برداشت از چشمه‌ها برای تولید آب معدنی قانونی است؟
زمین‌خواری از آن پدیده‌هایی است که بارها و بارها در رسانه‌های عمومی و جراید درباره آن صحبت شده است و تقریباً به صورت جرمی مشخص تعریف شده؛ اما به تازگی جرایمی مانند کوه‌خواری و چشمه‌خواری هم به جرایم محیط زیستی اضافه شده است که کم‌تر درباره آن صحبت می‌شود. چشمه خواری نیز از واژه‌هایی است که در چند سال اخیر رایج شد.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه سبزینه در ادامه می نویسد: ماجرای چشمه‌خواری بیش‌تر در جاهایی اتفاق می‌افتد که طبیعت بکری دارد و رودها و نهرهای زیادی از آن‌جا عبور می‌کند؛ اما متأسفانه این نعمت خدادادی هم از دست افراد سودجو در امان نیست. تعرض به منابع طبیعی در حاشیه شهر و روستا و در جلو چشم مسئولان به امری طبیعی تبدیل شده است که گویا راهکار مناسبی برای جلوگیری از این گونه سودجویی‌های میلیونی و خاموش اندیشیده نمی‌شود. پدیده چشمه‌خواری به چند صورت انجام می‌شود. گاهی تعدادی از کشاورزان آب این چشمه‌ها را به سمت باغ‌های خود سرازیر می‌کنند و گاهی نیز آب این چشمه‌ها برای ساخت و سازها به سمت دیگری هدایت می‌شود؛ اما یکی از راه‌های برداشت این آب‌ها تهیه آب‌معدنی است.
دکتر سیروس عباسی، فعال محیط زیست در شیراز، درباره برداشت آب‌های چشمه‌ها و نهرها برای تهیه آب معدنی، می‌گوید: دستور اکید مقام معظم رهبری و دادستان کل کشور درباره کنترل حریم طبیعت و جلوگیری از زمین خواری، کوه‌خواری، جنگل‌خواری، رود خواری و... نشان از عمق فاجعه و همچنین اهمیت این موضوع است.
چشمه‌ها یک نعمت خدادادی در دست ما هستند؛ اما هر روز شاهد از بین رفتن آن‌ها هستیم. گاهی از بین رفتن چشمه‌ها به دست طبیعت صورت می‌گیرد که راهکاری برای آن وجود ندارد؛ اما گاهی از بین رفتن طبیعت به دست خود ما صورت می‌گیرد که این مسأله واقعاً فاجعه است.
وی در ادامه می‌گوید: اگر در استان فارس دقت کنیم، هر جا چشمه‌ای هست، در تصرّف شرکت آب‌معدنی است که در پی آن برداشت دائمی آب و تحلیل و خفقان آبی رخ می‌دهد. سال‌هاست که نمی‌دانیم به چه علت انواع و اقسام آب‌معدنی و شرکت‌های صنعتی بسته‌بندی آب در کنار چشمه‌ها تأسیس شده‌اند و گلوی چشمه ساران ما را می‌فشارند.
دکتر سیروس عباسی در ادامه می‌گوید: این شرکت‌ها، آب محدود و زیبا و تمیز چشمه‌ها را در بطری‌های بزرگ و کوچک می‌ریزند و می‌فروشند. این در حالی است که این کار به‌شدت به ضرر آب‌ها و نهرها و رودهای مسیر است و به کرّات شاهد کاهش چشمگیر آب خروجی چشمه یا حتی خشکیدن نهر و رود پس از چشمه بوده‌ایم. از سوی دیگر غالباً این گونه شرکت‌ها حریم رود و چشمه‌ساران را اشغال کرده و محل استفاده خصوصی کرده‌اند که این هم خلاف مقررات و خواست و اراده مردم در شهر است.
وی با اشاره به این‌که میزان مصرف آب‌معدنی به اندازه این همه تولید نیست، می‌گوید: چشمه آب طبیعی برای مردم همان حکم چاه نفت را دارد. همان‌طور که نفت محدودیت دارد، آب چشمه‌ساران نیز محدود و تمام شدنی است و باید برای توقف برداشت از این آب‌ها فکری اساسی شود. از طرفی می‌توان گفت عرضه آب‌معدنی بیش‌تر از میزان تقاضا است و با وجود دستگاه‌های تصفیه آب استفاده از آب‌های معدنی بسیار کاهش پیدا کرده است و در واقع می‌توان گفت ما با این کار آب‌های معدنی را دور می‌ریزیم. این همه تنها مشکل آب‌های معدنی نیست و بطری‌های پلاستیکی هم عامل آلودگی محیط زیست هستند و پخش آن‌ها در طبیعت می‌تواند به ضرر محیط زیست باشد. این پزشک فعال محیط زیست در ادامه می‌افزاید: بلعیده شدن آب چشمه‌ها توسط لوله‌های شرکت‌های آب‌معدنی قطعاً آثار مخربی بر میزان آب رودها و نهرها و به‌دنبال آن زمین‌های کشاورزی و باغ‌های مسیر داشته و دارد. این موضوع به کرّات در اعتراضات روستاییان و کشاورزان پایین‌دست چشمه‌ساران دیده می‌شود؛ و همین موضوع باعث درگیری‌های زیادی در این منطقه شده است.
برداشت آب معدنی اشکال قانونی ندارد
اما بهیه جعفری، رئیس گروه برنامه‌ریزی آب و آبفای وزارت نیرو، درباره برداشت از چشمه‌ها برای آب معدنی، می‌گوید: برای تهیه آب معدنی باید مراحل خاصی سپری و مجوز‌هایی دریافت شود. این طور نیست که هر کسی بتواند به راحتی از آب رودخانه‌ها و نهرها برای بسته‌بندی استفاده کند. در واقع می‌توان گفت استفاده از آب نهرها و رودخانه‌ها اگر مراحلش را سپری کرده باشد، خلاف قانون نیست.
وی در ادامه می‌گوید: وقتی این موضوع به کاری غیرقانونی تبدیل می‌شود که بیش از میزان مورد توافق آب برداشت شود یا در رودخانه‌هایی که مجوزی برای آن صادر نشده باشد، اقدام به این کار شود. وی در ادامه می‌گوید: مصرف آب معدنی در کشور ما زیاد است و مردم دوست دارند آب مفید مصرف کنند؛ اما واژه چشمه‌خواری وقتی مطرح می‌شود که آب این رودخانه‌ها برای مصارف شخصی یا برای آبیاری زمین‌های کشاورزی استفاده شود. بررسی روی این رودخانه‌ها نشان می‌دهد که گاهی آب آن‌ها هرز می‌شود؛ به‌طور مثال آب رودخانه «چشمه دل» که مدتی هم سروصدا کرد، از مرز خارج می‌شد و استفاده‌ای از آن نمی‌شد و به همین دلیل ما به دنبال سرمایه‌گذاری بودیم که از این آب برای تبدیل آن به آب معدنی و استفاده مردم بهره‌برداری شود.
