بیشتری بزنند که چراغ سبز بیشتری به خودرو‌سوارها نشان دهند. مشکل اصلی کلانشهرهای ما تردد مازاد ظرفیت خودروهای سواری است. ما باید به سمت معرفی گزینه‌های جایگزین معقول برویم، گزینه‌هایی چون استفاده از حمل و نقل ریلی، استفاده از اتوبوس‌های سریع السیر با کیفیت بی‌آر تی، گسترش فرهنگ پیاده مداری و ایجاد خطوط ایمن دوچرخه سواری تا تحرک بیشتری در شهروندان به وجود آوریم.

مردم ما به دلیل عدم تحرک در معرض بیماری‌های مختلفی قرار گرفتند که اخیرا پزشکان این بیماری‌ها را ١٧ رقم اعلام کردند. سکته‌های قلبی، مغزی، مشکلات ریوی، کبد چرب و... که چیزی حدود ٤٠ هزار میلیارد تومان به اقتصاد کشور ضربه می‌زند. امیدوارم برای اینکه امسال کمتر با ماجرای آلودگی هوا مواجه شویم، شهرداری‌ها اولویت خود را به ایجاد بستر‌های ایمن دوچرخه سواری اختصاص دهند و بانک‌ها هم در شهرهای بزرگی چون تهران با پرداخت وام حمایت کنند تا دوچرخه و موتو‌سیکلت برقی در اختیار مردم قرار گیرد تا جایی که می‌توانیم تردد با سوخت فسیلی را کم کنیم. 

گام بعدی این است که بودجه بیشتری برای مترو قرار گیرد، قوانین سختگیرانه‌تری برای خودروهای شخصی قایل شویم، ‌به هیچ بهانه‌ای طرح ترافیک نباید فروخته شود، به جای گذاشتن سرویس مدارس، دانش‌آموزان را ترغیب کنیم از دوچرخه استفاده کنند یا پیاده بروند تا معضل چاقی را که در دانش‌آموزان زیر ١٢ سال داریم حل کنیم. 

چرا با شروع شدن فصل مدارس باید ترافیک تهران، شیراز، مشهد، اصفهان، اهواز و تبریز و... افزایش یابد؟ جز اینکه ما دانش‌آموزان‌مان را مکلف می‌کنیم از سرویس استفاده کنند یا والدین با ماشین بچه‌ها را می‌برند؟ این فرهنگ باید تغییر کند، باید برای دانش‌آموزانی که از وسایل نقلیه غیرموتوری مثل دوچرخه استفاده می‌کنند، امتیاز قایل شویم. این سیاست، حتی باید متوجه دانشگاه‌های‌مان هم بشود. اگر بخواهیم اتفاق مهمی بیفتد، اگر می‌خواهیم ترافیک کمتر شود و آلودگی هوا و صوتی کمتر شود که خسارتش به مراتب بیشتر از آلودگی هوا است، باید حتما رفتار حمل و نقلی شهروندان را تغییر بدهیم.

 برای این، دولتمردان و مدیران شهری باید پیشقدم شوند، آنها هم خودروهای خود را کنار بگذارند و از حمل و نقل عمومی استفاده کنند. اگر موضوع ترافیک و آلودگی هوا جدی است، وزیر و وکیل نمی‌شناسد. همین وزیر و وکیل و نمایندگان مجلس و مدیران کشور باید پیشگام شوند. اگر مردم ببینند که مدیران خودشان هم پیاده‌روی کرده و از مترو حمل و نقل عمومی استفاده می‌کنند، ترغیب می‌شوند که آنها هم همین کار را بکنند.

* مدیرکل آموزش و مشارکت‌های عمومی سازمان محیط زیست

منبع: اعتماد