گازهای گلخانهای تا سال 2100 چه بر سر ایران میآورد؟
در صورتی که میزان انتشار گازهای گلخانهای با همین روند جلو برود، متوسط دمای ایران تا سال 2100، به میزان6.2 درجه گرمتر میشود.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه تعادل، دومین سمینار بینالمللی سلامت و تغییرات آب و هوایی، 17 و 18 تیرماه به میزبانی فرانسه برگزار شد. در این سمینار که به همت سازمان بهداشت جهانی و دولت فرانسه و با همکاری دولت مراکش برگزار شد، بیش از 300 مقام دولتی، دانشمندان و پزشکان بخش سلامت، سمنها و متخصصان در حوزه تغییرات آب و هوایی و توسعه پایدار شرکت کردند. با وجود اینکه سازمان بهداشت جهانی میزبان برگزاری این سمینار بود، پس از تماس با مسوول روابط عمومی وزارت بهداشت اعلام کردند که نمایندهیی از وزارت بهداشت در این سمینار حضور نداشته است. پس از پیگیریها مشخص شد که سعید متصدی، معاون محیطزیست انسانی سازمان حفاظت از محیطزیست به عنوان نماینده ایران در این سمینار شرکت کرده است. برای اطلاع از جزییات این حضور با روابط عمومی سازمان محیطزیست گفتوگو کردیم که از عدم حضور نماینده ایران در این سمینار خبر داد. برای تبیین این موضوع که چرا از میان وزارتخانه نامدار بهداشت و سازمان عریض محیطزیست هیچ نمایندهیی به این سمینار اعزام نشده است، تلاشمان بینتیجه ماند.
در این سمینار بینالمللی سازمان بهداشت جهانی تخمین میزند که تغییرات آب و هوایی سالانه باعث مرگ چند ده هزار نفر در سراسر دنیا میشوند. این مرگومیر بیشتر در اثر بیماریهای اپیدمیک مانند وبا و تب دنگی یا در اثر موج گرما و سیل اتفاق میافتند. سالانه نزدیک به 7میلیون نفر در جهان نیز بر اثر بیماریهای ناشی از آلودگی هوا مانند سرطان ریه جان خود را از دست میدهند.
متخصصان پیشبینی میکنند که تا سال 2030، تغییرات آب و هوایی باعث 250هزار مرگ بیشتر در جهان از طریق بیماریهای مالاریا، اسهال، گرمازدگی و سوءتغذیه گردد. بسیاری از محرکها تغییرات آب و هوایی مانند نیروگاههای سوخت فسیلی و سیستم حمل و نقل قدیمی، باعث آلودگی هوا نیز میشوند. در واقع آلودگی هوا امروز یکی از مهمترین عوامل تهدید سلامت مردم هستند.
در این سمینار به فواید استفاده از انرژیهای پاک و سهم آن در کاهش خطرات برای سلامت جوامع اشاره شد. تاکید شرکتکنندگان براین بود که بخش سلامت باید به نوبه خود تلاش کند تا تکنولوژی و امکانات مراقبتهای بهداشتی کم کربن را رشد و گسترش دهد. شرکتکنندگان در این سمینار همچنین خواستار افزایش تولید و گسترش کشت محصولات کشاورزی پایدار و استفاده ازرژیم غذایی سالمتر جهت کاهش بیماریهای غیر واگیر شدند.
در بخش بعدی سمینار از کشورها خواسته شد که رویکرد جدیدی برای اقتصاد سلامت و تغیییرات آب و هوایی اتخاذ کنند. برای مثال، تخمین هزینههای سلامت که با سرمایهگذاری در بخش کاهش انتشار گازهای گلخانهیی صرفهجویی میشود. برای انجام این طرح، سازمان بهداشت جهانی یک کار گروه جدید تشکیل میدهد تا بطور تخصصی روی اقتصاد سلامت و تغییرات آب و هوایی کار کند.
