مناطق حفاظت شده را ارزان نفروشیم
گردشگری در مناطق حفاظت شده محیط زیست، موضوعی است که از یک سو، فعالان محیط زیست را نگران کرده و از سوی دیگر فعالان صنعت گردشگری را به فکر واداشته. پس از صحبت‌های جنجالی رئیس سازمان میراث فرهنگی که بر ضرورت استفاده از پتانسیل‌های گردشگری منابع ملی ایران تاکید کرده بود و واکنش‌های مخالف زیادی را در پی داشت، اکنون معاون دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان محیط زیست از نصب سیستم‌های هوشمند کنترل ورود و خروج به مناطق حفاظت شده خبر داد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه سبزینه، در پی این خبر، دیده‌بان محیط زیست میانکاله و محیط‌بان حوض‌سلطان قم نظراتشان را درباره تصحیح و تسهیل گردشگری در مناطق حفاظت شده محیط زیست بیان کردند. ایران 146 منطقه حفاظت شده، 25 پارک ملی، 41 منطقه شکار ممنوع و 33 اثر طبیعی ملی ثبت شده و تحت حفاظت سازمان محیط زیست دارد. اما به نظر می‌رسد بیش‌تر از آن که گردشگران و اکوتوریست‌ها با این مناطق آشنا باشند، شکارچیان از زیر و بم این مناطق آگاهند و ورود گردشگران که آگاهی زیادی از جغرافیای جانوری و گیاهی منطقه ندارند، نتیجه دیگری جز تخریب و تهدید به‌دنبال ندارد.
مناطق حفاظت شده به محدوده‌ای از عرصه‌های منابع طبیعی گفته می‌شود که به لحاظ ضرورت حفظ و تکثیر نسل جانوران و احیاء آن ضمن رعایت حقوق و بهره‌برداری، جوامع محلی ایجاد شده است. اما به‌تازگی معاون دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت از محیط زیست از نصب دوربین و کنترل هوشمند جاده‌های منتهی به مناطق حفاظت شده خبر داد. حمید گشتاسب به ایسنا، گفته بود: کنترل هوشمند مناطق حفاظت شده را در دستور کار قرار داده‌ایم و به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرده‌ایم که بتوانیم ورود و خروج به این مناطق را کنترل کنیم. ورود به مناطق حفاظت شده باید با مجوز سازمان حفاظت محیط زیست باشد و همچنین مهار و کنترل ورودها به مناطق حفاظت شده به‌دلیل وسعت مرزها بسیار سخت است.
این مقام مسئول ادامه داد: نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم مانند یک گیت مرزی بتوان ورود و خروج به این مناطق را کنترل کرد. راه‌های ورود و خروج به مناطق حفاظت شده متعدد است؛ اما این موضوع به این معنا نیست که همه بتوانند بدون کنترل و هماهنگی وارد این مناطق شوند و اسباب نظارتی و کنترلی ما چه از حیث نیروی انسانی و چه از حیث تجهیزات و امکانات نظارتی باید توان کنترل این ورود و خروج‌ها را داشته باشند.
پارک ملی گلستان نیازمند دوربین‌های مخفی
محیط‌بان حوض‌سلطان با تاکید بر کارکرد مثبت نصب دوربین‌ها، گفت: مناطق حفاظت شده اغلب وسیع هستند و راه‌های مختلفی دارند. جاده‌های خاکی زیادی هستند که از آن محل‌ها شکارچی‌ها وارد می‌شوند؛ بنابراین نصب دوربین به‌خصوص اگر دوربین مخفی باشد، بسیار موثر است. احمد بحری ادامه داد: دوربین‌ها باید کیفیت بالایی داشته باشند که بتوانند پلاک خودروها و چهره افراد را تشخیص دهند، در غیر این صورت نصب دوربین نیز فایده‌ای ندارد. در برخی از ورودی‌های مناطق حفاظت شده که جاده خاکی است باید دوربین‌ها نصب شوند.
