سهم مردم کمتر از مسئولان در تخریب محیط‌زیست نیست
نجمه جمشیدی/ گروه سرزمین
کشور ما علی‌رغم د‌‌ارا بود‌‌ن فرهنگ غنی در پاسد‌‌اشت طبیعت و محیط‌زیست در چند دهه اخیر از این غنای فرهنگی به‌سرعت د‌‌رحال د‌‌ور شدن است، به‌طوری که هر روز از گوشه و کنار کشور خبر قطع‌د‌‌رختان، آتش‌سوزی عمد‌‌ی جنگل‌ها، رها کردن زباله در د‌‌ریا و رود‌‌خانه، حیوان‌آزاری و ... را توسط مردم می‌شنویم. اما در این میان تنها مردم مقصر اصلی نیستند، مسئولان نیز در این گسستگی فرهنگی نقش بسیار پررنگی دارند. در تمامی این سال‌ها مسئولان می‌توانستند با آموزش‌های لازم یاد‌‌آور این فرهنگ غنی برای مردم باشند. محیط زیست و دوستداران آن در سالی که گذشت حوادث و اتفاقات تلخی را تجربه کردند که برخی از آنها جبران‌ناپذیر و برخی دیگر نیز به چند دهه گذشت زمان برای جبران خسارت‌های آن نیاز دارند. مسئله‌ای که کارشناسان کمتر به آن پرداخته‌اند این است که بسیاری از مردم کشورمان پابه‌پای برخی از مسئولان تیشه بر ریشه محیط‌زیست آگاهانه و یا ناآگاهانه زده‌اند و به عواقب کار آن فکر نکرده‌اند. در این گزارش به 10 اتفاق تلخ سال 94 پرداخته می‌شود.
سیل بی‌سابقه در ایلام
سال گذشته شاهد پیامد فاجعه‌بار قطع درختان بلوط و جنگل‌زدایی در ایلام بودیم. جنگل‌زدایی ای که به دست مردم و با مجوزهای مسئولان انجام شده. سیلی که تنها در اثر بارندگی در چند ساعت اتفاق افتاد خسارتی حتی بیشتر از 8 سال جنگ برای این استان در برداشت و منجر به مرگ چندین نفر از هموطنان مان شد.
اندوه درگذشت محمدعلی اینانلو
دوستداران محیط‌زیست سال گذشته را در اندوه از دست دادن محمدعلی اینانلو، استاد طبیعت‌گردی، کارشناس مطرح محیط زیست و ورزش به‌پایان رساندند. وی براثر یک ضایعه مغزی دار فانی را وداع گفت. محمدعلی اینانلو متولد دوم فروردین ۱۳۲۶ در قزوین بود. او ۴۰ سال سابقه طبیعت‌گردی در ایران داشت و آموخته‌های خود را به‌صورت نوشته و فیلم درآورده بود. همچنین، او از مبتکران کلاس‌های آموزش اکوتوریسم در ایران بود. اینانلو سردبیر مجله طبیعت بود و سال‌ها در رادیو و تلویزیون مجری گری کرده بود.
عدم تصویب لایحه ارزیابی محیط زیستی در مجلس
مخالفت نمایندگان مجلس با لایحه محیط زیستی در حالی بود که بیشترین هجمه‌ها علیه سازمان محیط زیست و شخص رئیس سازمان در مجلس نهم اتفاق افتاد. نمایندگان ماسک به چهره در اعتراض به آلودگی هوا، درخواست تحقیق و تفحص از سازمان برای رسیدگی به وظایف رئیس سازمان و به میان آوردن مشکلات زیست محیطی در مدل‌های گوناگون، نشان از این می‌داد که وکلای مردم در مجلس نهم، باید دغدغه زیست محیطی فراوان داشته باشند که رد لایحه ارزیابی زیست‌محیطی، حکایت از بازی سیاسی در این میان داشت و نه دغدغه سلامت محیط زیست.براساس قانون برنامه پنجم توسعه ماده ١٩٢ ارزیابی زیست‌محیطی باید برای پروژه‌های بزرگ و با اهمیت صورت گیرد. این پروژه‌ها و طرح‌ها توسط شورای عالی محیط زیست مشخص می‌شوند. دولت هم در این راستا، لایحه ارزیابی زیست محیطی را به مجلس ارائه کرده بود که توسط نمایندگان مجلس رد شد.
لایحه «هوای پاک» در بهارستان بلاتکلیف ماند
برخی نمایندگان مجلس و عمدتاً منتقدان دولت، توپ را به میدان دولت انداخته و مشخصاً سازمان حفاظت محیط زیست را آماج هجمه‌ها قرار داده‌اند. 106 نفر از نمایندگان در تذکری به رئیس جمهور خواستار اقدامات آنی و تأثیر گذار برای رفع آلودگی هوا شدند اما این درحالی بودکه مجلسی‌ها بیش از یک سال لایحه ارسالی دولت درباره هوای پاک در بهارستان را در دستور کار خود قرار ندادند.