کشورها در مورد حفظ سلامت عمومی در برابر خطر تغییرات آب و هوایی، مانند حوادث آب و هوایی شدید و موج بیماریهای واگیردار اقدامات بیشتری انجام دهند و آمادگی کامل داشته باشند. همچنین باید با گسترش حمل و نقل عمومی در شهرها و استفاده از انرژیهای پاک خطرات آلودگی هوا را کاهش دهند. کشورها باید در مورد به کارگیری سرمایههای فعلی و تخصیص منابع مالی جدید به دو بخش سلامت و تغییرات آب و هوایی نیز تلاش کنند. شرکتکنندگان بر اهمیت مدیریت بخش سلامت در ارتباط با سیاستمداران و مردم و مطلع کردن آنها از خطرات و تهدیدهای تغییرات آب و هوایی تاکید کردند.
در ادامه تعدادی از اقدامات مفید در بخشهای مختلف عنوان میشود.
چند راهکار ساده اما موثر
سیستم حمل و نقل و استفاده از اتومبیل سالانه باعث 1.2میلیون مرگ مستقیم و بین 2 تا 3میلیون مرگ غیر مستقیم میشود. سهم حمل و نقل از انتشار گازهای گلخانهیی 14درصد است. مجمع بینالمللی تغییرات آب و هوایی پیشبینی میکند در این بخش شاهد کاهش 15 تا 40درصدی انتشار گازهای گلخانهیی باشیم که کمک بسیاری به بخش سلامت خواهد کرد. چراکه تقریبا همه مردم به نوعی با سیستم حمل و نقل درگیر هستند. استفاده از دوچرخه و پیادهروی علاوه بر تاثیرات مثبت بر سلامت عمومی باعث پاکتر شدن هوای شهرها میشود.
بخش کشاورزی حدود 6درصد از گازهای گلخانهیی را تولید میکند. مردم در بسیاری از کشورهای توسعه یافته از رژیم غذایی نامناسب برخوردارند و از چاقی و اضافه وزن رنج میبرند. 1.9میلیارد نفر در جهان اضافه وزن دارند. بسیاری از اقداماتی که در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانهیی در بخش کشاورزی انجام میپذیرد بخش سلامت را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. برا مثال تشویق مردم به استفاده از غذاهای دریایی و سبزیجات به جای استفاده از گوشت قرمز، که باعث کاهش انتشار توسط دامداریها میشود، ور در عین حال باعث کاهش خطر ابتلا به بیماریهایی نظیر انواع سرطان میشود.
فعالیتهای مربوط به سلامت سهم عمدهیی از انتشار گازهای گلخانهیی را به خود اختصاص میدهند. در کشورهای اتحادیه اروپا و امریکا، بخش سلامت 3تا 8درصد از انتشار این گازها را به خود اختصاص داده است. بیشتر این سهم به خاطر استفاده نادرست از انرژی است. استفاده از انرژی خورشیدی و همچنین بهبود کارایی سیستم سرمایش و گرمایش ساختمانهای بزرگ مانند بیمارستانها باعث کاهش چشمگیر انتشار گازهای گلخانهیی میگردد.
ایران زیر ذرهبین
سازمان بهداشت جهانی اقدام به بررسی کشورها در حوزه سلامت و تغییرات آب و هوایی کرده است. تاکنون اطلاعات 40 کشور روی سایت این سازمان قرار گرفته است که ایران نیز جزو آنها است. در ادامه نگاهی تحلیلی به آمار و اطلاعات در این گزارش میاندازیم.