وی با اشاره به سفر اخیرش به پارک ملی گلستان گفت: جاده‌ای که از وسط این پارک می‌گذرد و به سمت بجنورد می‌رود، در چند نقطه نیاز به دوربین دارد؛ زیرا از طریق این جاده دسترسی به حیات وحش برای شکارچیان آسان است. او ادامه داد: شکارچی‌ها از طریق این جاده می‌توانند با ماشین به منطقه آمده، شکارچی را پیاده کنند و پس از 4 تا 5 ساعت به دنبال او و شکار بیایند. این مساله به معضل محیط‌بانان در پارک ملی گلستان تبدیل شده است. به گفته او، محیط‌بانان مجبورند گشت‌های مداومی در این منطقه داشته باشند و از طرفی شکارچیان نیز با شناسایی ماموران و زیرنظر گرفتن آن‌ها امنیت منطقه را به خطر می‌اندازند. اما با نصب دوربین می‌توان معضلاتی شبیه به این مساله را به‌راحتی و البته به سرعت حل کرد.
گردشگرانی که سمّ مناطق حفاظت شده‌اند
موسس جمعیت دیده‌بان میانکاله هم با تاکید بر لزوم نصب دوربین به‌عنوان ابزار حفاظتی مناطق تحت نظر سازمان حفاظت محیط زیست، گفت: مشکل مهم ما درباره گردشگری مناطق حفاظت شده این است که ورود گردشگر در تعطیلات بیش از حد توان منطقه است و این باعث می‌شود حفاظت از منطقه به خطر بیفتد. حر منصوری عبدالملکی ادامه داد: یکی از مشکلات ما این است که درباره مناطق حفاظت شده، هر اداره کل محیط زیست، قوانین خودش را برای ورود افراد به منطقه تحت نظرش دارد؛ بنابراین اخذ مجوز روندی طولانی و سخت دارد.
او گفت: در حالی‌که اگر یک سامانه اینترنتی راه‌اندازی شود و متقاضیان بتوانند هم قوانین و اطلاعات مورد نیاز برای گردشگری در مناطق حفاظت شده محیط زیست را بخوانند و هم هزینه ورود را اینترنتی پرداخت و نوبت ورود دریافت کنند، مشکلاتمان حل می‌شود و حفاظت از مناطق نیز سهل‌تر صورت می‌گیرد. به گفته منصوری، باید بهره‌برداری اقتصادی از مناطق حفاظت شده را هدفمند و آگاهانه انجام دهیم؛ در حالی که بارها پیش آمده که گروه‌های مجوزدار به‌دلیل نرسیدن فکس اداره محیط زیست و منطقه، موقع ورود با مشکل مواجه می‌شوند. گروه‌های خارجی هم با مرارت‌های فراوان امکان ورود می‌گیرند؛ در حالی که می‌بایست یک مجوز قابل استعلام برای تمام مناطق تحت نظر محیط زیست صادر شود. از این طریق هم به توسعه اکوتوریسم در این مناطق کمک شده، هم درآمد پایدار گردشگری به حفاظت از این مناطق کمک کرده است.
حر منصوری از میانکاله، دشت لار و پارک ملی آشوراده به‌عنوان سه نمونه از مناطق که هجوم گردشگران در تعطیلات و ورود بی‌ضابطه‌شان باعث آسیب به آن‌ها شده نام برد و پیشنهاد کرد سازمان محیط زیست با ایجاد سامانه، صدور مجوز قابل استعلام در مناطق و اخذ هزینه و برنامه‌ریزی برای ورود باضابطه و محدود گردشگران گام بزرگی در راستای حفاظت از مناطق مهم طبیعی ایران بردارد. او با اشاره به تجربه‌هایش از برخورد با گردشگران گفت: در آشوراده تعداد زیادی گردشگر در تعطیلات می‌بینیم که بدون راهنمای گردشگری، امکانات و آگاهی قبلی به منطقه آمده‌اند و می‌گویند آشوراده هیچ جاذبه گردشگری نداشت. این نوع از گردشگر برای مناطق حفاظت شده همچون سم است. حر منصوری ادامه داد: ما نباید مناطق حفاظت شده را ارزان‌فروشی کنیم. گردشگر، باید پیش از ورود قوانین و پتانسیل‌های منطقه را مطالعه کند و سپس بیاید. این نوع از گردشگر است که به منطقه احترام می‌گذارد. باید گردشگرانی را که انگیزه کافی ندارند، حذف کنیم. وقتی از قبل روند بازدید و اصولش مشخص باشد، هم بازده اقتصادی به وجود می‌آید و هم حفاظت بیش‌تر اتفاق می‌افتد.