تخریب منابع آب ایران کلید خورد
96 نماینده خانه ملت با این توجیه که باید قیمت غذا در راستای کمک به مردم کاهش یابد، طرحی را در 26 آبان ماه سال گذشته تهیه و به هیات رئیسه مجلس تقدیم کردند. مجلسی که در سال 83 با حذف حق النظاره چاه‌های کشاورزی، نظارت بر برداشت از آب‌های زیرزمینی را از چرخه مدیریت منابع آب کشور حذف کرد، درباره حذف آب‌بها برای تولید محصولات استراتژیک کشاورزی در کمیسیون برنامه و بودجه خود تصمیم‌گیری و تصویب کرد که آب‌های کشاورزانی که محصولات استراتژیک کاشت می‌کنند مجانی شود. این اقدام تیشه‌ای بر ریشه باقی مانده اندک منابع آبی کشور بود.
مقاومت وزارت آموزش و پرورش در اجرای طرح مدارس جم
در یکی از پیوست‌های توافقنامه‌ای که دو سال پیش بین سازمان محیط‌زیست و وزارت آموزش و پرورش، منعقد شد، به تشکیل و راه‌اندازی مدارس جامع محیط زیست(جم) اشاره شده بود. لذا به استناد این تفاهمنامه قرار بود با بازگشایی مدارس، 60سال گذشته مدرسه جم در تهران کار خود را آغاز کند اما با گذشت چندین هفته از آغاز سال تحصیلی و به‌رغم تبلیغات گسترده‌ای که دراین رابطه صورت گرفته بود، هیچ خبری مبنی برفعالیت این مدارس منتشر نشد! تا عاقبت مدیر‌کل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان محیط‌زیست پرده از حقایق برداشت و اعلام کرد که آموزش و پرورش به‌شدت در مقابل احداث مدارس جم مقاومت می‌کند!
اهدای سند به متجاوزان تصرف عرصه‌های منابع طبیعی
اصلاح اصل ۸۵ توسط نمایندگان مجلس و الزام دولت به اهدای سند به متجاوزانی که تا پیش از سال ۸۵ اقدام به تصرف عرصه‌های طبیعی کرده‌اند؛ پیشنهاد قانون حفظ اراضی کشاورزی به مجلس و توسل به اصل 85 قانون اساسی بدون طرح در صحن علنی مجلس و طرح در کمیسیون کشاورزی، اصرار بر ادامه حرکت‌های قبلی همچون قانونمند شدن مجوز بهره‌برداری برای چاه‌هایی که قبل از سال 85 حفر شده‌اند دارد. این قانون باعث تشویق متجاوزان به منابع طبیعی کشور می‌شود چراکه از این پس دست آنها در این کار با این مصوبه مجلس بازتر خواهد شد.
تشدید طاعون نشخوارکنندگان کوچک ppr
سال گذشته 4 استان کشور با بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک دست و پنجه نرم کردند و شاهد شیوع و تلف شدن صدها راس دام بودند. اتفاق شومی که برای نشخوارکنندگان اهلی و وحشی رخ داد و خسارت بسیاری را متوجه حیات وحش کرد.
عدم تصویب بودجه 50 میلیارد تومانی برای استفاده از ظرفیت سمن
50 میلیارد تومان اعتبار سازمان حفاظت محیط زیست حذف شد، چون برخی از نمایندگان مجلس از جمله «موسی غضنفرآبادی» نماینده مردم بم اعتقاد دارند که اختصاص بودجه به سمن ها تحت لوای مقابله با ریزگردها شائبه‌زاست. این در حالی است که سازمان‌های متولی حوزه محیط زیست و منابع طبیعی بارها اعلام کرده‌اند که بدون کمک مردم هرگز قادر به حفاظت محیط زیست نیستند. سازمان‌هایی که نه تنها نیروی کامل برای حفاظت از تمام وسعت ایران را در اختیار ندارند که اعتبارهای اختصاص یافته به آنها بسیار کمتر از اعتباراتی است که برای مثال به سدسازی‌ها می‌رسد.
سگ‌آزاری در گلستان
سال گذشته فیلم حیوان آزاری یک سگ شکاری در شبکه‌های مجازی منتشر شد. ماموران یگان حفاظت محیط زیست گلستان شناسایی این فرد ضارب را آغاز کردند. با تحقیقات محلی و براساس شماره پلاک خودروی این شخص که در فیلم موجود بود، ماموران فرد را شناسایی کردند و پس از شکایت محیط زیست استان به دادگستری، در شهرستان کلاله این فرد که صاحب سگ شکاری بود، دستگیر شد. یکی از تشکل‌های طرفدار حیات وحش با مراجعه به منزل شخصی این شکارچی با مطرح کردن این موضوع و عمل زشتی که باعث جریحه دار کردن افکار عمومی شده بود، سگ شکاری ای که مورد ضرب و شتم قرار گرفته بود را از وی تحویل گرفته و با هماهنگی با اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان به گرگان انتقال داد و پس از معاینات دامپزشکی و درمانی، تحت مراقبت دامپزشک است.
منبع:روزنامه قانون