ایران در سال 1992 پیمان سازمان ملل در تغییر اقلیم (UNFCCC) و در سال 2005 پروتکل کیوتو را امضا کرده است. کشور ایران دارای جغرافیای متنوع است که شامل جنگل، بیابان، کوه، دشت و خط ساحلی طولانی میشود. 80درصد آب و هوای ایران خشک و نیمهخشک است. در دهه گذشته منابع طبیعی و اکو سیستمهای این کشور از کمبود بارش، خشکسالی، موج گرما، آلودگی هوا و آلودگی آب در معرض خطر قرار گرفتهاند. اقلیم ایران در مقابل آثار تغییرات آب و هوایی نظیر افزایش دما، افزایش سطح آب دریا و احتمال وقوع بلایای طبیعی بسیار آسیبپذیر است. تغییرات آب و هوایی در ایران میتواند به افزایش مرگومیر ناشی از گرما، کمبود مواد غذایی، مهاجرتهای داخلی و تغییر الگوهای توزیع، اختلال در معیشت مردم و افزایش بیماریهای عفونی منجر شود. ایران هنوز در حال تدوین نقشهراه ملی مقابله با تغییرات آب و هوایی است. ایران یک ارزیابی ملی از آثار و آسیبهای تغییرات آب و هوایی انجام داده است. همچنین در حال اجرای طرحهای انطباقی سلامت و بهداشت با تغییرات آب و هوایی و ایجاد مراکز تحقیقاتی است.
تا سال 2100 چه بر سر ایران میآید؟
در صورتی که میزان انتشار گازهای گلخانهیی با همین روند جلو برود، متوسط دمای کشور ایران تا سال 2100، 6.2درجه گرمتر میشود. اگر برنامههای کاهش انتشار با موفقیت انجام شود میزان دما 1.7درجه گرمتر میشود. همینطور با روند کنونی تعداد روزهای گرم سال از 10 روز در سال 1990 به 215 روز در سال 2100 خواهد رسید. در صورت کاهش انتشار نیز این تعداد به 50 روز میرسد.
بدون سرمایهگذاری مناسب و در صورت ادامه روند کنونی انتشار، سالانه بیش از 184 هزار نفر درگیر آثار بالا آمدن آب دریا میشوند. اما اگر سرمایهگذاری مناسب در سواحل انجام گردد و برنامههای مقابله با تغییرات آب و هوایی نیز با موفقیت انجام شود این تعداد به 200 نفر در سال میرسد که اختلاف فاحشی را نشان میدهد. تعداد مرگهای مربوط به گرما در سالمندان تا سال 2080 در ایران به 70 مرگ به ازای هر 100هزار نفر میرسد. میانگین این مرگومیر در سال 1990 تنها 6 مرگ به ازای هر 100هزار نفر بود. دوره بدون بارش طولانی مدت 90 روز در سال باقی میماند، چه کاهش انتشار گازهای گلخانهیی انجام شود چه با شکست مواجه شود.
بر طبق آمار سال 2008 ایران، 5هزار و900 کودک زیر 15سال براثر بیماری اسهال جان خود را از دست دادند. با حفظ روند کنونی تعداد کودکانی که براثر تغییرات آب و هوایی به بیماری اسهال مبتلا شده و جان خود را از دست میدهند تا سال 2030 به 12.7درصد و 2هزارو300 نفر میرسد. اگرجه این تعداد در هر سال رو به کاهش است اما سهم تغییرات آب و هوایی از این تعداد رو به افزایش است و تا سال 2050 به 17.5درصد میرسد.
انتشار گازهای گلخانه بین سالهای 1970 تا 2010 80درصد افزایش پیدا کرد و همچنان در حال افزایش است. عمده آمار انتشار گازهای گلخانهیی در ایران مربوط به سال 2000 است. در آن زمان انتشار این گازها در بخشهای مختلف افزایش پیدا کرد. بیشترین سهم از انتشار را بخش انرژی و حمل و نقل در اختیار دارند. بهروز کردن اطلاعات و دادههای مربوط به انتشار گازهای گلخانهیی کشور و برنامهریزی بر اساس دادههای جدید ضروری به نظر میرسد. ضمن اینکه در آمار سال 2000 سهم عمده انتشار در بخش دیگر منتشرکنندهها طبقهبندی شده است که خود نشاندهنده مشخص نبودن منبع این قسمت بزرگ از گازهای گلخانهیی است.