سدهایی که روستاها را می‌بلعند
طبق آمار‌ها بیش از 45 هزار سد در کشورهای مختلف احداث شده است. ساخت سد در 50 سال اخیر رو به افزایش گذاشت و ساخت این حجم از سد‌ها باعث شده که تغییرات زیادی در محل زندگی انسان‌ها ایجاد شود. در واقع می‌توان گفت سد‌ها پیامدهای زیادی را در زمینه‌های مختلف برای مردم داشته‌اند.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه سبزینه نوشت: اهمیت سد و نیروگاه بر کسی پوشیده نیست. طی هزاران سال مردم سرزمین‌های مختلف برای مهار آب‌ها و تأمین آب آشامیدنی، آبیاری و اخیراً تأمین آب مورد نیاز صنایع به احداث سد پرداخته‌اند. با افزایش جمعیت و افزایش فعالیت‌های اقتصادی ساخت سد‌ها در دستور کار دولت‌ها قرار گرفت و در ابتدا به ابزاری برای پاسخگویی نیازهای آبی و انرژی تبدیل شدند. طبق آمار‌ها بیش از 45 هزار سد در کشورهای مختلف احداث شده است. ساخت سد در 50 سال اخیر رو به افزایش گذاشت و ساخت این حجم از سد‌ها باعث شده که تغییرات زیادی در محل زندگی انسان‌ها ایجاد شود. در واقع می‌توان گفت سد‌ها پیامدهای زیادی را در زمینه‌های مختلف برای مردم داشته‌اند.
ایران نیز به واسطه ساخت سد‌های بزرگ از این قاعده مستثنی نیست و ساخت سد‌ها تبعات زیادی را با خود به همراه آورده است. حوضه آبریز رودخانه زاب به صورت شمالی-جنوبی در جنوب استان آذربایجان غربی قرار دارد. این رودخانه از شمال شهرستان پیرانشهر سرچشمه می‌گیرد و پس از عبور از محدوده شهرستان سردشت از خاک ایران خارج می‌شود. برای آن‌که آب این رودخانه از مرز خارج نشود و از آن بهره‌برداری شود، ساخت سد تنها راهکار در نظر گرفته شد؛ اما مشکلی که در این میان به وجود می‌آید این است که ساخت سد در این محدوده علاوه بر مشکلاتی که برای اهالی ایجاد می‌کند، تبعاتی نیز چون نابودی محیط زیست در محدوده کردستان دارد؛ زیرا این سد از مسیر جنگلی بانه می‌گذرد و برای ساخت آن دست‌اندرکاران ناچار شدند که تعدادی از درختان جنگلی مسیر را از بین ببرند.
تجمع دوستداران محیط زیست در اعتراض به ساخت سد ویسک
بابا پیری، مدیر کل اداره جنگل‌ها و مراتع استان کردستان، درباره این سد و مشکلاتی که برای جنگل ایجاد کرده است، می‌گوید: تمام سد ویسک در استان کردستان قرار ندارد، بلکه قسمتی از آن و در واقع کاسه سر این سد در کردستان قرار گرفته است. مزایای ساخت سد بر کسی پوشیده نیست، زیرا سد می‌تواند باعث تجمیع آب، تبدیل اراضی دیم به آبی و بالا رفتن ارزش زمین‌های بالادستی و پایین‌دستی شود؛ اما در کنار این‌ها باید دید که برای ساخت یک سد چه چیزی باید از دست داد که چیز دیگری را به دست آورد. برای ساخت سد ویسک مجبور شدند که یک سری از درختانی را که در سر راه این سد قرار داشت نابود کنند. این در حالی است که قسمت‌هایی از درختان این جنگل به دلیل بیماری از بین رفته‌اند و در واقع قطع درختان بیش‌تر می‌تواند اکوسیستم منطقه را دچار نقصان کند.
وی در ادامه می‌گوید: کردستان 5 حوضه آبخیز دارد که یکی از آن‌ها حوضه آبریز زاب است و 13 تا 15 درصد از استان را در بر می‌گیرد. طبق آمار‌ها بخشی از آب این رودخانه صرف کشاورزی و بخشی دیگر در جنگل‌های استان ذخیره می‌شود و باعث شده این حوضه، حوضه اصلی آبخیز ما به حساب بیاید و آب‌هایی که در حوضه‌های آبخیز ذخیره می‌شوند، در نهایت به زاب می‌ریزند.
وی در ادامه می‌گوید: سد ویسک جزو پروژه‌های ملی و فرامنطقه‌ای است. از سوی دیگر جنگل متعلق به شخص خاصی نیست و یک ثروت ملی است و هرگونه ساخت‌و‌ساز و تغییر بافت و کاربری در آن غیرقانونی است. تا به حال برای ساخت این سد بیش از 200 هکتار از جنگل‌ها نابود شده است و ما موظفیم طبق بند «ب» قانون حفاظت از جنگل‌ها میزان خسارت‌هایی را که ایجاد شده، اعلام کنیم.
وی در ادامه می‌گوید: 4 درصد حوضه آبریز زاب در خاک کردستان است و حجم رواناب این رود 7/7 میلیارد متر مکعب است. مصطفی ارسطویی نیز که کارشناس محیط زیست در کردستان است، درباره معایب این سد و مشکلاتی که برای مردم ایجاد کرده است، می‌گوید: ساکنان روستاهایی که در اطراف این سد قرار گرفته‌اند کاربری خود را از دست داده‌اند و جمعیت ساکن در آن‌ها مجبورند روستا را ترک کنند و به همین دلیل در شهر‌های بانه و ربط و سردشت شغل‌های کاذب رو به افزایش نهاده است. اما مهم‌ترین ضرری که این سد برای مردم منطقه داشته، از بین رفتن قسمتی از طبیعت بکر این ناحیه بوده که صدای طرفداران محیط زیست را در آورده است و باعث شده تعدادی از مردم این نواحی از این کار ناراضی باشند. از بین رفتن طبیعت و آبگیری آن باعث می‌شود تعدادی از این روستاها زیر آب بروند و مردم مراتع و اراضی خود را از دست بدهند.
وی در ادامه می‌گوید: چندی پیش تعدادی از مردم دوستدار طبیعت و اهالی روستاهای اطراف برای جلوگیری از ساخت این سد تجمع کردند که به نتیجه‌ای نرسیدند. این کارشناس محیط زیست در ادامه می‌گوید: به هر حال برای ساخت این سد هزینه‌های زیادی شده؛ اما باید مسئولان این را در نظر داشته باشند که چه چیزی را به دست می‌آوردند و چه چیزی را از دست می‌دهند. آن‌وقت اقدام به ساخت سد کنند.
